LEYDSCHE
COURANT.
1847»
VRIJDAG, 10 DECEMBER.
RI\\EJNLA\DSCIIE BERIGTEiV.
De Courant wordt Maandag, Woensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
vit Zatvrdas; avond.
MK 'VFi
Y :Y.
De Prijs der Courant is f 12 in het jaar;
de afzonderlijke nommcrs worden tegen 10
Centen afgegeven.
LEYDEN, 9 December.
Er is bij de Redactie een boeltje ingekomen getiteld Asphallsporen door
geheel Nederlandin verhand met de eerste sluiting der geldleening ten
hehoeve van het Asphalt-Spoor tussclien Amsterdam en Haarlem. Dit
boekje behelst na cene korte inleiding eene voorlezing door den Heer Soetens
onlangs te Haarlem gebonden, bij cene tentoonstelling van een model van dat
spoor. De Heer S. /.egt daarin dat zijne onderneming al 5 jaren staat als een
rots, (wel te verstaan als ontwerp,) en verklaart de spoorwegen voor wange-
drogten in ons land. De Heer S. cijfert nil, dat men na met de omnibus-
vracht medegerekcndop den spoorweg 3de klasse, van Amsterdam naar
Haarlem 80 centen betaalt en dat men in een wagen op het te leggen
Aspbaltspoorvoor 40 centen van den Dam te Amsterdam tot in den Hout
buiten Haarlem zal rijdenen dat hiertoe 15 malen per dag been en terug
gelegenheid zal zijn en zulks in 65 minuten, dus met bet rijden van de
omnibussen medeongeveer in denzelfden tijd als per spoortrein en dat die
onderneming stellig 13 pCt,, maar denkelijk meer dan 25 pCt. zal opbrengen.
De S. bewijst dit zonneklaar en grondig, alles zonder eenige veronderstelling
dan alleen dat er 450,000 reizigers zullen worden vervoerddaar niemand
meer gebruik zal maken van den Spoorweg.
Daarop laat de S. eene soort van Asphalt-Spoor Catechismus volgen in vra
gen en antwoorden waaruit wij ter inlichting onzer lezers de volgende, ver
kort overnemen.
V. Hoe is bet Asplialt-Spoor zamcngesteld
A. Uit twee zware Asphaltbanden, breed 60 Ned. duimen. Over die ban-
d'n loopen de wielen, zacht voort, die banden liggen goed besloten tusschen
twee bard bouten ribben, in hel midden is een Mac-Adam-paardenpad met
gerolde schulpen, vast en zacht als een tuinpad, waarover goede paarden elk
twee maal daags (ééns heen en ééns terug) hun uur afstand, gemakkelijk,
in 15 minuten zullen afleggen. Op elke 1,000 ellen koint een wachthuis,
met eene wisselplaats voor de rijtuigen. Het geheel wordt daargesteld op den
zij- of puinkant van den straatweg.
V. Waarom heeft de proef van een Asphalt-Spoor in de Halsteeg, te Am
sterdam, niet aan de verwachting beantwoord?
A. 1°. Omdat de gene die bet gelegd hebben, het geringste denkbeeld van
Aspbalt-bercidingvoor Aspbalt-Sporenniet hadden. 2°. Omdat men aan
de laag Asphalt, dier proef, naauwelijks 1/6 der dikte bad gegeven, welke
die van een Asphalt-Spoor moet hebben. 3°. Omdat die Asphalt niet tusschen
kantstukken besloten was, maar tusschen de straatstecnen gegoten, waardoor
de kanten moesten afbrokkelen en galen veroorzaken.
V. En de proef in de Kalverstraat
A. Die proef was dun, zwak, en met slechte Asphalt.
V. Maar waarin ligt dan nu de verzekering dat deze Ontwerper beter werk
zal maken
A. Vooreerst in deugdzaamheid der Asphalt, die na 50 jaren, ter lier-
smelting nog dezelfde waarde heeftten tweede in de zes dubbele dikte
der Asphalt-Eaagwelke bovendien tusschen houten kantstukken besloten ligt
en dus nimmer aan de kanten kanten kan afbrokkelen. Eindelijk in eene
borgstelling of depot van ƒ25,000 voor 10 jaren.
V. Zullen de rijtuigen, verdeeld in drie klassen, welke te zamen 24 men-
schcn bevatten, niet ontzettend groot zijn?
A. Zij zullen nog iets korter zijn dan de grootste omnibussen; en daar de
lage wielen onder bet rijtuig loopen, zoo zal niettegenstaande de meerdere
breedte, waardoor vier reizigers op elke bank kunnen zitten, de assen nog
iets korter zijn dan die der breedste rijtuigen in Amsterdam.
V. Zal zulk een rijtuig niet bezwaarlijk te vervoeren zijn door Amsterdam
A. Zij zouden ook over de gewone bestratingzeer gemakkelijk door één
[paard kunnen worden vervoerddoch zullen in de steden met twee sterke
i paarden worden gereden.
V. Bestaat er geen zwarigheid om met één paard de sluis aan Halfweg te
beklimmen
A. Op dat punt zal een permanentmak, sterk paard door een zorgvul-
digen en aldaar wonende rijknecht, eenige oogcnblikken voor de wagens van
Amsterdam worden gezet.
V. Hoe wordt de dienst bewerkstelligd
A. Van Amsterdam tot Haarlem komen vier houten stations met stallingen.
De rijtuigen worden vervoerd door één vlug paard, dat zijne 5,400 cl in 15
minuten kan en zal afleggen. Op deze wijze wordt de lijn van poort tot poort
in 45 minuten door drie versche paarden, die elk maar 15 minuten behoeven
te loopen afgelegd. In de steden door twee stevige paarden. Van den Dam
tot aan de Willemspoort stellen wij 10 minusenvoorts 5 minnteu door
Haarlem; en voor de vier verspanningen en voorspan te Halfweg 5 minuten,
zamen 20 minuten.
Men komt aldus van Amsterdam tot Haarlem in 65 minuten.
Waarna dan in eene peroratie of slot der rede bij wijze van toepassing de
ontzaggelijke winsten, die een inschrijver op die onderneming ongetwijfeld
zal behalen, en de zedelijke verpligting der Ingezetenen om toch in die on
derneming deel te nemenmet een gemoedelijk woord in hot onverduislcr-
baarste licht worden geplaatst.
In een aanhangsel heeft de S. verder getracht om beknopt en duidelijk te
zeggen wal hij heeft verrigtwal hij thans zou verlangenen de voor
waarden eener geldleening van 6 ton in 12 artikelen opgesomd, en door den
Heer C. Soetens. namens al de reeds lekende deelnemersonderteckend,
(zie bet boekje bl. 2835) en eindelijk tol slot nog een ivoord aan al
zijne Landgenooten gerigttot nader onwedcrlegbaar betoog van den onfeil-
baren spoed en lagen prijs vari het vervoer op zulk een' weg.
Aan bet einde van het boekje worden nog meer dan honderd wegen opge
somd die in deze grootsehe Aspbalt-Spoorweg-Onderneming begrepen zijn.
Nog deelt de S. mede dat bij door zaakkundige mannen is aangezocht, om
tot vereeuwiging van de namen dergenen die voor 1,000 inschrijven een
bronzen penning te laten slaan. De naam van C. Soetens, zegt de S. blijft,
ook zonder gedenkpenning, aan de Asphaltspoor verbonden; maar voor de In
schrijvers acht hij zulk een dankbare vereeuwiging wenschelijk met een alle
gorische afbeelding door een der grootste kunstenaars van Europa gegraveerd.
De omslag van dit boekje prijkt met een prent, vertoonende boe zulk een
beladen Asphalt-Spoorwagen er zal komen uit te zienen hoe bard zulk een
Asphalt-Spoorpaard zal komen te draven.
Staat aanwijzende bet aantal Reizigers, benevens de Opbrengsten gedu
rende de maand November 1847op den Hollandschen IJzeren Spoorweg.
Vertrek van Aantal Reizigers. Opbrengst van Reizigers
Amsterdam11,775 15,495.05
Halfweg219 - 91.65
Haarlem7,085 - 5,111.55
De Vogelenzang324 - 216.55
De Ilillegommerbeek44 - 28.00
Vecnenburg457 - 326.45
Piet-Gijzenbrug497 - 364.85
Warmond293 - 220.20
Leyden6,453 - 5,461.15
Voorschoten428 - 283.00
Nieuw Oost-Einde102 - 109.65
'sGravenhagc. 11,958 - 10,802.75
Rijswijk151 - 91.20
Delft5,100 - 2,716.10
Schiedam3,130 - 1,552.65
Rotterdam 10,324 - 11,899.15
Vervoer van Goederen enz- 7,842.30£
Totaal58,240 61,612.25*'
Bedrag der vorige opgaaf 705,064 - 706,345.44
Totaal-Generaal 763,304 767,957.09/
'sGRAVENIIAGE8 December.
Naar men verneemt beeft Z. M. dezer dagen een besluit genomenten
gevolge waarvan aan al de ambtenaren bij de onderscheidene ministeriën
wier tractement beneden de ƒ1000 is, eene gratificatie zal worden toegelegd
van 50 ieder.
Uit bet verslag van hel gebruik der geldmiddelen, gedurende bet jaar
1845, 'twelk Z. M. den Koning, door Z. Exc. den Minister van Financien
is aangebodenblijktdat men eene evenredigheid tusschen de baten en las-
een had verkregenen kan bet overschot met Januarij 1846 voorloopig op
