Tot liet buitengewone fabrijkwezon behoort in de eerste plaats de katoen
weverij in de gewone Koloniën, die voorleden jaar door bijzondere, in liet
verslag vermelde omstandighedenmaar 26,226 stukjes heeft afgeleverd. Ten
lx* wij ze dat er anders meer kon en zou gedaan zijn, moge strekken, dat ge
durende de 4 eerste maanden van dit jaar reeds over de 15,000 stukken
zijn geweven.
De koffijzak-weverij beeft, doorgaans met 102 getouwen, te Ommersclians
300,573 stuks, en te Veenhuizcnmet gemiddeld 50 getouwen122,453
zakken opgeleverd, hetwelk gczamenllijk bijna 40,000 meer is dan in 1844.
Onder de bijzondere verslagen, achter hel Algemeen Verslag, behoort dat
wegens den staat van het Schoolonderwijs, de Godsdienst en de Zedelijkheid,
uitgebragt door Ds. Ruitenschild, lid der genoemde Commissie.
Daaruit blijkt dat bij toeneming groot en wezentlijk nut door het onder
wijs en de godsdienstige opleiding wordt gesticht. In de gewone Koloniën
werden de kathcchisaliën geregeld gehouden. De Candidaat J. Dorenbos
had ruim 400 leerlingen van welke er 49 tot lidmaten der gemeente zijn
aangenomen. In de bijwoning der openbare godsdienstoefeningen betoonden
velen zich voorbeeldig.
Ook dc Roomsch-Katholijke Kolonisten hebben, enkele uitgezonderd, een
vrij goed gebruik gemaakt van de voldoende gelegenheid om hunne kerk-
pligten waar te nemen, cn onderrigt in de godsdienst te ontvangen. De
nieuw gebouwde R. K. kerk en pastorij te Frederiksoord werd den 23ste»
October 1845 geheel voltooid, na den 19dcn September plegtstatig te zijn
ingewijd.
De Kerkleeraar der Israëliten, N. J. .lacobson verheugt zich in den goe
den goedsdiensligen zin die bij voortduring in zijne gemeente hccrscht.
In de Protestautsche gemeente te Ommersclians werden de openbare gods
dienstoefeningen hij voortduring getrouw bezocht. Ka afgelegde geloofsbelij
denis zijn aldaar 57 leerlingen op de kalhechisatiën tot lidmaten der gemeente
aangenomenonder welke 6 bejaardendie den tl. Dbop nog niet hadden
ontvangen. Men vleit zich dat dc in 1845 aange'vahgèn liuuw der nieuwe
Protestantsche kerk aldaar in liet thans loopende jaar zal worden ten einde
gehragt.
Te Veenhuizcn is, hij de Proteslantschc gemeenteeen getal van 128 leer
lingen na afgelegde geloofsbelijdenisonder dc ledematen aangenomen. Een
belangrijk voorstel der R. K. geestelijken aldaar, om meer volwassene aanko
mende kinderen le weren, of hnn voorbeeld onschadelijk temaken, houdt
de aandacht der Permanente Commissie bezig.
Onder de bijzonderheden wegens de Israëlitische gemeente aldaar behoort,
dat dc predikatiën en bijbeloefeningen in dc Ncderlandsche taal oplettend
bijgewoond en met lust aangehoord zijncn bij velen het gewcnselite doel
getroffen hebben.
Het totaal der leerlingendat in 1845 in dc Koloniën der Maatschappij
heeft school gegaan iszoo in dc dag- en avondscholen uls in dc zondag
scholen3692.
Uit het verslag wegens het geldelijk beheer der Maatschappij blijkt, dat dc
bijdragen van de oicr 1845 te verantwoorden 7843 leden beloopen hebben
20,691.90, en de giften, zoo voor eens als jaarlijks, daarenboven ƒ5118.10.
Dc gezainentlijke verslagen leveren op nieuw bewijzen op voor den ijver en
de nauuw lettend beid met welke de belangen dezer zoo nuttige Maatschappij
behartigd worden cn kunnen ten spoorslag strekken voor allen die zulks tol
hiertoe verzuimden, om, door ecne jaailijksehe bijdrage van slechts 2.60,
hare instandhouding en bloei te helpen bevorderen,
'sGRAVENHAGE, 28 Augustus.
Z. M. heeft benoemd tot Commandeur der orde van den Nederlandsehen
Leeuw, den Minister van Buitcrilandscbe Zaken, de la Sarraz; tot Comman
deur der orde van de Eikenkroon, den eersten Officier van Gezondheid, J. F.
Kerst, en tot Ridders dier orde, de Officieren van Gezondheid der tweede
klasse, L. J. PersilleJ. llessink Jansen cn A. W. van Hasselt, te Utrecht.
Z. M. heeft aan den Heer A. Lipkens, Staatsraad in Buiteng. dienst,
op zijn verzoek eervol ontslag verleendmet dankbetuiging voor de langdurige
en belangrijke dienstenuit zijne betrekking van Adviseur in zaken van
werktuig- en scheikunde hij het Departement van Binnenlandsche Zaken en
van Directeur der Koninklijke Akadeiriie te Delft.
Men meent op vrij goede gronden te kunnen verzekeren dal thans
door Z. M., op voorstel van den Minister van Finantiënhet beheer van
's Rijks munt te Utrecht definitief is geregeld, cn dat daarbij belangrijke he
sparingen en bezuinigingen voor de schatkist zijn tot stand gekomen. Tot
Muntmeester is door den Koning bij die gelegenheid benoemd de Heer 11. A.
Bake, die sedert ecnigen tijd, zoo als bekend is, met de provisionele waar
neming dezer belangrijke functie was belast.
De afwezigheid van Z. UI. zal tot de helft Van de volgende maand, die
van dc Koningin tot het laatst van November duren.
Eerdaags zal er eene tentoonstelling van schilderstukken in het locaal
der treken-academie alhier plaats hebben, vervaardigd door Gudin ondir
anderen ook tafereclcn bevattende, door hem gedurende zijn laatste verblijf
in Schotland geschilderd.
Daar van den 31sten dezer lot nadere kennisgeving op het gewone proef
veld, hij het kanaal van Scheveningen proeven met geschut zullen plaats
hebben zoo zijn gedurende dien tijd de duinen in de rigting van Wassenaar
ter zijde langs dc vlakte van Waalsdorp als onveilig te beschouwen.
Aan een kassiers-kantoor te dezer stede is eergisteren voorgekomen een
Nedcrlandsch tienguldenstuk, waarvan dc kant was afgesnoeid, cn eenigc bc-
J wijzen van letters, in plaats van de echte woorden: God zij met onsals
kantsehrilt waren ingevijld. Het stuk had door deze schending ,5ur,u gram of
nagenoeg 82 cents verloren.
AMSTERDAM, 27 Augustus.
Wij vernemen met genoegen, dat Z. SI., even vóór zijn vertrek naar bui
ten 'slands, aan de Hollandsclic Spoorweg-Maatschappij vergunning heeft
verleend tot den aanleg van ecnen zijtak van Schiedam naar de haven aldaar.
ZWOLLE26 Augustus.
In het vorige jaar is eene rijkstoelage van ƒ600 aan de Overijssclsche ver-
eeniging tot ontwikkeling van Provinciale welvaart verleend, ten einde bo
ringen naar Rentheimer steen langs de grenzen te lalen doen. Het geologisch
onderzoek van onzen bodem dat van wege dc Vcreenigiug door den Heer
Staring had plaats gevonden had de waarschijnlijkheid doen uitkomendat
opj sommige punten in Twente deze steensoort gevonden zoude worden. Deze
boring is opgedragen aan den lieer II. Eekhout, Burgemeester te Ohlenzaal
en Losser, den Heer C. ter Kuilc, fahriekant te Enschede, en den fleer
Staring.
Met deze horing is dan ook sinds korte dagen een aanvang gemaakt, en wel
op den rug van een der heuvelendie den wijd uitgestreklcn Losserschen
Escli vormen.
Ter naanwernood was inen door eene laag van 4 tot 5 voelen teelaarde
heen geboord, of de bodcin werd bevonden in eene massa steengruis over te
gaan, die spoedig in eeiie weeke steenlaag veranderde, welke echter nog die
hardheid bezit, dat zij niet anders dan met höuwcclen losgemaakt kan wor
den. Aan de lucht blootgesteld neemt deze steen, welke eene geel okerach
tige kleur bezit, een waarschijnlijk gevolg van ijzerdcelen allengs cenc witte
of grijze kleur aanen neemt aanmerkelijk in vastheid toe.
Reeds op 10 voelen diepte stuitte men op eene vaste steenlaag, die van
hoven met eene dunne lang ijzererts bedekt is. Tot op deze diepte heeft men
den bovengrond opgeruimd ten einde de boor op de steenlaag zelve te kun
nen plaatsen; de brokken steen, die men toen in de gelegenheid was uit
deze laag te laten bouwen, laten geen twijfel over, of men heeft werkelijk
den Rentheimer steen aangetroffen, maar die door den Lossersleen in hard
heid overtroffen schijnt te worden. Alsnog is de boor slechts zes voeten in
de laag gedrongen, daar de hardheid van den steen gedurig toeneemt.
Het punt van horing le Losser is slechts een uur afstands van de groeven
te Gildehuis verwijderd en de Lossersche heuvelen zijn blijkbaar in dezelfde
rigting en van dezelfde formatie als die van Gildehuis, en strekken zich op
ons grondgebied, van Losser tol Ootmarssum, over eene oppervlakte van
eenigc urenuit. In den bovengrond van den Losserschen Esch vindt inert
voetstoots de brokken Benlheimcrstcen verspreid, die of door den schop naar
boven gehragt of door het regenwater bloot gespoeld zijn men vindt die in
elk diep wagenspoor cn afgestoken wal. Er is derhalve veel waarschijnlijk
heid, dat op Overijsselsch grondgebied Bentheimcr steenlagen aanwezig zijn;
doch alleen nadere nasporingen zullen kunnen uitmaken, of de gedane ont
dekking even productief voor de nijverheid zijn zalals zij bereids hoogst
belangrijk voor de wetenschap is.
Reeds meermalen hebben wij gewag gemaakt van de zucht lot landt er-
huizing, die zich ook onder de bewoners dezer streek uitbreidt. Tot hiertoe
waien het meest behoeftige huisgezinnen, die dringend aanzoek deden en da
gelijks doen, om naar de Saramacca te worden overgeplaatst; thans grieft
het ons te vernemen hoe ook het verlangen om naar Amerika te gaan hier
en in den omtrek toeneemten ook tot de min behoeftigen en zells welgeze-
tenen overslaat. Te Nieuwleuzen onder anderen maken verscheidene huisge
zinnen zich gereed om na have cn vee en grondeigendommen van eenigen
op ƒ8,000 cn ƒ10,000 geschat, verkocht te hebben, de reis derwaarts te
aanvaarden.
GRONINGEN, 27 Augustus.
Heden werd alhier de derde Algemccne Vergadering van het Nedcrkuulsch
Onderwijzers Genootschap gehouden. De Heer 1'. Burggraaf, hoof-d-onderwijzor
in de stads burgerschool voor meisjes te Leeuw arden opende de vergadering
met eene redevoering, waarin hij, voorgelicht door zijne ondervindingin
een' 72-jarigen leeftijd en ruim 50-jarige ambtsbediening opgedaanden
toestand schetste van het lager schoolwezen gedurende zijne jeugd, minnelij
ken levenstijd en meer gevordenden ouderdom.
Daarna werd er verslag gedaan van den staat des Genootschap»van de
verrigtingen der hoofdvereeriiging en van die der bijzondere afdeclingcn, "waar
uit onder anderen is gebleken dat liet Genootschap thans 106 afdeclingcn cn
1,592 leden telt dat er op de als prijsstof uitgcsctircvene sehoolkaart van
Nederland, 3 kaarten waren ingekomen, waarvan aan die van den Heer A.L.
Puls, onderwijzer te Diemen, de uitgelooliJe prijs was toegekend, terwijl van
die van E. Zuidemacustos to Helium, eervolle melding werd gemaakt; tint
er op de uitgeschrevenc Vaderlandsche Geschiedenis 2 antwoorden waren inge-
znden, die met algeineene stemmen van de beoordeelaars verworpen zijn,
en dat er op ecne verzameling van spreuken, fraaije gezegden enz., 4 stukken
waren ingekomen, die mede met eenparigheid van stemmen (uitgenomen
één, dat slechts ééne stem ter bekrooning heeft ontvangen) zijn afgekeurd.
Onder de verschillende werkzaamheden der vergadering was ook die nopens
het ontwerp van een reglement voor een algemeen weduwen-, wcezen- cn
pensioenfonds, voor schoolonderwijzers over het ganschc Rijk, waaromtrent
echter nog niets is kunnen bepaald worden.
