denis, de middeleeuwen en voor de nieuwe tijden, inzonderheid die des va-
derlands. Degenenwier vorderingen daarin niet voldoende zijn bevonden
hebben allen ook in eenig ander vak blijken van te geringe vorderingen gege
ven; zoodat niemand alleen om gebrek aan kennis der geschiedenis heelt be
hoeven afgewezen te worden.
Op de beoefening der Grieksche en vooral der Romeinsche antiquiteiten
hebben velen getoond zich aanvankelijk te hebben toegelegd.
In mythologie en aardrijkskunde waren de vorderingen bij zeer velen weinig
voldoende, terwijl deze vakken de opmerkzaamheid verdienen, omdat zij aan
onze hoogescholen niet opzettelijk worden onderwezen.
De historia literarum eindelijk, was over het algemeen geheel verzuimd;
sommigen gaven goede proeven van kennismaar velen hadden het laten
berusten bij het werktuigelijk in het geheugen brengen van namen en jaar
tallen.
Ten aanzien van de wiskunde is met genoegen ontwaard, datofschoon
velen der geëxamineerden blijken hebben gegeven meer werk van de meet
kunde dan van de stelkunde te hebben gemaakt, de beoefening der beginselen
van de wiskunde algemeen is toegenomen. Weinigen zouden dan ook, alleen
uithoofde van gebrekkige kennis der wiskunde zijn afgewezen.
De Commissie geeft in bedenking, of deze uitkomst niet mede kan strek
ken tot bestrijding van de stelling, dat een gelukkige aanleg voor studie in
'tgemeen, gepaard zou kunnen gaan met onvatbaarheid voor de beoefening
van de eerste gronden der wiskunde.
De vroeger gemaakte algemeene opmerking bij het onderzoek in de wis
kunde in het bijzonder, is echter bevestigd geworden. De Commissie heeft
zich wel naauwgezet gehouden aan het gevorderde, en bespeurd dat men in
het algemeen meer gestreefd heeft naar veel dan naar grondige kennis. Het
ware doel der wiskundige studie, duidelijkheid van begrip en juistheid van
l>ewijsvoeringscheen maar zelden het doel van het onderwijs te zijn geweest.
De Commissie besluit met den wensch, dat, gelijk de instelling van het
staats-exainen aanvankelijk heeft te weeg gebragt een werkzamer streven
eenerzijds naar het aanbrengen anderzijds naar het aanleeren van die kun-
dighedenwelke gevorderd worden om tot de Akademische lessen te worden i
toegelatenhet aan opvolgende commissiën steeds ter harte gaan en gelukken
moge, elke rigting te keer te gaan, welke strekken zou om het voldoen aan
het staats-examen te maken tot doel van de eerste opleiding der studerende
jeugd in plaats van liefde tot wetenschappelijke werkzaamheid en voorberei
ding tot het Akademische studie-leven.
KATWIJK, 1 October.
Wij achten het niet onbelangrijk, om bij gelegenheid der sluiting van het
Bad-saisoen mede te deelen dat er aan het Badhuis alhiervan den 5(lcn
Jnnij tot den 30stc" September, 1,321 baden zijn gebruikt.
Kenmerkte deze zomer zich door bestendigheid van weder en temperatuur,
veel heeft zij bijgedragen lot het ruimschoots gebruik maken der Zeebaden.
Behalve de onderscheidene logeergasten, werd het Badhuis door eene talrijke j"
menigte van vreemdelingen bezochtzoodat wij ons vleijen mogen deze nieuwe
inrigting in bloei te zien toenemen, terwijl het nut der Zeebadenallengs
meer en meer wordt erkend.
's GRAVEND AGE, 2 October.
lieden overleed Jhr. .1. N. Everts, Generaal-Illajoorbelast met de function j
van Gouverneur der Residentie, en met bet Provinciaal Commandement van
Zuid-llolland, Buitengewoon Adjudant van Z. M. Eerst gisteren in den laten
avond gevoelde hij zich eenigzins ongesteld en stierf reeds dezen morgen om
streeks 10 ure.
De uitspraak van het Iiof van Zuid-Holland, in de zaak van Meeter
enz. is bepaald op Woensdag den ld110" October aanstaande, des namiddags
ten 1 ure.
Men verzekert dat de zaak van de Lcydsehe politie-bediendenwelke op
Zaturdag den 101,cn dezer, voor het Hof bepaald was, zal worden uitgesteld, j
De plegtstatige inwijding der Sb Antonius-kerk zal den 7den dezer alhier
geschiedendoor Z. Hoogw. den Bisschop van Curium. Toegang-billetten
lullen verkrijgbaar gesteld worden aan den Pastorij op Maandag den 5lU'n en
Dingsdag den 6dcn dezer.
Al weder moeten wij, lot een waarschuwend voorbeeld, dat men niet
voorzigtig genoeg met schietgeweer kan omgaan, het volgend ongelukkig voor
val vermelden L. li. alhier woonachtig, Dingsdag avond van de jagt naar
huis willende kecrenplaatst zijn geladen geweer in zijn rijtuig, door eene
toevallige omstandigheid springt de haan over en wordt hij door het schot
zoodanig in den schouder getroffen dat men aan zijn behoud wanhoopt.
ROTTERDAM, 1 October.
11. K. 11. de Prinses van Pruissen is heden ten drie ure, met het Engelsch
stoomschip Black Eagle, uit Bonden voor deze stad aangekomen, 's Lands
stoomjagt de Leeuw, aan boord hebbende den Graaf von Königsmarck, Am
bassadeur van Pruissenden Pruissischen Consulden Heer Carpen den
Directeur der Marine, den Heer Ver-Huëllis bet stoomschip te gemoet ge
varen. H. K. II. is daarna, met Haar gevolg op 'sLands stoomjagt overge
gaan, aan 's Rijks werf ontscheept en dadelijk naar de Residentie afgereisd.
Naar men verneemt, zal de lleer C. Kirsch aanst. Woensdag middag,
in de Sociëteit Harmonie, nog ééns opstijgen, en de toegang alsdan voor het
publiek geopend zijn.
Als eene bijzonderheid van zijnen togt van gisteren vernemen wij, dat de moe
dige luchtreiziger zoo hoog is gestegen, dat de temperatuur der lucht waarin
hij zich bevond, zoo koud was, dat niet alleen reuk cn gehoor hem tengevolge
daarvan begeven hadden, maar zelfs zijne handen zoodanig verstijfd waren,
dat hij, de klep van den ballon willende openen om te dalen, het touw met
de tanden heeft moeten trekken. Ten gevolge dezer omstandigheid is hij niet
langer hoven gebleven, hoewel het aanvankelijk zijn voornemen was, minstens
een paar uren in de hoogerc sferen te vertoeven.
AMSTERDAM, t October.
Het heeft Z. M. dezer dagen behaagd H. D. bewilliging te verleeneu tot de
op oprigting der Surinaamsche Maatschappij tot Bevordering van Land
bouw alhier.
In de veiling van 555 heele, 2,647 halve en kwart kisten Java-indigo en
100 kisten Java cochenilleMaandag 11. alhier door de Ncderl. tlandel-Maat-
schappij gehouden, is alles verkocht, en zijn de prijzen geloopen als volgt:
de indigo van ƒ2.05 tot 4.30 en de cochenille van 2.50 tot ƒ4.10.
Naar men verneemt, zal de plegtige inwijding der school voor handel
en nijverheid alhierden 9den October plaats hebben in de groote zaal van
de maatschappij Arli et Amicitiaebij welke gelegenheid de Ed. Ach tb. Heer
Mr. 11. J. Koenen, Lid van dc Maatschappij der Ned. Letterkunde, eene rede
zal houden.
LEEUWARDEN, 30 September,
Op onderscheidene plaatsen van deze provincie zijn er een aantal sprinkhanen
gezien en gevangen. Een onderzoek deswege ingesteld, heeft de overtuiging
gegevendat deze vervaarlijk groote sprinkhaan de Locusta Migratoria of
treksprinkhaan is, ook wel overvlieger genoemd, algebeeld in Rösel, Nat. Hist,
der Insekten II tab. XXIV, dezelfde die, in Tartarye te huis behoorende, in
1730 en 1748 in Engeland zulke groote verwoestingen heeft aangerigten
toenmaals ook in de provinciën Utrecht en Vriesland waargenomen werd.
's HERTOGENBOSCH, 26 September.
De lleer Jean Denies Moors, thans ambtenaar van de lslc klasse bij de Rijks
belastingen, geboren binnen deze stad, diende ten jare 1813 in het Fransche
leger, bij de lste komp., 3de bataljon van het 21ste regem ligte infanterie,
en werd in Augustus van dat jaar bij Ulm door een geweerkogel in den
schouder gewond. Op den dag zijner verwonding verwaarloosde men den ko
gel uit den schouder te halen en des anderendaags was er, na alle aangewende
moeite, geene gelegenheid ineer dien te kunnen magtig worden, terwijl latere
proeven eveneens mislukten. Gisteren echter ondernam de Heer G. J. Deckers
de operatie en had het geluk, gemelden kogel, even boven den elleboog, uit
den arm te halen, tot niet geringe tevredenheid van den lijder, die dat lood
nu 33 jaren heeft rondgedragen. Het bleek uit de peiling der wond, door
het schot veroorzaakt, dat de kogel tot op het been was doorgegaan; dezelve
was rondom geheel met kalkachtige deelen bezet.
BUlTEiNLAJNDSCHE BEBiGTEN.
TURKTE.
CONSTANTINOPEL2 September.
Gisteren is alhier de eerste steen van het gebouw der Akademie voor de
wetenschappen gelegd, in tegenwoordigheid van Reschid en Rifaat-Pacha's en
vele andere hooge staatspersonen. Er werden daarbij gebeden uitgesproken en
twaalf hamels als offer geslagt. Het gebouw zal in de nabijheid der Sb Sophia-
kerk op de bouwvallen eener oude Janilzaren-cazerne worden opgetrokken.
ÏB.USL. TUB.
PETERSBURG, 19 September.
Dc herfst beeft zich alhier vroeg en streng ingesteld, het weder, eene week
te voren nog zoo ongewoon warmwas plotseling in koude veranderddes
morgens cn 's avonds had men slechts 3° Reaumur, 40° Fahrenheit.
SPANJE,
MADRID, 25 September.
Dc Fransche Ambassadeur, Graaf Bresson, heeft zich in plegtigen optogt
I naar het koninklijk paleis begeven, om de officiële toestemming der Koningin
Isabella en der Koningin-moeder voor het huwelijk der Infante Donna Luïsa
met den Hertog van Montpensier te vragen. Gezeten in een hofrijtuig, met
acht paarden bespannen, en door een detachement ruiterij begeleid. De ge
zant is met veel plegtigheid ontvangen en heeft eerst de Koningin-moeder en
daarna de Koningin aangesproken. De Koningin-moeder heeft hare vreugde
over het dubbele huwelijk in sterke bewoordingen betuigd en onder anderen
gezegd, dat hare dochter, de Infante, lid zou worden van eene familie, wel
ker voorbeeldige beoefening van alle openbare en huiselijke deugden zij in
persoon had leeren bewonderen. De Koningin Isabella hecl't daarop in een
deftige aanspraak geantwoord en gewenscht dat deze beide huwelijken waar
borgen van geluk voor de beide familiën, van vrede en voorspoed voor de
beide natiën moglen worden
Daarna is de Infante Donna Luïsa dc troonzaal binnengeleid, en heeft de
gezant deze Vorstin verzocht, om hare toestemming tot het huwelijk te her
halen. De Infante heeft in haar antwoord te kennen gsgeven, dat zij met
een gelukkig gevoel aan de raadgevingen barer moeder cn zuster gehoor gaf,
wel overtuigd, dal daarbij alleen baar eigen geluk en het belang van haar
vaderland bedoeld werd.
De gezant, Graaf Bresson heeft 10 000 fr. aan dc armen van Madrid en
aan de bedienden van de koninklijke stallen doen uitdeden.
