LEYDSCHE
COURANT.
MAANDAG, 19 DECEMBER.
BINKEMLANDSCHE BEIUGTEN.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
De Prijs der Courant is f 13 in het jaar
de afzonderlijke nommers worden tegen 10
Centen afgegeven,
N°.m.
vtt,#
V
LEYDEN, 17 December.
Z. SI. heeft bij besluit van den lstc" dezer aan den Heer Mr. I. B. C. P.
Catigewezen Kanlonregler alhier, een pensioen toegelegd ten laste van den
Staat van 800.
Wij k unnen met zekerheid melden, dat de Gustaaf-Adolf VereenigingI
wier hoofdzetel alhier gevestigd is, veel deelneming vindt en zich in ons Va
derland meer en meer uitbreidt. Van de verschillendsle zijden komen daar
omtrent de gunstigste beriglcn in. Van 's GravenhageHaarlem en Leeu
warden hebben de nieuwspapieren reeds het een en ander medegedeeld.
Te Amsterdam is mede een comité gevestigd en zal den 27stcn dezer eene
openbare bijeenkomst gehouden worden. Lcyden zelf telt al ruim 300 leden,
waaronder velen nog door bijzondere giften van hunne belangstelling en inge
nomenheid hebben doen blijken. Zulk eene deelneming in een tijd als deze
doet zien, dat Leyden welaan het hoord dezer Vereeniging verdient te staan.
Nopens de Gustaaf-Adolf s-Vereeniging geeft het Haarlemsch Week
blad een overzigtdoor den Heer C. Euler geschrevenwaarin o. a. hel vol
gende voorkomt:
De geschiedenis leert hoe Gustaaf-AdolfKoning van Zweden, in 1G30,
de door Oostenrijk van alle zijden vervolgde Protestanten te hulp kwam, en
den 6deD November 1632 in den roemrijken slag bij Liitzen viel.
Een eenvoudige steen, gewoonlijk »den Schwedcnslein" genoemd, duidde
de plaats aan waar hij den heldendood stierf.
Tweehonderd jaren later, den 6'Jfn November 1832, kwam door toedoen
van twee mannen uit Leipzig, den koopman Schild en den Predikant Gusz-
mann eene Vereeniging tol stand met het tweeledig doel. om den »Schwe-
denslein" door een waardig gedenkteeken uit metaal te doen vervangen, en
tevens om een genootschap te stichten, dat, in den geest des groolen Konings
vcidrukte geloofsgenooten te hulp zoude komen.
In 1343 telde deze Vereeniging reeds 29 afdeelingen en werden te Frank
fort a/M. de statuten herzien, en het doel dier werkzaamheid in de eerste
paragraaf aldus uitgedrukt
«Het QÊcangeüfcja: Herent bee ©iiftat):2lbo(f;Stiftitttg is eene Vereeniging
van al de leden der Evangelisch Protestanlsche kerk, wien de nood hunner
broeders, die de middelen lot het kerkelijk leven missen en daardoor in ge
vaar zijn, voor de kerk verloren te gaan, ter harte gaat. Het heeft der
halve, gedachtig aan hel Apostolische woord, Gal. VI: 10. Laat ons goed
doen aan allen, maar meest aan de huisgenooten des geloofs," ten doel, den
nood van deze geloofsgenooten in en buiten Duitschlandin zoo ver zij in
bun Land geene toereikende hulp erlangen kunnenmet alle kracht te verliglen."
Op de vergadering van 1850 in September te Eisenach gehouden, kwamen
Afgevaardigden van 34 hoofd-afdeelingen en vele honderde gasten uit Duitsch
land, Frankrijk, België cn Hongarye. De negende algetneene vergadering
had plaats in Hamburg van 2124 September 1851. Ouk hierheen stroom
den Afgevaardigden uit alle streken, zelfs uit Moravië, Konstanlinopel en
Australië (Melbourne).
Op deze sloot zich Beijeren aan als 43slc hoofd-afdeeling, schoon de Rege
ring tot op den 15Jcn September 1849 niet alleen aan al hare Protestanlsche
onderdanen verboden had deel te nemen aan de Gustaaf-Adolf's-Vereeniging
maar zelfs aan de arme Proleslantsche gemeenten ondersteuning van die Ver
eeniging aan te nemen, op straf van verbeurdverklaring, terwijl zij desniet
tegenstaande deze gemeenten in niets te gemoel kwam. En toch werden
altijd in Protestantsclie Landen, hij voorbeeld in Pruissenalle Katholieke
vereenigingen geduld.
Op de tiende vergadering, van 1 tot 9 September 1852 te Wiesbaden ge
houden, verschenen Afgevaardigden van 40 hoofd-afdeelingen. De Vereeni
ging telt thans 45 hoofd- en 700 onder-afdeelingen.
Van 1832 lot 1842 beliepen de gezamenlijke inkomsten 30,658 gulden.
Sedert 1343 lot 1849 heeft de Vereeniging reeds 410 arme gemeenten inet
meer dan 584,G58 gulden ondersteund, daar zij deels nieuwe kerken en
scholen slichtte, deels bouwvallige herstelde, ontoereikende bezoldigingen ver
beterde, opdat die gemeenten voor ondergang bewaard zouden blijven. In
1850 ondersteunde zij 179 gemeenten met 77,214 gulden, in 1851 218 ge
meenten met 82,6331 gulden, ert nog liggen er bijna duizend verzoekschrif
ten, waarop tot dusver niet kon beschikt worden, en zijn er in Spanje ze
venduizend Protestanlsche familien, uit Beijeren in 1733 als kolonisten daar
heen gegaan die daar thans in drie steden en vele dorpen wonen en voor
de Protestanlsche kerk geheel zijn verloren gegaan.
De Statuten van de afdeeling Nederland in dc Algemeene Bijeenkomst te
Leyden, op 23 Sept. jl.behelzen dat die afdeeling bestaat uit leden der Pro-
testantsch-Christelijke kerk, die willen helpen voorzien in de geestelijke be
hoeften van zulke geloofsgenooten, die, verstoken van alle kerkelijke gemeen
schap en opbonwing in het geloof, daardoor in gevaar zijn voor het Pro
testantisme verloren te gaan.
Dat zij haar doel bij uitsluiting tracht te bereiken, door te voorzien in
de behoefte aan evangeliedienaren en schoolonderwijzers, alsmede aan kerken
en scholen.
Daartoe worden bijdragen verzameld, bestaande in vaste jaarlijksche toe
lagen van ƒ1, of in giften van meer of minder bedrag.
Het Hoofdbestuur van de Afdeeling Nederland der Vereeniging is aldus za-
mengesteld Dr. L. J. F. Janssen, Voorzitter, Ds. C. Krabbe, Vice-Voorziller,
Ds. D. Chantepie de la Saussaye, Secretaris; Ds. J. II. Maronier, Vice-Secretaris
Mr. H. Obreen Penningmeester, en Ds. II. T. de Blaauw, Vice-Penningmeesler.
Wij meenen de aandacht onzer sladgenooten te mogen vestigen op een
concert dat de Heer A. J. Welrens, Onderwijzer hij de Muziekschool der
Maatschappij voor Toonkunst, zich voorstelt op den ÏO^" Januarij eerstko
mende te geven, en waarvan de vrienden der kunst zich eene heerlijken
avond kunnen beloven. Het is niet noodig iets te zeggen ter aanprijzing van
den concertgever, wiens talent hier genoeg gewaardeerd wordt, die zelf te
zeer de algemeene achting geniet, dan dat hij niet met eenigen grond op
de deelneming van Leydens publiek zou mogen rekenen; door de voordragt
van het concert voor de viool van L. von Beethoven, cn van eene fantaisie,
zal hij zich voorzeker nieuwe en welverdiende goedkeuring verwerven. De
medewerking van onze verdienstelijke zangeres, Mej. C. Froschhart en van
den reeds zoo voordeelig hier bekende Ilolterdamsche kunstenaar, den Heer
J. B. II. Bremer (piano) uit Rotterdam geeft uitzigt op eene afwisseling van
keurige solo's, en voegen wij hier nu nog hij dat de'concertgevcr op liet ge
lukkige denkbeeld is gekomen om de muze der toonkunst met die der uiter
lijke welsprekendheid in zarnenwerking te doen optredendan zal hij het
goed slagen van zijne onderneming, zijn concert onder de degelijkste verma
kelijkheden, waar het nut en liet aangename zich paren, gerekend mogen
worden. De lloer A. Peters, wiens meesterlijke voordragt ook hier zoo dik
werf bewondering wekte, heeft zich bereid verklaard, om, gelijk hij in an
dere groote steden van ons vaderland met den meeslen roem gedaan heeft
ook' op genoemden avond hier de toehoorders op de voordragt van het be
roemde Declainalorium Egmondvolgens eene Nederlandsche verialing, met
begeleiding van vol orchest van L. von Beethoven, te vergasten, terwijl de
bij dat groote stuk belioorende aria's door Mej. C. Froschhart gezongen zullen
worden. Moge eene ruime en algemeene deelneming, eene trouwe opkomst
van een uitgelezen publiek dc bewijzen leveren, dat de Heer Wetrens te regt
op den smaak en den kunstzin zijner stadgenoten gerekend heeft0
Het getal opgenomenen in het werkhuis, in de drie laatste dagen, is
geweest als volgt:
15 December 467 volwassenen, 226 kinderen, te zamen 693.
16 470 231 701.
17 469 230 699
Gelijk er nergens stilstand hestaai, zoo ook niet in dc Tijdschriften; al
is een of ander blad lang onveranderd in stand gebleven, eindelijk moet liet
in 't algemeene lot dcelen van, na zich lang op zijn standpunt met eere te
hebben gehandhaafd, alienskcns te vervallen en weg te kwijnen. Gelukkig
als men daarvan de leekenen bespeurende, liever dan zich over de wegster
vende belangstelling cn de nieuwigheidszucht van 't publiek te beklagen, in
tijds maatregelen neemt die doortastend genoeg zijn om niet slechts verder
verval te voorkomen maar zulk een blad als 't ware een nieuw leven te
bezorgen.
Zoo hebben thans de Erven Loosjes gedaan. Zij zullen hunnen Alge
meene Konst- en Letterbode in 1789 door A. Loosjes Pz. en C. de Vries
opgerigtin vereeniging met den Boekhandelaar M. Nijhofï, te 's Hage uitge-
ven en blijkens het proefblad, onder redactie van zeven bekwame Lctlerkun-
