PRUISSEIV.
Zoowel uit den PalU als uit meer andere Zuid-Duilsche gewesten
luiden de berigten over den wijnstok zeer gunstig, minder gunstig die om
trent de granen.
De stad Björneborg in Finland is grootendecls verbrand, en ccne aanmer
kelijke hoeveelheid bout, waarin die stad sterken handel drijft, verloren ge
gaan. Het nieuw gedeelte der stad is, met uitzondering van twee straten
en bet Socieleits gebouw, gelukkig verschoond gebleven.
S T E Hf 11 IJ K.
WEENEN, 4 Junij.
Volgens eene officiële opgaaf bestond de handelsvloot in het begin dezes
jaars, uit 974G vaartuigen, metende 269.427 tonnen, met eene bemanning
van 34,018 koppen. Vergeleken met het vorige jaar, heeft zij eene ver
meerdering ondergaan van 249 vaartuigen, te zamen van 8624 tonnen en
bemand met 910 koppen.
Bij de uitvaardiging van liet nieuwe wetboek van strafvordering, is als
beginsel aangenomen, dat al de aan onze monarchie onderworpen Staten één
geheel uitmakenen men besloten heeft aan dat beginsel vast te houden.
GUIEHEKLAiVD.
ATHENE, 19 Mei.
De Regering heeft een tractaat tusschen de Grieksche kerk en den Pa
triarch van Konstantinopel voorbereid, volgens hetwelk laatstgenoemde het
regt zou verkrijgen om de Bisschoppen en daardoor middelijk ook de andere
Priesters in Griekenland te' vestigen. De H. Synode, tot dusverre alleen
met het bestuur der kerkelijke aangelegenheden belast, heeft dit tractaat wat
de voornaamste punten betreft, goedgekeurd. Intusschen openbaart zich een
vrij hevige tegenstand tegen dat plan; een Priester, Pharmakides genaamd,
vroeger Secretaris der II. Synode, heeft eenige (luizende exemplaren van een
boek verspreid, waarin bij met evenveel scherpzinnigheid als hevigheid tegen
het tractaat te velde trekt, dat eerstdaags aan de Kamers staat aangeboden
te worden, die het denkelijk aan een gestreng onderzoek zullen onderwerpen.
T 111& K¥E.
Er zijn, zoo men meldt, weder nieuwe geschillen gerezen tusschen den
Onderkoning van Egypte en den Sultanter zake eener door de Porte ge-
eischte som van 7,500,000 frs.wegens achterstallige schatting, door Egypte
te betalen gedurende den tijddat Syrië en onderhoorigheden in zijn bezit
bleven.
Te Sarajevo, de hoofdstad van Bosnië, is in den nacht van 22 Mei
een geweldige brand uitgebroken waarbij het geheele Christen-kwartier met
de Latijnsche kerk en de pastorie in de asch is gelegd, en alleen de Servische
kerk behouden is gebleven. Bij die gelegenheid zijn door de zoogenaamde
geregelde Turksche soldaten allerhande verregaande en schandelijke buiten
sporigheden bedreven; zijn vrouwen mishandeld; pakhuizen opengebro
ken en geplunderd. Al de aangewende pogingenom hunne woede te beteu
gelen, zijn vruchteloos geweest. De Vizier heeft een berigt deswegens naar
Constantinopel gezondenen daarbij hulp en bijstand verlangd. Bij dezen
brand is ook de woning van den Oostcnrijkschcn consul geheel verteerd. De
oorzaak van dit onheil is tot dus verre niet bekend.
OOST-IHfffilE.
De Gouverneur-Generaal is voornemens dit jaar eene reis over Java te
doen, vergezeld van zijne vrouw, vier Adjudanten, den Heer Prins en nog
een ambtenaar van de algemeene secretarie. Hoe ver zich de reis zal uit
strekkenweet men niet. Men beweert, dat bij niet verder gaan zal dan tot
Samarang. Aanvankelijk was de reis op medio April bepaald, doch de on
gesteldheid van den Heer van Nes, en zijn voornemen, om met verlof naar
de Padangscbe bovenlanden te gaan, heeft de reis tot Julij aanstaande doen
uitstellen.
Ten behoeve der tentoonstelling die in September 1853 te Batavia zal
gehouden worden, heeft men bet voornemen, om midden op het Konings
plein een groot gebouw op te riglcn. De gelden daartoe bcnoodigd, zullen
door particuliere inschrijving bijeengebragt worden. Het gouvernement schijnt
voor alsnog niet genegen te zijnom de zaak ook geldelijk te ondersteunen.
[Indiër.)
De geheele waarde der invoeren op Java en Madura in het jaar 1851
heeft bcloopen 7,798,600, zijnde 1,043,772 meer dan in 1850. Hieronder
komt de invoer van voortbrengselen uit Europa en Amerika voor ten bedrage
van ƒ524,215, zijnde 68,505 minder dan in 1850. De totale waarde der
uitvoeren over gelijk tijdvak bedroeg 7,395,747, zijnde ƒ955,442 meer dan
in 1850. Daarbij komen voor de uitvoeren van voortbrengselen van den
Oostcrschen Archipel ter waarde van 4,508,952, zijnde 874,137 meer
dan in 1850.
BERIGTEN OMTRENT DE MAATSCHAPPIJ VAN WELDADIGHEID.
Ten gevolge van de in de maand Augustus jl. uitgevaardigde circulaire
der Commissie van Weldadigheid, hebben (zoover de berigten zijn ingekomen)
1575 leden voor de gewone toelage van 2.60 'sjaars ingeschreven, die al-
zoo jaarlijks bijdragen ƒ4095, terwijl 177 leden voor verschillende sommen
hebben ingeschreven, te zamen voor een bedrag van ƒ1109.50, zoodat in het
geheel 1752 nieuwe leden zijn aangewonnen, die jaarlijks bijdragen 5204.50.
Wijders hebben 526 oude leden, en daaronder vele tot een aanzienlijk be
drag, hunne toelage verhoogd. Deze 526 leden dragen thans bij 3203.22),
terwijl zij vroeger, met uitzondering van eenige weinige, slechts bijdroegen
de gewone toelage van ƒ2.60, of ongeveer ƒ1367.60, zoodat die vermeerde- f
ring Inloopt ƒ1835,62). Wanneer men nu dit bedrag voegt bij de boven
genoemde som van ƒ5204.50, kan men rekenen dat er te zamen eene aan
winst is verkregen aan toelage van 7040.12), gelijkstaande met de gewone
bijdrage ad 2.60 van 2708 leden. Behalve deze bijdragen zijn nog in
giften, voor eens of in contanten ontvangen ƒ326.47).
Alles zamengenomen biedt ongetwijfeld ruime stof aan tot erkentelijk
heid, voor hetgeen door vele onzer landgenooten tot bevordering der koloni
satie van behoefligen in de gewone Koloniën is bijgedragen.
Nog viel de Maatschappij een legaat ten deel van een certificaat van
ƒ1000 rentende 3%, van den Heer G. Kramer te Amsterdam.
De bevolking is in de afgeloopen 3 maanden met 211 personen toegenomen.
Thans echter verlaat weder een aantal bedelaars-kolonisten en volwassen
bestcdelingcnbenevens ook kolonisten-kinderen, de koloniën met ontslag,
overeenkomstig de daaromtrent bestaande bepalingen.
Van de weczen gaan de meeste eerst met groot verlof, om naar eene plaat
sing uit te zien. Het is te hopen, dat velen onder hunne voogden, bloed
verwanten en bekendenware menschenvrienden vindenter bekoming van
den eersten onmisbaren bijstand en raad bij hunne intrede in de wereld.
De te veld slaande winterrogge blijft achterlijk. De bemesting van bet
groenland is overal gsnoegzaam ten einde gebragtwaarvan veel werk ge
maakt isterwijl gras en klaver gunstig staan.
De veestapel blijft gelukkig in den meest gewenschten staat. De in het
vorige jaar vermeerderde kudden schapen te Vcenhuizen en te Wateren
zijn dezen winter vrij gezond gebleven. Omstreeks 150 lammeren zijn er
dezer dagen gewonnen.
Nadat de aardappelen gepoot zullen zijn, is de bewerking van het land
voor haver en gerst aan de beurthetwelk met klaver- en ray-graszaden
ter bekoming van nieuw groenlandwordt ingezaaid.
In al de Koloniën is dit voorjaar weer eenige uitbreiding aan de bout-
cultuur gegeven. Met het oog op het gewoon ontslag van een deel der be
volking in bet voorjaar, is het turfgraven al vroeg begonnen, hebbende men
dan ook reeds 500 dagwerk, of de kleinste helft der behoefte, mede voor de
katoenspinnerij te Veenhuizen, gegraven, waarvan het verdere droogmaken
echter mede nog vele handen vordert.
De arbeid in de uitgestrekte tuinen voor de Gestichtenzoowel als die in
de menigte tuintjes van de gewone kolonisten wordt thans druk voortgezet.
Niets wat deze kolonisten aan hunne standplaats meer boeit, dan hun
tuin en hunne koe, waarvan de opbrengst hun persoonlijk eigendom is, en
behoeft dan ook de zorg daarvoor schier nimmer te worden aanbevolen.
De fabrieken hebben dezen winter zeer goed gewerkt, terwijl de koflijzak-
weverij aan de bedelaarsgestichten en de katoenweverij in de gewone kolo
niën met kracht zijn voortgezet. De katoenspinnerij te Veenhuizen werkt
thans uitmuntend en voorspoedig, dat mede, ter afdoening van het bestelde,
dringend noodig is.
De eigen gestoken turf blijft, als eenige brandstof voor die inrigting, zeer
goed voldoen. Voor zoo verre de behoefte aan weefgaren toelaat, wordt cr
ook naai- en breigaren, doch meest tot eigen gebruik gesponnen. De aan
die fabriek nog verbonden kleine smederijblikslagerijen het lepel-gieten
worden wel in stand gehouden, even als alle andere handwerken bij de ver
schillende gestichten en koloniën, als bet timmeren, wagenmaken, smeden,
klompenmakcn en spijkermaken, de scheeps-bokmakerijkuiperij, tuigma-
kcrijstoelmakerij bet mandemakenbezembindende knoopmakerij en het
aanmaken van allerlei soort van klein gereedschapalswevers-spoelenhou
ten schoppen, potlepels, nappen en meer, al hetwelk men slechts behoeft op
te noemen, om te doen zien, hoe vele gelegenheden er zijn, èn voor vele
bedelaars-kolonisten van eenige bekwaamheid, om bij hun vak werkzaam te
blijven, èn voor vele kinderen en bestedelingen, om daarin te kunnen wor
den onderwezen en opgeleid.
Voorts vordert natuurlijk het onderhoud der gebouwen, ook verwers en
glazenmakers, en voegt men nu daarbij nog bet spinnen van velerlei soort
van garensook van naaigarenen het weven en verwen van onderscheidene
doeksoorten van wol, katoen en hennip, het kleederinakenhet maken van
gebreide pelten en ook het onderhoud der kleederendan kan men zich een
denkbeeld vormen van den vcelsoortigen arbeiddien de koloniën opleveren
en vorderen, en van de doelmatigheid van harer inrigting, om de bewo
ners tot werkzaamheid cn bekwaamheid in eenig vak op te leiden.
- Mogen er al velen gevonden wordenvoor wie de weldadige invloed van
werkzaamheid en tuchtwaaraan zij in de gestichten gewend wordenbij
hunnen terugkeer in de gewone Maatschappij spoedig weder verloren gaat,
omdat zij de voorkeur geven aan lediggang en bedelarij, boven arbeid en het
daardoor zelf verdiende brood; zeker is het nogtans dat er ook velen zullen
zijnvoor wie het verblijf in de koloniale stichtingen duurzame vruchten
blijft dragen, cn aan welke de arbeid ter verbetering hunner stoffelijke be
langen niet te vergeefs besteed is geworden. AVal bet godsdienstig- en school
onderwijs betreft, als gewoonlijk wordt daaraan de meeste zorg gewijd. Het
getal dat, betzij des daags, hetzij 's avonds of ook wel des Zondags 's avonds
in de scholen wordt onderwezen beloopt wel een derde deel der geheele be
volking. Evenzeer zijn de kalechisatienalthans voor alle jongelieden, ver-
pligtend, terwijl ook nog aan bejaarden godsdienstig onderwijs gegeven wordt.
De openbare godsdienstoefeningen worden getrouw bijgewoonden menige
les, menig goed woord en ernstige vermaning, komt zoo doende tot veler oor
en hart, die anders schaars of nimmer de bedehuizen betraden.
Dit alles op de plaats zelve gadeslaande, moet ontegenzeggelijk elk wel
geplaatst hart met ingenomenheid vervullen voor eene inri ting, waar aldus
