LEYDSCIIE
OURANT.
WOENSDAG 14 MEI.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zaturdag Avond.
De Prijs der Courant is f 12 in het jaar
de afzonderlijke Nommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
BIMENLANDSCHE BERIGTEN.
LEY DEN, 13 Mei.
Bij de inlevering van stembriefjes tot verkiezing van drie leden der Pro
vinciale Stalen van Zuidholland in het hoofdkiesdistrict Leyden, zijn van de
1019 kiesgeregtigden4W5 witte en 4179 blaauwe opgekomen.
llij 's Konings besluit van den 20stcn Febr. 1855werd magliging ver
leend om twee van de drie stukken goudvoor ettelijke jaren op Aruba
gevonden en sedert in 'sRijks Museum alhier bewaard, te gelde te maken.
Aanvankelijk naar 's Rijks Munt overgebragt, zijn de bedoelde stukken be
vonden te bedragenhet groole een gewigt van Ned. P. 6.356w650 het
kleine een gewigt van Ned. P. 0 356w 120. Tot eene baar te zamen gesmol
ten en gezuiverdwerd het. gehalte bevonden te bestaan uit 927.75 deelen
goud en 62,25 deelen zilver. De bedoelde waarde is vervolgens overgegeven
aan de Ned. Bank, ten einde te worden verkocht, welke verkoop heeft
plaats gehad bij openbare inschrijving en is aan den hoogsten inschrijver
gegund, het goud tegen ƒ1442.60 per Ned. pond fijn met 12TJff pCt. agio,
en het zilver tegen ƒ107 per Ned. pond lijn, hetgeen, na aftrek van ƒ5.70
per Ned. pond scheikostenheeft opgeleverd 9834.40.
LI. Zaturdag avond te half acht ure, viel een dochtertje van D. K. in den
Rijn bij de Beschuitsteeg alhier. Een edel werkman, J. van der Lelie, dit
ziende, begaf zich zonder aarzelen in het vrij diepe water en redt alzoo
het kind van een wissen dood. Wat het edele der daad vergrootte, was,
dat genoemde van der Lelie zelfs niet zwemmen kon en zich alzoo waagde
voor zijn cvenmensch.
In bet. begin dezes jaars is te Haarlem tot stand gekomen ccne veree-
niging van den stedelijken boekhandel, onder den naam van Lourens Jans-
zoon Coster. Tol Bestuurderen zijn voor hel loopende jaar gekozen de 1111.
P. F. Bohn, Voorzitter; V. Loosjes, Secretaris, en J. J. van Brederode,
Penningmeester.
lil de vergadering van April, is de aanstaande plegligc onthulling van het
standbeeld van Coster, welke op 16 Jul ij is bepaald, ter spraak gebragt en
is door den lieer A. C. Kruseman voorgesteld, om die feestviering op te
luisteren door hel houden, namens de vereenigingvan eene algemeene ty-
pographische tentoonstelling. Ten gevolge van dit voorstel is eene Com
missie benoemd, bestaande uit de leden der vereeniging, deHH.: A. C. Kruse
man, V. Loosjes en Mr. Joh. Enschedé Jr., welke in eene volgende verga
dering gunstig verslag heeft uitgebragt. Daarop is tot de uitvoering besloten
en de Commissie met de zorg dezer tentoonstelling belast. Zij heeft daarop
van het ontwerp kennis gegeven aan het collegie van Burgemeester en
Wethouders en aan de Hoofdcommissie tot regeling der feestviering. Van
stadswege is een geschikt locaal ter barer beschikking gesteld en de Hoofd
commissie heeft een gedeelte der som door het gemeente-bestuur voor de
feestviering bestemd, tot bestrijding der noodzakelijke uitgaven ten dienste
der Commissie voor de tentoonstelling, afgezonderd.
Dezer dagen heeft dc Commissie eene circulaire verzonden aan allen, die
met hel lypographische vak in verband staande, meer dan anderen in de
gelegenheid moeten worden geacht, om bijdragen voor die tentoonstelling te
leveren. In die circulaire wordt het tweeledige doelder Commissie uiteen
gezet. In dc eerste plaats wenseht zijter verkrijging van een historisch
overzigt, al zulke drukproeven (incunabelen) uit den vroegsten tijd, welke
getuigen van het drukken door Coster en zijne onmiddelijke navolgers hier
te landete verzamelen. Aan deze proeven zouden zich de meest uitste
kende voortbrengselen van latcren tijd, als voorbeelden van ontwikkeling,
kunnen aansluiten. Aan hel einde dezer reeks kan gevonden worden eene
verzameling van vaderlandsche drukproeven van den tegenwoordigen tijd.
In dc tweede plaats stelt de Commissie, ter bereiking van een meer prak
tisch oogmerk, de tentoonstelling open voor de inzending van lypographische
werktuigen, materialen en van alles wat tot het fabriekmatige der boek
drukkerij in haren geheelen omvang behoort.
Men deelt de bijzonderheid mede, dat er dit jaar te Resteren drie
volle broeders tegelijk hebben moeten loten voor de militie; hunne moeder
namelijk, was in het begin van hun geboortejaar van tweelingen, en in
bet laatst van dat zelfde jaar nog van een zoon bevallen.
Vervolg van het Verslag op het Lager Ouderwijs. Zie ons vorig N°.
Omtrent de opleiding der onderwijzers was men vrij algemeen van oor
deeldal het wetsontwerp in dit opzigt het minst van alle voldoet, en
toch is de zaak, die het daarbij geldt, van het allerhoogste gewigt. Van
het aankweeken van goede, voor hunne taak volkomen berekende, door
kennis en beschaving evenzeer uitmuntende onderwijzers is de toekomst van
ons lager onderwijs, de zekerheid dat de openbare school niet door de bij
zondere zal worden verdrongenten eenen male afhankelijk. Aan zulk eene
regeling bestaat uit onderscheidene oogpunten wezenlijke behoefte. Veelal
ontbreekt bij onze natie, althans onder de mindere standen, die algemeene
beschavingwaardoor hij sommige naburige volken zich soms zelfs de ge
ringste handwerksman onderscheidt. Dat gebrek zal niet weggenomen wor
den zoo niet toenemend aan hel hoofd onzer volksscholen mannen komen
geheel voor hun vak berekend, evenzeer zich door beschaving onderschei
dende als door aangeleerde kundigheden. Ook met opzigt tot de aan
kweeking van goede onderwijzers is men in den laatslen tijd hier te lande
niet voorwaarts gegaan.
De meeste leden verlangden afdoende waarborgen in de wet zelve, dat
de opleiding der onderwijzers voortaan ijveriger en meer reglstreeks van
staatswege zal worden behartigd dan in den laatslen tijd het geval was.
Daarbij komt iu de eerste plaats de vestiging van rijks-kweekscholen
voor onderwijzers in aanmerking. De Regering schijnt, blijkens een ge
zegde in de memorie van toelichting, van dit denkbeeld te zijn afgeschrikt
vooral ook door dc geldelijke bezwarenaan hel opriglen en onderhouden
van zulke speciale kweekscholen verbonden. Werkelijk vordert eene kweek
school van dezen aard aanzienlijke uitgavenomdat de Staat niet enkel
zorg moet dragen voor de bezoldiging van het onderwijzend personeel, maar
ook, althans ten deele, voor het onderhoud der kweekelingen, in den regel
zeiven huilen magie om daarin te voorzien. Maar waar het aankomt op
liet eerste en voornaamste element van liet staatsonderwijs, mag men ziclt
door de vrees om de staatsbegrooting te veel te bezwarenniet laten be-
heerschen. liet geldt hier geene zaak van weelde, maar eene noodzakelijke
uitgave, die in de toekomst rijke vruchten kan opleveren. De instand
houding van eene enkele rijks kweekschool zou voor het doel niet genoeg
zaam zijn. ook omdat dan de opleidim? der onderwijzers ligt eene te een
zijdige rigting zou kunnen erlangen. Daar worden er althans twee gevor
derd in onderscheidene deelen des lands gevestigd en zoodanig ingerigt
dat zij brandpunten van ontwikkeling voor den onderwijzersstand kunnen
worden.
Tevens belmoren andere instellingen tot opleiding van onderwijzers le be
slaan. Daarbij heeft men vooral het oog op de vestiging op kosten der
overheid van eenen normalen cursus voor onderwijzers bij scholendie om
hare voortreffelijke inrigting en de meer dan gewone kunde en talrijkheid
van het daarbij werkzaam onderwijzend personeel, als modelscholen zijn te
beschouwen. Het aantal zou op 6 of 8 kunnen worden bepaald. Welligt zou
door den tijd er in iedere provincie één kunnen bestaan. Aan de kweeke
lingen, die van buiten komen om den daarbij te openen normalen cursus
bij te wonen, zou vergoeding van verblijfkosten of eene beurs van over
heidswege moeten worden toegelegd. De bijwoning van den normalen cur
sus, althans het genot van schadeloosstelling daarvoor, zou, even als de
plaatsing op eene der rijks kweekscholenmoeten beschouwd worden als
eene gunst, niet te verkrijgen dan nadat de aankomende onderwijzer bij
ecu vergelijkend examen getoond heeft, door meerdere kunde en geschikt
heid die gunst boven anderen waardig te zijn.
Een derde middel, lot welks aanmoediging der Regering zich bepalen
wil, is de opleiding van kweekelingen op de lagere scholen.
De groote meerderheid volhardde bij hel gevoelen, omtrent de school pliglig-
heid dat die in eene Nederl. wel onmogelijk eene plaats erlangen kan. De wet
gever zou door een dwangstelsel van dezen aard grijpen in het familieregt,
in het ouderlijk regtdal bovenal moet worden geëerbiedigd. Het beginsel
der schoolpligligheid behoort daar le huis, waar alle onderwijs van staats
wege gegeven wordt, niet onder eene staatsregeling als de onze, die de
vrijheid van onderwijs erkent. Zoo men hier le lande den huisvader straffen
wilde, die zijne kinderen niet laat onderwijzen, zou men bij de uitvoering
op onoverkomelijke zwarigheden sluiten.
(Hel Verv. en Slot der algemeene beschouwingen, behelzende de toelating
van het Christelijk element zullen wij in een volgend N®. mededeelen.)
'sGRAVENHAGE, 13 Mei.
Z. M. heeft bij besluil van den 2licn dezer, eervol emeritaat met pen
sioen verleend, aan dc navolgende Predikanten bij dc llcrv. gemeenten:
W. Greven, te Culcmborg; A. Radijs, te Doesburg; J. J. van Deinse,
te Middelburg; H. J. van lngen, le Ouwerkerk in Duiveland; A. Ileyblom,
te Axel; P. Dirks Koopmans, te Rinsumageest; R. Middendorp, te Holland-
sche VeldL. C. van der Meulen, te Mecrssen; J. de Weerdt, te Bergschen-
lioek; A. J. Berkhout, le Zaandijk; voorts D. T. Huët, bij Waalsch-Herv.
gemeente te Rotterdam; en Z. K. Gorter, bij de Doopsgezinde gemeente le
Zijldijk.
BÜITENLANDSCHE BEltlGTEiM.
EXlilïLAN I».
LONDEN, 11 Mei.
De Morning-Post meldt, dat Sardinië heeft aanzoek gedaan om den bijstand
van Engeland en Frankrijk in le roepen tegen de Oostenrijksche bezetting.
Uil Provincelowneene haven op het in zee uitstekende gedeelte van
den Staal Massachusetts in de Vereenigde Stalen, is berigt gekomen, dat
aldaar een verzegelde flesch was aangespoeld met hel volgende briefje: »In
liet gezigt der groole banken aan boord van den Pacific. De masten zijn
weg, de machine ontredderd. Zend terstond hulp." Geteekend Asa Eldridge,
welke naam indedaad die is van den Kapitein dier lang vermiste stoomboot.
Beriglen van Curagao lot 4 April melden de aankomst van een groot
gedeelte der Nederlandsehc vloot van Venezuela. De Engelsche Consul te
Carracas hield zich bezig met eene schikking tusschen Nederland eu Vene
zuela aangaande de Aves-eilanden.
