15 S T EN L A IN DSC HE BE l\ IG TEN
Heden morgen is dc eerste Slcnrharing te Sclieveningen aangebragt door
de Pink Marlijntje Mosgevoerd door Schipper P. Mos en toebchoorende aan
den Reeder A. Mos. Dadelijk is liet gewone geschenk aan Z. M. den Koning
gezonden. Dn lading wordt begroot op 12,000 stuks haring. De berigtcn
omtrent de vangst luidennaar men verzekert, ongunstig.
Het heeft aan Z. M. den Koning van Pruissen behaagd, de drie eerste
deel en van de prachtuitgave der (Eltivres completes de Frederic le Grand
door tusschenkoinst van Hoogstdcszelfs Minister bij ons HolGraat von Kö-
ningsmarek, aan tic Koninklijke Bibliotheek alhier ten geschenke te geven.
Dit werkeen meesterstuk van boekdrukkunstis gebonden in prachtig ver
gulde marokijnen bandenwaarop de wapens en het naamcijfer van den
Koninklijken gever prijken.
ROTTERDAM, 7 October.
De Heer W. D. Ilammecher, alhier, die reeds meermalen zeer fraaijc kunst
stukken uit papier vervaardigd heeft, enkele waarvan in openbare verzamelin
gen bewaard werden, heeft nu zijnen roem in dit kunstvak weder verhoogd,
door dc naauwkcurige nabootsing van het plan der nieuwe Zuiderkerk aan de
Glashaven. Mem roemt de juistheid en fraaiheid van dit kunstwerk, hetwelk
de bezigtiging overwaardig is.
Aan den Ned. Stoompost wordt van hier geschreven: Zoo even gaat
ren adres aan Z. M. af, ondorlerkcnd door bijna 100 eerste kooplieden com-
missionnairs, reeders enz., alle wonende in het westelijk gedeelte derstad, ver
zoekende Z. M. zijne toestemming niet te geven aan het plaatsen van het station
achter den Haringvliet, maar eenc commissie te willen benoemen, zaïncngcsteld
uit de Kamers van Koophandel en den Stedelijken Raad, ten einde gemeen
schappelijk de verscheiden ontwerpen en plannen te onderzoeken en op die
wijze een plan te kiezen, dat in allen opzigte aan de behoeften voldoet en de
scheepvaart dezer stad wezentlijk zal kunnen behouden en bewaren.
De plannen voor de bruggen aan de overgangen der Ooster-Schclde en
iler Maas, die voor den spoorweg van Middelburg naar Maastricht dienen moe
ten zijn dezer dagen te Middelburg ont vangen en worden door deskundigen
als meesterstukken van lwuwordc beschouwd. Zij zijn ontworpen door den
Ingenieur Reünie le Loeidendie dc belangen der spoorbaan op zich heeft ge
nomen.
AMSTERDAM, 7 October.
Verbazend mag in de daad de hoogte worden genoemdwelke hedendaags
door de sterrekunde is bereikt, want niet alleen dat zij uit hare waarnemin
gen en berekeningen den gewonen en geregelden loop der reeds bekende
hemelbollen weet te bepalen, maar ook uit de opmerkingen welke zij op die
ligchamen doet, weet zij ook het bestaan van tot dus verre nog onbekende
maar op die ligchamen invloed oefenende hemelbollen te bevroeden en aan te
geven; bet onlangs hieromtrent gebeurde is een treffend bewijs hiervan.
Het is nu omstreeks twee jaren geleden dat onze algemeen bekende Lcyd-
scbe sterrekundige, Prof. F. Kaiser, zijn sterrenhemel uitgaf, en dat men
daarin de opmerking vond dat dc planeet Uranus onregelmatigheden in hare
beweging verried, die zich uit de aantrekking der bekende planeten niet
lieten verklaren.
Kr bestond alle vermoeden, dat die onverklaarbare storingen werden te
weeg gebragt door de aantrekking van eenc planeet, die zich nog buiten den
loopkring van Uranus om dc Zon bewoog, maar er werd nog veel vcrcisclit,
om dut vermoeden tot zekerheid tc brengen.
Aan le Verrier te Parijs heeft dit evenwel onlangs mogen gelukken. Niet
alleen beeft hij liet beslaan dier planeet langs een zuiver theorctischen weg
regtstreeks bewezen maar zelfs beeft bij uit dc beweging der planeet Uranus
dc loopbaan, den omloopstijd en de massa der ontdekte planeet afgeleid. Einde
lijk zelfs kwam bij tol dc bepaling van bet punt des Hemels, waar dc nieuwe
planeet zich op een bepaalden tijd zou moeten vertoonen.
Den 23slcn September jl. ontving Gallc te Berlijn van Ie Verrier de uilnoo-
diging om dc planeet op te sporen ter plaatse waar zij zich naar de door liern
bepaalde loopbaan bevinden moesten nog dicnzclfdcn avond werd zij gevon
den. Daarna is zij dagelijks op onderscheiden plaatsen waargenomen, bare
beweging is volmaakt zoodanig, als zij naar de voorstelling van le Verrier
wezen moest.
Naar dc bepaling van le Verrier uit de beweging van Uranus, moet de nieuwe
planeet 3G malen verder dan dc aarde van de zon verwijderd zijn, en baren
loop om de zon in 217 jaren volbrengen. Hare massa is een weinig kleiner
dan die van Saturnus en veel grooter dan die van Uranus. Amst. Cour.
ZWOLLE, 6 October.
De Maatschappij der Rbyn- cn IJssel-Stoomlroot-Maatscbappij beeft proeven
genomen met bet stoken van turf in plaats van steenkolen, waarvan de uit
slag is, dat bij eenc vergrooting van dc ovens, met dc dubbele hoeveel
heid turf even veel cn wclligt meer kracht en hoogere hitte bereikt kan wor
den dan met dc steenkolen, en dat dc kosten dan inct de helft zouden wor
den verminderd.
Ook in deze provincie bespeurt men reeds cencn aanmerkclijken doorvoer
van vee naar Engeland. Zoo zijn gedurende dezen zomer in verschillende drif
ten reeds ongeveer 3000 schapen van de Veluwe langs den zeedijk naar Har-
lingcn vervoerd, om van daar naar Engeland ingescheept te worden.
Door den Stedelijken Raad te Kampen is cene commissie ingesteld, ten
deel hebbende, om kleine voorschottcu aan te dier stede woonachtige gepen
sioneerden tegen eene matige rente te verstrekken, en tevens om de zoodani-
gen, die, door ongelukken of tijdelijke verlegenheid daartoe gedrongen, hunne
pensioen-acten op bezwarende voorwaarden zoogenaamd mogtcn hebben ver
pand, zoo mogelijk uit de banden van woekeraars te redden.
GRONINGEN G October.
Er is alhier een werkje op de pers, hetwelk de belangstelling van Neder
land in deze ongenblikkcn zeker zal gaande maken. Het is van den werkza-
men Predikant van llbeveil te Batavia, cn heeft ten titel: Nederland en Bali.
Eene stem tot het Nederlandsche Volk. Het nog bijna onbekende Bali,
waarvan ook eenc wcluitgevocrde kaart is bij gevoegd, wordt daarin eenig-
zius geschetst, en aangewezen dat de schitterende overwinning, aldaar on
langs door onze wapenen behaald, ons den weg opent en dc verpligting op
legt, om de Balinezen aan ons onverbrekelijk te verbinden, door bun het
grootste voorregt, bet Christendomte brengen. De geschiktheid van het
volk, orn liet aan tc nemen, benevens dc wijze, waarop bet dan daar gebragt
moest worden, zijn met liksebc trekken geschetst, en daarop is de aanmaning
aart de Nederlandsche Natie gebouwdomdoor krachtige ondersteuning van
het Bijbel- ert Zendelinggenootschap, deze in staat tc stellen, bol Christendom
op Bali tc brengen. Eindelijk wordt nog geschetst, boe door zulk cene han
delwijze alleen een zedelijk overwigt van Nederland in lndië kan gevestigd
worden, in plaats van liet verstandelijk overwigt, hetwelk nu bestaat, maar
vroeg of laat zal ophouden. Mogt het stukje behartiging vinden cn Neder
land eindelijk ook in dit opzigt wakker worden! Gron. Cour.
O O ST-IX 29 IE.
Onder dagteekening van den lste" Mei 11., wordt van Banjerrnassing (resi
dentie Zuid- cn Oostkust van Borneo) gemelddat door zekeren Lambert
Pierre Comhlin, vroeger geëmployeerde in dc fabriek van Cockeril, van Luik
geboortig, thans als soldaat voor memorie staande bij bet Oost-Indische leger,
en tloor dc Indische Regering op eene maandelijksclic toelaag naar Banjer
rnassing gezonden, steenkolen ontdekt zijn, die de Kngclsclie verre overtref
fen terwijl de Gouverneur-Generaal eene som van 50,000 ter ontginning
dier mijnen heeft beschikbaar gesteld, en men reeds, bij het afzenden van
dit licrigtdaarmede druk bezig was.
WEST-INDIE.
PARAMARIBO, 29 Augustus.
Het /lig. Nieuws- en Advertentie-Blad van heden bevat de volgende Pu
blicatie, houdende voorloopigc wijziging van de regtspleging in strafzaken en
voorschriften, omtrent de wijze van voorziening hij ontstentenis van Leden in
de Commissie uit het Gercgtshof tot dc Kleine Zaken.
In naam des Konings De Gouverneur der Kolonie Suriname,
Allen, die deze zullen zien of hooren lezen, Salut! doet te weten:
Nadernaal ur in overweging is genomen, dat eene korte, geregelde cn weinig
kostbare regtsbedeeling, die tevens met de daaromtrent bestaande voorschriften
in het zoo naauw met deze volkplanting in verband staande Moederland zoo
veel mogelijk overeenstemt, een niet onbelangrijk deel uitmaakt der alhier
zoo zeer gewcrisclite hervormingen
In aanmerking riemende, dat eene zoodanige hervorming in die regtsbedee
ling reeds sedert cenigen tijd liet onderwerp eener opzettelijke behandeling is
rloeli uit aanmerking van bet belang cn bet gewigt dier taak nog cenige ver
traging zal ondervinden
Willende echter, met bet oog op zoodanige nieuw in tc voeren wijze van
procederen, ook in strafzaken, thans reeds voorloopig in de behandeling van
deze cene vereenvoudiging daarstcllen, welke allczins nuttig en doelmatig tc
achten is, en voorzien in de wijze waarop, bij belet of ziekte van een of
meerdere Leden der Commissie uit liet Gercgtshof tot Kleine Zaken, de ont
brekende zullen aangevuld worden
Den Kolonialen Raad gehoordHeelt goedgevonden en verstaan
Te bepalen, zoo als bepaald wordt bij deze
Art. 1. Alle overtredingen en misdrijven, met gcenc hoogere straffen be
dreigd dan met gevangenzetting voor den tijd van één jaar of boeten of andere
geldelijke poenaliteitenhetzij te zumenhetzij afzonderlijk en van welk
bedrag de geldboeten ook mogen zijn, zullen, behoudens hooger beroep, on
derworpen worden aan de kennisneming van de Commissie uit liet Gercgtshof
tol dc Kleine Zaken, met uitzondering nogtans van die, welke bij bijzon
dere wetsbepalingen onmiddellijk aan de kennisneming van bet Gercgtshof zijn
opgedragen, en waarin hetzelve dadelijk bij arrest uitspraak doet.
Art. 2. Alle misdrijven of strafzaken van cenen correctionelen aard, waar
van dc kennisneming aan het Gercgtshof is opgedragen, en die de competentie
der Commissie tot de Kleine Zaken te boven gaan zoowel wat betreft vrije
personen, als personen van den slavenstand zullen voortaan, des noodig na
gchoudenc instructie voor Commissarissen behandeld worden naar dc wijze
van procederen voorgeschreven hij het Reglement voor ilc voormalige Rcgt-
banken van Kleine Zaken dd. 21 Julij 1828 (G. B. n°. 3.)
Art. 3. De uitspraken van het Gercgtsbol over zoodanige misdrijven zullen
steeds bij .arrest geschieden.
Art. 4. Het Gercgtshof zal het Openbaar Ministerie kunnen magtigen, om
dezelfde wijze van procederen toepasselijk tc maken op zaken van eenvoudiger»
diefstal en wcglooperij van den slavenstand, welke met gcene verzwarende
omstandigheden gepaard gaan.
Art. 5. Ingeval van ziekte of belet van cenen of meer der leden der Com
missie uit het Gercgtshof tot de Kleine Zaken, zal liet Gercgtshof, of bij non
