LEYDSCHE
COURANT.
18 IS.
N°. 13#
WOENSDAG, 1 NOVEMBER.
BINNEN L AN DSC 11E BEK f G 1 EN
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zaturdag avond
A"» 'V k?
i
Dc Prijs der Courant is f 12 het jaar;
de afzonderlijke nummers worden tegen 10
Centen afgegeven.
■lij «leze Courant behoort een Bijvoegselhetwelk
gvatis wordt uitgegeven*
LEYDEN, 31 Octolier.
In dc redevoering, waarmede de Heer Mr. J. de Wal den 28stcn dezer het
Hoogleeraarsambt aan de Leydsehe Hoogeschool aanvaardde, en van welke wij
in ons vorig nommer crue schets beloofden, trachtte de Hoogleeraar te betoo-
gen, dat het onderwijs der regtsgeschicdenis in ons Vaderland niet behoort
beperkt te worden hirinen de grenzen der historie van het Romeinsche regt.
Na eerst in algemecnc trekken te hebben aangewezen, hoe sedert het herleven
der wetenschappen de exegetische en dogmatische behandeling der regtsinstel-
lingcn in onderscheidene tijdperken steeds voorafging aan erne naauwkeuiige
nasporing der wijze, waarop die instellingen langzamerhand zijn ontstaan,
ontwikkeld en gevormdna korlelijk vermeld tc hebbenhoe eerst in
onze eeuw de historische regtsseliool den weg gebaand beeft tot een dieper
onderzoek naar den oorsprong der bestaande reglen, ging de Spreker over tot
de ontwikkeling van bet door bem gekozen onderwerp. De natuur van den
mcnsch kan niet worden onderzocht, wanneer men hem als een op zich zelf
slaand wezen beschouwt» en evenmin is elk volk als een afgesloten geheel
aan te merken: beider wezen kan alleen dan worden gekend, wanneer men
ze gadeslaat in onafscheidelijk verhand met menschcn en volken, die vóór hen
geweest zijn en nevens hen bestaan. Zeden en gewoonten en behoeften worden
in maatschappijen en staten door den loop der tijden gevormd, en naar gelang
deze zich vestigen of wijzigenworden ook hij de volkeren de reglen ont
wikkeldwaarvan de wetten slechts het uitgedrukte beeld zijn. Wie alzoo de
geschiedenis naauwkeuiig wil leeren kennen, hij behoort in de eerste plaats
de wetten gade te slaan, die bij verschillende natiën vroeger of later hebben
gegolden. Maar vooral hij, die de ware betcckenis van hare tegenwoordige
regtsinslellingen wil navorsehenmag niet nalaten zorgvuldig na te gaan,
hoe elk regtsbegrip zich in het algemeen en bij elk volk in bet bijzonder
beeft gevormd, en welke wijzigingen liet hier en elders in onderscheidene
tijdperken heelt ondergaan. Zoo leeren wij tevens naar waren vooruitgang te
streven, zonder aan het oude angstvallig ons vast te klemmen, of het
nieuwe, dat elders te voorschijn treedt, met overhaasting na te jagen.
Na voorts in het bijzonder tc hebben aangewezen, hoe vooral de Ncder-
landsrhe regtsgeschiedcnis tot hiertoe niet met die zorg is beoefend, waarop
zij aanspraak heeft, ging de Spreker over tot cenc beschouwing der regts
bronnen, waaruit onze tegenwoordige wetgeving is geput. Vooral wees bij op
de vlijt, waarmede men in de laatste jaren in Frankrijk zich toegelegd heeft
op de historie van het ondc Fransche regt, en op het belang dier studie voor
dc uitlegging der Napoleontische wetgeving, terwijl hij eindelijk poogde in
het licht te stellen, hij welke gedeelten onzer nieuwe wetboeken het er vooral
op aankomt, om den oorsprong en de in onderscheidene gewesten verschil
lende ontwikkeling onzer oud-Vaderlandsehe regten zorgvuldig na le sporen
en uit een tc zetten. De Spreker besloot ook dit gedeelte der rcgtswetenschap
aan onze studerende jongelingschap ter beoefening aan te bevelen welker
taak thans gemakkelijk zal vallen, dan ooit tevoren, nu eu de algemcenc
geschiedenis des Vaderlands, en die onzer taal veelzijdig opgehelderd en in
het licht gesteld is.
Sedert den 14<lcn October II. is vermist een jongetje, genaamd Pieter
Eatcrvecr, oud 13 jaren, zeer blond, bleek, kleine neus, grooten moud,
kloofje in de kin en nog al gezet, gekleed in een witten hemdrok, hebbende
zijn huisje achtergelaten, beverleenen broek, trijplcn vest, wollen kousen
en klompen. Mij is in den nacht van den 23stc" October te 's Gravenhage
■door de nachtwacht aldaar slapende gevonden op de Groenmarkt, naar hunne
wachtplaats medegenomen en 's morgeus losgelaten, onder belofte dat hij
■weder naar huis zou keeren. Tot nog toe zoeken de bedroefde ouders ver
geefs naar hem. Zijn vader is opperman en woont alhier in de Langestraat
bij de Oosterkerk. Daar de man onvermogend is om hij wijze van advertentie
zijn ongeval algemeen hekend tc maken zoo verzoeken wij dat andere uit
komende bladen dit berigt gelieven over te nemen. Men gelieve ingevalle
van ontdekking zich deswegens tc adresseren aan de Politie alhier.
- Gedcp. Staten van Z-IIolland hebben bij resolutie van 27 Oct. 11.
bepaald dat
1°. De Kiezersvergaderingen in de hoofdplaatsen van dc Hoofdkicsdistric-
len zullen gehouden worden op Donderdag den 3öslfn November 1848;
terwijl, overeenkomstig 11 der bovengemelde resolutie van den 16Jen Oc
tober 11., de stemming in de Onderkiesdistricten zal geschieden op Woens
dag den 29slcn November, of zoo veel vroeger als door de Hoofden der
Plaatselijke Besturen van de hoofdplaatsen der Onderkiesdistricten noodig zal
worden geacht.
2°. In verband met het bovenstaandehet model van den oproepingsbrief,
onder lilt. D gevoegd, hij dc meergemelde resolutie van den 16dcl1 October II.,
te wijzigen en nader vast le stellen volgens het hij deze resolutie gearresteerde
en sub litt. D achter dezelve gevoegde model.
3°. In overeenstemming met de Circulaire van den Gouverneur dezer Pro
vincie, van den 24steD October 11., te bepalen, dat, met betrekking tot de
toezending van de oproepingsbrieven en van de Stembiljetten, de termijn vau
acht dagen, voorgeschreven bij 12 der resolutie van den 16den October 11.,
niet in eencn te beperkten zin moet worden verstaan, maar dat die opropping
zoodra mogelijk zal hehooren te geschieden, mits niet vroeger dan acht da
gen vóór de Kiezersvergadering; zullende, even als zulks bij 7, teil
aanzien van de Stembiljettenaan de Plaatselijke Besturen van de hoofd
plaatsen der Hoofdkiesdistricten is opgedragen ook door dezen behooren le
worden gezorgd voor het vervaardigen der Oproepingsbrieven.
4". Tot toelichting der bepaling, voorkomende sub n°. 2 van liet model
lilt. C, gevoegd bij de resolutie van den lCdc" October 11., het Stembiljet
voor de twee Kandidaten voor de Eerste Kamer der Statcn-Gencraal nader
vast te stellen volgens het model sub litt C, achter deze resolutie geplaatst.
Wij talen hier nu volgen zulk een nader opgegeven model van een Stem
biljet, hetgeen eenigzins verschilt van het eerst bepaalde.
STEU-BILJET. Zuid Holland. 1843. Voor twee Kandidaten
voor de Eerste Kamer der Staten Generaal.
(In te vullen dc namen en zoo veel mogelijk voluit geschreven
de voornamen en woonplaatsen.)
Zij herinnerd
1°. «Dat lot de verkiesbaarheid als Rid der Eerste Kamer dezelfde vereischtcn
«worden gevorderd, als in art. 13 van hel voorloopig Kiesreglement zijn
«opgenoemd, en daar te boven dat men beliooie tol de hoogst aangesla-
genen in de Rijks directe belastingen. (Art. 14 van het voorloopig
Kiesreglement)
2°. «Dat eene lijst der hoogst aangcslagcnen, in deze Pro\incie in elke ge-
«meente ter inzage is gelegd, terwijl de opgave der hoogst aangcslagcnen
«in het gehoele Rijk te vinden is in de Ncderlandsche Slaats-Couraut.
3". «Dat de ambtenaar, die in het Hoofdkiesdistriet ter verkiezing voorzit, in
«dat district niet verkiesbaar is.
4°. «Dat het Stembiljet persoonlijk door eiken stemmer in de slemhus gesto-
«ken moet worden, naar verkiezing in de hoofdplaats van het Hoofd- ut'
«Onderkiesdistrict, waaronder de gemeente van inwoning des stemmers
«gelegen is.
5°. «Dat de Stembiljetten niet behoeven onderteekend le zijn."
Het Handelsblad deelt, met verzoek van overneming in andere bladen,
een voorloopig berigt mede, dat er uitzigt is op eenstemmige zamenwerking van
alle vrijzinnige kiezers waaraan de behoefte wel allerwege zal worden gevoeld.
Er wordt, zegt dit blad, naar ons met zekerheid berigt is, op dit ongen-
blik de zamenstelling ecner Commissie voorbereid waartoe vrijzinnige en in
vloedrijke mannen uit verschillende gedeelten van bet rijk worden aangezocht,
die op den voorgrond tot beginsel stelten, dat geen hunner het lidmaatschap,
hetzij van de Eerste, hetzij van dc Tweede Kamer, zal willen aanvaarden,
ten einde daardoor den slelligen waarborg te geven, dat hunne vaderlandslie
vende bedrijvigheid door geene persoonlijke oveiwcgingen bestuurd wordt. Het
groole doel dier vcreeniging is, oin hij volstrekte vrijlating aan ieder kiezer
en in elk kies-districtom naar inspraak van politieke overtuiging de
keuze te volbrengen, te verhoeden, dat in hetzelfde kies-district tusschen
onderscheidene liberale Carididalen de stemmen worden versnipperd, of dat
in onderscheidene kies-districtcn dezelfde Candidaat worde voorgedragen. De
bedoeling is voorts, om aan al de bijzondere vercenigingenwelke zich in
