LEYDSCHE De Courant wordt Maandag, ff oensdag en Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt vit Zaturdag avond. VRIJDAG, 24 AUGUSTUS, De Prijs der Courant is f 12 in het jaar; de afzonderlijke nommers worden tegen 10 Cente afgegeven. RfIViNEJNLAiNDSCHE BERGTEN LEYDEN, 23 Augustus. De heerschende ziekte waarmede onze stad dezen Zomer weder is bezocht geweest, gat'ons eene droevige aanleiding om baren gang eens te vergelijken, inct het beloop dier ziekte te dezer stede in bet jaar 1832, en vervolgens nog eenen blik te slaan op de pestziekten, <1 ie in de zeventiende eeuw, meer malen eene vreeselijke slagting onder de inwoners maakte. Dezen Zomer beeft zich de ziekte liet eerst vertoond, op bet einde der maand Mei en is sedert toegenomen lot op bet einde van Jul ij wanneer het bootste getal aangetasten in twee dagen 88 en der overledenen 41 bedroeg, en is daarna langzamerhand afnemende geweest, zoodat nu in de twee laatste dagen als aangetast slechts 2 zijn aangegeven en 1 overleden. Het totaal aangetasten bedraagt alzoo in meer of min drie maanden tot biertoe 1330 en dat der overledenen 749 (dat op de bevolking van ruim 38,000 inwoners, op een T'r gedeelte uitkomt), waaruit bij vergelijking met den tijd en de getallen van bet jaar 1832 blijkt, dat de ziekte nu vroeger is b 'gonnen en hoi wel nu nog geen vier maanden geregeerd hebbende zoo als de vorige, grooter getal aangetasten en ongunstiger vergelijking van herstelden aanbiedt. Uit eene opgaaf toch omtrent den toestand der cholerawaarmede onze stad in 1832 bezocht werd, blijkt, dat zij toen begonnen is den 4Jen Augus tus en beeft voortgeduurd tot den 22sleD November; dat toen de meeste zie ken waren bijgekomen den 21sten Augustus, namelijk 44; dat de meeste gestorven zijn derr 23stcn dier maand, namelijk 18; en dat gedurende die vier maanden door de ziekte in het geheel waren aangetast 1087 personen vair welke 485 gestorven, en 602 hersteld zijn. Slaan wij nu liet oog op de pestziektendie onze stad in het begirt en midden der zeventiende eeuw bij herhaling hebben geteisterd, dan vinden we dat de ziekte van onze dagen daarbij nog in goene vergelijking komt. Wij ontleertcn de volgende opgaaf, zoo uit de beschrijving onzer stad door den Oud Burgemeester J. J. Orlers in 1641, en uit die van F. van Mieris in 1770 uitgegeven, als uit eenige berigteu omtrent die ziekten, door den Hoog leeraar Siegetrbeek in 1832 medegedeeld. De geschiedenis dan vermeldt, behalve de pestziekte, die ten tijde van bet beleg der stad in 1574 woeddedoelt waartoe de hongersnood en uitput ting eene bijzondere aanleiding gaf, dat in 1601 en 1602, in 1624 en 1625 en vooral in 1635 de pestziekten vreeselijke verwoestingen aanrigtterr. In het jaar 1624 en 1625 stierven van Airgustus tot October 9897, cn in hel jaar 1635 van 23 Junij tot 27 December, 14,582 mensclicnhet geen voor onze stad, die toen op 70 a 80,000 inwoners werd geschat, onge veer een zesde der bevolking bedroeg. Het wekelijkscbe getal dooden klom van 96 in de eerste weck, in de weken van October tot over de 1400; terwijl de laatst opgegeven week er nog 752 telde. De ziekte bepaalde zich ook toen uict tot onze stad maar hccrschtc mede met groote hevigheid in de overige steden van Holland. Zoo stierven te Amsterdam, dat toen ruim 115,000 inwoners bevatte, in 1635 ruitn 8,000, cn in 1636, toen de ziekte hier tot bedaren schijnt te zijn gekomen, ruim 17,000 menscben, dat is meer dan een tiende der bevolking. In bet jaar 1655 brak de pest hier cn elders met vernieuwde woede uit, en stierven hier in Augustus, September en October, maandelijks van 600 tot 900 menscben, en klom het getal der overledenen in dat jaar tot ruim 13,000; zoodat de Begering besloot, om in plaats van een bouten gasthuis, dat in 1635 voor 112 bedden buiten de Bhijnsburgsche poort was getim merd, een groot steenen gebouw te stichten, waarin vele bonderde zieken konden verpleegd worden, en dat in 1662 voltooid werd. In 1663 brak er andermaal eene pestziekte uit, die voornamelijk te Am sterdam zoo hevig woedde, dat er 24,143 menscben en dus een zesde gedeelte der bevolking stierven. Iii 1669 vertoonde zich weder eene besmettelijke ziekte in onze stad, die eene menigte menscben ten grave sleepte. Van 14 Hoogleerarendie toen aan deze Hoogeschool warenstierven er 6alsmede vele aanzienlijken en leden der Regering. Later is dergelijke besmettelijke ziekte niet meer in die hevigheid uitge broken; althans wij vinden dat reeds in de jaren van den Franschcn oorlog tn 1672 en 1673, het nieuwe gasthuis als niet meer gebruikt wordende, tot een militair hospitaal werd gebezigd, waartoe bet later bleef dienen, tot hel in onze tijden tot eene militaire strafgevangenis werd ingerigt. Verder bleef dan de stad sedert den jare 1669 van dergelijke ziekten ver schoond; terwijl de cholera, zoo als die in 1832 en thans wederom beeft geheerscht, blijkens bovenstaande opgaven, tot hiertoe, Gode zij dank! geens zins met zulk eene hevigheid heeft gewoed. Sedert de laatste opgave van Dingsdag den 21stcn dezer, zijn alhier bij gekomen 2 cholera-lijders, overleden 1, hersteld 4. Totaal 1,330; over leden 749; hersteld 462 in behandeling 119. Uit Katwijk aan Zee, waar van eene bevolking van 3,300 zielen, 570 personen door de cholera-ziekte zijn aangetast en ruim 200 bezweken, en uit Noordwijk aan Zee, waar van eene bevolking van ongeveer 1000 zielen rui:n 90 stierven, en de visscherij te Katwijk nagenoeg en te Noordwijk ge bed stilstaat, wordt in de Ilaarl. Courant van beden dringend om liefde giften verzocht, die aan de Commission aldaar kunnen worden ingezonden. Te Haarlem zijn den 21slen dezer 12 jongelieden geëxamineerd en 11 toegelatenden 22steD 12 geëxamineerd en 9 toegelaten. Te Vlaardingen zijn wederom 3 baringbuizen aangekomen medebren gende 372 ton. Te Middelburg is in den ouderdom van 53 jaren overleden, de Heer A. Vréke, Griffier van hel Provinciaal Gercgtshof in Zeeland. •s GRAVENHAGE23 Augustus. Z. M. is gisteren van het Loo hier teruggekeerd. Aanstaanden Maandag zullen op de vlakte Kranenburg groote evolulien in bet vuur plaats hebben door de troepen der residentie in tegenwoordigheid van Z. M. den Koning. Men verneemt dat de Heer van Hoytcma, ook bedankt beeft voor bet lidmaatschap der Tweede Kamer, voor bet district Zalt-Bommcl, cn dat den 6,lcn September eene nieuwe stemming zal plaats hebben. AMSTERDAM, 19 Augustus. Ook alhier, waar de straatschooijers in havelooze kleedij zoo talrijk zijn, zijn even als te Utrecht sedert kort pogingen aangewend, om den diepgezon ken staat, waarin die ongelukkige kinderen, buiten alle godsdienst cn be schaving verkcerende en voor de gevangenis opgroeijende, door gepaste mid delen op te beuren cn alzóó den kanker der armoede en zedeloosheid bij den oorsprong te sluiten. Deze Inrigting vroeger in de Tuinstraat, is thans op de Brouwersgracht bij de Lindengrachtalwaar men rekent 200 4 300 kinderen te kunnen bezig te houden. Er zijn er vele, die daar op afgegeven kaartjes, in plaats van aalmoezenverschijnen en er zeer gaarne kornen. In het maandschrift: de VereenigingChristelijke Stemmen, dezer maand, vindt men eene uitnoodigingonderteekend door den Heer en Mevr. van Marsclis HartsinckJonkvr. A. Graafland, en de Hccrcn P. van Eik cn Mr. A. Backer, waarbij zij deze inrigting voor kinderen, die bijna als bei denen over straat zwerven, in de gebeden en de weldadigheid hunner stadge- nooten aanbevelende, zich ook bereid verklaren tot ontvangst van deze of gene ruwe, ongemaakte stoffaadje, of van reeds gebruikte, ter zijde gelegde kleedingstukkenwelke door een 14-tal jongens (bereids werkzaam onder een Christelijk onderwijzer in het kleermakersvak) en nagenoeg 30 meisjes, met bet breijen en naaijen onledig, bearbeid zouden moeten en ter uitreiking be stemd worden aan de opleltendsten onder de bedelende, havelooze jeugd, die reeds ten getale van ongeveer 90 kinderen, op eiken dag der week (Zaturdag voor als nog uitgezonderd) 2 4 3 uren onderwijs ontvangt in lezen, schrijven, rekenen, en bovendien op Zondag uit den Bijbel wordt toegesproken. Op die wijze zal men pogen, deze verwaarloosden naar hunne onsteifelijke zielen, on der den zegen van boven, te weerhouden van bederf cn ondergang, en naar het ligohaam voor naaktheid en onreinheid, en hen ook eene bete broods toe te reiken, op 's Heeren voorbeeld, Die de schare, als Hij haar 't Hcinelsch brood leerde kennen, nogtans niet nuchteren van Zich wilde laten gaan, opdat zij op den weg niet bezwijken zouden. Mogten beide deze doeleinden vereenigd, tot welzijn onzer stad cn 't aardseh en eeuwig heil dier ongelukkige kinderen, tat opwekking welligt ook hunner ouders, bereikt worden! AmstCour.) Door de Stedelijke Regering is aan C. P. Friestte Zeist, toegestaan,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leydse Courant | 1849 | | pagina 1