Deze krijgsman is !e Chur in Graauwbnnderlaml geboren, in 1841 door
den Landdag tot Colonel bij bet Zwilscrsch Verbond benoemd, en in 1844
door bet toen voorzittende kanton Lucern belast met bet opperbevel over de
hondst roepen. Later woonde hij te Chur, alwaar onderscheidene huiselijke
rampen hem hebben getroffendie hoofdzakelijk aanleiding schijnen te heb
ben gegeven, dat hij, een belijder der Prolcstantsche godsdienst, de zaak
der afzonderlijke kantons tot de zijne beeft gemaakt en bet beleid van het
krijgswezen in die kantons beeft aanvaard. In Januarij van dit jaar heeft bij
zich daarop te Lucern gevestigd, en zich sedert ijverig Iveziggehourtcn met
de inrigting van bel leger en de verdedigings-werken in de zeven kantons.
Hij heeft hij den Landdag te laat zijn ontslag als Colonel van hel bonds leger
ingediend oin bet eervol te bekomen.
Uil Tcssin wordt berigï, dat de zich aldaar bevindende paters Jesuiten,
in den nacht van den 14dcD op den 15(Icn die plaats verlaten hebben en naar
Italië vertrokken zijn.
PRUÏSSE1S.
BERLIJN 30 October.
De Minister van Oorlog von Piohr houdt zich onledig met plannen waar
door zeer aanzienlijke bezuinigingen in den staat van bet leger zouden inge
voerd worden.
Thans zien bet licht de statuten voer de alhier opgerigte vereeniging
tot den vrijen handel. Tot grondslag dier vereeniging is de overtuiging ge
nomendat vrije mededinging in alle takken van bet handelsverkeer overal
het meest bevorderlijk is voor de nijverheid en dal het tijd is, om de alge-
nicene erkenning en aanneming van dit beginsel langs den wetenscliappelij-
ken weg te bereiken. De middelen tot de bereiking van dit doel zijn voor-
■dragten, wisseling van gevoelens en het uitgeven van werken en andere ge
schriften.
Voor ccnige dagen zou de luchtreiziger Kirsch te Munster opstijgen, doch
kon liet schuitje niet in evenwigt houden; hij sneed het daarop van den
ballon af, maakte daaraan eene dikke lat vast met een dwarstuk, ging er op
zitten, en steeg alzoe tot verbazing der menigte in de hoogte. Hij kwain
eënigc mijlen van Munster behouden neder.
Te Hamburg, Petersburg en op andere plaatsen heeft de gcldkrisis van
Londen weerklank gevonden. In de laatste stad hebben twee korenhandelaars
hunne betalingen gestaakt, waardoor een huis te Hamburg een verlies van
70,000 m. b. heeft geleden.
De Duitsehc Hoogleerarenwelke de Oostenrijksche Regering aan de
Krakausche hoogeschool beeft aangesteldhebben zoo goed als geen toehoor
ders; één slechts iieeft er twee gekregen. De eigenaars van huizen eischen
van hen zulke liooge huurprijzen dat de tlooglceraars genoodzaakt zijn hun
intrek in de kasernen te nemen.
ENGELAND.
LONDEN, 30 October.
llet Parlement zal den 18deD November bijeenkomen, om zich met liet
afd ion van zaken bezig te houden.
De Luitenant Waghorn heeft bekend gemaakt dat zijne inrigtingen in
Engeland en in de Oost-Indiën in December buiten werking zullen gesteld
worden wegens de mededinging van eene magtige maatschappij.
De Heer Rrooke, Radjali van Sarawakontving gisteren in de vergade
ring der Stedelijke Overheid het burgerregt der city in een gouden doos. De
Raadsheer welke hem de doos overgaf, hield daarbij eene aanspraak, waarin
hij herinnerde dat een der voorvaders van dien Heer Brooke, onder de rege
ring van Karei den II, Lord-Mayor van de City was; overigens zwaaide hij
dien Heer den hoogsten lof toe. De Heer Brooke gaf hierop ten antwoord
dat hij er trolseli op was tot burger der city te worden verkozen hij gaf ook
de hoop te kennen, dat de zeerooverij geheel onderdrukt mogt worden, en
dat Borneo, zoowel als de naburige landen, voor den Britsehen ondernemings
geest mogten worden opengesteld.
De Graaf van Mount Cashel heeft eene petitie gerigt tot Lord John
Bussel], waarin hij beweert een veilig middel te kennen om den handel te
gemoet te komen, zondereenig risico. Hij wenseht, dat de bank vooreenigen
tijd geld voorschiete op onderpand en daarvoor zilveren serviesen en ander zil
verwerk aanneme. Geen land ter wereld is zoo rijk aan zilverwerk als Enge
land en de Graaf van Mount Cashel gelooft dat dit eene verligting zou geven.
De bank kon tegen zulke onderpanden geld leenen op drie maandenen zou
door het nemen van een kleinen rente, zonder gevaar, banknootcn kunnen
uitgeven voor het bedrag der gedeponeerde voorwerpen die in allen gevalle
in gemunt geld zouden kunnen veranderd wordenwanneer de eigenaars ze
niet binnen den bepaalden tijd kwamen terugvorderen.
Sydoey Smith schreef in 1827 in de Edinb. Review ten opzigte der over-
drevene begeerte der Engelschen om hun grondgebied overal uit tc breiden
bet volgende:
Iedere rots in den oceaan, waar slechts plaats is voor een zeemeeuw, be
zit een Gouverneur, een Vice-Gouverneur, een Magazijnmeester, een Vice-
Magazijnmeester en zal binnen kort ook een Aartsdeken en een Bisschop krij
gen. Er zijn eollegien voor militairen, met 34 Professoren, welke 17 Vaan
drigs ieder jaar opleiden zijnde voor iederen Hoogleeraar een halve Vaandrig.
Een reglvaardige en noodzakelijke oorlog kost Engeland ongeveer M 100 elke
minuut; aan touw 15,000, aan rood band 7000; aan versierselen voor
trommelslagers en pijpers 19,000; een pensioen aan een man, welke zijn
hoofd bij de polen verloren beefteen ander pensioen aan iemand wiens dij
nabij den evenachtslijn was vermorseldsuhsidiën aan Perziëgelden voor
geheime diensten in Thibet pea jaargeld aan de een of andere weduwe en
iiare kinderen daar do echtgenoot op zekere plaats was doodgeschoten waar
wij nimmer soldaten behoorden te hebben. Een dergelijk tafereel van bui
tensporigheid omkooping en verspilling moet de industrie doen verlammen
en de vermogens vernielen van liet geestigste en vernuftigste volk dal ooit
bestond.
Uit eene opgaaf van de faillissementen, die van 5 Augustus tot 5 Oc
tober in Engeland hebben plaats gehad, blijkt dat het bedrag van deze is:
ƒ108,828,000: bovendien was de schuld van 8 faillissementen niet opgegeven.
De stoomboot van Hamburg bragt eergisteren 100,000 aan goud
aan; men verwacht vari die stad nog eene gelijke som.
Brasilië heeft besloten eene stooin-marine op te rigten. Binnen 5 jaren
zullen 10 stoom vaartuigen te Rio en Baliia worden uitgerust, waarvan echter
de machines in Europa zullen vervaardigd worden.
FSAKÜRIJH.
PARIJS, 31 October.
De Minister van Buitenlandsche Zaken heeft twee Commissarissen be
noemd, om zich naar Syrië te begeven en den toestand dier provincie te
onderzoeken. Het zijn de Graaf Lallemand, attaché bij liet Eranschc gezant
schap te Konstantinopelen Boré, beroemde orientalist.
Den 29sten heeft de Bank voor de eerste keer nieuwe billetten van 200
fr. uitgegeven zij zijn gedrukt op Oranje papier. Men beschouwt de nama
king als uiterst moeijelijk.
'i'c Clierhurg werd den 25stcn een vaartuig van stapel gelatentoen op
eens de louwen en kettingen, welke zijne vaart moesten matigen, braken,
zoodat het met ontzaggelijk geweld de kaapstanden vernieldenwaaraan meer
dan 200 menscheu werkzaam waren 6 hunner werden gedood en 40 anderen
kregen min of meer belangrijke wonden.
De wachtmeester Gérardde beroemde Ieeuwendooder, is beden van
Toulon te Marseille aangekomen. De moedige Spabi komt thans onder onze
luchtstreek eene rust zoeken, welke door het 8-jarig onophoudelijk krijgvoeren
in Afrika voor hem noodzakelijk geworden is. Gérard heeft met zich mede
gevoerd een jongen leeuw uit de woestijn, wiens vader en moeder onder dc
slagen van den vermetelen jager gevallen zijn hij heeft zicli toen met zijne
opvoeding belast en hem den naam van Hubert gegevenzekerlijk uit dank
baarheid voor de geheel bijzondere bescherming van den patroon der jagers,
in zijne verschrikkelijke ontmoetingen met de leeuwen van den Atlas.
De gestalte van den leeuw belooft zeer veel en zijne grootte evenaart reeds
die van een volwassene; zijne manen beginnen zijn majestueuseu hals te ver
sieren. De wachtmeester Gérard is door den Hertog van Aumale belast ge
worden om den leeuw aan den Directeur van het Museum te Marseille over
te leverenvan waar hij later naar ons Museum zal worden overgeleverd.
Het is dezelfde dien de beroemde jager aan den Hertog van Aumale heeft
aangeboden, die hem op zijne beurt weder aan den Koning ten geschenke
gegeven heeft.
LËVENSBERIGT TAN EEN ZONDERLING MAN-
Het volgende herigt wordt door de Prov. Friesche Couiant uit een oude
Leeuw. Cour. medegedeeld.
F. Gosse Halder, geboren te Dokkum overleed in 1722, oud zijnde hon
derd en negentien jaren. Deze man was rle grilligheid zelve.
Reeds in zijne vroege jeugd was hij met de gewone beschikking niet te
vreden, maar in de wieg wilde hij altijd met het hoofd daar liggen, waar
de voeten behooren wanneer inen hem uit een' zilveren lepel te eten gaf,
gebruikte hij er niets vantenzij men hem het uit een' houten lepel toe
diende; op een andere keer moest het gereedschap van tin, staal of zilver zijn.
Ter school besteld, wilde hij het a, h, e niet leeren, alvorens men hem
in het schrijven onderwezen hal. Zelden kwam hij ter school op het bepaalde
uur, maar gemeenlijk tegen dat de school uitging.
Teen de jonge Halder vernam, dat het zijnen ouders aangenaam zoude zijn,
als hij eene vrouw naar zijn zin zocht besloot hij dit nog eenige jaren uit
tc stellen.
Zeven of acht jareri daarna scheen hij verliefd op de dochter eener we
duwe; toen dit meisje hem weinig of geen tegenstand bood, gaf hij haar
terstond zijn afscheid en wendde zich tot de moeder. Deze wees hem vrij
scherp de deur en het gevolg was, dat hij dc dochter trouwde.
Dikwijls girig hij niet naar bed voor de zon op kwam slapende dan zoo
lang tot dezelve weder onder ging. Des avonds nam hij alsdan zijn ontbijt,
om middernacht het middagmaalen des morgens vroeg zijn avondmaal.
In den zomer at hij meestal ingelegde en gezouten winterkost, terwijl hij zich
des winters allerlei versehe groenten wist aan te schaffen. Des zomers stookte
hij in alle kamers groole vuren, en in liet felste van den winter mogt ner
gens vuurclan in de keuken aangelegd worden.
Dikwijls liet hij een rijtuig komen, doch zelden ging hij er in zitten,
maar liep er te voet naast of achter. Hij had tijden waarop hij hij uitstek
verstandig en belooverend welsprekend redeneerde. Als zijne grilligheid heni
aanviel hield hij te midden eener redevoering plolselijk stil rees schielijk
op en liet zijne toehoorders zitten.
HÜ schreef zeer veel; zijn stijl was schoon, zijn smaak onvervalsclil eri ver
heven, en zijn vcruuft onuitputtelijk in de keurigste vindingen.
Werden zijne opstellen in proza of poëzij naar waarde geprezenalsdan
wierp hij dezelve in liet vuur of scheurde ze in duizend stukken. Een
zijner eerste gedichten, dat door alle kenners werd afgekeurd, liet bij drukken.
