«waarde aan 'l ontwerp niet ontzegd. Het doel der Regering, en liier besluit
•spr. mede. komt bom voor te zijn, geruststelling, voorkoming van botsing,
handhaving van rust en orde, gelijke bescherming. Ilij hoopt dat dit doel
bereikt worde!
De lieer Blaupot ten Cate staat even als andere sprekers stil hij de aanlei
ding tot deze wet, namelijk hel herstel der bisschoppelijke hiërarchie. Her
stel is nog iets anders dan organisatie. Ook hein heeft dit eenigzins veront
rust; niet dat hij vreest voor de inquisilie-vuren der lGdc eeuw; maar zijn
vertrouwen op het Hof van Rome is niet zóó dat dit geen invloed bij hem
heeft uitgeoefend op de vraag over de noodzakelijkheid dezer wet. Gaarne
staat hij aan zijne R. K. landgenooten de organisatie van hun kerkgenootschap
toe, maar iets geheel anders is het herstel der hiërarchie van de 16de eeuw,
en hij knoopt daaraan vast het protest van den Paus in 1648 bij den Munster-
schen Vrede, omtrent de kerkgoederen enz., het bekende reservatum. Is dat
ingetrokken zoo neenmoet dit dan niet nog geschieden om latere moeijelijk-
heden te voorkomen, nu de toestand in de 16dc eeuw afgebroken, wordt her
steld? ziedaar redenen die bij hem bezorgdheid deden ontstaan. De Troon
rede sprak van twee wegen om de gerezen moeijelijkheden te beëindigen
onderhandelingen en eene wet. Thans geroepen om die wet te bcoordeelen
was ook hij niet verheugd toen hij vernam dat eene wet noodig was, hij
verwachtte daarvan geene genezing der wonde; maar het ontwerp is er nu
eenmaal en in het antwoord op de Troonrede wordt niet gezegd dat de Ka
mer geene wet wil. Spr. gelooft dat art. 165 Gwt. eene wet toelaat, mits
eene goede wet, die geheel grondwettig is en houdende bepalingen tot regeling
van de betrekking tusschen het Kerkgenootschap en den Staaten bestemd
0111 zich te bewegen op het gemengd terrein waar Slaat en Kerkgen. zich
ontmoeten. Maar ook hier is mocijelijkheid niet te miskennen. Spr. ge
voelt dit zeer goed. Waar begint, waar eindigt dat terrein? Men zegt: dat
zal het Staatsgezag beslissen; maar dan komt men op een' nieuwen gevaarlij
ken weg, want het is uiterst mocijelijk uit te maken wat gemengd terrein
is. Men zegt: als het zich maar bepaalt tot hel circa sacra. Maar ook hier
zoekt hij naar de grenzen, en eene juiste onderscheiding; b. v. hel klokken
gelui. De een zal zeggen: dit is circa sacra; de ander, die 't geldt, en die
het als tot het wezen zijner kerkelijke instellingen beschouwt, zal zeggen:
het is in sacra. Mag nu hel Staatsgezag tusschen beide treden? Hij gelooft
het niet, en in al dergelijke zaken heeft menigmaal de beantwoording, de
beslissing door het Staatsgezag tot onlusten of burgeroorlog aanleiding gege
ven. Spr. meentdat de Staat niet verder mag gaan dan voor de handha
ving van rust en ordede bescherming der Maatschappij en handhaving der
regten van alle ingezetenen volstrekt noodzakelijk is; alzoo, er mag alleen
eene policie-wet zijner moet iets gegeven wordenmeer dan in de Gwt.
staat uitgedrukt. Nu vraagt hijdoet deze wet datzonder daarom tegen
of buiten de Gwt. te gaan? Blijft de wet op het gemengd terrein, gaat zij
niet buiten het circa sacra
Bij het onderzoek dier vragen doet spr. o. a. als zijne mecning uitkomen
het volgende: Wat het repressief systeem der Gwt. betreft, er is in de Gwt.
geene sprake van kerkelijke organisatieevenmin in de M. v. Toel. of gewis
selde stukken. Eerst in art. 167 komt het denkbeeld van organisatie eeniger-
mate te pas, maar kan dit nu zonder eenige preventie plaats vinden? Hij
vraagt het, hij beslist niet, want ook dat vraagpunt is moeijclijk. Hoe kan
ik toezigt uitoefenen als ik geen tVtzigt mag hebbenziedaar de andere vraag
die er weer tegenover staat. Er is iets dat hem niet gunstig voor preventie
stemt, namelijk de quaestie: hoe ver mag zij gaan? waar houdt zij op? wie
waarborgt dat céne, dat. deze wet genoeg zal zijn? waar is ook hier de juiste
grens van het gemengd terrein? ook daar wenscht hij zoo weinig mogelijk
preventie. Men zegt: de strafwet is niet onveranderlijk; goed, maar als de Gwt.
geen preventie wil, mag de nieuwe strafwet ook geene preventie daarstcllen.
En nu komende tot de invoering der R. K. hiërarchie, beroept hij zich op
het werk van den Heer van Nispen van Pannerden een Katholijk schrijver,
die zegtdat de bisschoppelijke hiërarchie behoort tot het wezen der R. K.
kerkmaar niet de verdeeling in diocesen en de titelaturendaaruit volgt
dat dit laatste niet behoort tot de Sacra maar tot 't gemengd gebied. In
dat opzigt dus is deze wet niet ingrijpende in Sacra. Overigens de wet geeft
vrijheid van organisatie, niet van restauratie bij Pauselijke bulle, officieel
aan het Nederl. Gouvernement medegedeeld. Dat acht Spr. ongrondwettig
omdat art. 165 gelijke bescherming wilen geene dusdanige privilegiën ge
doogt zoo iets is ook zijns inziens strijdig met de wetten en de inrigting
van onzen Slaat, en het stuilen daarvan is geene preventie, maar repressie
van wat ten onregte heeft plaats gehad. Ilij wil daarom evenwel nog niet
zeggen dat hij die wet zal aannemen. De wet zal nog niet alles bevredi
gen veelmin alles regelenmaar het is een gelijk protestals het Ilof van
Rome in 1648 deed. Overigens stelt hij er prijs op dat de Regering onder-
zoeke of dat voorbehoud van 1648 nog beslaat, want dit is nog al van be
lang en zou weder opgehaald kunnen worden. Ligt het niet in de bedoeling,
dat dan het Hof van Rome zich duidelijk vcrklare
Nog zijn ingeschreven om het woord te voeren, de hceren van Lynden,
Dommer van Poldersveldt, Sleeswijk Vening, Rijk, Sander, Storm van 's Gra-
vcsandeLuybenBotsde Kempenaervan EekWinlershovcnv. Lennep
Godefroivan der Brugghen, van der Veen, Bosscha, van der Poel, Graaf
SchimmelpenninckBeens, Storm, de Brauw, Jespers, Westerhoffvan
Rappard, Bieruma Oosting, van Akerlaken en Groen van Prinstercr.
Onder de menigvuldige adressenbij de Kamer dezer dagen over het
laatstgemeld ontwerp ingekomenmerkte men op dat van de Reünie der
afgevaardigden van de Waalsche kerkenonlangs te Utrecht vergaderd ge
weest, in gelijken geest als dat van de synode der Nederl. Hervormde kerk,
tot adhaesic aan de algeinccne strekking van hel bedoelde wets ontwerp.
In de Zitting van Maandag zal aan de orde van den dag worden gesteld
het ontwerp betrekkelijk de opheffing der beperkende maatregelen in den
Molukscheri Archipel, waardoor eene opoffering zou geschieden van ruim
ƒ600,000, en dat tot afstand van domeinen ten behoeve van een Ziekenhuis
te Ley den.
Zitting van Maandag 15 Augustus.
In deze zitting zijn ingekomen 23 verzoekschriften tot aanneming van het
wets-ontwerp op de kerkgenootschappen, en vijf tegen.
Het wets-oritwerp tot opheffing der beperkende bepalingen in den Moluk-
schen Archipel met opzigt tot handel en scheepvaart is, na langdurige be
raadslaging, waaraan de Heeren van der Brugghen, Sloët tot Oldhuis, Dirks,
van Bosse, Stolte, Rochussen, Ter Bruggen llugenholtz, Baud en de Minister
van Koloniën hebben deel genomenmet algemeerre stemmen aangenomen.
Het wets-ontwerp tot afstand van domeinen ten behoeve van een ziekenhuis
te Leydcn is na eene korte woordenwisseling tusschen de Heeren van Bosse,
van Eek en den Minister van Birinenl. Zaken, met 43 tegen ëéne stem,
zijnde die van den Heer van Eek, aangenomen.
Morgen zullen de beraadslagingen over het wets-ontwerp op de kerkgenoot
schappen worden voortgezet.
Zitting van Dingsdag 16 Augustus.
Vervolg der beraadslagingen over de kerkelijke wet.
De Heer van Lynden zegt na eenige inleiding, dat onlangs de Engelsche
Minister Russell zeidedat sedert eenige jaren blijkt, zoowel daar als in andere
landendat de R. K. kerk streeft naar kerkelijkenzoowel als naar wereld
lijken invloed en dien gaandeweg tracht uit te breiden. Dit achtte die Mi
nister met het behoud van orde en vrijheid niet bestaanbaar. Die verklaring
kwam uit den mond van een' staatsmandie veel gedaan heeft voor gewe
tensvrijheid en verdraagzaamheid. De twist in de Rijnprovincie moge, o. a.
ook nog tot staving daarvan strekken. Verder betoogt Spr., dat de lijdelijk
heid van het vorig Ministerie onbestaanhaar was met de Gwt., met den wil
desKonings, met de eer, het belang en de rust van het land. (Bij ontvangst
van dit berigt is Spr. nog aan het woord.)
Telegrapliisch Berigt.
Gesproken Dommer, 'sGravesande, Luyben en Bots tegen en van Lynden,
Vening, Sander en Kempenaer ter verdediging; sommigen met, andere zonder
reserves. Morgen 10 ure vervolg.
liUITEi\LANDSCHE^}ËRlGTEi\.
EIVfiELAlVI».
LONDEN13 Augustus.
Eergisteren heeft de Koningin de te Spilhead vereenigde oorlogsvloot in
oogenschouw genomen, bestaande uit 25 schepen, met 10,133 koppen be
mand, voerende 1176 stukken, en een stoomvermogen hebbende van 10,410
paarden. H. M. was vergezeld van vele aanzienlijke personen. Eene groote
volksmenigte had zich te Spithead verzameld; plaatsen op nabijliggende
schepen waren tot 2 en 3 guinjes verhuurd.
FRANKRIJK.
PARIJS, 14 Augustus.
De Keizer heeft naar aanleiding van de feesten van morgen, aan 846 mili
tairen kwijtschelding van straf verleendverder bepaald dat de legaten door
Napoleon I gemaakttot een verminderd bedrag van te zamcn 8 millioen fr.
door de schatkist zullen worden uitbetaalden dat de Officieren die door
Napoleon I na zijne terugkomst van Elba tot Ridder van het Legioen van Eer
benoemd wareneene jaarwedde uit de schatkist zullen trekkendie voor
allen millioen fr. 'sjaars bedraagt.
ITALIË.
ROME, 2 Augustus.
De begrooting welke voor den Kerkelijken Staat, is vastgesteld, bepaalt
de uitgaven op ruiin 34 en de inkomsten op ruim 31 millioen gulden,
zoodat er weder een tekort zal zijn van ruim 3 millioen.
Te Florence in Toscane zijn 9 personen tot 40 maanden tuchthuisstraf
veroordeelddie Protestantsche geloofsbegrippen trachtten te verbreiden.
De Paus heeft aan den Bisschop van Gent, welke zich om die aange
legenheid naar Rome had begeven, de opheffing toegestaan van de vasten op
Zaturdag voor geheel België.
WURTEIBERG.
Alhier heeft de Koninkl. Katholieke Kerkeraad de geestelijkendie in of
vóór 1850 de Priesterwijding hebben ontvangen en eene aanstelling bcgeeren,
opgeroepen om een vergelijkend examen te doen. Het zal nu moeten blijken
of die geestelijken aan hunne kerkelijke overheden gehoorzamen die dat examen
hebben verboden, en de geldelijke voordeden opofferendie de Slaat hun aanbiedt.
Thans wordt gemeld, dat het Pauselijke breve omtrent de gemengde
huwelijken in het geheel niet beeft bestaan en op een misverstand rustte!
TURKTE.
KONSTANT1NOPEL 29 Jul ij.
Zondag jl. is onder voorzitting van den Groot-Vizier eene raadsvergadering
gehouden van alle hooge personagien en staatsambtenaren in en builen
werkelijke dienst, welke 7 uren duurde, en waarin eene nota is vastgesteld,
die, overeenkomstig den wensch van de Vertegenwoordigers der vier Mogend
heden naar IVeenen en van daar naar Petersburg gezonden zal worden
in antwoord op den brief van den Russischen Rijkskanselier deze nota bevat
alle met de onafhankelijkheid der Porte bestaanbare waarborgen voor het
behoud van de voorreglen der Grieksche en andere Christen-kerkgenootschappen.
Hoewel de Porte aan de Hospodars der Vorstendommen bevel had gezon
den, om het land te verlaten, dewijl door de bezetting der Russische troepen
de uitoefening van het regtmatig gezag onmogelijk werd gemaakt, heeft ech
ter de Hospodar van Wallachyc verklaard, op dringend verzoek van den
