LEYDSCHE
COURANT
1851.
MAANDAG, 6 JANUARIJ.
li I X E XL A X DSC1E BERIGTEN.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegevenDie van Maandag komt
vit Zaturdag Avond,
üf' TS
o PS
f Vt
t>« '7
De Prijs der Courant is f 12 in het jaw,
de afzonderlijke nommers worden tegen 1Ö
Centen afgegeven.
LEYDEN, 4 Januarij.
Op den Rhijnspoorweg zijn in December vervoerd 22,297 reizigers en is
f 40,014 ontvangen. De geheele ontvangst op dien spoorweg in 1850 be
draagt ƒ654,354.40;.
Uittreksel uit een brief van een Leydsch Landverhuizer, uit Kalamazo
in den Staat MichiganNoord-Amerika
Wij zien uit ons huis op een stuk grond waar we allerlei groenten en
vruchten kweeken. Waar voor drie jaren nog hosch was met 7090 voet
hooge boomen, daar groeit nu velerlei graan. Uit het eikenhout maakt men
ook plankjes, zoo als daklcijen, in plaats van pannen, die men hier nog
niet haktdoch wel steenen. Ieder woont hier op een stuk grond van een
licelen of halven akker(acre40 vierk. roeden en 47 vierk. el Ned. maat.)
In maart wordt er uit de suiker-ahornboom stroop en suiker gekookt*), ook
potasclizout en zeep uit de asch der verbrande hoornen. Best zout kost
2t cent Nederl. Men heeft een uur van hier ook velden ontdekt van uren
in den omtrek waar eene soort van hessen groeijen zoo groot als kleine ker
sen, die om de twee jaren vrucht geven. Verleden jaar zamelde een man
met twee jongens voor 400 dollars in (een dollar is zoo veel als een Rijksd.
Ned.) Herten zijn hier in menigte; het hertenvleesch kost 7 cents, het
rundvleesch 12 cents, en best bloemmeel 7£ cents het Ned. ffiroggebrood
eet met hier niet, rijk en arm eet hetzelfde brood. Er is hier turf noch
steenkolen, maar nog wel voor 3 jaren hout op het dorp voor 'tweghalen.
Dat ik u uit Kalamazo schrijf en niet uit Zeeland is omdat het werk daar
afgedaan was, en wij hoorden dat hier acht groole steenen huizen werden
gebouwd van vier verdiepingenik verdien nu een dollar daags. Ik heb
mijne vrouw en kinderen met een ossenwagen hier laten komen en een
woning gehuurd voor ƒ1.25 's weeks. De ton bloemmeel van ongeveer 100
Ned. ffi kost ƒ6.25, hest spek 7( a 10 cent, de winkelwaren, zoo als
kolïij suiker en dergelijke al zoo als in Holland. De werktijd is hier van
'smorgens zeven tot 's avonds 8 ure; van 12 tot 1 uur etenstijd, en in den
nazomer kon men zoo veel bier, appelen en persiken krijgen als wij ver
langden."
Uittreksel uit het Verslag van de Commissiebenoemd bij Koninkl.
besluit van 30 Mei 1850tot afneming van het examen van hen die op
een der Hoogescholen of Athenaea wenschen toegelaten te ivordenrcitge-
bragt aan den Minister van Binnenl. Zakenden 12<lc" November 1850.
(Vervolg van N°. 2.)
De lleeren Dr. J. de Vlaam en J. P. A. Francois hebben den tijd, welke
voor dat examen over de twee hoofdvakken, reker.- en stelkunde, en meet
kunde bestemd was, onderling verdeeld.
Wat de rekenkunde betreft, zoo hebben zij zich trachten te overtuigen dat
de examinandi hekend waren met de behandeling van gewone en tiendeelige
breukenmet het metrieke stelsel van maten en gewigtenmet de eigen
schappen der evenredigheden, en de logarithmen en reeksen.
Bij het examen in de stelkunde is meer werk gemaakt van het bewijzen
dan van het toepassen der regels, noodig tot het behandelen van stelkun
stige vormen.
Onder de eerste vragen welke over de meetkunde werden gedaan, waren
er altijd, welke dienden om na te gaan, welk der bekende leerboeken door
de examinandi gevolgd warende volgende vragen werden dan in zoodanige
woorden gedaan als in hun leerboek gebruikelijk is. Men heeft zich hij het
onderzoek tot het doen bctoogen van hoofdstellingen bepaald, doch daarbij
tevens onderzochtof de leerstellingenwelke de examinandus in zijn betoog
aanhaalde (of wel aanhalen moest) door hem konden bewezen worden.
Het examen is zoowel mondeling als schriftelijk afgenomen; door dit laatste
werd het gemakkelijk om, hij verschil van gevoelen, den graad te bepalen,
welkezoowel voor reken- en stelkundeals voor meetkundeop het testi
monium, door dezelfde benaming moest worden uitgedrukt.
Eene der drie soorten van eschdoorns, die daar wel somwijlen ter dikte van
12 voet in de doorsnede wordt gevonden. Alle eschdoorns leveren bij inkerving
een zoet sap op doch de Amerikaansehe veel meer dan die in Europa. Hoewel
alleen in Amerika de bereiding van Ahorn-suiker in eenigen grootcn omvang wordt
gedreven, is die echter geen lak van builenlandschcn handel.
De rekenkunde wordt in het algemeen op eene in het oog loopende wijze
verwaarloosd; en de stelkunde wordt veel minder beoefend dan de meetkun
de terwijl in elk dezer vakken het hoogere beter beoefend schijnt dan de
beginselen; dat hierop hoogst loffelijke uitzonderingen bestaan, eischt geen
betoog.
Voorts is gebleken, dat het onoordeelkundig gebruik maken van twee leer
boeken wier zamenstellers van een verschillend standpunt zijn uitgegaan, vele
examinandi een onvoldoend examen heeft doen afleggen; het heeft hen verder
ten hoogste bevreemddat er nog onderwijzers gevonden worden welke ge
bruik maken van leerboeken, welke zoowel wat taal als vorm betreft, moes
ten afgekeurd worden; dat hunne leerlingen, welke echter weinig in getal
waren, blijken gaven van er niets van te begrijpen, spreekt van zelf.
Bij het vragen over de stelkunde is hun zulks gebleken, doordien sommige
jongelingen bepalingen en regels goed en bondig wisten voor te dragen en
hij de toepassing eenen langwijligen weg volgden en gansch andere uitdruk
kingen gebruikten. Bij de meetkunde viel zulks duidelijk in het oog, wan
neer men hen eene door hen hewezene stelling liet ontleden.
Bij het onderzoek in de geschiedenis en aardrijkskunde is de natuurlijke
en eigenaardige verbinding dezer beide wetenschappen vooral der oude historie
en geograpbie nimmer uit het oog verlorendaarom is vooral gevorderd een
helder en grondig overzigt Van het geraamte der algemeene geschiedenis, ge
paard met eene juiste kennis van den aardbol, zoodanig dat men zich, zon
der behulp van kaarten, de ligging, grenzen en verdeeling der voornaamste
landen kon voorstellen. Over 't algemeen heeft het onderzoek in deze weten
schappen gecne ongunstige resultaten opgeleverd, ofschoon hij zeer vele exami
nandi de opmerking moest gemaakt worden, dat zij hij de beoefening der
geschiedenis de studie der geographie, die daarvan echter nimmer gescheiden
mag worden, grootendeels hadden verwaarloosd, waarvan de oorzaak mis
schien gezocht moet worden in het volgen der verkeerde methode, dat men
de laatste meer als afzonderlijke wetenschap dan wel als hulpwetenschap der
geschiedenis, en deze dikwijls met verwaarloozing van gene, behandelt.
De maatstaf naar welken de examinator de bekwaamheid heeft beoordeeld
en welke eischen hij in deze vakken gedaan heeft, zal uit de volgende mede-
deelingen genoegzaam blijken.
De graad van satis werd toegekend aan allen die blijken gaven, dat zij
de hoofdverdeelingen der algemeene geschiedenis naauwkeurig kenden en te
vens van de redenen er voor wisten rekenschap te geven, daarbij wel bedre
ven in de tijdrekenkunde warenzoodat zij een helder begrip der hoofdge
beurtenissen zelve en een goed overzigt van het geheel hadden verkregenen
aan die kennis eene juiste voorstelling paarden van de ligging en den toe
stand der landendie het toonecl der wereldgeschiedenis geweest zijn. Mis
lukte deze proef niet, dan begreep hij met den examinandus verder te moeten
gaanen werd er meer in bijzonderheden getreden van de geschiedenis van
afzonderlijke volken en Statenof enkele tijdvakkenwaarbij tevens eenige
proeven genomen werden van zijne kennis der oude aardrijkskunde in ver
band met de nieuwe, en den tegenwoordigen toestand der wereld; zij, die bij
dit onderzoek blijken gaven van genoegzame vorderingen en van de feiten
tevens oorzaak en gevolg wisten op te geven, werden een lioogeren graad
waardig gekeurd, terwijl aan eenige weinigen, die, behalve de vercischte
kennis der algemeene geschiedenis, een vrij goed overzigt hadden van de
staatkundige en maatschappelijke inrigtingen bij de Ouden, die in oude en
nieuwe geographie overal te huis waren en daarenboven proeven gaven, dat
zij behalve het door hen gebruikte handboek of handleiding, cenig ander
geschiedkundig werk met vrucht gelezen hadden, als bij uitzondering de
hoogste graad werd toegekend.
De Commissie, dus eindigt het verslag, meent hiermede aan het bepaalde
bij het Koninklijk besluit van 23 Mei 1845 en aan het verlangen van Uwe
Exc. voldaan te hebben.
(geteekend) A. W. Engelen, Voorzitter.
W. G. PlurGERSSecretaris.
'sGRAVENHAGE, 3 Januarij.
De Generaal Baron Willmardie Zondag uit Luxemburg bier was aange
komen is namens den Koning-Groothertog belast geworden aan de vrije
conferentien, die over de Duitsche aangelegenheden te Dresden zullen worden