LEYDSCHE
I
cou
1850.
MAANDAG, 30 DECEMBER.
BIMEiXLANDSCIlE BERIGTEN.
Do Courant wordt Maandag, Woensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zaturdug Avond.
l VJ
Nn.
j. s
De Prijs der Courant is f 13 in het jaar
de afzonderlijke nommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
LEYDEN, 28 December.
De Nederduitsche Hervormde Gemeente te dezer stede smaakte Donderdag
avond een groot en godsdienstig genot. De gemeenscbappelijke viering van
bet Kers-feest werd in baar midden met een' plegtigen zangstond besloten.
Een barer Leerarende Wel-Eerw. Ileer Rutgers van der Loeff, die haar dit
genot bereidde, was daarbij baar voorganger, Eene ontzaggelijke schare bad
zich ter hijwoning dier plegtigheid in bet ruime Picterskerkgcbouw verza
meld. Wat men te dier ure van genoemden ".eeraar, in zijne toespraken,
bet
dat men beurtelings uit den mond van Kinderen uit
bet Weesbuis en Stads-scholen en van een mannen-koor hoorde, of zelve met
de zaamgekomen gemeente aanhief, de indruk dier feestelijke zamen-
komst zal allen, die baar bijwoonden, wel onvergetelijk blijven. Daar heerscht
bier blijde dankbaarheid voor dit genot bij Oudersomdat daardoor ook
voor hunne kinderen de belangrijkheid van het Kers-feest niet weinig is ver
hoogd geworden bij 's mans Ambtgenoolen en de Gemeenteledenzoo
voor eigene stichting en de regt feestelijke stemming, waarmede allen het
kerkgebouw verlietenals om bet weldadige doelwaartoe de gelden die
deze zamenkomst, na aftrek der onkosten, zal uitleveren, bestemd zijn. Die
gelden zullen namelijk worden besteed om de Armen alhier te voorzien van
Evangelische gezangboekenwaaraan ook hier ter plaatse grootelijks behoefte
bestaat.
De moeite en inspanning door de Ileercn LancelOnderwijzer in eene der
Stadsscholen, en Hepp, Orgelist in genoemde kerk, voor deze plegtigheid
aangewend, zullen in erkentelijke gedachtenis worden gehouden. En de ijve
rige medewerking van Heeren Commissarissen Diakenen der Gemeentetot
regeling en handhaving der ordezal evenzeer worden geroemdals men
zich, voor de uitstekende diensten, door Directeur en Commissarissen der Po
litie in deze bewezenverpligt zal rekenen.
De Heer Froschhart zal in de volgende maand een concert geven,
waarop de vermaarde Deensche zangeres Mej. Bertha Johannsen zich zal la
ten hoorendie don IS1*™ dezer op het derde concert van de Maatschappij
van Felix Meritis met buitengewonen bijval gehoord werd, na de dave-
rendste toejuichingen werd teruggeroepen en toen op dringende uitnoodiging
nog eenige eigenaardige Noordsche volksliederen liet hoorenen wier stem
van wege haren omvang, kracht, liefelijkheid en buigzaamheid zeer wordt
geprezen. (Zie de Advert
-Van den Helder wordt onder dagteekening van den 25sten gemelddat
de toestand van den Generaal Bruce weder zeer bedenkelijk was, en was
door zijne Gcncesheeren de grootste rust en stilte aanbevolen.
Scheeps-OnderolïicierenMatrozen en Jongens, die verlangen in 's Lands
Zeedienst te treden, kunnen zich aanmelden bij de kantoren ter aanneming
van Zeevolk te Rotterdam, Amsterdam, Willemsoord en Vlissingen.
Teyler's Tweede Genootschap heeft aan het ingezonden antwoord in de
Hoogduitsche taal op de prijsvraag: over de vereeniging van het geestelijk
en liet wereldlijk oppergezag in den Kerkelijken Staatden uitgeloofden
prijs toegewezen, De Schrijver is Dr. H. G. Hasse, Evangelisch Leeraar te
Leulitz in Saksen.
Uittreksel uit het Verslag van de Commissiebenoemd bij Koninkl.
besluit van 30 Mei 1850, tot afneming van het examen van hen die op
een der Hoogesclwlen of Athenaea wenschen toegelaten te wordenuitge-
Iragt ami den Minister van Binnenl. Zakenden 12llcn November 1850.
(Vervolg van N°. 156.)
Voor de (jnalificatie van den hetrekkelijken graad van bekwaamheid zijn
gebezigd de woorden: maletenuitersatisbene, egregieen bovendien
nog mini/me.
Men is overeengekomen dien graad van bekwaamheid in eenig vak met
satis aan te duiden welke ieders ondervinding geleerd heeftdat bij jonge
lieden van vrij goeden aanleg pleegt gevonden te wordendie geregeld vijf
of zes jaren goed onderwijs hebben ontvangen. Wanneer de bekwaamheid
bleek zoodanig te zijn als men baar onder de hierboven genoemde omstandig
heden slechts plagt te vinden bij jongelieden van zeer goeden of van uit
stekenden aanlegdan werd dit aangeduid door de woordenbene en egre
giewanneer men uit de geleverde proeven opmaakte, dat de geëxamineerde
niet dien graad van bekwaamheid bad, welke men overeengekomen was met
satis aan te duidendrukte men dit uit door de woorden tenuiter en male
beiden aanduidende dat de geleverde proeven, volgens den aangenomen maat
staf, onvoldoende waren bevonden; zoo men tenuitur gebruikt beeft in
minderezoo male iu meerdere mate. Minime is alleen gebruikt geworden
om aan te duiden dat eenig vak in bet geheel niet of zonder eenige vrucht
was beoefend.
Om voor ieder vak uit de proeven van bekwaamheid geleverd door de jonge
lieden die door betzelfde onderwijs waren gevormdeen gemiddeld resul
taat te kunnen trekken, en voor ieder der geëxamineerden een algemeen
resultaat uit de proeven door hem in alle vakken geleverdbeeft de Com
missie. aan ieder der graden zekere waarde gehechten die in getallen uit
gedrukt als
minime male tenuitersatis beneegregie
0 1 2 3 4 5
Om dan als algemeen resultaat van het examen voor alle vakken voor
ieder der geëxamineerden, de getallen op te tellen, welke de graden in ieder
vak verkregen uitdrukken.
Om daarbij de historische wetenschappen geen overwigt te geven heeft
men de graden in geschiedenis en geograpbie verkregen, bij elkander geteld
en van die som de helft voor het algemeen resultaat in rekening gebragt, de
breuken altijd in bet voordeel van den geëxamineerde vernietigendebijv.:
wiskunde, Latijn, Grieksch, IIoll., historie en geograpbie,
satis, bene, satis, satis, bene, tenuiter,
3 4 3 3 4 2
3
is bet algemeen resultaat 16. 2
liet algemeen resultaat kan alleen dienen om de jongelieden die door de
zelfde Commissie geëxamineerd zijn, in hunne onderlinge bekwaamheid te
w aarderen. Immers naar mate de examinatoren lioogere vorderingen doen
zal het algemeen resultaat geringer uitvallen. En niets waarborgtdat in
verschillende Commissiën voor de onderscheidene vakken telken jare dezelfde
maatstaf zal worden aangewend. Deze berekening beeft evenwel bare nuttig
heid om de geëxamineerden en hunne betrekkingen eenigzins in staat te stel
len een algemeen oordeel over hunne vorderingen op te maken daar anders
ligtelijk naar de verschillende karakters een ongunstige of gunstige graad in
een enkel vak tot ontmoediging of tot een ongegrond bewustzijn van ver
diensten aanleiding geeft.
Voorts acht de Commissie zich verpligt de gevoelens barer leden met be
trekking tot hetgeen thans als hoofddoel van het examen aangeduid wordt,
aan den Minister kenbaar te maken; namelijk om bekend te worden met
den aard en de hoogte van bet onderwijs op de gymnasiën.
De Heeren Ekker, FrancoisHermans en van Hoëvell, waren van oordeel,
dat de geleverde proeven van bekwaamheid in eenig vak in den regel niet
strekken kunnen tot juiste beoordceling van den aard en de deugdelijkheid
van het onderwijs. Dat is: zoo de geleverde proeven van bekwaamheid van
een leerling of bet gemiddelde van de geleverde proeven van bekwaamheid
van eenige, die hetzelfde onderrigt hebben ontvangen, vooral bij eene kleinere
inrigting van onderwijs, of slecht of onvoldoende of goed zijn, kan men
daaruit in den regel niet afleidendat bet door hem (of door ben) genoten
onderrigt of slecht of onvoldoende of goed is geweest; slechts eenige hoofd
gebreken in het onderwijs zal men uit die proeven lecren kennen bijv. of
een der vakkenmeer dan andere verwaarloosd wordtof er gebruik ge
maakt wordt van leerboeken, van verschillende of van verkeerde methoden. Als
grond werd opgegeven; dat de jongelieden na de reis zich bevindende in om
standigheden en voor examinatoren die hun vreemd zijnde noodige kalmte
missen en daardoor bij bet geven van proeven in den regel beneden hunne
wezenlijke bekwaamheid blijven. Het verschil van karakter zal hierbij ver
schillend werken: de onbedeesde zal ook hier, gelijk meestal, met mindere
talenten schitteren, terwijl de bescheidene maar waarlijk bedrevene, zich min
der gunstig zal voordoen, dan zijne leermeesters hem kennen. Hij die vlug
was in zijn werk, zal, bij gelijke kennis, verre staan boven den minder vlugge,
doch vlijtige, die gewoon alles grondig te bezien, nu genoodzaakt is in kor
ten tijd zich door alles been te slaanen van welke karakters 1 iceft de echte
Geleerdheid eenmaal meer steun te wachten, van de eerste of van de laatste?
De ondervinding der voornoemde leden, bij het nu gehouden examen, heeft
