maand zal de Jesuit Andreas Bobola volgen. Deze laatste is te Sandomir in
Polen geboren, en werd in Wilna Jesuit. Hij trachtte in Rusland velen tot
liet R. K. geloof te brengenen verwierf den naam van venator animarum
(zielenjager). De Russische soldaten maakten echter een einde aan zijn bc-
keerings ijver en doodden hem.
De toestand van den Kerkelijken Staat verergert dagelijks. Van den
eenen kant vermenigvuldigen de rooverijen en brandstichtingen zich op schrik
barende wijzevan den anderen kant verscheuren de politieke partijen elkan
der onderling en offeren het volk door dwaze ondernemingen op. Onlangs
werd te Bologna en door geheel Romagna eene proclamatie verspreid, getee-
kend door drie oude Romeinsche namenwaarin de Italianen tot opstand
worden aangezet. Onmiddelijk werden door de Oostenrijksche en Pauselijke
gezagvoerders de noodige maatregelen genomen.
PRFISSEN.
BERLIJN, 20 September.
In het Staatsblad is een Koninklijk besluit afgekondigd van den lslcn
dezer, waarbij aan de Minden-Keulschc spoorweg-maatschappij vergunning
verleend wordt om eenen spoorweg aan te leggen van Oberhausen over Wesel
en Emmerik tot de Nederlandsche grenzen in de rigting van Arnhem.
Eergisteren de voorloopige werkzaamheden begonnen zijnde van den Pro-
testantschen Kerkdag, zoo zijn heden in de Garnizoenskerk de algemeene be
raadslagingen geopend. Omtrent 1900 geestelijken en leken zijn er opgeko
men van welke laatsten alleen zij worden toegelaten die de Augsbnrgsche
geloofsbelijdenis aankleven. De 8 hier gevestigde Predikanten hebben zich
tegen de rigting dezer Vereeniging verklaardwelke ten doel schijnt te heb
ben om de Oud-Luthersche met de Calvinistische godsdienstige gevoelens te
vereenigen.
Den 14dcn heeft de beroemde von Ilumboldt zijn 859te° verjaardag
gevierd.
De Hoogleeraar in de AVijsbegeerte aan onze Hoogeschool, Gabler, is
te Töplitz, waar hij de baden gebrnikte, overleden.
Toen gisteren de Heer Poilevin met een luchtballon was opgestegen en
de aarde tot eene hoogte van 1400 voet weder genaderd was, liet zich zijne
vrouw in een valscherm neder, die in 5 minuten den grond bereikte.
Te Dresden in Saksen is een bende valsche munters ontdekt, die zich
vooral in den laatsten tijd ook bezig hield met het vervaardigen van Schwarz-
burg-11 udolst adter-Kasbilletten
60§TENRIIJK.
AVEENEN, 21 September.
Op het. herhaald en dringend verlangen van den gezant van Groot-Briltannie,
is eindelijk de conferentie voor het Russisch-Turksche geschil lot het besluit
gekomen, om eene collective nota naar Konstantinopel te zenden, de be
paalde verklaring inhoudende, dat zij de vroegere AVeener nota als geheel
zonder gevaar voor de souvcrciniteits-rcgten van Turkije beschouwt.
FRANKFORT.
Bij gelegenheid van de algemeene vergadering van geschied- en oudheid
kundigen te Neurenberg, waarop 150 geleerden tegenwoordig waren, werd
door Prins Johan van Saksen aangedrongen op de vereeniging van alle reeds
bestaande Duitsche genootschappentot eene algemeene maatschappij ter be
vordering der Oudheid en Geschiedkunde. Deze zou uit 3 afdeelingen be
staan, als: archaeologie uit den Heidenschen voortijd, kunsten in de Middel
eeuwen, en geschiedkundige nasporingen.
EAÏITSERLANB.
De bouw van de nieuwe Katholieke kerk te Genèvc wordt op eene reus
achtige schaal aangelegd. Men schat de onkosten hiervan op 2( millioen fr.
De voltooijing van deze kerk zal eene lange reeks van jaren vcreischen, daar
de noodige gelden door inzamelingen in het buitenland moeten gevonden
worden. De geestelijkheid is onlangs tegen de Regering van Genève met
vorderingen voor den dag gekomenwelke eene nieuwe botsing kunnen ver
oorzaken. Men verlangt namelijk op grond der verdragen van AA'eenen en
Turyn, dat de Katholieke kerk van hel kanton in de door Sardinië aan Ge
nève afgestane gemeenten op dezelfde wijze gehandhaafd worde als zulks in
1815 in Savoije geschied is. Zoo verwerpt de Bisschop voor die gemeenten
het burgerlijke huwelijk en weigert den Staat eiken invloed bij de verkie
zingen der Pastoors, enz.
TIRKÏE.
KONSTANTINOPEL, 8 September.
In de Turkschc Staats-Courant is het tweede manifest der Porte aan de
natie afgekondigd. Het bestaat grootendeels in een verhaal van hetgeen met
de AArecner nota is voorgevallen, en van de redenen die de Regering genoopt
hebben wijzigingen daarin te vragen. Na deze uiteenzetting verklaart de
Porte, dat haar op die redenen gegrond besluit onherroepelijk vaststaat. Hel
stuk is in een krachtigen doch niet oorlogzuchtigen toon gesteld.
Er zullen stoomschepen naar Tunis gezonden worden tot overvoering der
troepen die de Bey ter versterking van het Turksche leger gereed houdt.
De Israëlitische gemeente alhier heeft aan den Sultan ƒ125,000 aange
boden als eene bijdrage in de oorlogskostendie van Smyrna zou een
gelijk aanbod doen.
In verschillende streken, vooral in Romelië en Anatolië heeft de Chris
tenbevolking bij de opgewekte geestdrift der Turken, veel te lijden; zij is
aan allerhande kwelling en knevelarij blootgesteld, zonder hulp te kunnen
erlangen of zich regt te kunnen verschaffen.
AVEIT-IXBIE.
PARAMARIBO, 21 Augustus.
Den Uiten dezer is op onze rivier gearriveerd het Portugeeseh schoener-
schip Maravitha, kapitein Conde, met 124 landverhuizers van Madeira aan
hoord en bestemd naar Britsch Guyana. AVegens het woeden der gele koorts
te Demerary, achtten echter de gezagvoerder van het schip en de super-
carga, de Heer J. J. Terras, het raadzamer, om deze emigranten, zoo mo
gelijk in onze kolonie te plaatsen. Zij konden het niet van zich verkrijgen
om deze aan hunne zorg toevertrouwde tnenschen zoo goed als een wissen dood
te gemoet te doen gaan. Zij moglen in dit opzigt van ons bestuur alle be
reidwilligheid ondervinden, met dat gevolg, dat deze landverhuizers reeds na
verloop van zeer korten tijd, door eenige eigenaren van planlagicn in dienst
werden genomen. Dit heeft den supcrcarga aanleiding gegeven tot het aan
bod om, bij genoegzame inschrijving en goeden waarborg, eenige duizende
emigranten in onze kolonie te brengen. Het is zeer te betreurendat dit
voorstel voor het oogenblik schipbreuk zal moeten lijden op de afwezigheid
van de voornaamste bezitters van plantagienwaardoor wij het treurige
vooruitzigt zullen hebben, van eene vrije, nijvere, landbouwende klasse van
mcnschen, waaraan onze kolonie zoo zeer behoefte heeft, te moeten missen.
A'an de 124 met het bovengemelde schip aangekomen landverhuizers, zijn
97 naar drie verschillende plantagien vertrokken. Naar men verneemt, zijn
zij zeer met deze landstreek ingenomenen hebben zij in geen geringe mate
hunne verwondering te kennen gegeven over de verbazende groeikracht in
dit gewest.
Het verdient opmerking, dat het schoenerschip Maravitha, dat slechts 52
lasten meet, behalve de passagiers en bemanning, in het geheel 130 perso
nen, nog eene lading aardappelen en ajuin had ingenomen. Het heeft nog
al verwondering gebaard, dat, terwijl tegenwoordig in Europa zoovele maat
regelen worden genomen, om het vervoer van een te groot aantal landver
huizers op een en hetzelve schip tegen te gaan, een overvoer als deze, die
maar al te zeer aan de opcenpakking der slavenhalers herinnertheeft kun
nen plaats hebben. (IV. Rott. C.)
®0§T-INBIE.
BATAVIA, 26 Julij.
De Heer D. J. van den Dungen Gronoviusgepensioneerd ambtenaar
heeft zich tot de Regering gewend om eene vergunning tot bet graven van
steenkolen te bekomen aan de rivier Mahakkam in het rijk van Kottie, op
de Oostkust van Borneode daarop ontvangen Regerings beschikking kan
als zeer gunstig beschouwd worden. Deze Heer is door een 39-jarig ver
blijf in Indie en de vele togten, welke hij in verschillende gedeelten van
hetzelve heeft gemaakt, met de meeste volkstammen in aanraking geko
men, en daardoor met de hulpbronnen bekend geworden, die de verschil
lende landen van Indie in zich bevatten en tot eene veel belovende uitkomst
moeten leidenzoo deze krachtdadig worden ontgonnen.
AVij hebbenzegt de Utrechtsche Courantberigten nopens de expe
ditie op de AVestkust van Borneo. De schooner-brik Saparoea kwam den
17den Junij van Sambas aan en den volgenden dag het stoomschip Celebes,
't welk 200 man troepen aan land zette en op brandwacht bleef. De troe
pen marcheerden dien avond naar Jemenis, een post in het binnenland, en
geraakten den volgenden morgen vroeg slaags met de Chinezen, die terug
gedreven werden tot aan den voet van den berg Jekedauw. De volgende
dagen hadden er schermutselingen plaats; op den 23sten Junij echter rukten
de onzen in 3 kolommen voorwaarts op den vijand. Toen zij op ruim 50
passen van de Chinezen genaderd warensprongen 3 mijnen welke echter
voor de onzen geen noodlottige gevolgen hadden. De onzen vielen nu met
gevelde bajonnettcn aan en dreven den vijand over den Jekedauwmet een
verlies van vele dooden en gewonden. AA'ij hadden 1 doode en 17 gewonden.
Daar de vijand de overmagt hadzijn onze troepen met de Celebes naar
Sambas teruggekeerd. Om Sepang te heroveren zal eene sterkere krijgsinagt
benoodigd zijn.
JAPA1V.
Commodore Perry, de Bevelhebber der Noord-Amerikaansche expeditie naar
Japan, is naar de wateren ten oosten der Loo-choo-eilanden gestevend. Twee
Russische oorlogsschepen zijn den 8stcn Julij van Hong-Kong weder in zee
gestokenom zichnaar men zegtbij de Noord-Amerikaansche expeditie te
voegen.
Het Engelsche dagblad van Shanghai, de North Cliina Ilerald van
den 9dcn Julij, berigt dat de Commodore Perry op een der Loo-choo-eilanden
een terrein van tien bunders zou hebben gekocht met het doel om er eene
stapelplaats van steenkolen voor de Noord-Amerikaansche stoomschepen op te
rigten. De genoemde eilanden liggen ten zuidwesten van het eiland Niphon
en worden beschouwd als schatpligtig aan den Keizer van Japan. Uit par
ticuliere berigten vernemen wij, zegt de Heralddat toen het eskader der
A'ereenigde Staten zich nabij Napakiang bevond, twee der tot hetzelve bc-
hoorende vaartuigen eenen kruistogt oostwaarts ondernomen en eenige eilan
den van een zeer schoon voorkomen aangedaan hebbenalwaar zij vee aan
de bewoners schonken. Ook kwamen zij bij een eiland genaamd Bonianen
men was grootelijks verwonderd toen men er verscheiden Europeschc bewo
ners vond, EngelschenSchotten, Ieren en Spanjaarden, die zich van boord
van walvischvaarders verwijderd en aan het strand nedergezet hadden. Er
waren elf vrouwen onder hen. Een man van Scholsche afkomst voert het
bewind op het eiland, en hij beweert de eigenaar van hetzelve te zijn, om-
