LEYDSGHE
COURANT
N°. 1
1848.
WOEINSDAG, 4 OCTOBER.
T
'1
BL\\E\KA> DSCHE BEK ICTE\.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
g uitgegeven. Die van Maandag komt
vrijdas
vit Zuturdag avond.
ft
S --
De Prijs der Courant is f 12 in het jaar;
de afzonderlijke nommers worden tegen 10
Centen afgegeven
teii
deze Courant belioort een Uijvoeg'selhetwelk
gratis wonlt uitg-eg-even.
LEYDEN3 October.
Hoe weinig plaats ook, bij de medcdccling van liet verbandeble in de
Dubbele Kamer, overschiete, moge echter het volgende fragment uit een
dichtstuk van den Heer A. P. van Groningen, Prerl. te Ridderkerk, hier ter
herinnering aan Leydens Ontzet plaats vinden.
Wel had de vloed, zijn bed ontvloden,
Al kabblend over beemd en veld,
Een heillicht in dien nacht van nooden,
Helaas! een ijdle hoop, gespeld:
'tNoordwesten, vijand onzer kusten,
Nu afgesmeekt, lag 't hoofd te rusten;
De orkaan sliep op het stille meer.
Hel laatste wee komt grimmend nader,
En Willem, Ncérlands trouwe vader,
Ligt jammrend op hetkrankhed neêr.
Dit Leyden nog! en 't bloed der helden
Heeft vruchteloos dengrond besproeid
En de eenmaal vrijgevochten velden
Zijn wcêrin Spanjes juk geboeid!
Daar kraakt, daarstort demuurin puincn!
Daar slaat de schrik detrotsche kruinen!
De magt des vijands stuift uiteen
De vloed ontspringt, de stroomen zwellen
De Geus rijst op, de booten snellen,
En Leydens rampen zijn gclcén!
De IIEER staat op, en Leyden ademt weder!
De honger vlucht; God geeft zijn kindren brood!
De Hemel daalt in zegeningen neder!
De dog gaat op, het leven uit den dood!
De Inspecteur der Registratie alhier, Mr. J. C. van de Watering, is
door Z. M. benoemd tot Ontvanger der Registratie te Delft.
Er is weder ingetrokken aan muntbiljetten van ƒ500, ƒ100, 20,
ƒ10 en 5, voor eene som van ƒ2,300,000, zoodat nu het geheel som der
ingetrokken muntbiljetten bedraagt 22,289,000.
Particuliere brieven uit Batavia verzekeren dat de hooggeachte Predikant
Baron van Iloëvcl aldaar zijn ontslag heeft genomenten einde in het moe
derland de belangen van Nederl. Oost Indië voor te staan.
Dezelfde brieven melden als aanstaande het huwelijk van den Heer Gou
verneur-Generaal Rochussen met Mcj. Vincent. Handelsblad.
KATWIJK, 2 October.
In het begin de/es jaars kwam er te Katwijk .aan Zee eene zeer doelmatig
ingerigte openbare Bewaarschool tot stand, geheel voor rekening der gemeente
gesticht, en voornamelijk bestemd voor kinderen van behoeftige ouders. Heden
werd te Katwijk aan den Rijn eene bijzondere Bewaarschool geopend, zijnde
eene particuliere onderneming der Plaatselijke School-Commissie alhier en
daargesteld ten behoeve van kinderen uit den fatsoenlijken burgerstand. Bei
de deze inrigtingen voldoen geheel aan hetgeen men thans daarvan mag
vorderen.
'iij deze gelegenheid komt het niet ongepast voor te vermelden dat builen
de opgenoemde twee klein-kinder scholen, zich nog binnen deze gemeente be
vinden: een Gymnasium meteen lOOlal leerlingen, eene Jonge-Jufvrouwen
Kostschool, drie openbare Scholen van lager onderwijs, met ongeveer 500 scho
lieren mitsgaders op beide de dorpen Herhaling-, Volkszang-, Brei- en Naai
scholen welke laatstcnals kortelings opgerigtnog in hare opkomst zijn.
Met regt mag men dus van Katwijk zeggen dat er voor het onderwijs en
de opvoeding der jeugd van verschillenden stand en leeftijd, wel zorg wordt
gedragen.
'sGRAVENIIAGE, 2 October.
Z. M. heeft aan den Heer R. U. Esser, op zijn daartoe gedaan verzoek,
verleend een eervol ontslag uit zijne betrekking van Gouverneur van Curasao
en onderhoorighedenonder toezegging van pensioen, en in diens plaats ad
interim benoemd Jhr. J. J. Rammelman Elsevier, thans koloniale Secretaris,
majoor Commandant van de corpsen schutterij en landstorm te Curasao.
De Minister van Marine en Koloniën zal aanstaanden Vrijdag geen
gehoor vcrleenen.
De Commissie van Rapporteurs uit de dubbele Tweede Kamer, voor de
ontwerpen van wet tot herziening der Grondwet, is, na kennis genomen te
hebben van de Memorie van Beantwoording, op het den 27sten Sept. opgemaakte
Verslag wegens deze wetsontwerpen, van oordeel geweest, dat te dezer zake
geen nadere overweging in de Afdeelingen gevorderd wordt; zoodat het ge
noemde verslag als het Algemeen Verslag omtrent de ontwerpen van wet
tot herziening der Grondwet moet worden beschouwd.
In de Zitting van de dubbele Tweede Kamer van heden zijn de beraad
slagingen aangevangen over de twaalf wetsontwerpen tot herziening der Grond
wet en wel vooreerst de algemcene beschouwingen.
De Heer van Reede van Oudtshoorn heeft het eerst het woord. De spreker
acht het van belang in de eerste plaats na te gaanop welke gronden en
beginselen die ontwerpen gegrondvest zijn. Daarvan is de deugdelijkheid en
de duurzaamheid derzelve afhankelijk. Daarmede zijn de bloei en het geluk
des "lands ten naauwste verhonden. Vroegere instellingen waren niet op een
maal ontstaan, maar zijn gevormd naar mate van de behoeften, zeden, be
grippen en gewoonten van den tijd, waarin zij tot stand kwamen, en had
den steeds eene nationale kracht. De nieuwere tijd heeft de regten en be
voegdheid der slaatsmagten met meer beperktheid omschreven, om perk te
stellen aan willekeur en misbruik van gezag. Vandaar dat elders verschillende
staatsregelingen spoedig elkander opvolgden, naarmate men oordeelde, dat de
nieuwe meer tot den bloei en de welvaart des volks zouden kunnen bijdragen.
Zoo zijn in Frankrijk in naauwelijks zestig jaren reeds tien conslitutiën ont
worpen. Van waar die veranderlijkheid De oorzaak ligt in den verkeerden
grondslag waarop men de regeling en behartiging van 's volks belangen heeft
doen rusten, in het huldigen van een stelsel, wier goede uitkomsten door dé
geschiedenis worden gelogenstraft. De spreker verklaart dat wanneer het stel
sel van de oppermagt des volks mogt zijn toegepast, hij zich daarmede niet
zou kannen vereenigen. Hij acht dat in strijd met de wezenlijke belangen
des volks. Hij zal in geene breedvoerige wederlegging tredenhet weder-
spreekt zich zelf door de gevolgen in de toepassing eldersonrust, wanorde en
wat dies nicer zij, waren er de uitvloeisels van. De Staat is eene vcreeniging
van menschen door onderlinge overeenkomst onder een gezag geplaatst, dat
niet naar willekeur kan gekozen en teruggeroepen worden. Er staat geschreven
alle magt komt van God het staat niet aan de volkeren, hunne overheden
als zaakgelastigden te beschouwen maar zij zijn er gehoorzaamheid aan ver
schuldigd, behoudens beperkingen; er zijn regten aan de souvereiniteit ver
bonden, even heilig als de oorsprong der souvereiniteit zelve. De regten, aan
de ingezetenen bij deze ontwerpen toegezegd, zijn die van vrije vereenigino-
vrijheid van godsdienstoefening, vrijheid van onderwijs en vrijheid der druk
pers. Die regten zijn hoogst gewigtig; maar behalve deze, zijn er nog an
dere; er zijn verkregen regten, die ook door den Souvercin zijn verkregen.
Deze verkregen rpglen zijnvolgens spr. niet geëerbiedigd. AVaar men op
houdt die regten te eerbiedigenzijn de schadelijkste gevolgen Ie wachten.
De Vorst moet regeren cn daarin kan het volk nietdeelen; het kan alleen
voor de handhaving van zijne regten waken. Verliest men die waarheid uit
het oog, dan geen rust, geene welvaart op den duur, maar willekeur en
verwarring. Het democratisch element is nu uitgebreid. De koninklijke magt
wordt merkelijk verzwakt en van steun beroofd. De Regering zelve spreekt
van «voldoening aan de wenschen van het volk." Dus heeft men ten doel
het volk mede-regering toe te kennen. En dit bestrijdt spr. met den meestcn
nadruk. En nu vraagt hij zich af: of hij, omdat de beginselen dezer ont
werpen in strijd zijn met zijne gevoelens, ze daarom in massa zal verwerpen?
Dit zal hij nietwegens de inoeijelijke stelling waarin de Vorst verkeert. Hij
moet hulde brengen aan de regtschapcn mannen die thans aan het bestuur
der zaken zijn geplaatst, ofschoon hij niet in beginselen met hen overeenkome;
aan hen toch is het te dankendat de rust en orde in het vaderland zijn be
waard gebleven. Hij zal deze ontwerpen niet in massa verwerpen, omdat men
anders misschien weder wordt teruggebragt tot het stelsel van behoud; omdat
hij op hoogen prijs stelt de thans erkende en toegezegde regten. Nogtans zijn
bij hem bezwaren overgebleven. Hij kan zich niet verecnigen met art. 4 van
Ontwerp I, houdende het regt lot vcreeniging of splitsing der provinciën. De
zelfstandigheid van elke provincie is een verkregen regt. Hij vreest, dat door
eene vereeniging de belangen van kleinere provinciën zullen worden opgeofferd
aan die van grootere. Spr. acht zich verpligt aan dit ontwerp, waarbij de
weg is geopend lot slooping der provinciën, zijne stem te onthouden. Omtrent
het stelsel der vertegenwoordiging, behoudt hij zich voor daarover het woord
te voeren bij de afzonderlijke behandeling daarvan.
