leydsche
courant
N°. 13
VRIJDAG, 9 NOVEMBER.
BINJNEINLAjNDSCHE BEB1ÜTEIN.
JJe Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zaturdag avond.
Do Prijs der Courant is f 12 in het jaar}
de afzonderlijke nommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
LEYDEN, 8 November.
De Litterarischer Anzeiger zegt omtrent liet werk van A. von Hum
boldt, Natourlafereelen, met wetenschappelijke ophelderingen, hetgeen door
den Roekhandelaar P. H. van den lieuvell alhier zal worden uitgegeven het
volgende
Spoedig na zijne terugkomst uit de nieuwe wereld, waar hij, door onge-
meene wetenschappelijke werkzaamheidden grond tot zijnen roem gelegd
heeft, gaf Alexander von Humboldt zijne Ansichten der Natur" in het licht;
een werk, dat eene reeks der aanlokkelijkste natuur-schilderingcn in de edelste
taal bevatte, waarbij aan elke afdeeling wetenschappelijke ophelderingen wa
ren toegevoegd. Humboldt bereikte daarbij het dubbele doel: den geest le
vendig te honden en door vermeerdering van kennis dien met denkbeelden
te verrijken." Hij wilde niet slechts eene verstandige lectuur aanbieden hij
wilde, terwijl hij bij de bezielde schildering van enkele landstreken en na-
taur-verschijnselende wetenschappelijke bewijsgronden voegde, den lezer
met het ware wezen der op strenge waarnemingen gegronde wetenschap be
kend maken; hij wilde hen door den blik in de, door de gcheele natuur
heerschende wet, een der zuiverste en krachtigste middelen ter vorming van
den geest aan de hand geven. Sedert de oersle uitgave van dit voortreffe
lijk werk is bijna eene halve eeuw verloopen. Met de beroemdheid van den
grooten natuur-onderzoeker hebben zich sedert dien tijd alle takken der we
tenschap aanmerkelijk uitgebreid, eene groote menigte van geheel nieuwe
denkbeelden en beschouwingen hebben zich doen gelden, en zoo verwierf hij
zich geene geringe verdienste, die een boek naar het tegenwoordig standpunt
omwerkte, dat ter zijner lijd voor de beschaafde wereld van zeer veel belang
is geweest. Dat het echter den hoogvereerden schrijver, na meer dan eenen
gewonen menschen-leeftijd vergund zoude zijn, zulks nog zelf te volbren
gen verschijnt voor ons als de merkwaardige bekrooning van het rijkste en
vruchtbaarste leven. Naauwelijks had de 80-jarige geleerde met zijnen xiKos-
mos" het beschaafde Europa liet waardigste geschenk aangeboden, of hij greep
met lust naar het belangrijke werk zijner jeugd om het tot genot van een
nieuw geslacht te verjongen. De nieuwe uitgave is bijna de helft grooter
dan dc twee vroegere; onderscheidene afdeclingen zijn geheel nieuw, de we
tenschappelijke ophelderingen zijn bijna alle vermeerderd of door nieuwe rijker
aan inhoud vervangen; de Ansichten der Natur," welke de oudere onzer
tijdgenooten zoo op prijs stelden zijn naar het hedendaagsche standpunt van
de kennis der natuur en naar de behoefte van den tijd geheel omgewerkt
Humboldt zelf zegt in de voorrede, dat de verbinding van een letterkundig
met een zuiver wetenschappelijk doel eigenaardige moeijel ijk heden oplevert.
Eezwaarlijk zoude een der thans levenden zoodanig vraagstuk heter kunnen
oplossen, dan de man, bij wien, hetgeen zoo zelden het geval is, de grootste
wetenschappelijke scherpzinnigheid en de uitgebreidste kennis met de onge-
mcene begaafdheid van den schrijver zijn vereenigd.
Het Handelsblad bevat de volgende verbetering van een berigt dat wij
in ons vorig nommer uit hetzelve hadden overgenomen: Wij zijn door den
Heer Officier van Justitie verzucht te vermelden, dat het in ons blad van
gisteren voorkomende berigt aangaande de wijze waarop de Heer A. van Bever
voorde zich zoude verzet hebben legen de executie van een tegen hem gewezen
arrest van het geregtshof van Zuid-Holland, althans voor zoover het slot
betreft, onjuist is; want dat aan hem Officier van Justitie tot heden, 6
November, na den middag, geenerlei exploit namens gemelden Heer is be-
teekend, veelmin eene dagvaarding tegen de zitting van aanstaanden Woensdag.
Te Amsterdam zijn overleden de verdienstelijke kunstgraveur J. P. de
Eange, leerling van Velijn, in den ouderdom van 39 jaren, en de Heer J.
C. W. Saffileerling van P. Barbiers, die met gunstig gevolg de schilder-,
teeken- en etskunst beoefende. De laatste bereikte een' 71-jarigen ouderdom.
Beiden waren leden der Koninklijke Akademie van Beeldende kunsten.
Er wordt vrij stellig gemeld, dat er in het bereids door Z. Exc. den
Minister van Bosse bij de wetgeving ingediend ontwerp van staatsbegrooting
ten gevolge van de sedert plaats gehad hebbende ministeriëele verandering
geene wijziging te wachten is, maar dal liet, zoo als bet oorspronkelijk daar
ligt, in beraadslaging zal worden gebragt.
Naar men verneemt is op de onlangs uit West-Indiën te Hcllevoetsluis
binnengekomene brik de Sperwer, benoemd tot Commandant de Kapt.-Luit.
ter zee Fruclit, en tot lstCD Officier de Luit. ls,e klasse Zwaanhals.
Den 5dcl1 Aug. jl. gezeild 's Lands brik Koerrier, Kapt.-Luit. van Braam
Hockgeestvan Bataviaover IIong-Kong naar Californiëen rond Kaap
Hoorn naar 'l Vaderland.
's Lands fregat Prins van Oranje, Kapt. ter zee Bouricius, den 14dcn Aug.
gezeild van Batavia naar Holland.
's Lands schepen Sambre en Argo zouden naar Macasser vertrekken, en de
schooner Banda naar de Molukken, om de brik Zwaluw af te lossen.
's Lands fregat de Rhijn den 1GJC" Aug. gezeild naar Padang.
De stoomhoot Tji-Pannas was defect op Onrust.
ts Lands schooner Circe gaat Kameleon aflossen ter westkust van Sumatra,
oin de opname van den Luit. ter zee J. van Maurik te vervolgen.
(ütr. Cour.)
's GRAVENUAGE, 7 November.
Heden middag ten 12) ure heeft er hij Z. K. H. Prins Frederik eene bij
eenkomst plaats gehad met Hunne F.xcell. de Ministers, en ten 3 ure is er
ministerraad gehouden, die des namiddags afgebroken, des avonds ten 6 ure
werd voortgezet.
De Minister van Oorlog heeft ter algemeene kennis gebragt, dat door
hein eiken Dingsdag, des middags ten 12 ure, aan het locaal van het De
partement zullen worden ontvangen diegenen welke hem over zakenhet
Departement betreffende wenschen te spreken.
In de werkplaats van den Heer P. de Meijer, Goud- en Zilversmid,
alhier, is thans voltooid een massieve gouden beker, met deksel, in rocaille
stijl ter boogie van 30 Nederl. duimen. De leden van het Koninklijk gezin
hebben dit wezenlijke kunststuk bezigtigd en hunne bijzondere goedkeuring
daarover betuigd. Het doel en de bestemming van dezen beker zullen uit dc
volgende bijzonderheden blijken. Op bet schild is geplaatst het wapen van
Makasser. Op het andere schild komen voor de volgende woorden:"» De amb
tenaren, officieren, handelaren en verdere ingezetenen te Makasser, aan den
Oud-Gouverneur van Celebes en onderhoorigheden P. J. B. de Peres." Voorts
is een gouden Mercurius-beeld geplaatst op eenen halven gouden bolwaarop
het jaartal 1847 voorkomt. Een en ander is in het blaauw geëmailleerd.
Deze fraaije beker strekt den vervaardiger allczins tot eere en is eene waardige
hulde aan den rnan, wien de handel van Makasser en het bestuur op het in
vele opzigten zoo belangrijke eiland Celebes, zoo veel verschuldigd zijn.
Gedeputeerde Stalen van de provincie Zuid-Holland, hebben goedgevon
den bij resolutie van 2 November jl.aan Burgemeesters en Wethouders der
steden en Burgemeesters en Assessoren der gemeenten ten platten lande, aan
de Commission van Landbouw en aan de veeartsen in deze provincie, ten ver
volge op de resolutie van den 2llen October 11., N°. 4 Provblad N°. 78),
mede te doelen de volgende door den Minister van Binnenlandsche Zaken ge-
gcvcne inlichtingen betreffende de bij die resolutie kenbaar gemaakte intrek
king van de bevoegdheid om last te geven tot afmaking van ziekbesmet of
verdacht vee, zoo mede nopens de bevoegdheid der Plaatselijke Bestoren om
bij voortduring over de veeartsen te kunnen beschikken:
1°. Dat, de circulaire des Ministers van 29 September II., litt. D. (6Jen
Afd.)waarvan de bedoelde resolutie een gevolg is, hoofdzakelijk ten doel
heeft gehad, de belanghebbenden te verwittigen, dat, vermits het fonds voor
den landbouw buiten staat was om (behoudens de verpligtingen alsnog op dat
fonds ruslende) te blijven voortgaan met de tot op dat tijdstip uit hetzelve
verleende schadeicrgoedingenmet die betaling zou worden opgehouden.
2°. Dat hierdoor echter geene inbreuk gemaakt wordt op de hier te lande
bestaande wettelijke of kracht van wet hebbende politie maatregelenals be-
hoorende deze voortdurend met klem te worden opgevolgd en gehandhaafd,
waaruit van zelf volgt, dat daar, waar eene goede politie vordert, dat de
huiden of andere uiterlijke bekleedselen of gedeelten van aan long- of andere
besmettelijke ziekte gestorven vee (zonder dat daarvan eenig gebruik gemaakt
worde) worden ingekorven en begraven zulks plaats moet hebben even als
hij de afmaking van dolle hondenof het wegwerpen van bedorven visch op
de vischrnarklen enz., zonder dat daarvoor cenige vergoeding van regeringswege
wordt verleendterwijlwanneer de eigenaren zich hierbij onwillig of in
verzet betooncndaarvan onverwijld proces-verbaal opgemaakt en aan de be-
