lieer Illume. Immers tie eerste proeven van de cultuur der Raméplant waren
ver van aan de verwachting te beantwoorden, welke door die natuurkundige
reeds verscheidene jaren geleden in de Indische Bij was opgewekt, en de zaak
stond op het punt om geheel opgegeven te worden, toen door hem op de
overtuigendste wijze werd aangetoond dat deze min gunstige uitkomst een
noodzakelijk gevolg was van de verkeerde behandeling der plant op Java,
bij het afscheiden en bereiden van de vezelstof. Hij bewees, wat meer is, dat
zelfs die slecht bereide grondstofwelke om hare stugheid niet eens tot goed
touwwerk, laat staan tot zeildoek dienstig was, door eene eenvoudige en on
kostbare bewerking daartoe geschikt kon worden gemaakt, en de juistheid
van dit oordeel is door het fabrikaat van de firma Meerburg en C". te Ley-
den, op de incest voldingende wijze gestaafd.
II.
In dit stuk wordt de aandacht van regering en armbesturen gevestigd, op
het vak dat in Frankrijk onder den naam van Talletter iebij ons onder die
van Kramerijen bekend isen waaronder men alle kleine gesneden of ge
draaide, ivoren, paarlemoeren, hoornen en houten voorwerpen verstaat, en
waarvan in Frankrijk zoo veel wordt vervaardigd, dat de uitvoer jaarlijks
meer dan 10 millioen JXederl. bedraagt.
Te Dieppe vindt men 12 fabrijkanten in ivoor en kokosnoten met 200
arbeiders, en 100 leerlingen; en een stadsteekenschool waar de laatste zich
dagelijks 2 uren moeten oefenen. Het dagloon is ƒ1 a ƒ2. Op stuk ver
dienden sommigen meer dan ƒ900 'sjaars. Het meeste gaat naar Londen.
Tc Mern en omstreken werkt men in hoorn. Het getal fabriekanten is in
28 dorpen 130. Sedert twintig jaren draait men er knoopenwaarmede
2,000 arbeiders hun brood vindenen vrouwen en kinderen medewerken.
Ook in deze plaatsen zorgt men voor onderwijs in bet teckenen,
Te Mortefontaine worden onder anderen rneer dan 150 duizend dozijn paar
lemoeren kaarten-viesjes vervaardigddie een waarde opleveren van rneer dan
200,000 guldens.
Te Deluge en in den omtrek en ook te Meruvervaardigt men jaarlijks
meer dan 6,000 dozijnen ivoren en bouten vouwbeenen25,000 heenen domino
spellen en ongeveer 500,000dozijn beenen vicsjcs. Voorts naaldekokers, sala-
delcpcls en vorken en dergelijke. Drie huizen te Andeville verwerken jaarlijks
50,000 runderhorens.
Te Labragère worden jaarlijks 21,600 dozijn tabaksdoozen gemaakt, uit
geperst leder en een mengsel van hoorn- spaanders en zaagsel van inaghonie-
hout.
Te Beauvais maakt men kammen en daar in den omtrek jaarlijks 95,000
hoornen schoen-aantrekkers. Meer dan 1,000 werklieden vervaardigen waai-
jers, die te Parijs worden beschilderd en opgemaakt en een uitvoer artikel
van ongeveer 150,000 Ned. opleveren.
In bovengenoemde plaatsen en andere van het Departement van Oise, ver
vaardigt men paarlemoeren en beenen knoopen, tot de laatste woiden jaarlijks
116,000 centenaars uitgekookte beenderen van Parijs gebezigd. De meisjes
in dat Departement maken in den wintertijd jaarlijks ongeveer 4 mill, dozijn
houten overtrokken knoopen.
Ilet aanprijzenswaardige van de vervaardiging van vele dier artikelen is dat
zij in de huizen zelve worden gedreven, waardoor het huiselijk leven en de
zedelijkheid bevordert wordten de gezondheid er niet onder lijdt. In deze
plaatsen is dan ook de dronkenschap, bedelarij en openbare bedeeling afge
nomen.
Er zou in de overbrenging dier takken van nijveiheid niets zijn dat tegen
de regels eener gezonde staatshuishoudkunde strijdt.
Ook de grondstoffen zijn vooral niet minder onder ons bereik. Onze kolo
niën, op de kust van Guinea, op Sumatra, de Moluksche eilanden, Suriname
leveren ivoor, paarlemoer, kokosnoten en fijne harde houtsoorten op, cn
wij vindden er tevens uitgebreide markten, zelfs tol op Japan, om onze kra
merijen te slijten.
Het zou thans weinig moeite kosten om Franschc meesterknechts en werk
lieden over te halenzich alhier te komen vestigen.
Wij geven deze wenken ter overweging en behartiging aan allen die eenig-
zins in staat zouden zijn, om ten dien opzigte eenige aanvankelijke proefne
ming tot stand te kunnen brengen, welke althans niet behoeft af te stuiten
op de zwarigheid dat er een groot kapitaal zou moeten gevraagd worden.
MiiamiHM ■milium
STAlïS BERIGTEJV.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der Stad LEYDEN, ontvan
gen hebbende eene Resolutie van IIII. Gedeputeerde Staten van
Zuid-Holland van den 27stea dezer maand (jProv. Blad, N°. 81)
houdende mededeeling van de voorloopig vastgestelde Lijst der
hoogst aangeslagenen in de Rijksdirecte belastingenvoor zoo
verre de Provincie Zuid-Holland betreft, die verkiesbaar zijn tot
afgevaardigden der Eerste Kamer; brengen bij deze ter kennis
van de belanghebbenden, dat gemelde Lijst van den 2Jc" Novem
ber tot den 9Jen daaraanvolgende ter Secretarie dezer Stad zal
worden gelegd en dat de bezwaren, welke tegen die lijst mog-
ten beslaan, vóór den 10ien November aan HH. Gedeputeerde
Staten dezer Provincie zullen moeten worden ingediend op onge
zegeld papier, met bijvoeging, voor zoo verre die bezwaren het
belastingbedrag betreffen, met behoorlijke uiltreksels der kohie
ren of van duplicaat-aanslagbiljetten, door de Ontvangers der
rijksbelastingen afgegeven en onderteekend, ten bewijze, dat de
reclamanten in de rijks directe belastingen op een of meer der
Rijkskantoren te zaïnen meer dan den minst in de bovengemelde
lijst aangeduiden aanslag van 807 betalen.
Ley den, 30 October 1848.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
DU RIEU.
Ter Ordonnantie van dezelve,
v. PUTTKAMMER.
Gedurende de maand October 1848, zijn binnen de Stad Leyden over
leden 82 personen, als: 22 Mannen, 28 Vrouwen, 19 Zoons en 13 Doch
ters, daarenboven als levenloos aangegeven 4.
In diezelfde maand zijn aldaar geboren 92 kinderen, als 44 Zoons cn
48 Dochters.
AHADEMIE-MEUWS.
PROMOTIE AAN DE LEYDSCHE IIOOGESCHOOL.
Den 3dcn November de Heer A. W. van der Hoop, van Bergen in Henegou
wen in de Regtenmet Theses.
Dienzelfden dag de Ileer A. P. A. Schmidt, van Delft, in de Regten, met
Theses.
UTRECIITSCIIE HOOGESCIIOOL.
Op den 31sten October weid tot Doctor in de Regten aan onze Hoogeschool
bevorderd, de Heer E. van Voorthuizen Hz., na de verdediging van een Speci
men Oeconomico-Politicum de trilutis direct ispraesertim de tributo re-
dituumof eigenlijk, daar het stuk in het llollandsch geschreven was, over
de directe belastingeninzonderheid die op de inkomsten. Zoo verre men
kan nagaan is dit het eerste voorbeeld van een in het Hollandscb geschreven
proefschrift lot verkrijging van den graad van Doctor in de Regtenaan
onze Hoogeschool toegelaten. Naar het schijnt heeft het onderwerp voor eene
behandeling in het Latijn minder geschikt geacht, tot deze afwijking van den
regel aanleiding gegeven. (Ned.)
HERKlliIEirW§.
Ter vervulling der nog steeds voortdurende vacature bij de Nederd. Herv.
gemeente 's Gravenhage, heeft de breede Kerkeraad den 2den dezer op nieuw
het navolgende negental Predikanten geformeerd, als: DD. C. S. Adama van
Scheltema, te Hoorn; C. E. van Koetsveld, te Schoonhoven; C. Krabbe, te
Leyden; L. van Haaftente N'ymegenJ. P. Strieker, te DordrechtJ.
Pleyte, te Nieuwenhoorn J. F. van Hoogstraten, te Utrecht; L. S. P. Mey-
boomte Nymegen J. P. Iluygens, te Hoogmade; de beide laatste met her
stemming tegen C. Hooyer, te Zalt-BommelII. Bcnnink Janssonius, te
Arnhem A. Rutgers van der Loeff, te Leyden.
Allendie alsnog mede willen werken aan de ondersteuning van hetvol
gens de gedane aanvraag in nood verkeerend Wees- en Oudeliedenhuis der
Gereformeerde gemeente te Scheveningenworden verzocht hunne giften
te storten in de bus, geplaatst aan de woning van den Wel-Ecrw. Zeer Gel.
Heer INCKKL, in den loop dezer week, dewijl terstond daarna de inhoud der
bus aan IIII. Regenten van bovengenoemd gesticht zal overgemaakt worden.
Elkeook de kleinste gift wordt in dank aangenomen.
A V E RTEXTIEX.
Ondertrouwd
Leyden,
3 November 1848.
C. B. van der BREGGEN,
2l,e Luitenant lste Reg'Inf'e.
en
W. T. A. van der BREGGEN.
Ondertrouwd
F. J. FRANCKEN
Leyden,
en
3 November 1848.
M. A. GEIJER.
Eenige Kennisgeving aan Vrienden en Bekenden.
Getrouwd
Leyden,
2 November 1848.
L. TINHOLT, van Amsterdam,
beroepen Predikant op het Eiland Marken
cn
M. DROS.
Heden overleed, in den ouderdom van 41 jaren, Vrouwe A. J. CUNdïUS
geliefde Echtgenoot van
Leyden, 3 November 1848. J. A. de FREMERY.
Eenige Kennisgeving.
Heden overleed, na eene kortstondige doch lievige ziekte, mijn dierbare
Echtgenoot C. HOENHOUT, in leven Koopman en Winkelierin den ouder
dom van 38 jaren.
Leyderdorp, G. van den BOSCH,
2 November 1848. Wed. C. Hoenjiodt.
De zaken door den Overledene gedrevenzullen met de noodige
hulp door mij worden voortgezetwaartoe ik mij bij voortduring
blijf aanbevelen.
