LEYDSCHE
COURANT.
NH. 98Hl*
WOENSDAG, 16 AUGUSTUS.
B INN EN L A N DSC UE BEK 1GTEN
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegevenDie van Maandag komt
uit Zaturdag avond.
/Vi/* eter Courant is f 12 »/i het jaar}
de afzonderlijke nommers worden tegen 10
Centen afgegeven
1
v>
LEYDEN, 15 Augustus.
Heden morgen werd ter gelegenheid van den feestdag van Maria Hemel
vaartde pleglige Hoofddienst door Monseigneur den Aartsbisschop van Luik,
den Hoogeerwaardigsten Heere van Bommel, in de II. Mariakerk op de Haar
lemmerstraat, bijgestaan door eene talrijke Priesterscbare met veel luister ge
celebreerd, door een goed bezet orkest 7.00 instrumentaal, als vocaal werd
eene muzikale Mis met veel gevoel en juistheid uitgevoerd.
Bij de Tweede Kam^r der Staten-Generaal is nog ingekomen, eene nota
van nadere wijzigingen in de ontwerpen tot herziening der Grondwet, waarvan
wij hier de voornaamste laten volgen:
II. Hoofdstuk. Van den Koning.
Art. 59 der Grondwet luidde aldus:
»De Koning heeft bij uitsluiting het opperbestuur over de volkplantingen
en bezittingen van het llijk in andere werelddeelen.
Aan de Staten-Generaal zullen, in den aanvang van elke gewone zitting,
worden medegedeeld de laatst ingekomene staten van ontvangsten en uitgaven
van opgetnelde volkplantingen en bezittingen.
Het gebruik van het batig slot, beschikbaar ten behoeve van het moeder
land wordt bij de wet geregeld."
Dit werd in het eerste ontwerp aldus voorgesteld:
Art«De Koning heeft het opperbestuur der koloniën en bezittingen
van het Rijk in andere werelddeelen. De reglementen op bet beleid der
regering in deze Overzeesche Bezittingen worden door de wet vastgesteld.
Het muntstelsel aldaar wordt door de wet geregeld. Andere onderwerpen
deze koloniën en bezittingen betreffende, daarvoor vatbaar bevondenkun
nen door de wet worden gereyeld."
Art«De Koning doet jaarlijks aan de Staten-Generaal een omstandig
verslag geven van het beheer der koloniën en overzeesche bezittingen en van
den staat waarin zij zich bevinden. Het slot der koloniale rekening wordt
bekrachtigd door de wet. Hel batig slot wordt onder de Rijks-inkomsten
opgenomen."
Thans vvoidt het aldus voorgesteld:
In plaats van de woorden: daarvoor vatbaar bevondenworden door de
wet geregeldte lezen worden door de wet geregeldzoodra de behoefte
daaraan blijkt te bestaan."
De beide laatste leden vallen weg. In plaats daarvan het vujgend lid te
stellen
x> De wet regelt de wijze van beheer en verantwoording der koloniale geld
middelen."
III. Hoofdstuk. Over de Staten-Generaal.
Art. 16. Na art. 93 der Grondwet luidende: «De Hoofden der Departe
menten van Algemeen Bestuur hebben zitting in de beide Kamers."
Zij hebben alleenlijk eene raadgevende stem, ten ware zij tol leden der
vergadering mogten benoemd zijn."
Hierna zal een artikel volgenluidende
De Tweede Kamer heeft het regt van onderzoek (enquête), te regelen door
de wet."
VI. Hoofdstuk. Van de Godsdienst.
Bij artikel 188 der Grondwet was bepaald
De volkomen vrijheid van godsdienstige begrippen wordt aan elk gewaar
borgd."
Bij 't eerste ontwerp is dit aldus veranderd
Ieder belijdt zijne godsdienstige meeningen met volkomen vrijheid."
Nu is voorgesteld om er aan het slot bij te voegen: «behoudens de be
scherming der maatschappij en harer leden tegen de overtreding der strafwet."
X. Hoofdstuk. Van het Onderwijs en het Armbestuur.
Art. 224 luidde aldus: »l)e inrigting van het openbaar onderwijs wordt
met eerbiediging van ieders godsdienstige begrippen, door de wet geregeld.
Het geven van onderwijs is vrij, behoudens bet toezigt der overheid, en bo
vendien, voor zoover het middelbaar en lager onderwijs betreft, behoudens
het Onderzoek naar de bekwaamheid en zedelijkheid des onderwijzers; het een
en ander door de wet te regelen. De Koning doet van den slaat der I100-
ge-, middelbare en lagere scholen jaarlijks een uitvoerig verslag aan de Sta
ten-Generaal geven."
Bij het eerste gewijzigde ontwerp werd het aldus veranderd:
«De inrigting van het openbaar onderwijs wordt, met eerbiediging van
ieders godsdienstige begrippen door de wet geregeld.
«liet geven van onderwijs is vrij, behoudens het toezigt der overheid, en
bovendien, voor zoover bet middelbaar en lager onderwijs betreft, behoudens
het onderzoek naar de bekwaamheid en zedelijkheid des onderwijzersbet
een en ander door de wet te regelen.
»De Koning doet van den staat der hooge-, middelbare en lagere scholen
jaarlijks een uitvoerig verslag aan de Staten-Generaal geven."
Thans is voorgesteld om tusschen het laatste en vóórlaatste lid een nieuw
te voegen, luidende:
«Er wordt overal in het Rijk van overheidswege voldoend openbaar lager
onderwijs gegeven."
Voorts is bij deze nieuwe wijzigingen nog gevoegd het volgende nieuwe
voorloopig kiesreglement:
Art. 1. Na de afkondiging der veranderingen in de Grondwet houden de
beide Kamers der Staten-Generaal van regtswege op te bestaan met den dag
der opening der nieuwe Kamers.
De Koning bepaalt het tijdstip dier opening.
Tot aan dien tijd blijven de eerstgenoemde Kamers bestaan en hare ope
ning voor dit jaar bepaald op den derden Maandag in October.
De afkondiging wordt geacht te hebben plaats gehad op den dag der uit
gifte van het Staatsbladwaarin deze veranderingen zijn opgenomen.
Art. 2. De leden der nieuwe Tweede Kamer worden gekozen ten getale
van 68, door kiesvergaderingenbestaande:
a. uit hen, die in de steden, volgens de reglementen voor het bestuur
der steden, zoo als deze op iedere plaats in werking zijn, de vereischten be
zitten om tot kiezers te worden benoemd met dien verstande dat het vcr-
eischle belasting-bedrag te Amsterdam tot ƒ160 wordt verminderd, en te
Hindelopen, Ylst, Sloten en Stavoren tot op ƒ20 wordt verhoogd;
b. uit hen, die ten platten lande, volgens de reglementen op de zamen-
stelling der Staten in de provinciënzoo als deze op iedere plaats in wer-
king zijn, stemgeregtigd zijn, met dien verstande, dat hel vereischte belas-
tings-bedrag wordt verhoogd:
Voor Noord-Braband tot, op 32, Gelderland 32, Z.-Holland, 40,
N.-Holland ƒ40, Zeeland ƒ40, Utrecht ƒ40, Friesland, behalve de eilan
den ƒ30, Overijssel 32, Groningen ƒ32 Drenthe 20, Limburg ƒ20,
de Friesche eilanden Ameland en Schiermonnikoog 20.
Geene redenen van uitsluiting komen in aanmerking, dan die in art. 3
der reglementen voor het bestuur dei' steden en in art. 21 der reglementen
omtrent de zamenstelling der Staten van de provinciën zijn vastgesteld.
Art. 3. Terstond na de in art. 1 vermelde afkondiging houden de hoofden
der plaatselijke besturen zich bezig met het opmaken der lijsten van de in
art. 2 omschreven kiesgeregtigden. Zij doen die lijsten vóór den 15den dag na
gezegde afkondiging ter inzage van het publiek leggen.
Art. 4. Binnen acht dagen na de kennisgeving dat de lijsten ter inzage zijn
gelegd, dienen de ingezetenen hunne bezwaren, in geschrift, vrij van zegel,
aan het plaatselijk bestuur in.
Art. 5. Over deze bezwaren en de juistheid der lijsten in het algemeen
wordt door den stedelijken of gemeenteraad ten spoedigste beslist. De lijsten
worden vóór den veertigsten dag na de afkondiging in art. 1 vermeld ge
sloten en op nieuw ter algemeene kennisneming gelegdmet bekendmaking
daarvan.
Art. 6. Elke provincie wordt door Gedeputeerde Staten verdeeld in zooveel
hoofd-kiesdistrictenals de bevolking het getal van nagenoeg 45,000 malen
bevatte weten
Noord-Braband 9, Gelderland 8, Z.-IIolland 13, N.-Holland 10, Zeeland 4,
Utrecht 3, Friesland 5, Overijssel 5Groningen 4, Drenthe 2, Limburg 5,
te zamen 68.
De Gedeputeerde Staten kunnen, ten gerieve der kiezers, onder-kiesdistric
ten en derzelver hoofdplaatsen aanwijzen. Het openen der stembiljetten ge
schiedt echter alleen in de eveneens door Gedeputeerde Staten aan te wijzen
hoofdplaatsen der hoofd-kiesdistricten.