De transport-vloot ligt op eene tamelijk veilige ankerplaats in tie nabijheid
de oorlogschepen der expeditie en die van het hulp-eskader blijven op hunne
posten geankerd, en terwijl maatregelen genomen worden, om een vast punt
voor eene achterblijvende bezetting te verzekeren, is het niet onmogelijk, dut
dc verslagen Vorst van Beliling en die van Karang Assam tot onderwerping
komen.
De zeemagt betreurt tie verwonding van den Luitenant ter Zee der eerste
klasse van Ilogenhuizcn, Commandant van 's Lands schoener Kameleon en van
de divisie kruisbooten, die tot de landing der troepen gebezigd was; hij ontving
eene doodelijke wond aan het hoofd toen hijvoor het zoo sterk gewapende
en zoo hardnekkig verdedigde Belilingop een pistoolschot van het strand
was ten anker gekomen.
Al de schepen, welke deel aan bet beschieten van Beliling genomen bobben,
als: 's Lands stoomschepen Vesuvius, dc Bromoschoeners Huzaar en Wind
hond hebben eenige dooden en gekwetsten; onder de laatsten bevindt zich de
Luitenant ter ZeeVreede.
Het getal dooden op de gezamentlijkc schepen der landingsdivisie bedraagt 4,
dat der doodelijk gekwetsten 4, zwaar gekwetsten 4, en ligt gekwetsten 14.
Het geheele verlies aan onze zijde, gedurende die twee dagen, wordt opge
geven op 18 gesneuvelden en 40 gekwetsten.
De inneming van Bali is een wapenfeitbelangrijk uit den aard zelve en
in de gevolgen door den invloed, welke deze overwinning hebben zal door den
gebeelen Indisehen Archipel.
Uit alles blijkt dat de Balinezen het voor onmogelijk bielden, dat de Ne-
dcrlandsche troepen zouden kunnen landen. Zij hadden ineer dan 30,000
man op de been gehragt.
Er wordt thans eene benting op Bali gemaaktwaar een gedeelte onzer
troepen bezetting zal houden totdat de oorlogskosten, welke de Regering bij
vredes tractaat heeft bedongen, zullen betaald zijn.
De Dag-Order van de Gouv. Generaal luidt als volgt:
Door den overmoed van den Koning van Beliling (Bali) werd Nederlands
eigendom aangerand, onze vlag gehoond en, met verbreking van een bestaand
verdrag, bet Nederlandscli Indisch bestuur beleedigd.
Do door mij geëisehte genoegdoening niet ontvangende, gebood de handha
ving van bet Nederlandscli gezag en der nationale eer dien overmoed te be
strallen en aangedane beleediging te wreken.
Ik droeg die eervolle taak op aan een gedeelte onzer dappere wel geoefende
land- en zeemagt in deze gewesten zij hebben zich daarvan hunner waardig
gekwetende met zorg uitgeruste expeditie is volkomen geslaagd.
Den 28slen Junij zijn dc landingstroepen, onder krachtdadige bescherming
van de oorlogsbodems, zonder grootc bezwaren geland; en ofschoon de vijand,
en door dc talrijkheid zijner troepen en door de aangelegde sterktenvrij wat
meer tegenstand bood, dan men verwacht bad, werden hunne positien ech
ter, zoowel van de zeezijde als van de landzijde met zóo veel energie en beleid
aangevallen, dat bet pleit weldra beslist was cn Beliling, hetwelk echter
grootendeels verwoest is, ons in handen bleef.
De ontmoedigde vijand bood den volgenden dag, toen de onzen naar Singa-
Radja, de hoofdstad cn verblijfplaats van den Radja van Reliling oprukten,
slechts gcringen tegenstandbet paleis cn kraton van dien vorst werden eene
prooi der vlammen; bij zelf begaf zichnaar men verneemt, met eenige vol
gelingen naar bet gebergte.
Groot waren 'swjands verliezen, de velden waren met hunne lijken overdekt.
Van onzen kant zijn de verliezen slechts gering, doch desniettemin bedroe
vend want leger cn vloot tellen eenige braven minder.
Voor de gekwetsten, welke met bet hospitaalschip herwaarts in aantogt
zijn om hier verpleegd te worden wordt alle mogelijke zorg gedragen.
Ik wcnsch land- en zeemagt, die zich weder zoo uitmuntend van baren
pligt gekweten hebbenmet den gunstigen en roemrijken afloop van dit wa
penfeit gelukliet zal mij een aangenamen pligt zijn het berigt daarvan aan
den Koning mede te doelen, en na ontvangst van nadere meer omstandige
bcrigten, liendie in de gelegenheid zijn geweest zich daarbij meer bijzonder
te onderscheiden, aan Z. M. te doen kennen.
Inmiddels betuig ik reeds bij deze mijne hooge tevredenheid aan de bevel
hebbers, olficieren cn manschappen tot dc expeditie belioorcnde.
Voorts zijn te Beliling, op den 9den Julij overeenkomsten gesloten gewor
den met de Vorsten van Beliling en van Karang Assamwaarbij verklaard
wordt, dat bun grondgebied behoort tot Nederl. Indië, Z. M. de Koning als
hun Opperheer erkend wordt cn bescherming van handel beloofd, met vcr-
bindtrnis om den strandroof krachtig te zullen beletten, en aan gestrande
schepen hulp te zullen verleenen, onder genot van zeker bergloon; alsmede
om bet tegengaan van zeeroof, menschenroof en slavenhandel te zullen onder
steunen.
Aan dc gemelde Vorsten is daarentegen hun eigen landsbestuur, zonder
ccnig voorbehoudovergelaten.
Bij nadere overeenkomst heeft de Vorst van Beliling erkend, dat bij zijn
land, door de genade cn dc grootmoedigheid onzer Regering, welke daar
van, door liet regt van den oorlog, meester was geworden, heeft terugbeko
men, en zich verbonden, om zijn aandeel in de kosten van de expeditie
terug te betalenmitsgaders van die veroorzaakt door bet opwerpen en
onderhouden van bet fort en der bezetting, dienende tot waarborg der rigtige
voldoening van de oorlogskosten cn in dc tweede plaats, van binnen drie
maanden al de door ben opgeworpene versterkingen te zullen slechten cn er
gccne ineer te zullen oprigtcn.
Uit Snerabija wordt bet volgende gemeld:
Sedert eenige dagen hebben de ingezetenen van deze plaats bet genoegen den
Gouverneur-Generaal in bun midden te zien.
Den 26sltn Junij kwam de Merapi voor de stad ten anker. Z. Exc. werd
door de autoriteiten afgehaald en verwelkomd, begaf zich, geëscorteerd
door detachementen ruiterij, door dc stad, te midden van de zamengevlocide
bevolking, geschaarde schutterij garnizoen en irilandschc hoofden van de
nabij gelegene districten cn dessas, tot aan liet resideiitieliuis te Simpang.
De aldaar verzamelde civile cn militaire autoriteiten en voorname ingezetenen
werden aan den Gouverneur-Generaal voorgesteld en door Z. Exc. minzaam
toegesproken.
Des avonds van dien dag, even als van de volgende dagen, waren de voor
naamste autoriteiten en personen ten middagmaal genoodigd.
Den 27sleD heelt Z. Exc. reeds verschillende belangrijke openbare instellin
gen in oogenschouw genomen. Het gelijktijdig hierziju van den Luitenant-
Generaal Cochins, henevens van den Gerieraal-Majoor van der Wijekzoo
mede de verwachte terugkomst van den Sellout-bij Nacht van den Bosch, die
de expeditie tol de reede van Beliling heeft vergezeld, doet verwachten dat
er met die Generaal-Olïicieren belangrijke punten, betreffende de haven- en
verdedigingswerken dezer stad zullen behandeld worden.
Den 28stcn heelt Z. Exc. de godsdienstoefening bijgewoond in de Her
vormde kerk, onder gehoor van üs. van Rossem, en later de naaste omtrek
ken der stad bezigt igd.
Heden beeft Z. Exc. een openbaar gehoor verleend dat talrijk bezocht is,
en men verneemt, dat cr dezen avond aan bet residentiehuis eene luisterrijke
soiree dansante zal gigeven worden.
Z. Exc. beeft verder alle inrigtingen welke met het aanzien co dc wel
vaart van Soerabaija in het naauwste verband slaan, rri.t de meeste aandacht
bezigtigd.
Nadut het bal ten residentie-huize in den vroegen morgen van den 3ÜslCD
Junij atgcloopcn was, begat Z. Exc. zich, vergezeld door den Luitenant-Gene
raal Cochius cn den Generaal-Majoor van der Wijek, naar de thans voltooide
citadel en de kazerne voor de ruiterij.
Den lsten Julij bezigtigde Z. Exc. het artillerie-park en de wapenkamer,
's Lands werf, den constructie-winkel en dc fabriek van stoom- en andere
werktuigen van den Heer Baijer.
Op de plaats zelve werden dc in beraadslaging zijnde ontwerpen tot uit
breiding en wijziging dier instellingen onderzocht, en door den Gouverneur
met de betrokkene autoriteiten besproken.
Des namiddags werd 's Lands stoomschip Vesuviuswaarop de vlag van
den Schout-bij-Nucht van den Bosch woei, geseind, en korten tijd daarna
kwam do genoemde Vlag-OIBcier op den huize Simpang aan, in persoon het
berigt brengende van den gunstigen uitslag van den aanval op Beliling en
Siuga Radja; Z. Hoog Ed. Gestr. werd hartelijk verwelkomd, en stelde aan
Z. Exc. den Gouverneur-Generaal de veroverde vlaggen ter hand.
Er was een talrijk middagmaal ten residentie-huize; dc rnuzijk deed het
Wilhelmus en het volkslied boorenen een treilende feestdronk door den
Opperlandvoogd ingesteld op de land- en zeemagt, wier moed, beleid en
trouw weder eene roemrijke bladzijde in de gcscliiedrollen van Nederlandscli-
Indië hebben geleverd, werd door de bevelhebbers van het leger en der
vloot en alle aanwezigen met geestdrift beantwoord.
Heden avond zal de begrafenis van den gisteren aan boord van de Vesuvius,
ten gevolge zijner bekomen wonde, overleden Luitenant ter zee lsle klasse
van Ilogenhuizcnbinnen de citadel met militaire eerbewijzen plaats hebben.
De Gouv.-Generaal heeft dezen ochtend een bezoek afgelegd hij Mevr. Rakker
om haar Edele met de welgeslaagde, aan baren echtgenoot toebelrouwde onder
neming en met zijn behoud voor haar en voor den lande geluk te wenschen.
Den 4den maakte Z. Exc. een uitstap naar G'rissée, werd met veel eerbe
wijzen ontvangen, en de Regenten van Grisséc, J.amongan en Sedaijoe, de
hoofden der Chinezen cn Arabierenaan hein voorgesteld. Z. Exc. bezocht
de gevangenis, de haven, en de om derzelver oudheid en pracht beroemde
graven der inlaiidschc hoofden, cn keerde naar Soerabaija terug.
Den 5dcn woonde Z. Exc. de godsdienstoefening in de Hervormde kerk bij,
onder gehoor van Ds. Westenbrink Meijer, welke leeraar, bij die gelegenheid,
onder bet uilen van gebeden voor Koning en Vaderland, den dank, welke
aller harten vervulde voor den roemrijken zegen, door onze wapenen op Bali
behaald ten hemel opzond.
Des avonds was er eene soirée musicale op bet residentie-huis. Deze aan
de toonkunst en het beschaafde verkeer gewijde avond-vereeniging zal lang in
aangename herinnering blijven.
'sLands oorlogsschoener Zephyr, onder bevel van den Luitenant ter zee
lste klasse P. J. Clijver, kwam in den nacht van den 4dcn op den 5dcn ter
reede; overbrengende 40 stuks metalen geschut, bij Beliling en Singa-Radja
veroverd benevens meerdere in onze handen gevallen oorlogs-ammunitiën.
Er wordt nog een grooler getal vuurmonden van dit metaal verwacht. De
ijzeren kanonnenmede in grooten getale gevondenworden onbruikbaar
gemaakt en in zee geworpen.
Den 7den begaven de Gouverneur-Generaalde Luitenant-Generaal Cochins,
dc Secretaris en dc Resident Pietermaat zich naar Modjokcrto. Dc Adsistent-
Rcsident, dc Ilcer Tromp, leidde Z. Exe, bij bet bezigtigen der belangrijke
sluis- en waterwerken van Melierip.
Des namiddags bezocht Z. Exc. den ontworpen verbeterden rijst-pelmolen
van Jlir. van Hogcndorp, en des avonds was er een talrijke maaltijd ten huize
van den Adsistcnt-Residcnt.
