LEYDSCHE
COURANT.
1840.
VRIJDAG25 DECEMBER.
N°. 154
r% W T f
BINNENLANDSC11E BERIGTEN.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
uitgegevenDie van Maandag komt
i ;r.v
De /V$s tfw Courant is f 12 in het jam 'T"J> "tV
de afzonderlijke nommers worden tegen Ml
Centen afgegeven
LEYDEN, 24 December.
De Nederlandsche Stoompost doet opmerken dat gedurende de dagen op
welke, ten gevolge van de weersgesteldheid, vérscheiden ongelukken, door liet
omslaan van diligences en andere middelen van vervoer, zijn voorgevallen en
vele vaartuigen in hel ijs zijn vastgeraakt men een weinig oponthoud door
de overgroote menigte sneeuw veroorzaakt, niet medegerekend, op onze spoor
wegen van geene ongelukken hoegenaamd vernomen heeft. Laatstleden vrijdag
avond was, gedurende ecnige uren, eene buitengewone hoeveelheid sneeuw ge
vallen, zoodat in de nabijheid van de Vink, bij deze stad, de laatste trein
van Amsterdam naar 's Gravenhage genoodzaakt was stil te houden. Om eene
hulp-locomotief van het slation te 's Gravenhage geseind zijnde, werd de trein
cr zonder ongelukken doorgewerkt, en kwam ten ruim elf ure aldaar aan.
Gedeputeerde Stalen van Zuid-Holland hebben, hij besluit van den lsten
dezer, in aanmerking genomen, dat hel gebleken is, dat de Hollandsche
boter op vreemde markten, vooral in Engeland, minder wordt getrokken en
lager in prijs staat dan die uit andere provinciën, hetgeen voornamelijk wordt
toegeschreven aan de mindere deugdzaamheid van het vaatwerk en aan het
liederf, hetwelk de boter veelal ondergaat door den eek van het hout; en
dat in de klagtcn over het slechte vaatwerk, zoo men vertrouwt, zal worden
voorzien door de krachtige naleving van het onlangs uitgevaardigd Reglement
op de vervaardiging en den ijk van het Boterwerk, en dat onlangs een middel
is uiteevondrn om de boter voor alle bederf, welke door liet uittrekken van
den eek van het hout aan dezelve kan worden toegebragt, te beveiligen, welke
aanwending mitsdien in het belang van den landbouw cn van den boter-
handel in dit gewest, dringende aanbeveling en aanmoediging verdient. Daar
om is door Gedeputeerde Staten aan de stedelijke en gemeente-besturen in
Zuid-Holland te kennen gegeven dat door den Ileer L. A. van Mecrtcn te
Delft, een middel is uitgevonden en openhaar gemaakt, waardoor eikenhou
ten vaten, en hijzonder botervaten, van binnen voor allo vocht cn pekel
ondoordringbaar worden gemaakt en de boter voor het bederf, veroorzaakt
door het aftreksel van liet eikenhout (den eek), wordt beveiligd; dat dit
middel door deskundigen cn voorstanders van de belangen van den bolerlian-
del, zoo mede door de eerste klasse van het Kon. Neder!instituut, is onder
zocht en beproefd en allen eenstemmig zijn geweest omtrent de doelmatigheid
cn aanwendbaarheid van liet bedoelde onkostbaar middel en hetzelve beschou
wen als kunnende strekken, om den roern der Hollandsche boter huiten 'slands
staande te houden en dezelfs aftrek te bevorderen en dat de uitslag der ge-
nomene proeven het denkbeeld heeft doen ontstaan om de aanwending van
het bedoelde middel bij al het botervaalwerkdoor een bepaald voorschrift
in het opgemelde reglement, verpligtend te maken; doch dat men voorshands
raadzamer heeft geaelit, zich van de deugdelijkheid van dit middel door eene
ineer langdurige ondervinding te verzekeren en eerst daarna, indien het zal
gebleken zijn, dat zich tegen de aanwending van hetzelve bij de landlieden
en boterhandelaars geene overwegende bezwaren voordoenlater, bij eene
■ampliatie van het bedoelde reglement, liet verpligtend gebruik van het mid
del voor te schrijven en aan de goedkeuring van Z. M. te onderwerpen.
Voorts zijn de plaatselijke besturen uitgenoodigd om, voor zoo veel in
hen is, mede te werken, dat hetzelve door dc in hunne stad of gemeente
aanwezige kuipers, hij de vervaardiging van hotervaatwerkworde aange
wend, en de landlieden indachtig te maken op het nut, dat daarin voor den
hoterhandcl gelegen is, en, voor zoover dezelve zich geroepen moglen gevoe
len, om in hun welbegrepen belang dit middel op de door hen gebezigde
botervaten aan te wenden, dezelve naar een1 der keurmeesters van liet hoter
vaatwerk te verwijzen, van wien zij een exemplaar van liet voorschrift cn
verder noodige aanwijzingen zullen kunnen bekomen cn door wien hunne va
tendes noods provisioneel, kosteloos daarvan zullen worden voorzien. Ein
delijk zijn dc gemelde besturen uitgenoodigd om de vergadering bekend te
maken met hunne bevinding te dezer zake en met al zoodanige information
als zij zullen vermeenen in het belang der zaak aan dezelve te moeten mc-
dedeelen.
Dezer dagen zijn de plaatselijke besturen aangeschreven om vóór den
•JrA" Jamiarij aanstaande eene juiste opgave te willen inzenden van de hoe
veelheden graan en andere voortbrengselen van den landbouwwelke de ge
meente heeft opgeleverd.
Aan dc Redactie van het Dagblad Overijssel is dezer dagen een stuk
gezonden, dat wij hier onzen lezeren medelieden
De beroemde Engels-ehe llooglecraar Johnston, eerie reis door Nederland ma
kende, heeft op den 11 Aen en 1 dezer, hij het Genootschap Diligentia te
'sHage, twee Redevoeringen gehouden, van welke ik heden door den Heer
Enklaar van Zeijst, het volgende kort verslag heb ontvangen, Waarvan ik de
mededceling in uw Dagblad verzoek, in de hoop dat er onder uwe lezers zul
len gevonden worden, genegen om tot de oprigting der voorgestelde en voor
genomen Algemeene Nederl. LandJmislioudelijke Maatschappijmede te
werken.
Met verslag van den Heer Enklaar is van den navolgenden inhoud
»Den eersten avond hegon de Hoogleeraar Johnston met den geologischen
oorsprong van de gronden van ons Vaderland en wees op eene kolossale kaart
van Nederland, met zwarte kleuren daartoe afgezet, de plaatsen aan, waar
zich hooge en lage veencnwaar zich zee of rivierpolders, heiden, zandstui-
vingen en duinen bevonden. Geen volk ter wereld, zeide hij, hiervan heb
ik mij overtuigd, heeft zooveel kosten ten behoeve van zijn land en hij ge
volg ook van zijnen landbouw gedaan als het Nederlandsehemaar des niet
te inin Mil. 1111., schiet er ontzaggelijk veel te doen over om uwen landbouw
te verheffen tot hetgeen hij in het belang der natie cn den staat worden kan.
Gij moet uwe gronden verbeteren cn daardoor den landbouw vruchtbaarder ma
ken, gij moet uwe woeste gronden ontginnen, orn daardoor werk en brood
te verschaffen. Deze verbeteringen en ontginningen kunnen langs tweeërlei
wegen verrigt wordenlangs den werktuigelijken en langs den scheikundi
gen. De werktuigelijke bestaat vooral in het aanleggen der drains [eene sooit
van driekanten duikers of waterafleidingendie naar gelang van den aard
van den grond meer of min diep onder de oppervlakte worden aangelegd,
door welk middel het overtollige water zonder grondverlies kan worden afge
leid, hetgeen echter in Engeland waar men doorgaans lagere gronden heelt om
het water van dchoogere te ontvangen, uitvoerlijker is dan hier, waar menig
maal geen gelegenheid tot afwatering zou overblijven], waarvan hij den aanleg
en het nut op eene zeer bevattelijke wijze ontwikkelde. Van den Scheikun
digen weg gaf hij een denkbeeld door aan te tooricn hoe de dieren de plios-
phorzure kalk der beenderen en der melk uit dc planten en deze dezelve uit
den grond ontleenden dat derhalve de grond gedurig armer daaraan worden
moest, ten ware dit door buitengewone middelen hersteld werd, hetgeen
door beenderen meelof eene oplossing van beenderen in zwavel- of zeezout-
zuur geschieden kan. Vervolgens toonde hij aan, dal al onze zandgronden
langs den scheikundigen weg vooral, ofschoon het werktuigelijke niet vergeten
moest worden met wezentlijk voordeel bebouwbaar zijn. Bij dit alles heriep
hij zich niet op theoretische beschouwingen, die hoe schoon ook, in de prat ijk
zouden kunnen lalen, maar op proefnemingen in het groot, die de meest ge-
wenschte uitkomsten gegeven hadden.
Maar niet alleen uwe gronden, zeide hij, inaar ook uw vee hoe voortref
felijk ook als melkvee, moet thans vooral nu dc vrije invoer in Elngeland
openstaat, eene verbetering ondergaan, namelijk gij moet u rassen verschaf
fen die meer voor de Engelsche markt geschikt zijnen daardoor vooral
voor den landbouwer voordeeliger worden, dat zij op den ouderdom van twee
jaren volkomen en tot een aanzienlijk gewigt gemest kunnen worden, ter
wijl uwe ossen thans vijf of zes jaren oud moeten zijn om goed vet te wor
den en zij dan een vleeseh leverenhetwelk niet die hoedanigheid heeft
dat het de hoogste prijzen op de Engelsche markt verkrijgen kan.
Den volgenden avond vatte hij den afgebroken draad weder op, door met
korte trekken het verhandelde van den vorigen avond in het geheugen terug
ie roepen, en daarna ging hij voortMijne 11. II. ik heb u gezegd, dat geen
volk ter wereld meer geld voor zijnen landbouw besteed heeftdan het Ne
derlandsche, maar dit niet alleen, maar gij hebt al de elementen om verbe
teringen tot stand te brengen. Gij hebt een bekwamen scheikundige in uwen
beroemden landgenoot, mijnen Vriend Mulder. Gij hebt te i.eyden in den
Heef v. d. Boon Mesch bepaaldelijk den man, die de scheikunde op den land
bouw toegepast behandelt. Hoe het te Groningen gelegen is, weet ik niet,
maar althans te Utrecht hebt gij uwen leerstoel der landhuishoudkunde. Bij
mijnen Vriend Enklaar te Zeijst licht gij uwe opzettelijke landhuishoudelijke
