NOTIFICATIE.
verovering en geschiedenis van America. De omvang dier verzameling is on-
geloolelijk en derzelver rijkdom waarschijnlijk niet minder groottot hiertoe
heeft men er echter zoo goed als niets aan gedaan. De lijst der akten waarop
de papieren in tijdorde en naar hunne onderwerpen geschikt zijn, vullen op
de bovenste verdieping der Beurs drie zijden van den grooten vierhoek die ze
om hare binnenruimte beschrijft. In schoone maghoniehouten vakken ge
schikt, welke de wanden der hooge zalen van de Beurs van boven tot onder
innemen, met uitvoerige inhoudsopgaven op de omslagen en keurig bewaard,
geelt deze oorkonden-verzameling een beeld van orde en goed opzigtzoo als
men het hier te lande (in Duitschland) in dergelijke gevallen zelden vindt.
De toegang staat iéder vrij maar het gebruik wordt slechts zeer zelden en
onder de strengste voorzorgen toegestaan. Deze zwarigheden mogen in het
belang der wetenschap te beklagen zijn, ik voor mij kan er tegen de Span
jaarden geen punt van beschuldiging uit maken die sedert 40 jaren van alle
zijden zoo schaamteloos bedrogen bestolen en uitgeplunderd zijn dat zij het
overschot van hunnen onvergoedbaren schat zoo ijverzuchtig beschermen als
eens hier de draak de gouden appelen der Hesperiden. Het is bekend dat van
de ontelbare kunstwerken, die de Franschen uit Spanje hadden weggesleept,
na den Parijschen vrede slechts weinig is teruggegeven. Men moest, heette
het, het bijzonder eigendom eerbiedigen, tot het er op aankwam om zekere
militaire opperhoofden de vrucht hunner schraapzuchtige vrijbuiterij in Spanje
af te nemen en de Fransche haat heeft de verpligting van het tractaat tot
teruggave van de in Spanje gemaakte buitmet geringe naauwgezetheid van
geweien vervuld. Zoo zijn bijv. uit het archief van Simanca meer dan hon
derd bundels uitgezochte oorkonden in Parijs achtergehouden en in de Archiven
van Frankrijk ingelijfd. Deze oorkonden betreffen de geschiedenis en staat
kunde van Frankrijk, en door deze verklaring gelooft men te Parijs dien
maatregel ten genoegen en overvloedig geregtvaardigd.
De herinnering aan deze en zoo veel dergelijke zaken is thans nog zeer le-
vendio', en ik ontmoet dagelijks nieuwe bewijzen dat het eene dwaling is, als
de Franschen bij dit volk welwillendheid en toegenegenheid denken te vinden.
De Fransche aanmatiging en Spaansche trots zijn twee dingen die tegen elkan
der staan als water en vuur, en om met elkander bevriend te worden, moet
ten minste een der beide volken zijn karakter verzaken. De Spanjaarden voelen
zeer goed de meerderheid der Franschen maar dat is natuurlijk geen reden
voor hen om zich voor deze te buigen; integendeel, doet de bewustheid hun
ner minderheid den trots en toorn stijgen, welke door het uit de hoogte op
hen neêrziende Frankrijk wordt uitgelokt, en de onhandige vleijerij van som
mige Fransche schrijvers kan dit niet veranderen, want zoo veel te meer er
geren zij zich aan de overigen. Spanje heeft genoeg volksdeugd en zedelijke
kracht om in gelijke lijn met de overige groote volken van Europa op te
treden, maar wil het in plaats van langzaam werkende vlijt en ijzeren vol
harding, als in 'tzweet zijns aangezigts daarop te werken, zulks als in een
tooverslag van het noodlot zien gebeurendan zal het wel vergeefs blijven
wachten.
KEULEN, 27 September.
Volgens Koninklijk bevelschrift, geteekend Sans-Sonci 18 Sept., is de
uitvoer van aardappelen tot nader order verboden uit de Khijnprovincie en
Westphalenaan de westelijke en noordelijke grenzen van Saarbrücken tot Heine
toe. Ook heeft de Hcssische Regering den uitvoer van granen verboden.
WIBTEIBERfi.
Gedurende Ronge's tegenwoordigheid alhier is een jong mensch in hech
tenis genomeneen verdreven student uit Bcijercndie zich deed opmerken
door in kroegen smadelijke redenen tegen Ronge uit te slaanmen heeft een
scherp geslepen dolk bij hem gevonden. Waarschijnlijk heeft dit voorval tot
het gerucht aanleiding gegeven dat er te Ulm op Ronge geschoten was.
Te Leipzig is dezer dagen een werk uitgekomen onder den titeltegen
woordige organisatie der Sociëteit van Jezuswaarin na eene opgaaf van
de uitgebreidheid en sterkte dier Sociëteit in de 16, 17 en 18<lc eeuw, het
volgende over den tegenwoordigen toestand gezegd wordtDe sociëteit bezit
tegenwoordig de 44 provinciën, de 960 huizen en de 22,000 leden niet meer,
welke zij in de 17 en 18de eeuw met lierheid kon optellen. Maar hare magt
groeit van jaar tot jaar aan; zij strooit allerwege hare zaden uit, die
hooptdat de tijd vruchten zal weten te doen voortbrengen.
In en buiten Europa bezit tegenwoordig de Sociëteit van Jezus 14 provin
ciën die van Rome, Sicilië, Napels, Turyn, Spanje, Parijs, Lyon, België,
Engeland, Oostenrijk, Duitschland, Ierland, Maryland en Missouri. In
1838 bezat zij in die provinciën 173 huizen en 3067 leden. In 1841 telde
zij 211 huizen 3565 leden, In 1844 had zij 235 huizen en 4133 leden.
Dus in de tijdruimte van zes jaren, is er eene vermeerdering van 60 huizen
en van 1066 leden geweest.
In 1844 is die aanwas nog sneller voortgegaan. In de zeven provinciën
van Rome, Sicilië, Turyn, Spanje, Parijs, Lyon en België, de eenigen van
welke bereids rapporten in Rome zijn ontvangen, heeft de orde, van 1 Jan.
1844 tot 1 Jan. 1845, 394 nieuwe leden verkregen. De aannemingen waren
zelfs in den jongsten tijd derwijze menigvuldig, dat Pater Roothaan, Generaal
der Orde, noodig heeft geacht deze vergrootingzucht te beperken, en aan
•1 de provincialenin een' zendbrief van Maart 1845de gevaren daarvan
heeft aangetoond.
De provincie van België (waaronder Nederland gerekend wordt) is in dit
oogenblik eene der bloeijeudsle. Er waren 319 Jesuiten in 1841in 1845
zijn er 472. Het noviciaat van Tronciennes bevat er 129, waarvan 18 pries
ters80 nieuwelingen en 31 broeders. Zij hebben kweekscholen te Aalst,
Antwerpen, Gent, Brussel, Luik, Leuven, Namen, Doornik, Katwijk, re-
sidentiën te Brugge, Kortrijk en Mons; huizen te Amsterdam, 'sGravenhage,
Nijmegen, Dusseldorp, in den Staat van Guatemala en in Amerika.
In onze dagen is het niet het voorname doel der sociëteit heidenen #n onge-
loovigen te bekeeren zij heeft niet meer, gelijk vóór twee eeuwen, meer dan
2000 zendelingen in Indië. De proselytenmakerij in verre afgelegen landen
is thans weinig anders meer dan eene geldzaak. De associatie tot uit
breiding des geloofs heeft in 1844 de som van 336,092 frs. aan de Sociëteit
van Jesus betaald, voor de 134 priesters, 30 nieuwelingen en 61 broeders,
welke zij heeft willen gebrniken tot de dienst der zendelingschappen onder de
ongeloovigen.
ENGELAND.
LONDEN28 September.
Eergisteren zijn alhier in S*. Pancratius-parochie, openbare baden en wasch-
bakken ten gebruike der arme klassen geopend. Het. gebouw beslaat 7,000
vierkante voeten de grond is kosteloos aan het genootschap geschonken, het
welk den bouw heeft doen aanleggen. Het gesticht bevat 30 bad-kamertjes
5 stoombaden en 2 groote gemeene baden van 60 voet lang en 30 breed.
Het waschhuis is verdeeld in 64 vvaschhakken iederen bak heeft 2 kranen,
om naar believen warm of koud water te erlangenen voorts al het gerief
't welk lot wasschen behoort. In de gemeene baden mogen de geringen zich
kosteloos komen wasschen in de bijzondere kamertjes wordt voor ieder bad
een penny (5 centen) betaald.
FKA1VKRUK.
MARSEILLE, 25 September.
Men heeft in het Stads Museum twee steenen met Phenicische karakters ge-
bragtdie door den stadsarchivarius Feautrier voor 10 francs waren gekocht.
Zij zijn hier aan een huis gevonden, de eene is beschadigd, de andere gaaf.
De steenen met Phenicische opschriften zijn zelfs in 't oosten zeldzaam. Deze
zijn in Frankrijk misschien de eenigen. Overigens bestaan er geene overblijf
selen van Phenicisch schrift meer dan op Karlhaagsche gedenkpenningen die
in Sicilië geslagen zijn. Mionnet heeft in zijn groot werk over de Penning
kunde verschillende Phenisische opschriften van penningen en een alphabet
dier taal medegedeeld. De afdruk zal onder de oogen der leden van de
Akademie voor de Opschriften en Fraaije Letteien worden gebragt.
Men schrijft uit Dingé, Dep. llle-et-Vilaine, dat ook aldaar zeer on
verwacht een geweldige hoos groote schade heeft veroorzaakt. Het dak van
het kasteel du Plessis is grootendeels vernieldde leijen zijn op 300 ellen
afstand geworpengeheele boomen meer dan 30 ellen verre heengevoerd
vele andere gebouwen hebben veel geleden en het te veld staand koren is
neergeslagen en verstrooid.
fc'ITA SÏS BEK JGT.
NATIONALE MILITIE.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der Stad LEYDEN brengen bij deze,
ingevolge eene aanschrijving van den Heer Staatsraad, Gouverneur der Pro
vincie Zuid-Holland, in datoden 29stcn dezer maand, N°. 9150, ter kennisse
van de Verlofgangers der Nationale Militie, dat zijne Majesteit., op het deswege
aan Hoogstdcnzelven gedane voorstel, er in heeft bewilligd, dat de Inspectie der
Verlofgangers van de Nationale Militie, welke in de maand October aanstaande
moest worden gehouden, voor dit jaar geen plaats hebbe.
Aldus gedaan en gepubliceerd hij 11. II. Burgemeester en WeLhonders
der Stad Levden, op den 30sten September 1845.
DU RIEU.
Ter ordonnantie van dezelve,
v. PUTTKAMMER.
A KABK.1IIE-N1 IHIVüf.
GRONINGEN, 29 September.
Op aanstaanden Donderdagden 2dca Octoberzal de Hooggeleerde Heer
J. J. P. Valeton, zijne betrekking als Hoogleeraar bij de Faculteit der Bespie-
lende Wijsbegeerte en Letteren aan onze Iloogeschool plegtig aanvaarden met
het houden eener redevoering: de grammatices studiolitterarum Hebraea-
rum cultoribus summopere commendandodat is: betoog, dat de studie
der spraakkunst den beoefenaren der Hebreeuwsche letterkunde hoogelijk is
aan te prijzen.
PROMOTIE-
Den 27sten September de Heer E. H. Willet, van Amsterdamin de Me
dicijnen, na openbare verdediging zijner Dissertatie: de Cerebri abscessibus.
UITiECHT, 30 September. Door den breeden Kerkeraad is heden alhier
uit het bekend gemaakt drietal Predikanten beroepenD3. J. H. Bösken
te Vlissingen.
ASSEN, 29 September. Ter vervulling der vacature, door het overlijden
van Ds. G. Benthem Reddingiusbij de Hcrv. Gemeente alhier ontstaan is
uit het bevorens gemelddoor den Minister voor de zaken der flerv. Eeredienst
