SP AW JE.
MADRID, 6 Januarij.
De Regering heeft een wetsontwerp bekend gemaakt, strekkende om de in
stelling der scholen van de Christelijke Broeders op den zelfden voet te her
stellen, als vóór 1834. Die scholen echter zullen, ten aanzien van het on
derwijs, onderworpen wezen aan de algemeene verordeningen en het toezigt
der Regering.
ZWSTSEREAND.
LUCERN9 Januarij.
Nadat cenige leden van den Grooten Raad zich tegen het voorstel der Re
gering verklaard hadden om den dag van den 8stenDec. jaarlijks plegtig te vie
ren is hetzelve echter met groote meerderheid aangenomentot groote teleur
stelling van de gematigde partij die in zulk eene feestviering niet anders
ziet dan eene aanleiding om elk jaar de gemoederen der burgers moer tegen
elkander op te zetten. Ook is het voorstel aangenomenom het vermogen
van allen die in den opstand betrokken waren geweest, verbeurd te verkla
ren ter vergoeding der kosten aan het kanton veroorzaakt.
Het Bondgenootschap telde volgens opname in 1828, 1,978,000 zielen, en
in 1838, 2,190,258, zoodat er in 10 jaren eene vermeerdering van 202,258
zielen plaats had; de bevolking was verdeeld als volgt: 1,322,984 Protestan
ten, 867,274 R. Katholijkcn; van deze waren 2,133,914 burgers, 56,344
vreemdelingen, 220,000 behoeftigen. Het getal bij de Protestanten neemt
toe met 0,67 of f-, en bij de R. Katholijken 0,33 of Ieder inwoner be
taalt jaarlijks 46 centimes voor oorlogslasten. Het 1 ldc gedeelte der bevolking j
is behoeftig, waarvan 8 op de 100 bij de Protestanten en 14 op de 100 bij j
de R. Katholijken. De gemiddelde onderstand van ieder arme is 20 francs i
's jaars, zoodat voor ieder bewoner de opbrengst voor het armenonderhoud is
2,10 francs. De R. Katholijken hebben 16 rustdagen meer dan de Prolestan- i
ten. Het verlies, dat hierdoor geleden wordt, 75 c. daags per hoofd gerekend, j
beloopt jaarlijks 10i millioen franken. Van de bevolking spreekt 75ï Duitsch, I
20J Fransch en 5°- Italiaansch. De oppervlakte des bondgenootschappelijken
lands beslaat 10,000 Ned. ellen.
PKIJIi§EI.
De in Keulen verschijnende Rlieinisclie Beohacliterdie door velen geacht
wordt onder den regtstrcekschen invloed van de Pruissische regering te staan
behelst het volgende artikel uit Berlijn:
»De stemmen voor eene Duitsch-katholijkcvan Rome afgescheiden kerk,
welke vele der boeijen zou verbreken die de verbindtenis met Rome en zijne j
overleveringen heeft opgelegd, doen zich uit alle streken van Duitsehland al j
luider en luider hooren en getuigen van eene algemeene beweging. Ook
onze hoofdstad neemt deel in die bewegingzij geeft aanleiding tot de le-
vendigste wisseling van denkbeeldenallerwege worden adressen voorbereid
en wij treden het nieuwe jaar in met groote verwachting der dingendie de j
naaste toekomst in haren schoot verbergt. Men heeft reden tot blijdschap, ij
dat het Duitsche volk zijne levendige belangstelling in de godsdienst niet j|
verliestniettegenstaande de stoffelijke en staatkundige belangen thans voort-
durend zijne aandacht tot zich trekken. Maar het is zich ook bewust, dat
bet zonder godsdienstigen zin in andere opzigten aan zijne bestemming niet
kan beantwoorden. Wij gaan in elk geval een schoonen tijd te gemoet. Het
volk, dat, in menschelijke instellingen verward, den zin voor de godsdienst
had kunnen verliezen vermant zich in het diepste gevoel van den goddelij-
ken oorsprong der godsdienst en van haar verheven doelde geloovige wil
weder aan zich zeiven en God toebchoorende krachtigste opwekking van j
het inwendige leven zal zich, gelijk ten tijde der reformatie, voortplanten
van hart tot hartvan plaats tot plaats. Het ontwakende leven op het ge
bied van het katholicismus zal op dat van de protestantsche kerk een sterken
invloed uitoefenendeze zal zich van de ware vrijheid bewust wordendie
eenmaal voor haar verworven werd zij zal de ijskorst van onverschilligheid
en ongeloof verbreken en zich tot een nieuw leven verheffen. Gelijk het
Duitsche volk in het materiele en staatkundige meer en meer naar eenheid
en zelfstandigheid streeft, zoo wil het die zelfstandigheid ook in het gods
dienstige erlangen het wil het middelpunt van zijne vereeniging niet langer
buiten zich zelf zien, maar het in zijn midden hebben, onverminderd het
gemeenschappelijke geloof, waarmede het met alle Christenen op den aard
bol verbonden is. Dat alles is onvermijdelijk de voorwaarden daarvan zijn
aanwezigde geheele ontwikkeling van Duitsehland heeft tot dusverre daar-
benen geleid. Onze wijze regeringen zullen voorzeker aan deze zaak haren I
natuurlijken loop laten, en zich van eene belemmerende bemoeijenis daar- S
mede onthouden de wijze Keurvorst van Saksen heeft tijdens de reformatie I
het schoonste voorbeeld in dit opzigt aan de regeringen van alle tijden ge- j
geven. De regeringen mogen in zulke zaken noch met aanmoediging noch
met gewelddadige belemmering tusschen beiden komen. Dezelfde bezadigdheid
en wijsheid bezielde in de tijden der kerkhervorming ook de meeste kantons-
besturen in Zwitserland, waar tegenwoordig de wijsheid het meest bij de
regerenden schijnt te ontbreken. Ook kan eene regering immers niet voor
schrijven wat geloofd en voor waarheid gehouden moet worden. Zeker is het
overigensdat de weder ontwaakte belangstelling van het volk voor zijn
hoogste goed, zoowel aan het ultrarnontanismu» als aan het radicalismus een'
onherslelbarcn slag zal toebrengenzij zullen magteloos voor de beweging
moeten wijken, voor de beweging, die de door ben moedwillig verholen
waarheid aan het licht zal brengen."
In andere bcrigten uit Berlijn leest men: »De regering handelt ten aan
zien van de beweging in de katholijke kerk met die bezadigdheid en onpar
tijdigheid, welke men van haar verwachten kon. Aan de nieuw-katholijke
gemeente te Schneidemühl, welke, door haren pastoor voorgegaan, verklaard
heeft zich aan het gezag van Rome te onttrekkenzijn geenerhande moeije-
lijkheden in den weg gelegden dezelve wint dagelijks nieuwe leden. Aan
den pastoor dier gemeenteCzerskydie van den minister van eeredienst
vergunning gevraagd had om in het huwelijk te tredenis te kennen ge
geven dat volgens 's lands wetten aan zijn verlangen geen hinderpaal in
den weg stonden zijn huwelijk is inderdaad reeds ingezegend geworden.
Hier (te Berlijn) leest men dagelijks uitnoodigingen in de dagbladenom
adressen aan de gemeente te Schneidemühl en aan den priester Joh. Ronge te
onderteekenen, en die adressen mogen zelfs op openbare plaatsen ter teekening
gelegd worden."
Uit Elberfeld schrijft men van den 26den Januarij: De brief van
Joh. Ronge heeft, gelijk overal in Duitsehland, ook bij ons een ongemeenen
indruk gemaakt. Ook hier zullen wij weldra eene Duitsch-katholijke gemeente
hebben. Meer dan twintig huisgezinnen hebben zich daartoe vereenigd. Zij
willen geenszins evangelisch worden, maar katholijk blijven; alleen willen
zij zich aan de heerschappij van Rome onttrekken. Er is reeds een geestelijke
voor deze gemeente beroepen, die, zoodra hare betrekking tot den Staat ge
regeld is, zijnen post zal aanvaarden. Het is een zeer achtenswaardig, echt
godsdienstig man, wiens voorbeeld dus zeer geschikt is om tot navolging op
te wekken.
KEULEN, 11 Januarij.
Onder de tallooze genootschappen in onze Rijn-Provincie is er eenhetwelk
tot dus verre nog zelden is vermeld geworden, ofschoon het een niet minder
gewigtig dan lofwaardig doel nastreeft en tot bereiking van hetzelve reeds
j zeer veel verrigt heeft. Ik bedoel het Genootschap tol fnuiking van den
sluikhandel aan de Nederlandsche grenzenhetwelk in het Kleefsche dorp
Breyell bestaat, en den 18dcn dezer maand deszclfs algemeene vergadering
zal houden. Dit genootschap heeft het wel nog niet zoo verre kannen bren-
a gen, dezen, vroeger in zeer groote uitbreiding gedreven sluikhandel geheel
te doen ophouden, en zal ook wel dit doel nimmer geheel bereiken, zoolang de
bestaande omstandigheden derwijze sterk tot het smokkelen aanlokken, maar
het gezegde genootschap heeft reeds daardoor zeer heilzaam gewerktdat het
eene menigte van kooplieden, die vroeger, hetzij regtstreeks aan den sluik
handel deel namenhetzij dien althans zijdelings door gewilligen aankoop
j der binnen gesmokkelde goederen ondersteundenhet algemeen nadeelige des
sluikhandels heeft doen inzienen deels hen in krachtige tegenstrevers van
het smokkelbedrijf veranderd, deels althans daartoe genoopt heeft om voor
het vervolg zich van iedere bevordering of ondersteuning van denzelven te
onthouden.
SAKSE\'.
LEIPZIG, 9 Januarij.
Men heeft alhier het plan tot de stichting van een nieuw Roomsch kerk
gebouw. Daar de gemeente hier slechts 2000 zielen telt, heeft men de bij
dragen der Protestanten ingeroepen, die voorloopig eene hunner kerken ten
gebruike hebben afgestaan.
FRAIKFOBT.
11 Januarij.
Gisteren had de opening der jaarlijksche zitting van de hooge Bondsverga
dering plaatsonder het Voorzitterschap van Z. Exc. den Pruissischen Bonds-
Gezant. Z. Exc. de Bonds-Presidiaal Gezant, Graaf von Münch -Bellinghausen,
zal van Weenen, alwaar hij sedert jl. Sept. zijn verblijf houdt, naar men
verneemt, met het begin van het aanstaande voorjaar alhier terugkeeren.
EICELAIB.
LONDEN, 11 Januarij.
II. M. is thans in een geding gewikkeld, haar door den koning van Ilanover
aangedaanwelke zijn regt beweert op een gedeelte der juweelen van de En-
gelsche kroon, ter waarde van bijna 60,000 Deze aan het huis van Ilanover
behoorende, waren door GeorgeI, tijdens zijne troonsbeklimming, naar Enge
land overgehragt, doch zijn meermalen verzet en de identiteit zal moeijelijk
te bewijzen zijn.
De heer Pritchard zal in de volgende weck als Britsch Consul naar de
Zeemans-eilanden vertrekken. Die eilandengroep is de belangrijkste uit de
Zuidzee, bevattende 60,000 iuwooners, terwijl de Gezelschaps-eilanden slechts
20,000 en de Marquesas-eilanden 15,000 tellen.
Het Christelijk grondbeginsel heeft eene overwinning behaald, welke dn
handeldrijvende geest onzer natie aan hetzelve maar al te lang betwist heeft.
Den 18ien December 11. hebben de Directeuren der O. I. Comp. besloten, de
afschuwelijke schatting van 6,000 af te schaffenwelke die Comp. sedert
zooveel jaren heeft betaald voor het onderhouden van den beruchten afgods
tempel van Jaggernath, op de kust van Malabar, alwaar de bijgeloovigste
praktijken en de beestachtigste ontucht gepleegd werden. Die schandelijke
toelage ten behoeve der moorddadige eeredienst van Brahma, zal dus een
einde nemen.
In drie dagen tijds zijn in de havens van Londen en Liverpool wel 500
1 schepen aangekomen de meesten waren door tegenwind in het kanaal opge
houden.
H)
