LEYDSCHE
COURANT.
VRIJDAG12 NOVEMBER.
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zaturdag avond.
De Prijs der Courant is f 12 in het jaar;
de afzonderlijke nommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
LEYDEN, 11 November.
Het berigt onder 's Gravenhage omtrent de uitgegevene valsche muntbil
jetten heelt zich bevestigd. Vrijdag heeft Mark zelf ten kantore van den
Heer S. N. K. alhier, tien muntbiljetten van ƒ100 en dertien van ƒ10
voor goud ingewisseld, onder voorwendsel van zulks tot zeker einde noodig
te hebben. Het bedrog is toen aan dat kantoor niet opgemerkt.
De Nieuwe Rotterdamsclie Courant bevat de volgende beschrijving
van een valseb muntbiljet van ƒ10: De kunslrand is onregelmatig en
smerig gedrukt. De drooge stempels Nederlandsche Bank en liet Rijleswa-
pen zijn grover bewerkt en iets kleiner dan op de eebte biljetten. De letters
der woorden de effective waarde door de Nederlandsche Bank overgeno
men ingevolge de Wet van den 18(lcn Dec. 1845, St. BI. N°. 90, zijn
hoogst onregelmatig en slecht nagemaakt, vooral de compacte letters van het
woord effective en bet woord overgenomenhetzelfde is, hoewel in mindere
mate, bet geval met de woorden Groot Tien Gulden. Uitgegeven in ge
volge de wel van den 18<icn December 1815, Staatsblad N°. 90, waarvoor
de waarde lij de Nederlandsche Bank is overgebragt. Vooral dit laatste
woord draagt duidelijke blijken van onechtheid, zoo als overigens de letter
ook iets kleiner is dan op de echte. Zegge 10, zou reeds genoeg zijn om
de valschheid te ontdekkendaar de letters van dit woord dun en spichtig
zijn*, bovenal de Z. Zij schijnt met de hand geschreven te zijnevenzoo de
Gothische letter N voor het nommer; de regel de effectieve waarde over-
gebiagt bij de Nederlandsche Bank in den ondersten kunstrand is bijna
onleesbaar. Het papier der onechte biljetten is fijner en dunner dan de
echte, terwijl het watermerk Rijks Munt veel duidelijker en helderder dan
in de echte voortkomt.
Naar wij vernemen zijn er ook valsche muntbiljetten van ƒ100 in omloop.
De Konst- en Letterbode bevat bet volgende verslag van een Nieuwe
Kaart voor Java, dezer dagen bij S. J. Luchtmans alhier uitgekomen
waaruit blijkt dat deze kaart met buitengewone zorg is vervaardigd en in
cene wezenllijke behoefte voorziet.
Het Nederlandschja bet Europeesch publiek, ontvangt dezer dagen cene
geheel nieuwe kaart van het voornaamste gedeelte der Nederlandsche bezittin
gen in Oost-Jndië, uit nieuwe bronnen bewerkt en met de meest mogelijke
naauwkeurigheid door den lieer Luitenant ter Zee, C. VV. M. van de Velde
vervaardigd. Zij is groot genoeg, om eene genoegzame volledigheid toe te
laten doch tevens niet te groot voor een gemakkelijk gebruik. De schaal is
1/700,000. De geheele lengte der kaart bedraagt 1,5873 Ned. ellen, terwijl
zij op twee bladen atlas-formaat gedrukt is. De gravure is niet minder, dan
de oorspronkelijke tcekening zulks was, aan de beste banden toevertrouwd
geweest, en mag met de beste dergelijke voortbrengselen, ons van elders be
kend, wedijveren. Tot beter gebruik dezer kaart, is daaraan toegevoegd een
boekdeeltje, in klein octavo, des schrijvers toelichtende aanteekeningen be
vattende, waarin hij, na cene gepaste opdragt aan Z. Exc. den Heer Minister
J. C'. Baud, verslag geeft zoo van de vele, meestal officiële, hulpbronnen,
die hem ten dienste stonden, als van den aard en omvang zijner eigene werk
zaamheden. Hieronder behoorde onder anderen cene opgaaf van meer dan
twee honderd sleden, dorpen, bergen, meeren, rivieren, kapen, klippen,
eilanden enz., wier gcographische plaatsaanwijzingen door driehoeksmetingen
bepaald alhier worden aangetroffen. Het is echter niet cene kaart van het
eiland alleen, men vindt hier ook, uit de Kaart van de Vaarwaters rondom
het eiland Javavan den Luitenant ter Zee, Jhr. P. Melvill van Carnbee,
overgenomen, de diepte der kustwateren, in vademen van 6 Rhijnl. voeten
uitgedrukt, benevens de zich aldaar bevindende klippen, banken en droogten,
welk een en ander de plaats van schaduwing langs de kusten vervangt.
Nadat de schrijver eene dankbare hulde heeft toegebragt aan allen die
liem in dit zijn werk hebben ten dienste gestaan, worden deze aanteekeningen
hesloten door eene uitvoerige lijst der namenop de kaart voortkomende
met aanwijzingen van de residentiëri en regentschappenwaarin deze gelegen
aijn, ten einde het opzoeken van deze of gene plaats des te gemakkelijker te
maken. Voor de spelling dier namen betuigt de schrijver, veel danks aan den
Hoogleeraar Roorda verschuldigd te zijn.
Deskundigen zullen terstond bespeuren de belangrijke vorderingenwelke
in de aardrijkskundige kennis van Java gemaakt zijn, sedert de bekende
kaart van Sir '1'. Stamford Rallies, de eenige oorspronkelijke die in deze eeuw
verscheen, het licht gezien heeft.
In de Volksvriend van November leest men bet volgende:
Als een opmerkelijk voorbeeld hoe ongegrond het beweren is, dat bet ge
bruik van sterken drank nuttig, ja noodig zoude zijn voor den arbeider, bij
vermocijcnden en zwaren arbeid, in ruw en koud weder, diene het volgende.
Op Zaturdag voormiddag den 30sten Januarij II., kwam in zekere herberg
alhier, waar ik mij ambtshalve bevond, zekere K., een man die gewoon is
des winters veel hout in de omgelegen bosschen te koopen en daarna weder
gezaagd en gekloofd te verkoopen een handelwaardoor hij zich zclven en
een aantal arbeiders, in den winter, gedurende onderscheidene weken arbeid
en middel van bestaan verschaft. Het was dien dag en gedurende de geheele
afgeloopen week bijzonder ruw en winderig weder geweestgetuice de veel
vuldige berigten wegens schade aan molens en andere gebouwen, waarmede
de Couranten als vervuld waren. K. verhaalde dat hij kwam uit een bosch
ongeveer een uur van de stad gelegen, waar hij een man aan het maken van
takkebosschen bezig had; «dat is nog eerst een werkman," zeide hij, «ver
beeldt u, niettegenstaande het zoo slechte weder, heeft hij, sedert Maandag
ochtend, reeds 905 takkebossen gemaakt, (men rekent gewoonlijk, dat een
knap werkman, die zijn werk goed verstaat, op een dag 140 k 150 takke
bosschen maken kanen dat zonder één drop jenever te gebruiken hij is
lid van het Afschaffingsgenootschapmaar anders is bij een eerste meester
van een werkman; ik weet niet hoe hij het uithoudt; in zulk weêr, zoo
hard te werken en dat zondereen borrel, die een mensch in zulk koud en
nat weêr toch wel noodig heefthij gaat 's morgens vóór het aanbreken van
den dag naar het bosch met een kruik met koffij en een paar boterhammen
op den rugen gebruikt zóó den geheclen dag niets anders tot 's avonds toe
ik zeg nog eens, ik weet niet boe de man het uithoudt, en er zullen er
weinigen zijn die het hem nadoen!"
Dit getuigenis is geheel onpartijdig en onbevangenwant de man die bet
met zooveel verwondering verhaaldeis zelf een groote vriend van een borrel
meer zelfs dan voor zijne tijdelijke belangen en die van zijn huisgezin voor-
deelig is; want niettegenstaande bij een ijverig en zeer werkzaam man is, en
al zijne krachten inspant om zijne inkomsten te verbeteren, schijnt het toch
dat hij geenszins in welvaart vooruitgaat.
'sGRAVENHAGE, 10 November.
De Minister van Binnenlandsche Zaken zal den 13Jtn dezer geen gehoor
verleenen.
In de zitting van den Hoogen Raad, Kamer van strafzaken, van heden,
heeft dat Collegie uitspraak gedaan in de zaak van P. Kernmerling, die in
cassasic gekomen is tegen een arrest van het Hof in Gelderland, waarhij hij,
ter zake van moedwilligen doodslag, veroordeeld is tot de straf van het
zwaaijen met het zwaard over het hoofd en 10 jaren tuchthuisstraf. De
Hooge Raad heeft dat arrest vernietigd en de zaak verwezen naar het Hof in
Utrechtom op de bestaande akte van beschuldiging op nieuw te worden be
handeld en afgedaan.
De Justitie heeft zich gedurende den geheelen dag onafgebroken bezig
gehouden met het verhooren der in hechtenis genomen personenter zake
van het vervaardigen en uitgeven van valsche muntbiljetten, alsmede inet
het hooren van een aantal getuigen daaromtrent. Eenige nieuwe gevangen
nemingen moeten er, ten gevolge daarvan, hebben plaats gehad. De ge
ruchten ten dezen aanzien, zijn zoo uiteenloopend, ook betrekkelijk bet
juiste getal der gevangen genomen, dat het voorzigtig te achten is, zich voor
alsnog van verdere mcdedeelingen te onthouden. De instructie wordt met
ijver voortgezet.
Heden heeft zich in het Bosch een persoon, die vroeger als knecht bij
den gevangen genomen Mark heeft gediend, van het leven beroofd.
[Onze Correspondent meldt daaromtrent het volgende:
Terwijl de verschillende gevangennemingen, ter zake van de valsche munt
biljetten sedert het begin dezer weekalhier aller aandacht boeijen en bet
onderwerp van alle gesprekken uitmaken, is er eene kleine afwending ont
staan daar zekere M.voormalig koek- en banketbakker alhierzich op het
einde van het bosch heeft doodgeschoten. Men verzekert dat alleen achter
uitgang in zijne zaken de oorzaak is.]
