LEYBSGME SCHOUWBURG.
«De vroomheid en dapperheid, zulke voorname hoedanigheden, in den per
soon van een' Vorsthebben zijn naam gedenkwaardig gemaakt bij de nako
melingschap, door dien grooten en algemeenen Kruistogt der Christenen die toen
plaats had onder Godfried van Bouillonhij wien deze Vorst zich voegde als
een der rijkslen en magligsten van het land." Hij overleed er in 1097
na de verovering van Jerusalem.]
Volgens berigten uit Algerië tot den 20slen Nov., zette de Gouverneur-
Generaal zijnen togt door de afdeeling Algiers voort; de landbouw werd zoo
ver mogelijk uitgestrekt en door heerlijk weder begunstigd. De provincie Oran
was geheel in rust, en van Abd-el-Kader en Bou-Maza vernam men niets.
BELGIE,
BBUSSEL, 3 December.
Een bijzondere briefin het blad Vindependance bevat de volgende hijzonder-
beden nopens de voorstellen welke de Heer Henderson te Madrid zal doen
hij moet
1°. Vragen de kapitalisatie der vervallen en niet betaalde coupons, sedert
1840, 1846 er onder begrepen, in 3 pCts. en tot pari.
2". Eischen, dat van 1 Mei 1847 de betaling van de rente der active
schuld worde hervat, tot 2 pCt. voor de drie eerste jaren2] pCt. voor het
volgende en met pCt. opklimmende voor elk jaar volgende op 1850, tot
dat de te vorderen rente van 5 pCt. zij bereikt.
3°. Verzoeken de Amortisatie der passive schuld en de toekenning aan de
zelve, van eene rente van 1 pCt.
4°. Vragen de Conversie der oude uitgestelde schuld zoogenaamde Fran-
schc uitgestelde, en vergeten uitgestelde, bij de Algemeene Conversie der Spaan-
sche schulddoor Graaf 'J'oreno voorgesteld en goedgekeurd door de Cortes
van 1835.
5». Ten aanzien der nieuwe uitgestelde, voortkomende uit de laatste con
versie; deze zou blijven bestaan in haren tegen woord igen toestand, dat is, dat
de trekking bij seriën, in active schuld, voor de twee nog te amortiseren jaren
zou blijven voortduren.
De toestand van Vlaanderen baart altijd veel bekommering, inzonderheid
voor het oogenblikmaar ook voor de toekomst. De machinale vlasspinnerij
welke op eens eene zoo aanmerkelijke uitbreiding heeft erlangd, is een onheil
voor 40,000 gezinnen, die grootendeels onderhoud vonden in de handspinnerij
en weverij. De middelen welke tot dusverre zijn beraamd, om in het toe
nemend gebrek te voorzien, worden zeer onvoldoende geacht. Men heeft
ernstig er op aangedrongen, dat omtrent de verordeningen betreffende den
invoer van leeftogt ten spoedigste verslag mngt worden uitgehragt.
AMADEIHlE-NIEirWg.
PROMOTIE AAN DE LEYDSCIIE IIOOGESCHOOL.
Op Theses i
Den 4(lcn December do Heer D. Nijman van Zutphen, in de Begten,
Dienzelfden dag de Heer J. Dam, van Zutphen, in de Begten.
PROMOTIE AAN DE UTRECHTSCUE HOOGESCHOOL.
Den 2dcn December de Heer J. L. van Reede, van Utrecht, in de Begten,
na verdediging van zijn Specimen: quo inquiritur quaenam sint principia
quibus leges venatoriae olim fundatae sint hodieque innilantur.
Dezer dagen is bij den Boekhandelaar P. II. v. d. Heuvell een Prospectus in
het licht verschenen van een zeer belangrijk werk getiteld: Beknopte Ge
schiedenis van de voornaamste Uitvindingen en Ontdekkingen in het ge
bied der Kunsten en Wetenschappenwaarin tevens de oorsprongvoort
gang, ontwikkelingen wijzigingen van vele maatschappelijkekerke
lijke en andere inrigtingen zijn opgenomenAlphabetisch bewerkt door
A. C. OudemansLid van het Bataviaascli Genootschap van Kunsten en
Wetenschappen cn van de Maatschappij van Nederl. Letterkundete Leiden.
Dergelijk werk bestaat in onze taal tot dusverre niet, en zelfs zijn er sedert
zeer vele jaren in de Fransche of Hoogduitsche taal geene werken van dien
aard in het licht verschenen. Het zal in vier deolen bestaan, ieder van 4 afle
veringen van 10 a 11 vellen, in zulk formaat dat bij een duidelijken druk
ieder vel toch Ij vel gewonen druk zal bevatten. Het werk zal echter in
evenredigheid dier volledige bewerking eerder beknopt dan uitgebreid mogen
lieetcn, als men den schat van wetenswaardige zaken in aanmerking neemt
dien het zal bevatten, zaken die men anders niet dan of hier en daar verstrooid
kan vinden of meestal vergeefs zoekt; en inderdaad zeer goedkoop, als men
narekent hoeveel druks op een blad van 20 centen wordt gegeven terwijl
het afgewerkt Handschrift de geruststelling aanbiedt dat de eenmaal aan-
gevangene uitgave niet zal blijven steken. Voor de goede bewerking staat de
kunde van den ijverigen en door andere werken met lof bekenden Verzamelaar
ons borg, welke bewerking daarenboven reeds aanvankelijk in do tot proeve
medegedeelde artikelen overtuigend blijkt, die daartoe onuitgezocht zoo als die
voor de hand kwamen, hier en daar uit het handschrift zijn genomen.
Zij zijnAardappelen. Aarde digtheid der). Afdeeling van boeken
in hoofdstukken en verzen. Buiksprekers. Kompas. Kousen {gebreide).
Van welke artikelen wij het eerste: Aardappelen hier voor het grootste gedeelte
laten volgen; wenschende dat des Schrijvers nuttige arbeid dien bijval moge
vinden, welken dezelve allezins verdient.
Aardappelen. Deze plant wordt, volgens Dcppe en Schicde, in Chili,
op de bergen bij Valparaiso en Mendozaen op de piek van Orizabain het
wild aangetroffen.
«Omtrent het overbrengen dezer plant van Amerika naar Europa, zijn
verschillende berigten in omloop, dewijl, uit onderscheidene oorden der
Nieuwe Wereld, de Aardappel naar de verschillende landen van Europa, door
andere menschen is overgevoerd.
«Zoo is het, volgens het Arehiv der Pharmacie B. 87. II. 1., aan Sir Jos
Banks gebleken, dat de eerste Aardappelen, gezameld op de bergen, in de
nabijheid van Quito, nog vóór het jaar 1550 naar Spanje zijn overgebragt
van waar zij verder naar Italië verzonden werden.
«Engeland kreeg deze plant uit een ander oord van Amerika, namelijk uit
Virginië, van waar, volgens sommigen, Frans Drake in 1586, doch volgens
anderen, Sir Walther Raleyh, in 1586, dezelve medebragt.
»Dil laatste gevoelen verdient daarom te meer geloof, doordien 1°. Raleyh
in 1584 ecnige kolonisten naar Amerika heeft overgebragt, en, na eenigen
tijd toevens aldaar, naar Engeland is teruggekeerd, en 2°. doordien hij
de eerste was, die de Virginia Potatoes op zijn landgoed, bij Youghall, aan
kweekte.
«Van uit Italië kwamen de Aardappelen in Duitschland. In 1598 be
kwam de kruidkundige Clusius, te Weenendie plant van den Gouverneur
van Mons. Deze had haar, volgens Spach ontvangen van iemand, die tot
het Pauselijk gezantschap behoorde, met de hijvoeging, dat haar wortel in
Italië gegeten werd.
«Nog ten tijde van Clusius begonnen de Aardappelen zich, als botanische
aardigheden, in Duitschland te verspreiden, zoodat zij aldaar, in 1650, bijna
overal, in de lusttuinen, werden aangekweekt.
«Van Engeland en Ierland werden zij naar Frankrijk overgebragt, waar
zij, in 1616, als eene groote zeldzaamheid, op 'sKonings tafel verschenen.
«Ofschoon de belangstelling in deze nieuwe plant vrij merkbaar was, vooral
hij kruidkundigen, zoo werd zij echter nog in het eene noch in het andere
land tot een dagelijksch voedsel aangekweekt, omdat men haar, als behoo-
rende tot de nachtschadenvergiftigende eigenschappen toekende. Men ge
bruikte den Aardappel toen alleen als confituur, en somtijds oolc met merg
en specerijen gebakken.
«In Engeland begon de Royal Society, in 1663, echter de Aardappelteelt
aan te moedigen, om daardoor, in geval van hongersnood, dezehen als voed
sel te doen strekken doch in de tuiuboeken van dien tijd werd er over deze
plant, als voedsel, niet dan met minachting gesproken, en niet weinig heb
ben de geschriften van Evelyn, in 1699, even als de Complete Gardener van
Loudon en Wise, in 1719, daartoe medegewerkt.
«Toen men echter, weinige jaren daarna, op verschillende plaatsen een
nader onderzoek over derzelver goede en schadelijke eigenschappen in het
werk gesteld, en bevonden had, dat de schaal bijna geheel ten hunnen voor-
deele overhelde, begon men zich langzamerhand in Holland, Duitschland en
Engelandop derzelver bouw iu opene velden toe te leggenzoodat zij
weldra als een handelsartikel op onze markten werden aangevoerd.
«In Vriesland was de Heer Vcgelin van Claerbergen de eerste, die in 1737
de Aardappelteelt in het groot ondernam cn voortzette, en in 1740 zag men
dit voorbeeld in Neder-Saksen nagevolgd.
«Bij vele weldenkende menschen werd dit gewas weldra als een groot ge
schenk van God aangemerkt, en zelfs Koningen en Vorsten verlustigden zich
in een' schotel met Aardappelen; en men vindt aangeteekenddat toen onze
onze Stadhouder I'rins Willem IV, met zijne Echtgenoot, zijne Moeder Maria
I.ouisa, weduwe van Jan Willem Friso, in December des jaars 1742 kwam
bezoeken, zij, voor hare gasten, een' schotel met Aardappelen deed opdisschen.
Anderen daarentegen waren met zulk een vooroordeel tegen dit voedsel
behebt, dat zij hetzelve varkensvoer durfden noemen, zoo als nog, in 1750
de vrouw van den Haarlemschen Burgemeester Guldewagen deedwelke
daarenboven hare keukenmeid wegzond, omdat deze zich verstout had, eenige
Aardappelen voor haar eigen geld te koopen cn in huis te brengen."
A IS V K R Ti13d Ni rff' I E N
Op den Huize den Brink, bij Rheden, is heden, den 29steD November
1846, onze hartelijk geliefde Vader en Behuwd-Vader JOANNES CLARISSE,
in den ouderdom van 76 jarenplotse!ijkdoch zachtkens, ontslapen.
Uit aller naam,
E. E. CLARISSE,
Wed. W. macjljetrn.
Eenige Kennisgeving.
Op heden den 30slen Novemher 1846, overleed, in den ouderdom van
ruim 80 jaren, onze veelgeliefde Vader en Behuwd-Vader ADRIANUS van
't HOFF, na voorzien te zijn van de II. Sacramenten onzer Moeder de II. Kerk.
Niet twijfelende aan de deelneming onzer Vrienden en Bekenden, zoo verzue-
ken wij van brieven van Rouwbeklag verschoond te blijven.
Uil aller naam
Utrecht, 1 December 1846. F. van 't IIOFF.
DE KONINKLIJKE NEDERDUITSCHE TOONEELISTEN van ZUID HOLLAND,
Onder Directie der Firma J. LI. HOEDT en A. PETERS
oj) o2;s;aaac&ag- 3 Sltecs-ataJjer SSVÊö.
Fiorina, Tooneelspcl, naar het Fransch van Mélesville en Carmou
clie door den Heer F. II. Greb. Gevolgd door: tie Scheepsjontfen
Tooneelspcl met Zang, in 2 Bedrijven, het E'ransche van den Heer Emile
Souvestre vrij gevolgd door den Heer F. li. Greb.
Beide stukken nooit alhier vertoond. Aanvang ten ZES ure.
