LEYDSCHE
COURANT.
VRIJDAG, 13 OCTOBER.
BFJVJNEiNLA'jN DSC RE BERfGTEJN.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
vit Zuturdag avond.
De Prijs dor Courant is f 12 in het jaar;
de afzonderlijke nommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
LEYDEN, 12 October.
De Universiteit, ailiier gevestigd, morst, op den 10Jc" dezer maand, bet
verlies ondervinden van een barer oudste Leden, door bet overlijden van den
Emeritus Hoogleeraar JACOB de Gelder, Ridder der Orde van den Ne-
derlandschen Leeuwenz., een man, die begaafd was met de uitmuntendsle
geestvermogens, en eene grondige en veel omvattende geleerdheid bezat.
Aan een scherpzinnig oordeel eene buitengewone standvastigheid van wil pa
rende, had hij, gedreven door eene sterke neiging tot beoefening der wiskun
dige wetenschappen, en door de louterste zucht tot zelfstandig onderzoek,
zich gevormd en bekwaamd, verstoken van gepaste leiding en van vele wen-
sehelijke hulpmiddelen maar ook belemmerd zoo door tegenwerking als
door andere talrijke hinderpalen, die hem in den weg stonden, welke hij
nogtans evenmin te veel als te groot achtte om zich een open pad te banen
in hel wezen der wetenschappen, die hem boeiden, door te dringen, en met
en voor haar nuttig te zijn.
Zijne vaste, opgeklaarde en uitgebreide kennis, de vrucht van naauwkeu-
rig overwegen, van helder en van voortgezet beschouwen, heeft hij ruimelijk
en nuttiglijk medegedeeld, niet minder door zijn voortrefïelijk onderwijs,
schier gedurende de hellt eencr eeuw verstrektdan door menigvuldige
gescbiiften, welke zich ten aanzien van duidelijkheid in voordragt en volle
digheid in ontwikkeling bovenal onderscheiden den oorspronkelijken denker
doen kennen, van eene ongewone werkzaamheid treffende proeven zijn, en in
vele opzigten gewisselijk eene blijvende waarde hebben.
Hulde korne hem toe wegens de verdienste, van in zijn Vaderland de eer
eener wetenschap te hebben staande gehoudenwelker vroegere gepaste en
vlijtige aankweeking, door wansmaak en vooroordeel bijna werd verzaakt, of
was verwaarloosd geworden. Want hare bloei is aanmerkelijk bevorderd bij
het vele, dat hij heeft bijgedragen, voor het beter, meer echt wetenschappe
lijk en doeltreffender onderwijs, gelijk ook voor de meer oordeelkundige be
oefening der Wiskunde.
Vroeger in onderscheidene eervolle betrekkingen werkzaam, verwief hij door
zijne uitgebreide kennis, gemakkelijke en behoorlijke behandeling van zaken,
overal goedkeuring. In het jaar 1819 werd hij, met een gevestigden roem,
aan de eerste Universiteit van Nederland verbonden. Van dezen tijd af tot
in het jaar 1840 was hij onverflaauwd werkzaam, om loffelijk aan zijne roe
ping te voldoen met zijn leerzaam onderrigt nuttig zijnde voor de weten
schappelijke vorming der kweekclingen van de Iioogeschoolen met het be
schaven en vermeerderen zijner geschriften niet ophoudende om der weten
schap zelve dienstbaar te zijn, of aan hare verbreiding wezenllijk toe te
brengen. En in weerwil van onspoed en tegenspoed, weleer in geerie ge
ringe mate on lervonden in weerwil van al het w range dat hem de lotwis
selingen des levens hadden toegediend, was dit doel van zijn werken en
streven nimmer door hein uit het oog verloren, en bleef hij, onder het
voorregt eener duurzame gezondheid, en hij de onverminderde vastheid van
zijn geestlot op weinige weken vóór het eindigen van zijn bijna drie en
/nc/itzg-jarig leven, dezelfde gelukkige beoefenaar, ijverige voorstander en
onvermoeide bevorderaar der wetenschap, aan welke hij zich ganschelijk had
gewijd.
De Gelder was eenvoudig, opregt van zin, opgeruimd, inschikkelijk,
hulpvaardig, vrijgevig, en bovenal een warm Vaderlander. Zijne vrienden
en talrijke leerlingen droegen hem ook hierom ware achting toe, en zullen
deze evenzeer in zijne nagedachtenis blijven eeren als zij niet zullen ophou
den de begaafdheden en verdiensten van den overleden Vriend en Leermeester
te erkennen. V.
Gisteren heeft de Hoog Eerw. Hooggel. Heer N. C. Kist, Hoogleeraar in
de Godgeleerdheid aan onze iioogeschoolhet vijf en twintig-jarig feest van
zijn Hoogleeraarambt gevierd. Eene Commissie uit de Studenten in de God
geleerdheid heeft Zijn Hooggeleerde een gepast aandenken aan dit feest
aangeboden.
Bij besluit van Z, M. van den 8sten dezer, is aan L. J. C. de Coningh
weduwe van G. Sandifort, in leven Gewoon Hoogleeraar in de Faculteit van
Geneeskunde aan onze Iioogeschool, verleend een pensioen ten bedrage van
ƒ1,000 'sjaars, op grond van art. 55 der wet op de burgerlijke pensioenen.
Bij besluit van Z. M. van den 8steD dezer, is benoemd tot Plaatsvervan
gend Kanton-Regtcr te Alphen Mr. C. van der Vlies, Secretaris der gemeente
Hazerswoude.
'sGRAVENHAGE, 12 October.
Volgens het Programma voor de opening der Stalen-Generaalalhier, op
aanstaanden Maandag, zullen de Leden der Staten-Generaal zich ten 12 ure in
de Vergaderzaal begeven, en onder voorzitting van den door Z. M. benoemden
President van de Elerste Kamer, Z. M. afwachten.
De tijdelijke Ministers, Hoofden van Ministeriële Departementen, de Kanse
lier der Orden en de Leden van den Fiaad van State, zullen zich ten één ure
mede in bovengemelde zaal vervoegen.
Z. M. de Koning zal ten één ure met den volgenden trein van het Paleis
afrijden, voorafgegaan door:
Een afdeeling ruiterij.
Den Hoffourier en twee rijknechts te paard
Den Kamerheer-Ceremoniemeesterin cerie hofkoets met twee paarden
Acht Kamerheeren in twee hofkoetsen, ieder met zes paarden;
De Groot-Olïïcieren van 's Konir.gs Huis, in twee hofkoetsen met zes
paarden.
Eicn afdeeling ruiterij
Z. M. de Koning te paard, begeleid door I1H. KK. HH. de Prinsen, en ge
volgd door de Officieren van 's Konings Militair Huis; en voorts ten slotte:
Een afdeeling ruiterij.
De trein zal rijden: Over den Kneuterdijk; den Langen Vijverberg; den
Korten Vijverberg, en liet Binnenhof.
De trein aan de Vergaderplaats gekomen zijnde, zal Z. M. aan de deur van
van hel Hotel ontvangen worden door eene Commissie van H. Ed. Mogenden
die, voorafgegaan van den Kamerheer-Ceremoniemeester, de Kamerheeren en
de Groot-Officieren van 's Konings Huis, Z. M. naar de zaal zal geleiden.
Het Militair Huis des Konings volgt onmiddelijk.
De Groot-Officieren van 's Konings Huis plaatsen zich achter Zr. Ms. zit
plaats, de Kamerheeren en het Militaire Huis des Konings ter regter en linker
zijde van den Troon; de Kamerheer Ceremoniemeester wat voorwaarts, ter
regter zijde van den Troon.
De zitting geëindigd zijnde, keert Z. M. op gelijke wijze over het Buitenhof
de Plaats; den Kneuterdijk, naar het Paleis terug.
Salvo's van het geschut zullen het afrijden van Z. M.en het oogenblik
dat H. D. de Vergadering van de Staten-Generaal verlaat, aankondigen.
De Eierste Kamer der Staten-Generaal heeft in hare Zitting van gisteren
aangenomen de twaalf ontwerpen van wet tot herziening der Grondwet.
Daarmede is dat gewiglig werk voltooid en wacht het nu slechts de bekrach
tiging des Konings en de plegtige afkondiging van wege de Regering. Elen
en ander wordt onverwijld te gemoet gezien. Die publicatie zal geschieden
in eene plegtige openbare teregtzitting van den Iloogen Raad der Nederlanden,
van de Provinciale Geregtshoven en van de Arrondissements-Regtbankrn, mits
gaders van de puijen der Raadhuizen yan de hoofdplaatsen der Provinciën en
der Arrondissementen.
De Ontwerpen zijn bij de Eerste Kamer aangenomen met de volgende
meerderheid
Voor. Tegen.
Eloofdstuk I, van liet Rijk en zijne Inwoners,20 7.
II, van den Koning, 19 7.
111, van de Staten-Generaal,17 9.
IV, van de Provinciale Staten en Gemeente-Besturen, 24 2.
V, van de Justitie,25 1.
VI, van de Godsdienst,21 5.
Vil, van de F'inantiën,26 0.
VIII, van de Defensie,26 0.
IXvan den Waterstaat25 1.
X, van het Onderwijs en het Armbestuur, 22 4.
XIvan de Veranderingen 26 0.
B XII, Additionele Artikelen,17 9.
Bij Hoofdstuk II en III heeft de Heer van Ilugenpoth zich vergist cn voor
gestemd hebbende hij verklaard dat het zijne bedoeling was geweest tegen
te stemmen.