EEYDSCHE
COURANT.-'
i\°.
ISIS,
WOENSDAG, 17 MEI.
111 m EN LAN DSC HE SI E Si IG T EN
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zaturdag avond.
J»
'O
rMï
"v''I:
;N-
<AV-
Z?e Prijs der Courant is f 12 ï/i het jaar;
de afzonderlijke nornmers worden tegen 10
Centen afgegeven
De Redevoering van den Heer D. Donker Ctjrtius, die als Bij
voegsel tol dit nonimer gratis wordt uitgegeven, is ook afzon
derlijk a 5 Centen ter Courantdrukkerij te bekomen.
LEY DEN1G Mei.
In onze vorige, de redevoering des lleeren Donker Curlius slechts gedeelte
lijk hebbende kunnen mededeelendaar wij er hij het ter perse leggen niet
meer van hadden ontvangen, zoo geven wij thans, in plaats van alleen het
overige gedeelte, liever de gansehe redevoering in een afzonderlijk bijvoegsel,
ten einde de lezers van ons blad dit hoogstbelangrijk stuk in zijn geheel kun
nen overzien.
Hoogstbelangrijk toch is deze redevoering te noemen. Hij blinkt niet uit
door schitterende, wegslepende welsprekendheid helaas, zoo vaak misbruikt
om wat anders te zeggen dan men denkt, of althans het volk met sclioone
woorden te paaijen; om op eene indrukwekkende wijze beloften te doen, aan
wier vervulling men de hand niet slaan wil om een vertrouwen in Ie roe
pen dat zoo vaak met welwillendheid werd verleend, maar even vaak bitter
teleurgesteld. Het verkeerde onzer kostbare staatsinrigting wordt er gaaf in
erkend, met name aangewezen, niet met de overdrijving dergenen die zich
door allerlei begoochelingen laten wegslepen, maar ook geenzins weggerede
neerd of vergoelijkt. In eenvoudige bewoordingen wordt aangetoond wat er
te verbeteren valt, en die erkentenis van het verkeerde en van de dringende
noodzakelijkheid tot verbetering is niet hel gevoelen van één minister; het is
hier de uitdrukking van aller meening. Gelijk zulks aan dit stuk dubbele
waarde geeft, zoo is het tevens geschikt om het krachtigen invloed te doen
vinden bij de Staten-Generaal. Mogt dit alzoo zijnmogt men zoo veel mo
gelijk ieders bijzonder gevoelen over ondergeschikte punten ten offer willen
brengen om des te beter eendragtig het Ministerie te ondersteunen mogten
alle bedenkingen van eigenbelang met die grootmoedigheid worden onderdrukt,
welke het echte sieraad is van hen die geroepen worden om te zamen te arbei
den voor het heil van allen.
De redevoering vond genoegzaam algemcenon weerklank, en geen wonder;
zij is evenmin een kunstig bolwerk oin het onhoudbare te verdedigen, als
een dweepende aanval om roekeloos al het bestaande om ver te werpen het
is een woord op zijn' tijd, de verwachting is er aanvankelijk aangenaam door
bevredigd, niet door opgewonden. Mogt dit merkwaardig staatsstuk, dat zoo
gunstig bij vele vroegeren afsteektzich nu ook vooral daardoor verblijdend
onderscheiden, dat het geen vuurwerk gelijk is, afgestoken in een duisteren
nacht, hetwelk na gedurende weinige oogenhlikken een helder licht te hebben
verspreid, de aanschouwers op nieuw in duisternis laat henen gaan.
Mogen wij alzoo het einde beleefd hebben eener zoo vruchlelooze als kostbare
worsteling van onveranderlijk behoud, met gewenschten vooruitgang. Mogt
eensgezinde ijver om in denzelfden geest te werken veel goeds stichten, veel
gebrekkigs, niemand toch verwachte het volmaakte, vcrschoonen. Zoo zal de
natie winnen in tevredenheid en welvaart; het Huis van Oranje in liefde en ach
ting van dat volk, waaraan het met naauwere banden verknocht is, dan elders
eenig regerend huis aan hel volk hechten, en Vorst en Volk zich, niet in
bedriegelijke gerustheid op eigene kracht, maar in ootmoedig vertrouwen, om
den onvvankelbaren troon scharen van Hem, bij wien de eerste Willem en
het voorgeslacht niet vergeefs kracht en hulpe zocht.
Z. M. heeft onder anderen benoemd tot Ontvanger der Directe belastingen
en accijnsen te Leyderdorp, den Heer B. Oostendorp Verbrugge, thans Ont
vanger te Warmond.
Reeds eenigo jaren geleden schreef Victor Hugo ergens: «Het openbaar
onderwijs is het groote vraagstuk van onzen tijd." Ook nu nog blijft hel
tot de belangrijkste vraagstukken des tijds behooren en is het dus niet on
gepast te doen opmerken hoe in een adres, onlangs door de Gemeenteraad van
Luik aan de Belgische Wetgevende Kamers ingediendde volgende zinsnede
voorkomt: «Wij verwachten, en al onze wenschen strekken zich daartoe
bijzonder uit, eene organisatie van het openhaar onderwijsop zoodanige
grondslagen dat het zich voortaan onder het uitsluitend bestuur der Re-
gering geplaatst vinde." RoltCour.)
Uit Harderwijk schrijft men dat de ansjovisvangst nog veel voordeeliger
is dan voorleden jaar, zoodat niet alleen de gewone visschersvaartuigen op de
vangst uitgaan maar ook onderscheiden vrachtschepen een dier vaartuigen
ving er in eenen nacht 26,000 stuksde prijs is tusschen de 20 en 25
Cents de 100.
's GR AVENllAGE, 15 Mei.
Z. M. heelt den Heer Mr. J. M. de Kempenaer, lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaalbenoemd tot tijdelijken Minister van Binncnlandsche Za
kenin plaats vari den Heer Mr. L. C. Luzac, die thans nog met de porte
feuille van het Ministerie voor de Zaken van de Hervormde Eeredienst enz.
blijft belast. Heden heeft de Heer de Kempenaer reeds den eed in handen
des Konings afgelegd.
Gisteren heeft de nieuwe tijdelijke Minister van liinnenlandscbe Zaken
de fleer de Kempenaer, in den ministerraad zitting genomen. Heden mor
gen ten 10 ure heeft de Heer Luzac die portefeuille aan zijnen opvolger over
gegeven. De Heer de Kempenaer heelt bereids de werkzaamheden aange
vangen.
Men spreekt heden avond vrij stellig van het aanbieden van het minis
terie van Buiterilandsche zaken aan den Baron BentinckGezant te Brussel,
en van het ministerie van Oorlog aan den Generaal Voet. Ook wordt de
Heer Storm genoemd, als begrepen in de nieuwe zamenstelling van het
ministerie. HaarlCour.)
Volgens Koninklijk besluit van den 13dc" dezer worden met 1° Julij
e. k. ingetrokken de munthillelten groot 500, tea bedrage van 4 millioen
en die van 100, ten bedrage van 11,550,000; de inwisseling bij de
Ned. Bank begint met den 3dcn Junij. Na 1° Julij zullen de billetten op
houden wettig betaalmiddel te zijn, doch tot 1° October zullen zij nog bij
alle betalingen aan de schatkist worden aangenomen.
De Stoompost meldt: Men berigt ons, dat er op den ll<ieo dezerte
Delft, eene eerste bijeenkomst beeft plaats gehad der Commissie, door de
beide collegiën van Delfland benoemd, ter beoordeeling der ingekomene
ontwerpen tot verbetering der bemaling en uitloozing van den boezem van
Delfland.
Rij de 's Gravenhaagsclic rcederij zijn berigten ontvangen uit liet ka
naal, van Kapitein C. J. Blok, voerende het fregatschip 's Gravcnhageden
7dcn dezer reizende hij Start-point (den 23slcn December 11. van Batavia ver
trokken); van Kapitein W. li. Kramer, voerende het barkschip Nieuwlekker-
land den 9den dezer te Cowes aangekomen (den 4den Januarij II. van Ban-
joewangie vertrokken). Aan heider boord alles wel. Het barkschip Bui
tenzorg, Kapitein L. R. Giezenwas op den 3den dezer zeilende hij Kaap
Lezart: (den 25sten December 11. van Batavia vertrokken.) Aan boord mede
alles wel.
16 Mei.
Men verneemt dat de reis des Konings naar Amsterdam, nog eenigen
tijd is uitgesteld.
Gisteren avond heeft de Ministerraad eene zeer langdurige vergadering
gehouden.
In de Residentie is aangekomen en aan het Hotel de l'Europe afgestapt,
de Hertog van Montmorency, komende van Parijs.
Nog is de Heer N'ierstraz, Burgemeester van Maastricht, bereids alhier
aangekomen en aan het Hotel Fuhri afgestapt.
MAASTRICHT, 14 Mei.
De verkiezingen eergisteren in het Hertogdom hebben zich door niets on
derscheiden dan door c-ene flaauwe belangstelling. 'J'e Kysdentellende eene
bevolking van 2000 ingezetenen, waren nog geen 60 stemmers, even zoo te
Valkenburg geene 100.
De stedelijke raad heeft besloten tot een adres aan Z. M., houdende
protest tegen de afscheiding van Limburg van Nederland. De HH. Nierstrasz,
Burgemeester en Swart cn Clermont, leden van het Bestuur, hegeven zich
ter aanbieding naar den Haag.
Woensdag werd een allcroproerigst lied te Sittard gedrukt en rondge
vent. Gisteren hadden de Officier van Justitie en die der Maréchaussees den