goede verstandhouding. De kerkgebouwen en de pastorijen binnen dit gewest,
worden, zooveel de middelen toelaten, behoorlijk onderhouden. Uit de som
voor subsidien tot herstel of vernieuwing ten behoeve van Hervormde gemeenten
zijn bijdragen van meerder of minder belang verleend aan de gemeenten
van: Oegstgeest, Gouderak, Haastrecht, Hendrik Ido Ambacht, Oosterwijk
(Kedichcm)Zwartewaal en Zwijndrccht.
De opbouw der nieuwe kerk voor de Hervormde gemeente te Gorinchem
wordt met ijver voortgezet en zal weldra voltooid zijn.
De Kerkbesturen der gemeente WateringenNoordwijkerhout en Scheve-
ningen hebben aanvragen gedaan ter bekoming van subsidiën uit de provin
ciale fondsen, de eerstgenoemde voor de kerk en de andere voor de pastorie.
Ook bet Kerkbestuur der Iï. K. gemeente van Rijnsaterwoude (Zuidbolland)
on Leymuiden (Noordholland), heeft een request aan Z. M. ingediendom voor
den bouw cener nieuwe kerk, waarvan de kosten zijn geraamd op ƒ29,000,
eene subsidie van ƒ9000 uit 's Rijks kas of wel uit de fondsen der beide
provinciën te verkrijgen. Deze aanvragen zijn in overweging.
Nadat de in 1845, bij Koninklijke beschikking toegestemde oprigting eener
vierde kerk ten behoeve van de R. K. bevolking van Rotterdam, door het
geestelijk gezag was bewerkstelligd, is bij dispositie van den Minister voor de
Zaken der R. K. Eeredienst bepaald dat de kosten van aankoop van panden
en vertimmering, buiten bezwaar van het Rijk zullen worden geleden.
Branden. - Door brand zijn vernield of aangetast: 66 woonhuizen, 68
schuren, 8 hooibergen, 3 molens en 7 keelen, waaronder 13 bouwmanswo- j
ningen en de stoom-suikerraffinaderij te Rotterdam. Het totaal der schade
bed raagtvoor zoo ver men zulks heeft kunnen te weten komen, de som van
ƒ1,287,482.
Het gezamenlijk bedrag der verzekeringen beloopt 1,838,501waarin de
hier bovengemelde fabriek te Rotterdam, en de belendende gebouwen voor
eene zeer aanmerkelijke som gedeeld hebben.
Kadaster. De kadastrale schrifturen bij de bewaringen der Hypotheken
en van bet Kadaster voorhanden en die, welke bij de plaatselijke besturen
aanwezig zijnworden bij voortduring bijgehouden.
Van de Provinciale Kaart zijn slechts tien exemplaren verkocht. De op
brengst is 102. liet geheel beloopt thans 1,152.60. {Vervolg hierna.)
's GRAVENHAGE17 October.
Z. M. heeft benoemd tot Ridder der Orde van den Nederl. Leeuwden
Heer J. J. A. Iseghem, Nederlandsch Consul te Ostende.
Z. K. II. Prins Hendrik der Nederlanden vertrekt aanstaanden Zondag
naar Luxemburg, vergezeld van zijne Adjudanten, en Zf. Ms. Adjudant in
Luxemburgsche dienstden Heer van Heemskerkmet talrijk gevolg.
In de residentie is aangekomen, en aan het Hotel Fuhri afgestapt,
eene Commissie komende uit Limburgbestaande uit de Hecren M. van
Kersten, Burgemeester te Roermond, W. SassenKerkhof Essos en Qunolder,
leden der Prov. Staten in Limburgdie heden bij Z. M. ten gehoore zijn
ontvangen, tot aanbieding van het adres der Staten van Limburg, nopens
de afschaffing van sommige belastingen.
Naar men verneemt zullen de kiezerstot leden voor de Provinciale
Staten in Zuidbollandtegen den 31sten dezer alhier opgeroepen wordentot
het doen van nieuwe keuzen, tot aanvulling der opengevallene betrekkingen,
ontstaan ten gevolge van de benoeming van de Heeren de Brauw tot lid
der Eerste Kamer, cn Mackay, tot lid van de Tweede Kamer.
Men. verzekert ons ten stelligste, zegt de 's Gravenh. Nieuwsbode
dat de beriglen, gedurende de afwezigheid van II. M. de Koningin, door
zeker weekblad bij herhaling opgenomen, betrekkelijk de ongesteldheid dier j
Vorstin, ten eenenmale onjuist waren en dus noodeloos bezorgdheid hebben
opgewekt.
Wtveede Kamer ties' Sfnten-füeneraal.
Zitting van Woensdag 16 October.
In deze zitting zijn ingekomen de volgende Koninklijke Boodschappen, ten
geleide van een gelijk getal ontwerpen van wet, als:
1°. Omtrent het regt van registratie der brieven van naturalisatie; 2°. tot
bet toekennen van pensioen aan drie leden der vroegere Eerste Kamer3°.
tot afschaffing der leges en tot regeling der kosten van toezigt, ter zake
van dc in- en uitgaande regten en accijnsen; 4°. betreffende de heffing van
grondbelastingen in Limburg; 5°. tot wijziging der wet van 9 Mei 1846 om
trent dc Burgerlijke Pensioenen; 6°. tot het doen overschrijven op de bc-
grooting van uitgaven op het pensioenfonds van Burgerlijke ambtenaren over
1850; cn 7°. tot vaststelling eener afzonderlijke begrooting van uitgaven,
wegens den arbeid der gevangenen over 1851met aanwijzing der middelen
tot bestrijding dier uitgaven. Drukken en aan de afdeelingen ter over
weging
Aan de orde van den dag is dc beraadslaging over het Adres, in antwoord
op de Troonrede, en wel in de eerste plaats over de algemeene strekking
van dit Adres.
De Heer van Dam van Isselt zal zich de moeite niet geven, eenig amen
dement voor te dragen, daar het te voorzien is dat dit, bij den geest welke
bij het opmaken van het adres voorgezeten beeft, niet welkom zou zijn.
Mogt een ander amendementen ter verbetering voorstellen, bij zal er voor
stemmen, maar tegen den geheelen geest van het adres moest hij zich ver
klaren. Hij hoopt dat de toekomst zal leeren, dat hij zich bedrogen heeft,
wanneer hij niet in de overmatige blijdschap der commissie deelt.
De Heer Baud verklaart dat bij, wel verre van als kampvechter op te
treden, verlangt den strijd af te raden. Hij toch wenscht de algemeene
strekking van het adres goed te keuren en de aanneming daarvan aan te
raden, en wel uit een tweeledig oogpunt: 1°. om liet nut der zaak; 2°. om
de waardigheid van de Kroon. Wat hel eerste punt betreft, voorzeker is liet
nuttig en noodzakelijk dat aan de volksvertegenwoordiging gelegenheid ge
geven worde om aan dc raadslieden der kroon hare meening, ja, des noods,
bare berisping te kennen te geven. Het komt spr. echter voor, dat dit
thans niet noodig is, en dat men daartoe later ruimschoots gelegenheid beeft,
daar door den invloed der Kamer, hare inmenging in de zaken is vermeerderd.
Spr. wijst daarbij op het regt van interpellatie. Vroeger verschenen de Mi
nisters alleen in de Kamer, om eene wet te verdedigen, en was het hun
zelfe verboden, daar tot een ander einde te verschijnen. Thans beeft de
Kamer bet regt van vragen en de Minister moet antwoorden. Is dat ant
woord niet voldoende, dan kan zij de Censuur over het ministerie uitspre
ken, en eene verandering der raadslieden van de kroon vorderen. Het
regt van enquête is een ander middel, dat vroeger niet bestond. Vroeger
liet liet zich denkendat de Kamer niet den geest der bevolking uitdrukte
hetgeen nu het geval niet meer is. Het is dus thans niet noodig, bij
gelegenheid van het adres, den gang van zaken van het bestuur in alles te
onderzoeken.
En wat aangaat bet tweede punt, in onze nieuwe staatsinrigting is opge
nomen de onschendbaarheid des Konings, waarvan de practisclie toepassing
is, dat nimmer de Koning, maar alleen de Ministers aansprakelijk kunnen
zijn. Doch de Troonrede valt daar buiten. Zij draagt geen contrcseign
de Raad van State is er niet op geboord. Zij mist de eigenschappen
waarop dc verantwoordelijkheid der Ministers toepasselijk is. De Koning zou
de Troonrede uit het hoofd kunnen uitspreken. Het adres moet dus niets
dan een weerklank zijn. In Engeland, dit constitutionele land bij uitne
mendheid, wordt zulks evenzeer zoo begrepen.
De Heer van Goltstein is van ooi deeldat de toon van het adresniet
volkomen overeenstemt met de stelling der Kamernoch met de omstandighe
den waarin zij verkeert. De Vergadering is geheel nieuwvoor dc eerste maal
vooral het uitvloeisel van het kiesstelsel, op de gewijzigde Grondwet geves
tigd. Uit dien hoofde kwam het spr. gepast voor, dat de vergadering duide
lijk te kennen gaf, welke hare inzigten cn denkbeelden zijn. Hiertoe be
hoorde het voetspoor der vorige Kamer gevolgd te worden. Deze heeft
duidelijk haar gevoelen te kennen gegeven, dat de Grondwet geene belofte
behoorde te blijven, maar eene weldaad moest zijn. Dien ten gevolge be
hoorde in het adres de wensch uitgedrukt te worden, dat er geen verder ver
zuim in de uitvoering der Grondwet zou plaats hebbenten einde de Natie in
het volle genot en het voordeel van de getrouwe uitvoering der Grondwet te
stellen Het verzuim is echter zeker en de nadeelen voor de Natie kunnen
niet geloochend worden. Spr. is intussclien niet tegen de geheele strek
king van bet adresmaar hij wil alleenlijk doen uitkomenwelke waarde
hij hecht aan de daadzaken, daarin voorkomende.
De Heer van Hall verklaart zich voor de algemeene strekking, zoo wat
den vorm als wat den geest betreft.
De Heer Dullert verdedigt, namen9 de Commissie, de algemeene strek
king van bot adres.
De beraadslagingen voor het geheel van het adres worden hierop gesloten
verklaard, en de algemeene strekking in hoofdelijke omvrage gebragt. Zij
wordtmet eene meerderheid van 56 tegen 3 stemmengoedkeurd. Tegen
de Heeren Luyben, van Dam van Isselt en van der Veen.
De beraadslagingen over de artikelen afzonderlijk worden geopend.
1. houdt in, dat de Kamer op hoogen prijs stelt, dat de Koning ter
stond aan de Natie het genot der nieuwe instellingen heeft willen verlcenen.
Zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd.
2. geeft aanleiding tot discussie over het Limburgsche vraagstuk.
Nadat de UIL Boreel van Hogelandenvan Dam van IsseltSloot tot
Oldhuisvau GoltsteinBorret en Lotsy het woord hebben gevoerd zegt de
Minister van Buitenl. Zakendat de gesteldheid van Duitschland niet alleen
dc bezorgdheid van velen ook in deze Kamer gaande maakt, maar van alle
Staatsmannen die een werkdadig aandeel nemen in het bestuur der Staten
van Europa. Ook 's Konings Ministers zijn daarvan diep doordrongen en hij
aarzelt niet om al dadelijk den leidraad te doen kennenwelke dc Regering
ten deze in acht neemt. Die leidraad is 1°. bet belang van Nederland,
2°. dc bestaande tractatcn. Neen, er is, er kan bij de Regering geen sprake
zijn van overhelling tot de Oostenrijksche of tot de Pruissische staatkunde
geen ander doel bezielt haar dan bet uitsluitend belang van Nederland. Haar
trachten is de handhaving van de zelfstandigheid van den Nederlandschen
Staat en het in acht nemen van bet meest mogelijk onzijdig gedrag. Maai
de Regering heeft daarbij tevens begrepen, dat die belangen inedebragten
om zich aan te sluiten aan eene handhaving en eerbiediging van de bestaande
tractatenhet aankleven daaraan oordeelde de Regering gegrond te zijn in
liet wettig belang van Nederland. In die tractaten toch vinden dc kleinere
staten bescherming tegen de overmagt der grootere.
2. wordt daarna aangenomen met 55 tegen 4 stemmen. Tegen de Hee
ren van Dam van Isselt, van Goltstein, Boreel van Hogelanden en Gevers van
Endegccst.
3. wordt na eenige beraadslaging zonder stemming aangenomen.
4. wordt na verwerping van een paar amendementen zonder stemming
goedgekeurd.
Morgen ochtend 11 ure voortzetting der beraadslagingen.
TTelegraphiscI» Berigt. 5 uur 45^min.
Het geheele adres is onveranderd aangenomen met 53 tegen 7 stemmen.
