»Het doet uiij innig leed dat ik hier nog altijd veel te berispen vind. Ik
•weet dat de meerderheid der inwoners lof verdient. Maar enkele leiders en
de stedelijke overheden zijn het, die. cene de zedelijkheid en het Christen
dom vijandige rigting volgendenog steeds de lage en heillooze aanwinsten
van een eerloozen tijd aanbidden. Als het niet spoedig anders wordtzal er
een slai" komendie toonen zal dat er nog een meester in het land is welke
in slaat en vcrpligt is, aan zulke verkeerdheden een einde te maken." Deze
aanspraak moet een onbeschrijfel ijken indruk gemaakt hebben.
Den 3dcn overleed de Hertog van Saksen-Altenburg in den ouderdom
van 57 jaren.
Behalve den Bisschop van Trier, Arnoldi, heeft geen Bisschop hier te
lande de Pauselijke breve omtrent de gemengde huwelijken afgekondigd. Alle
overige Bisschoppen hebben den inhoud dier breve alleen aan hunne onder-
hoorige geestelijken in bet geheim medegedeeld. Dc omstandigheid nu dat die
afkondiging te Trier weinig goede gevolgen voor dc Katholieken levert, zou
het llof van Rome aanleiding hebben gegeven, de handelwijze van Bisschop
Arnoldi af te keuren, bewerende dat Hof dat deze Prelaat in zijnen gods
dienstijver te ver is gegaan, en dat de bedoelde breve reeds voor eenige jaren
is uitgevaardigd, zoodat zij thans niet behoefde aan de geestelijken in herin
deling te worden gebragt.
De ScTiwabischen Merkur bevat het volgende: Het schijnt dat de
Aartsbisschop van Freiburg in zijnen strijd tegen het staatsgezag den eersten
gewigtigen stap op den weg van dadelijk verzet gedaan en den kerkdijken
ban uitgesproken heeft tegen de leden van den Groothertogelijk Badenschen
Katholieken Opperkcrkeraad. Zoo zouden wij dan in dezen heilloozcn strijd
gekomen zijn tol het punt waar het gouvernement niet langer kan nalaten
ernstige maatregelen voor de handhaving van het miskende en geschonden ge
zag van 's lands wetten te nemen. Immers niemand zal ontkennen dat het
gezag der wetten van den Staat geschonden en miskend wordt, wanneer men
een slaats-collegie beletten wil de aan hetzelve van staatswege opgedragen
taak te vervullen; het is niet eenig misbruik van gezag, maar het gezag zelf
van dat staats-collegiehetwelk wordt gewraakt. Aller oogen zijn thans op
de vcreenigde regeringen der tot de Boven-Rijnsche kerkprovincie behoorende
landen gcrigt; men vertrouwt dat zij wijsheid en kracht genoeg zullen heb
ben om zich te verzetten tegen eene zoo ongehoorde aanranding van de regten
van den Staat, uitgaande van een collegie hetwelk toch uit onderdanen be
staat, die aan den Vorst des lands trouw hebben gezworen.
Is deze stap van den Aartsbisschop ook een noodwendig gevolg van het
door de Prelaten consequent volgehouden stelselals een wijze stap zal het
zelfs door hunne warmste aanhangers niet kunnen worden geprezen. De lof
waardige mannen echter die wegens de naauwgezette vervulling hunner
ambtspligten en wegens hunne trouw aan den Vorst getroffen zijn door den
banbliksem, zullen er niet door worden gekwetst; in de getuigenis van hun
geweten en in de welverdiende achting van alle weidenkenden onder ons
Katholieken zoowel als onder onze Protestantsche medeburgers, zullen zij voor
de grievende behandeling eene vergoeding vindenindien zij den door God en
door den Vorst hun aangewezen post niet verlaten.
Uit Stuttgart wordt van den 5,lcn dezer gemeld dat een bisschoppelijk
banvonnis tegen den Wurtembergschen Katholieken Kerkeraad gerigt is; het
treft echter, naar verzekerd wordt, alleen de geestelijke leden van dit staats-
collegie en niet de leeken die in hetzelve zitting hebben.
Hoewel de cholera te Kopenhagen ten minste tot staan schijnt te ko
men, breidt zich echter de ziekte buiten de stad en in de provinciën [meer
en meer uit, hoewel gelukkig in geringen graad. De meeste bijzondere brie
ven uit de hoofdstad komen daarin overeen, dat dc vreeselijke verwoestingen
welke deze ziekte daar veroorzaakt heeft, niet aan de cholera alleen zijn toe
te schrijven. Men zegt namelijk, dat schepen uit St. Thomas de gele koorts
medegebragt hebben en dat deze aan eerstgenoemde ziekte een nieuw ka
rakter bijgezet heeft, welke een naauwkcurig wetenschappelijk onderzoek
wcnschelijk maakt.
Den 3den werden 143 personen aangetast en stierven er 81. Te Riga
woedt die ziekte nog hevig.
OOSTEXRIJK.
WEENEN, 5 Augustus.
Z. M. heeft onder dagteekening van den 29stcn Julij een patent uitgevaar
digd, waarbij voor het gehcele Rijk, uitgezonderd de militaire grenzen, een
oïeuw wetboek van strafvordering wordt ingevoerd.
Een Duitsch dagblad deelt thans een uittreksel mede van eene me
morie, welke uit Hongarije ten behoeve der Gereformeerde kerk aan den Kei
zer van Oostenrijk gezonden is, en hoofdzakelijk het schoolwezen betreft. »De
regtmatige bezorgdheid waarmede de toestand onzer Evangelische kerk ons ver
vult" zoo wordt in die memorie onder meer gezegd, wordt nog ver
groot door verscheiden verordeningen der Hooge Regering rakende de opvoeding
cn het schoolwezendie verordeningen toch hebben ten doelons het regt te
onttrekken om onze scholen zeiven te besturen. Onze Protestantsche gemeen
ten en hare beschaafde leden beschouwen het schoolonderwijs als eene levens
vraag en als eene gemeenschappelijke aangelegenheidwaarover zonder schen
ding van onze door wetten en gebruiken geheiligde reglen, geene bepalingen
kunnen gemaakt worden, dan door die zelfstandige vergadering, welke inge
volge de van het staatshoofd verworven vergunning, in Presbyteriaanschen
vorm uit den schoot der Protestantsche gemeenten voorkomt. Onze kerk
erkent Uwer Majesteils regt van opperloezigten wenseht voor zich cn voor
hare scholen de uiloefening van dit regt; maar dit regt is zeer wel vereenig-
baar met ons regt van eigen schoolbestuur, hetwelk de schatkist van alle
uitgaven ontheft. Wij geven den Keizer wat des Keizers is: maar wij zijn,
als aan een door de wetten erkend en gewaarborgd regt, gehecht aan onze
vrijheid van onderwijs, die de Staat niet behoort te verkorten, maar te hand
haven en te beveiligen.''
Ter oorzake van de verspreiding van tractaatjes zijn hier te lande on
derscheiden personen gevangen genomen. Die tractaatjes, onder Prolestan-
len cn R. Katholieken uitgedeeld, waren uit Wurtemburg aangebragt. In
Stiermarken werden de mecsten inenschen gevat en moeten voor de Regt-
banken te regt staan.
Dc wolven nemen in eenige gedeelten van Hongarije schrikbarend toe.
In een dorp werden van eene kudde schapen 62 door die roofdieren verscheurd.
Volgens den Wcencr Kirchen Zeitung is dc Keizer van China overleden.
19 A M IB IIR Cl.
6 Augustus.
De handel en scheepvaart in de Hanzé-sleden is sedert de ontdekking der
goudmijnen in Californië en Australië aanmerkelijk toegenomen. Reeds in
1852 zijn 72 schepen naar de westkust van Amerika vertrokken, waaronder
11 naar San-Franeisco bestemd. De handel met Oost-Indië is ook zeer toege
nomen 29 schepen uit Indië komende zijn te Hamburg binnengeloopcn.
Gedurende hetzelfde jaar zijn aldaar binnengekomen 16 schepen uit China
12 uit Afrika, terwijl naar trans atlantische havens zijn vertrokken 480 sche
pen. De stoomvaart der Ilanzc-steden is in dezelfde verhouding toegenomen.
De handelsoperatien van Bremen met Amerika zijn vooruitgaande. Hamburg
zendt een stoomschip naar Noorwegen, dat Slavangcr aandoet, en te Bergen
aankomt, van waar gedurende den zomer booten vertrekken, tot zelfs naar
llammerfest. Sedert bel. laatste voorjaar is er eene dadelijke dienst tot aan
Gothenburg daargesteld, waar andere stoomboolen zich door bet kanaal van
Trolhoelte en van Goetha en langs de binnenmeeren naar Stockholm begeven.
Van Kiel vertrekken vaartuigen naar Kopenhagen, de verschillende Deensche
eilanden aandoende. Van Lubeck varen 2 stoombooten naar Riga, 2 naar
S*. Petersburg, 1 beurtelings naar Helsingfors en Aba; 2 naar Stockholm over
Ystadt en Calmar, 1 naar Norkoeping en een ander naar Kopenhagen.
Daar de graanoogst in Duilschland zoowel wat de hoeveelheid als de
hoedanigheid betreft, uitmuntend is uitgevallen, zoo zijn de graanprijzen op
de verschillende markten gedaald.
RCSLAN
De Engelsche Times over de toerustingen tot den oorlog door Rusland
sprekende, deelt het volgende inede, hetgeen natuurlijk niet oiïiciëel is:
Voor zulke groote militaire toerustingen is veel geld noodig: en den Minis
ter van Finantien is gevraagd, of over een gedeelte der in eenige vestingen
opgestapelde specie zou kunnen worden beschikt. Maar dit goud is de grond
slag van het Russische papiergeldcn de Minister van Finantien bragt tegen
dc aanwending van een gedeelte van dat fonds zoo veel bezwaren in, dat
daarvan vooreerst is afgezien. De Keizer wendde zich toen tot dc Heilige
Synode met verzoek om een voorschot van GO milliocn roebels. Dit collegie
verklaarde zich bereid om aan 's Keizers bevelen te gehoorzamenw at er ook
van komen mogt, maar gaf tevens te kennen, dat het aan zijne bewaring
toevertrouwde vermogen het goed der kerk en voor heilige doeleinden be
stemd was; kortom het hield zijne beurs gesloten. In deze feiten ligt voor
zeker een blijk van finanlicle zwakheid der Russische Regering; maar men
vergete niet dat, wanneer het werkelijk tot eènen oorlog kwam cn deze
oorlog het voorkomen aannam van eenen strijd voor de godsdienst, de geest
drift des volks bereidwillig offers aan de schatkist zou brengen. Inlusschcn
wordt niels verzuimd wat de eerzucht en het nationaal gevoel van het volk
kan opwekken; cn zelfs in staatsstukken wordt een hartstogtelijke toon tot
het publiek gevoerd, voor alsnog echter, naar men ons verzekert, zonder
veel uitwerking te hebben bij het volk, hetwelk niet gelooft dat zijne kerk
in eenig gevaar is.
TURK YE.
KONSTANT1NOPEL26 Julij.
De Baron Mollerus, buitengewoon Gezant en gevolmagtigd Minister van den
Koning der Nederlanden hij de Verhevene Porte, is gisteren bij den Sultan
ten gchoore ontvangen. Hij had zich met de Nederl. stoom-korvet Soembing
naar het Keizerlijk paleis Tcheragan begeven.
Per telegraaf wordt het volgende gemeldGisteren is een groote raad
gehouden. De Ulemas waren ter bijwoning opgeroepen. De genomen besluiten
zijn van oorlogzuchtigen aard. Dc Gezanten der groote Mogendheden houden
voortdurend conferentiendoch nemen eene zekere geheimhouding in acht. Bij
het protest tegen de bezetting der Donau-Vorstendommen was een brief van
Reschid-Pacha aan den Staatskanselier Graaf van Ncssclrode gevoegd, doch dit
was slechts een bijzondere brief. De bezending van 30,000 geweren uit
Frankrijk is ontvangen. Voortdurend worden troepen naar den Donau ge
zonden.
Uit Petersburg is per telegraaf van den 3dente Parijs het berigt aan
gebragt, dat de Keizer van Piusland zijne goedkeuring hecht aan het laatste
ontwerp, dat van Weenen is verzonden. Indien de Sultan dit onveranderd
aanneemt, dan stemt de Keizer er in toe om een' Gezant van den Sultan te
ontvangen, ten einde nader te onderhandelen.
Dit berigt wordt ook uit AVeenen bevestigd. Omtrent den inhoud der
door Rusland aangenomen voorstellenzegt het half-olïiciele Parijsche blad
la Patrie het volgende: Men verzekert dat alle aan het Russische Gouver
nement gedane voorstellen tot' schikking van het Turksch-Russisch geschil
voordeden aanbieden, welke niet bedongen zijn bij het voor Rusland reeds zoo
