B CJ1 TE IN L A IS DSC HE BE 11 GTEN
school. Gij hebt uwe commission en uwe genootschappen van landbouwj
maar hoe goed, hoe schoon dit zij, het is niet voldoende, want het werkt
alles slechts gedeeltelijk, omdat er geen gemeenschappelijke band, geen be
paald vereenigings-punt bestaat, gij hebt werktuigen maar de beweegkracht
hapert er nog aan. Indien het mij, den vreemdeling in uw midden, vergund
wareu eenen raad te gevenrigt dan ecne algemeene Piederlandsche Maat
schappij van landbouw op, ongeveer op de wijze als bij ons the Royal agri
cultural Society of Engelandbenoemt u eenen bekwamen scheikundige,
dien gij in den Heer van Laer, thans aan de school van den Heer Enklaar
verbonden, zoudt kunnen vinden. Geelt dezen een laboratorium, om tegen
ecne kleine toelage voor de leden, en eene grootere voor hen die geene leden
zijn, scheikundige ontleding te maken van grond en mestsoorten, van voort
brengselen en wat dies meer zij, gelijk ik binnen twee jaren over de 600
ontledtngen heb gedaan. Hebt gij zoodanige inrigtingen getroffen dan
kunt gij, dan moet gij op de menigte werken. De landbouwers zijn lieden,
die van geene wetenschappen wetenzij moeten evenwel daarvan eenige
kennis hebben, zullen zij den landbouw met voordeel drijven, zullen zij
vooral de mededinging met hunne naburen uithoudendie meer en meer
op wetenschappelijke wijze beginnen te werken. Den weg naar het hootd dezer
lieden vindt men het best door de beurs. Tracht hun dus duidelijk te ma
ken dat door vermeerderde kennis de beurs gespekt wordt; hiertoe moet
nw scheikundige het land rondreizen en redevoeringen doen zoo als ik zelf
dit in geheel Brittanje, maar vooral in Schotland met het beste gevolg ge
daan heb. Maar de hoofden der oude lieden zijn verhardde ooren door
vooringenomenheden verstopten het gaat moeijelijk hun dergelijke zaken
regtstreeks duidelijk te maken en in te prenten. Maar daarom moet gij eenen
anderen weg inslaan, en deze hestaat in het schoolonderwijs der kinderen.
Indien de kinderen op de school eenige denkbeelden van natuur- en schei
kunde gekregen, al is het ook, dat zij het slechts aanvankelijk van buiten
geleerd hebbendan zullen langzamerhand de ouders van de kinderen lee-
ren. Ik heb daartoe een kleinen katcchisrnus der scheikunde geschrevenwaar
van thans reeds meer dan 1500 exemplaren in Groot-Brittanje verspreid zijn.
Op deze wijze M.M. Il.H. zult gij weldra uitkomsten verkrijgen en vruchten
plukken van uwe pogingen."
Ziedaar in ruwe trekken hel hcloop der redevoeringen van onzen Engel-
schen Hoogleeraar, met eene zoodanige overtuigingskracht uitgesproken, dat
oogenblikkelijk na het einde daarvan zeventien der aanwezige personen met
den Hoogleeraar G. J. Mulder aan het hoofd, zich door handteekening ver
bonden hebben om zich op den 23stcn dezer op nieuw in het locaal van het
genootschap Diliyentia in het Voorhout te 's Gravenhage te vereenigenver
gezeld van allendie men daartoe in het belang der groote zaak bewegen
kan om over te gaan tot het grondvesten eener algemeene Nederlandsche
landhuishoudelijke maatschappij.
Het tweede genootschap van Tcyler heeft voor 1847 de volgende prijs
vraag uitgeschreven:
xHel Genootschap verlangt een bondig, beredeneerd en kritisch verslag vau
den tegenwoordigen staat van de natuurkunde der gewassen, vooral met op-
zigt tot de latere nasporingen van MirbclMohl, Schleiden Meyen, Link,
C. II. Schultz, Gaudichot, Nageli, Ilarting, en anderen. Hel verlangt vooral,
dat de verschillende en nog steeds uiteenloopcnde gevoelens en verklaringen
der genoemde en andere natuurkundigen aangaande de voornaamste onder
werpen der planten-physiologie, zoo als het ontstaan en de verdere ontwikke
ling der eerste of elementaire organenderzelver verbinding tot meer
zamengestelde; liet beloop en de verrigtingen van beiden; de beweging
en het verschil der sappen; de voeding, de bevruchting, voortteling enz.,
behoorlijk overwogen, aan de meest naauwkeurige waarnemingen getoetst en
beoordeeld worden, ten einde daaromtrent, zoo veel mogelijk, eenheid en over
eenstemming, en van de voornaamste verschijnselen van het plantenleven eene
welgegronde en meest annemelijke verklaring te erlangen."
De prijs voor het best gekeurde antwoord op deze prijsvraag, is eene gouden
medaille ter innerlijke waarde van 400 Hollandsche guldens.
De Verhandelingen in het NederduitschFransch, Engelsch of Hoogduilsch,
goed en leesbaar geschrevendoor eene andere hand dan die van den
opstellermoeten in haar geheel worden ingezonden vóór den lsten April
1848, aan het Fundatie-huis van wijlen den Heer P. Teyler van der Hulst,
te Haarlem.
's GRAVENHAGE24 December.
Bij Koninklijke besluiten zijn de Gedeputeerde Staten van Drenthe gemag-
tigd tot eene geldleening van 20,000 ten laste van de provincie Drenthe,
tot gedeeltelijke bestrijding der kosten van het aanleggen van een' straatweg
van Rolde over Rieten naar de grenzen der provincie Greningen.
H. M. heeft aan het Bestuur der Vrouwenverecniging te Oudewatcr 50
doen toekomen.
Naar men verneemt zijn de verzoeken om gratie, ingediend door
P. F. Wienand en J. H. Berkenkamp die voor het Prov. Geregtshof in Zuid-
Ilolland hebben teregt gestaan, ter zake van munlschennisen die door dat
Hof, bij arrest van 13 Junij jl.zijn veroordeeld tot geeselingbrandmerk
met den strop om den hals aan de galg vastgemaakt en twaalf jaren tucht
huisstraf, gewezen van de hand.
Rij arrest van het Prov. Hof in Zuid-Ilolland van den 21stcn dezer, in
Raadkamer gewezen, zijn naar de openbare teregtzitting van dat Hof verzon
den Jossf van Ulm en Barend van Ulmbeschuldigd van het verminken of
uiterlijk schenden van zilveren nationale gangbare muntspeciën.
Deze personen zijnbenevens nog vier anderen (doch welke bij vonnis van
de Arrond. Regtbank alhier, in Raadkamer zijn in vrijheid gesteld) op den
26sten jl. te dezer stede in hechtenis genoineu.
Te Dellt zullen de Ileeren A. en C. J. Perk eene gaz-fahrijk oprigten
die in naauw verband zal staan met de Hollandsche gaz-associatie van de
Ileeren C. de Bruin en Zoon, te Amsterdam.
MAASTRICHT, 18 December.
Daar de leerstoel van Regent der vierde klasse aan het Koninklijk Athenaeum
alhier (waaraan, behalve een aandeel in de ininervalia door de leerlingen be
taald, een vast tractement van ƒ700 'sjaars verbonden is) is opengevallen,
zijn degenen, welke den graad van Candidaat in de Wijsbegeerte en Letteren
bezitten en naar den opengevallen leerstoel wenschen te dingen, uitgenoodigd
om uiterlijk voor den 3lsteH Januarij aanstaande, hunne aanvragen, vergezeld
van de noodigc bewijzen, aan den raad van Bestuur van het Athenaeum voor
noemd vrachtvrij in te zenden.
TURKTE.
(JONSTANTINOPEL2 December.
Sedert drie dagen viert de Turksche bevolking haar offerfeest, den Kurban
Bei ram. Bij deze gelegenheid moeten hier niet minder dan 75,000 hamels
geslacht worden.
In Kurdistan zijn reeds veel omvattende militaire operation begonnen,
om een aantal roofzieke stammen en het Kurden-Opperhoofd Bederlian-Bcy te
tuchtigen. Tahir-Pacha, Gouverneur-Generaal van Mossul, had hiertoe een
talrijk legercorps aangeworvendoch de Regering heeft de tijding bekomen
dat deze man onverwacht gestorven is. Hij bezat het vertrouwen van den
Divan in hooge mate en zijn dood wordt in de tegenwoordige omstandigheden
als een groot verlies beschouwd.
Mehemed-Ali schijnt voornemens te zijn, na de voltooijing van den groo-
tcri Nijldam een spoorweg van Cairo naar Alexandria, en een anderen spoor
weg van Suez naar Cairo te doen aanleggen. Met de voltooijing van den
Nijldam zullen echter nog drie jaren verloopen; na het einde van December
moeten meer dan 20,000 werklieden dag en nacht daaraan arbeiden.
SPANJE.
MADRID, 15 December.
Het Ministerie had tot heden berigt van 274 verkiezingen, waarvan 196
tot de gematigde partij en 78 tot de oppositie behoorden. Onder de Afge
vaardigden van de partij van vooruitgang merkte men op Pascual Madoz
oud Vice-President van het Congres en schrijver van een staat- en aardrijks
kundig woordenboek van Spanje.
Men schrijft uit Vittoria, onder dagteekening van 15 December, dat
daar eene buitengewone koude heerscht. Toen de sneeuw allerwege 70 stre
pen hoog lag, trad een sterke vorst in, terwijl de sneeuw niet ophield te
vallen. Den 13den wees de thermometer van Réaumur, des morgens ten 6
ure, 9 graden onder nul.
De post is daar te paard aangekomen, daar anders de hoogten van Salinas
niet konden worden overgetrokken.
Voortdurend blijft men van ministeriëele wijzingen spreken, zonder dat
deswege iets officieels bekend zij. Onder de daarvoor rondloopende geruchten,
behoort ook dit, dat de Heer Mon het kabinet zou reorganiseren; hij zou
President van den Raad worden en tevens Minister van Finantiën blijven. In
dit geval zou de Heer Pidal als Candidaat tot het Voorzitterschap van de Ka
mers der Afgevaardigden worden voorgesteld.
Het contract met de hank van San p'ernando is bepaaldelijk hernieuwd,
aldus is de openbare dienst volkomen verzekerd. Er is veel gesproken van
eene aanzienlijke achterstallige schuld, door de Regering aan de bank ver
schuldigd. De waarheid te dezer zake is, dat de opstand in Galicie, het
onderhoud van eene observatie leger op de grenzen van Portugal, en de uit
gaven veroorzaakt door bet huwelijk van H. M., de Regering hebben be
zwaard, maar het deficit in de remboursementen is reeds minder, dan in het
vorige jaar. Het zal der Regering gemakkelijk vallen 's maandelijks het de
ficit (welks bedrag nagenoeg 50 millioen realen beloopt) aan de bank terug
te betalen; zullende het kabinet zich in het volgende jaarmet vijf a zes
millioen realen 'smaands minder te vreden moeten stellen.
PORTUGAL.
OPORÏ'O, 11 December.
De nederlaag van den Graaf das Antas heeft zich niet bevestigd. De gue
rillas maken overal de wegen onveilig. De inkomende regten zijn nagenoeg
op niet gedaaldmen schat dat er wel voor de behoefte van drie jaren aan
manufacturen en tabak is ingesmokkeld.
Er zijn hier vele lieden aangekomen uit de stad Vianadie door de Miguel-
listen wordt bedreigdreeds hebben zij Braga Guimarens en Barcellos in
hunne magt.
Mr. Manuel Passos, een der stoutste partijgangers in 1836, heeft voorgesla
gen om met de Miguellistcnj gemeene zaak te makendoch Sa da Bandeira
heeft het afgeslagen.
Het vaartuig de Cyclops heeft alhier twee Engelsche Officieren aan wal ge-
bragt, die in naam hunner Regering den Hertog van Terceira hebben op-
geischt; doch de Junta heeft den cisch afgeslagen.
