landstaal uitgesprokene redevoering de Spr. handelde over de in onze dagen
dringend geworden noodzakelijkheid tot ernstige beoefening der wis- en na
tuurkunde, zoowel uit een stoffelijk ais uit een geestelijk oogpunt beschouwd.
Spr. toonde aan hoe reeds de ligging zelve van ons land het ons van de
vroegste tijden af tot wet had gemaakt met middelen, ons ook door die we
tenschappen aan de hand gegevendien vijandhet waterte bestrijden en
hoe ook thans nog de zamenstelling onzer dijkwerken voor verbetering vat
baar is en onze oplettendheid gebiedend vordert. Daarna ging Spr. over tot
het onderzoek in hoeverre deze wetenschappen op handel en nijverheid eenen
heilzamen, ja onontheerlijken invloed uitoefenen, hoe men de in den handel
zoo noodzakelijke berekening om van het kapitaalin zoo korten tijd moge
lijk de meeste winsten te trekken aan wis- en natuurkunde ontleenen
moesthoe noodzakelijk zij zijn tot de zamenstellingen van spoorwegen en
stoombooten en al die voorwerpen, welke op dergelijke wijze worden voort-
gebragt. Zij wijzen ten duidelijkste aan, zegt Spr., welke heilzame verbe
teringen ook in die vakken zoo door vermeerdering van krachtaanwending,
als door vermindering van kosten, te brengen zijn en tot welke volkomen
heid en deze vakkenen zoo vele anderenals de lelegraphie door elec-
triciteiten het magnetismus weldra zullen moeten geraken.
Duizendvoudig zijn de voordedendie deze wetenschappen der nijverheid
aanbieden, en dit geldt zoowel voor den eenvoudigen handwerksman, als voor
den grootsten fabriekant. Ook de geneeskunde, zegt Spr., heeft onweder-
spreekbare behoefte aan deze wetenschap, zonder welke zij steeds onvolledig
zijn moet en blijven.
Uit een geestelijk oogpunt beschouwd noemt spreker de beoefening dezer
wetenschappen niet minder dringend noodzakelijk. Hij verwerpt verre het
gevoelen van hen die vermeenendat deze studiën op dergelijke wijze toe
gepast, tot ongeloof voeren; alleen eene onverschillige en oppervlakkige be
schouwing der natuur en eene onvolledige kennis harer wetten kan tot dat i
einde leideneene grondige beoefening er van echter voert tot stellig weten
en maakt voor hare beoefenaren datgene tot zekere waarheid wat anderen
slechts gclooven kunnen maar niet begrijpen. Zij veredelen den mensch en
brengen hem der Godheid nader bij. Menigvuldig waren de bewijzen en be-
toogen die Spreker lot staving van hetgeen hij had aangevoerd, bijhaalde,
en welke alle de onmiskenbare noodzakelijkheid eener naauwkenrige beoe
fening dezer studiën zegevierend deden uitkomen. Van al deze door hem
bijeen gehaalde takken van wetenschap, noemde Spr. de wiskunde den eersten,
natuurkunde den tweeden slap.
Na het einde dezer rede rigtte Spr. het woord tot den Burgemeester dezer
stad en tot de Curatoren v*n het Athenaeum Illnstre alhierhij prees en
dankte hen dat ook zij de behoefte der kennis van de natuur getoond had
den zoo innig te gevoelendat zij het onderwijzen er van te regt geoordeeld
hadden voor een persoon te zwaar te zijn en, zoo als het vroeger was, we
derom twee leerstoelen voor die wetenschappen hadden opgerigt. Spreker
hoopte daarbij en was overtuigd, dat zij het hierhij niet zouden laten be
rusten maar hem ook al datgene zouden verschaffenwat voor het onder
wijs in die vakken zoo onontbeerlijk is. Dan ook durfde Spreker vol moed
zijne betrekking aanvaarden, al was bij ook huiverig een ambt te vervullen, |j
dat een van Swinden met zoo veel roem bekleed badde goede wil j
zoude het hem ontbrekende aanvullen. Met een hartelijk woord aan zijnen I
vader, zijne collega's en toekomstige leerlingen eindigde Spr. zijne rede, en
werd dezedoor een talrijk en aanzienlijk publiek opgeluisterde plegtighcid
besloten.
NIJMEGEN, 17 December. j
Laatstl. Woensdag overleed alhier, in den ouderdom van ruim 50 jaren, I
de Heer W. II. DahmenSolo-Violist van Z. M. den Koning en Directeur
der Muzijk van het Stads-Concert alhier. Algemeen wordt zijn dood zeer
betreurd.
Een schoolonderwijzer uit deze stad bezittende den 2dcn rang en eene I
bezoldiging van 500, vertrok in April 11. naar N. Amerika, als meester
bij de afgescheidene gemeente van Ds. Scholten. In het land van belofte
wachtte hem een bestaanbeter geëvenredigd aan zijne behoefte zoo
meende bij.
Maar de emigrant is bitter teleurgesteld! Op den overtogt stierf een
zijner zoontjes, en hij had vóór de aankomst op de plaats zijner bestemming,
met zoo veel wederwaardigheden te kampendat hij zich thans in berooiden
en radeloozen toestand bevindt.
Volgens eigenhandig schrijven zal hij terugkeeren, zoodra hij in het be
zit is van het daartoe benoodigde geld.
IIARLINGEN, 16 December.
In den afgeloopen nacht is aan de gevolgen van een plotseling toeval over
leden, de Heer Jetze Rodenhuis, Ridder der orde van den Nederl. Leeuw
en Burgemeester dezer stad.
ASSEN, 16 December.
De marktgenooten van Balloo hebben beslotenom het vrij goed bewaarde
en nog al groote hunnebed aan de provincie Drenthe in eigendom aan te bie
den met den noodigen grond in de rondte daar omtot omheining met
een wal of sloot, en tevens met een toegang van den publieken weg af, ten
einde op deze wijze iets bij te dragen om een zoo eerbiedwaardig gedenktee-
ken der grijze oudheid voor slooping te bewaren en aan de nakomelingschap
over te leveren. Dit hunnebed is bijzonder merkwaardig om het hooge naar
alle kanten regelmatig afloopende terrein waarop het gevonden woidt, 'twelk
met opzet schijnt te zijn uitgekozen. Balloo is een' classieke bodem d#
naamsafleiding dnidt aandat vroeger aldaar het regt is uitgesproken. Oud
tijds werd het genaamd Banloo: bannen is regtsprekenloo is plaats en
wordt doorgaans gevoegd achter het woord 't welk de bijzonderheid aanduidt;
zoo is Balloo de plaats bij de regtspraak of bij de kuilen of bij 't gewijde
boschwaar regt gesproken werd.
TEW LAWDSCUE BEIilGTEW
VEREEAIGDE STATEST.
NEW-YORK, 30 November.
Alhier zijn van Bahia 50 kisten thee aangevoerd, afkomstig uit de kolonie
van Chinezen, welke de Keizer van Brasilië vóór eenige jaren in de omstreken
van Sl. Catharina, digt bij Rio-Janeiro heeft doen aanleggen. De thee gelijkt
volkomen op de Chinesche, maar de bladen zijn grooter.
In Mexico won het gerucht veld, dat eene nieuwe partij zich opgewor
pen heeft, met het doel om Mexico in twee deelen te splitsen, en die beide
Staten met de Noord-Amerikaansche te vereenigen.
Santa Anna is voor eenen krijgsraad gedagvaardomdat hij zich in
den oorlog lafhartig had gedragen en de schatkist van alle gangbaar geld en
papier beroofd had.
§1H»INIE.
De Koning heeft de departementen van openbaar onderwijs en van Politie,
van hel Ministerie van Binnen). Zaken afgescheiden en die aan de nieuw
benoemde Ministers Graaf Cisterni en Cartagneta opgedragpn. De Koning is
bij zijne terugkomst te Turijn van Genua met veel gejuich ontvangen en
beeft ook aan de deputatie van Sardinië alle hoop gegeven op de vcreeni-
ging van dat eiland met Piemont. Deze verecniging is van groot belang voor
het ontworpen ltaliaansche tolverbond.
RUSLANR.
PETERSBURG, 10 December.
De Grootvorst Constantijn, 2de zoon des Keizers, heeft bij het intreden
van zijn 21sle jaar, den 8sten dezer, den dubbelen eed afgelegd met al het
daarbij gebruikelijk ceremonieel. Die eed bestaat in het zweren van trouw
aan den regerenden Vorst en het Vaderland, en het eerbiedigen van de wet
telijke erfopvolging en verdere familieregten.
Bij deze gelegenheid heeft de Grootvorst 7,500 roebels gegeven voor de
armen alhier.
ITALIË.
NAPELS, 10 December.
De Koning hield onlangs een Kabinetsraad die niet minder dan
zeven uren duurde. Den 8slen dezer presideerde hij weder een zeer lang-
durigen Kabinetsraad, in welken men zegt dat de Heer Pietracotella drie uren
achtereen op de noodzakelijkheid heeft aangedrongen om de binnenlandsche
politiek in een liberalen zin te wijzigen. Des avonds van dien dag hebben de
Prins de Salerno en de Koningin-Moeder den Koning gesmeekt aan de wenschen
zijns volks gehoor te geven. Maar Koning Ferdinand is, volgens dezen brief,
doof voor die smeekingen gebleven, en beeft verklaard liever als eenvoudig
officier in Russische dienst te willen treden, dan een enkel zijner Koninklijke
prerogativen op te offeren.
Wj W E T E li Ba A A 1».
Bij het den 9den dezer in het kanton Wallis bekend gemaakte besluit
omtrent het betalen der kosten van het bezetten van het kanton, is bepaald,
dat de daarbij opgenoemde corporation en bijzondere personen vóór den 17den
200,000 fr. zullen moeten opbrengen. Het klooster van St. Bernhard is aan
geslagen voor 80,000 fr.de Abtdij van St. Moriz voor 50,000 fr.de Bis
schop van Sitten en bet kapittel van Sitteri elk voor 20,000 fr.; de Raden
der vorige regering en de beambten die den opstand tegen den Landdag door
gedreven hebben, te zaïncn 20,000 fr.; enz. In geval deze gelden niet op
den bepaalden dag betaald zijn, vallen de verdere kosten der bezetting ten
laste van de nalatigen. De Wallisers zijn uiterst vertoornd op hurmen Gene
raal Kalbermattenwelken zij beschuldigen van hen op allerlei wijze bedro
gen te hebben. Bij het dorp Sirnplon beeft hij zich te naauwernood aan de
aanvallen der hein vervolgende boeren kunnen onttrekken.
De Landdag heeft, op voorstel van den Generaal Dufour, besloten, de
bezettingstroepen in de voormalige kantons des afzonderlijken verbonds te ver
minderen tot 30,000 man; dit besluit is genomen met 13 J stemmen.
Vele uit de bezette Zwitsersche Kantons verdreven Jesuiten, zetten zich
in Neulchate! neder, waar hun door aanzienlijke personen en familien, onder
anderen door Graaf Pourtales, landgoederen en sloten tot verblijfplaatsen zijn
ingeruimd.
De Regering van het Kanton Neulchatel heeft zich bereid verklaard,
om de haar door den Landdag opgelegde buitengewone bijdrage tot dekking der
oorlogskosten te voldoen.
De Engelsche Gezant, Stratford Canning, welke zich voortdurend te
Bern bevindt, beijvert zich steeds, om zachte cn verzoenende maatregelen
jegens de overwonnen partij aan te bevelen.
De in de kantons van het voormalig Afzonderlijk Verbond ingestelde
nieuwe overhedenontmoeten bij het uitoefenen van haar gezag geenerlei
stoornis of tegenstand.
