LEYDSCHE
COURANT.#!
WOENSDAG, 26 APRIL.
ufö
BIMENLAiVDSCÜE BEPiÏGTEX.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zuturdag Avond.
De Prijs der Courant is ƒ13 in het jaar
de afzonderlijke nommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
I'S A
LEYDEN 25 April.
Vervolg van liet Verslag gedaan door Burgemeester en Wethouders aan
den Gemeenteraad van Levden. Zie onze Nommers van 21 en 24 dezer.
Hoofdstuk X. Armwezen. In den toestand van het armwezen heeft zich
geene verandering voorgedaan. Behoort het onderwijs onder die middelen,
die lot vermindering der armoede kunnen bijdragen, te bejammeren is liet,
dat, behalve dat de ouders steeds moeten gedwongen worden, dat de kinderen
hieraan deel nemennog daarenboven door het veelvuldig gebruik der kin
deren in de fabrieken, deze en zelfs nog in jeugdigen leeftijd weinig gelegen
heid hebben om het onderwijs op de scholen bij te wonen en indien zij dit
bijwonen, door hunne ouders reeds op 10 of 11-jarigen leeftijd van de scholen
worden afgenomenopdat zij door meerdere verdiensten ruimer bijdragen
tot leniging der behoefte van het gezin, eene handelwijze, die wenschelijk
ware dat door wettelijke bepalingen werd tegengegaan, en waaromtrent door
de plaatselijke Schoolcommissie in het afgeloopen jaar voorziening bij het
llooger Bestuur is uitgelokt.
De liefdadige instellingen hebben hoofdzakelijk drieërlei strekkingof tot
het verlecnen van onderstand, of om het getal armen te verminderen, of ter
voorkoming van armoede. Onder de eerste behooren de Huiszitten-armen.
Nadat de op de drie besluiten van 16 November 1852 betreffende bet Iluis-
zitlenhuishet Minnehuis en de Armbakkerij gegronde overeenkomst tusschen
hel Gemeentebestuur en den algemeenen Kerkeraad der Nederd. Hervormde
gemeente op den 29stcn April was onderlcekendveikreeg de zaak in Mei
haar geheel beslag, waarna de beide Ileeren Mr. J. Bake en Mr. II. Gevers,
die in deze Commissie tot den einde toe waren werkzaam geblevenhaar
rapport dienaangaande den 10(,c" September aan den Raad indienden, waar
van de puntenwaarop nog eene beslissing van den Gemeenteraad noodza
kelijk was, in de vergadering van den 27slea dier maand werden behandeld.
De genoemde instellingen, zijn ofgesuhsidiëerd of niet. Tot de gesubsidieer
den behooren de Nederd. Herv. Diaconie, de Evang. Luthersche, de R. K.
de Oud-Roomsche en de Israëlitische armen ongesubsidieerd zijn de Diaconie
der Waalsch Herv., Rcmontr. Gereformeerden Christelijk Afgescheidenen en
Doopsgezinden, welke drie laatstgenoemden ook wederom dit jaar zich ver
schoond hebben van het doen van eenige opgave. Bij deze instellingen
werd de onderstand uitgereikt als volgt
oorg.
2800
110
1600
22
Tijdelijk.
5500 zielen.
48
2350
4
235
Door Diakenen der Nederd. Herv. Gemeente aan
Door Arrnverzorgcrs der Evang. I.utherschen aan
Door Mrcn Regenten der R. Katholieken aan
Door den Armverzorger der Oud-Roomschen aan
Door Armverzorgers der Israëliten aan85
Door Diakenen der Waalsch Hervormden aan29
De Leydschc Maatschappij van Weldadigheid, voor alle gezindheden, en
de Verecniging van den II. Vincentius a Paulo, uitsluitend voor R. K., zijn
de instellingen die aan de schamele armen onderstand verleenen.
Onder de Godshuizen behooren vooreerst het II. Geest of armen wees- en
kinderhuis waarin werden verpleegd 480 kinderen. Voorts het Gereformeerde
minnen- of armen oude mannen en vrouwenhuis, alsmede bet minnehuis.
Over hel minnehuis, waarover ingevolge de Raadsbesluiten van 16 Nov. 1852
het bestuur zou worden gevoerd door 6 Regenten, te benoemen uit Diakenen
der Nederd. Herv. gemeente uit dubbeltallen door hen voor te dragen, wer
den bij Raadsbesluit van den 7den Mei 6 Regenten benoemd. In dat huis
werden verpleegd 820 oude en gebrekkige lieden. Het II. K. wees- en oude
liedenhuis, waarin werden verpleegd 119 oude lieden en 152 kinderen. Het
Evang. Lulh. wees- en oude liedenhuis, met 35 oude lieden en 42 kinderen;
en in bet Waalsch wees- en oude liedenhuis, met 3 oude lieden en 19
kinderen.
In het werkhuis werden in den loop dezes jaars opgenomen 70319 vol
wassen personen en 34057 kinderen, aan wie voeding, verblijf en werkzaam
heden zijn verschaft, en voor loon is uitbetaald ƒ2758,10. De werkzaam
heden bestonden in het weven van katoen, linnen en kofifijzakken, het snij
den van ijzeren schroeven, het breijen van kousen, wol en touw pluizen,
het vervaardigen van matten, uitzoeken van granen, enz. De kinderen van
2 tot 7 jaren werden den geheelcn dag op de nabij gelegene stedelijke be
waarschool opgenomen, en aan die van 7 tot 14 jaren werd in de school in
de Scheistraat geregeld onderwijs gegeven.
De strenge winter en bijzondere duurte der levensmiddelen in het najaar
noodzaakten velen hunnen toevlugt tot het werkhuis te nemen, en ofschoon
de ruimte der localen in verhouding tot de daarin geplaatste personen klein
was, mogten Bestuurders de voldoening smaken allen te kunnen opnemen,
zoodat verscheidene dagen het getal, dat gedurende den zomer sleehls onge
veer 150 bedrieg, tot 1100 a 1157 klom. Hun gedrag was over het alge-
gemeen ordelijk en geschikt, de poging van enkelen tot oneerlijkheid of ver
zet, uitzondering, zoodat om beide redenen slechts aan 10 volwassenen en
7 kinderen het verblijf is ontzegd.
Naar het gevoelen van Bestuurders is het niet te ontkennendat het be
staan dezer inrigling, in den afgeloopen winter, velen voor kommer en ge
brek heeft behoeden voor zoo ver de ondervinding tot nog toe heeft ge
leerd, beschouwen zij hare werking als zeer geschikt lot voorkoming van
bedelarij en het vervallen tot gebrek van tijdelijk zonder werk zich bevin
dende personen.
Naar de koloniën der Maatschappij van Weldadigheid zijn ook dit jaar
geene vrijwilligers opgezonden. De Subcommissie plaatste aldaar 4 personen,
en krachtens reglerlijke uitspraak werden 116 personen derwaarts overgebragt.
Door de Weduwe Abraham Zandijkwerd vermaakt aan de Ned. Geref.
armen een certificaat 2j. pCt. W. Schuld, van ƒ1000. Door Mej. M. U.
Benezet aan de Walsche Geref. armen twee certificaten 2J. pCt. W. Schuld,
van ƒ1000. Aan het weeshuis der Herv. gemeente vermaakten Dr. van Doe
veren twee certificaten 2j pCt. W. Schuld, van ƒ1000. Mej. Benezet twee
certificaten 21. pCt. W. Schuld, van ƒ1000. Aan het Luth. weeshuis J. A.
Wijsman de helft van hetgeen, na aftrek der legaten met de successieregten
blijken zou te zijn de zuivere waarde van zijne nalatenschap. Mej. Benezet
besprak nog aan het minnen- of armen oude mannen- en vrouwenhuis twaalf
certificaten 2£ pCt. W. Schuld, van ƒ1000. Vrouwe P. M. A. van Bom
mel, echtgenoot van den Heer J, D. Peyrot, te Antwerpen, vermaakte inge
volge de aan haar bekende begeerte van Zijne Hoogw. C. R. A. van Bommel,
in leven Bisschop van Luik. bij acte van schenking onder de levenden aan
het R. K. weeshuis, zes certificaten 2\ pCt. W. Schuld, van ƒ1000.
In het invalidenhuis werden in den loop dezes jaars verpleegd 72 perso
nen. Over 1852 waren de gehcele kosten van dat huis 23145,36) die
over 1853 zijn ons nog niet bekend. Verv. en Slot in een volg. Nomm.
Rij de Tweede Kamer is onder andere ontwerpen ingekomen een ont
werp, waarbij ƒ200,000 wordt vastgesteld voor een stoomgemaal ter ontlas
ting van Rijnlands boezem op den IJssel.
Dezer dagen zijn in de gronden van het Haarlemmermeer, toebehoorende
aan den Heer B. A. Baron van Verschoor, eenige oude voorwerpen gevonden
te weten: een oud scheepskanondenkelijk uit de 16dc eeuw, een afgezaagde
zware eikenboom en 2 groole ronde eikenhouten bakken of testen uit één
stuk eikenhout gehouwen. Deze lestenwaarvan de grootste 85 duim mid
dellijn en 22 diepte heeft (de hoogte is 34 duim) zijn zeer ruw met een
dissel bewerkt en draagt blijken van bijzondere oudheid. De grootste en best
bewaarde heeft aan den rand 2 tenonsdie tot ooren dienen. Men acht het
niet onwaarschijnlijk, dat deze testen melklesten zijnwaarvoor later steenen
en metalen in de plaats zijn gekomen. Door de onbekrompenheid van den
Heer van Verschuer bevindt zich een dier stukken thans in het Museum Anti-
quarium alhier. (K. en L-bode.)
Ten bewijze hoezeer de waarde der landerijen ook in Zuidholland toe
neemt dient de bijzonderheid, dat eene woning met eenig land, dat voor 20
jaren geene duizend gulden waarde had, hetwelk daaruit blijkt, dat eene
hypotheek van ƒ900 voor eene som van ƒ800 werd afgekoccht, dezen winter
in Rijnland verkocht is voor bijna ƒ6000, zonder dat huis en land eenige
verbetering hebben ondergaan.
De algerneene vergadering van de maatschappij ter bevordering der ge
neeskunst zal dit jaar gehouden worden den 21sten en 22steD Junij te Middelburg.
Zeker Maurits Ilarloglaatst woonachtig te "Waalwijkoud 25 a 27
jarenheeft zichvoorzien van een buitenlandsch paspoort, te 's flertogcn-
bosch afgegeven den 28stcn Maart jl.verwijderd met eene waarde van 80,000
ten nadeele van de Heeren C. de Cock en C°.kooplieden te Antwerpen.
