('Kr-y
LEYDSCHE
COURANT.
al-U
'(-I: li
1844.
MAANDAG,
N°. 4.
8 JÜLIJ.
^ftunx
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
De Courant wordt driemaal in de week uitgegeven, des Maandags, Woensdags en Vrijdags. De Maandagsche Courant wordt, uit
hoofde van den ZondagZaturdag avond verkrijgbaar gesteld, en de Advertentiën voor dat nommer worden Zaturdag vóór drie ure verwacht.
De prijs van deze Courant is ƒ3.voor de 3 maanden.
LEYDEN6 Julij.
Vervolg en slot van het Verslag van de Gedep. Staten van Zuid-Holland.
Aangaande de droogmaking van de Haarlemmer Meer wordt liet navolgende
medegedeeld
In den loop van het jaar 1843 is de bedijking van dezelve zoo goed als vol
tooid men is thans bezig die geheel te beëindigen op die kleine gedeelten
waar men met de onteigening der gronden eenige moeite had ondervonden.
Men voedt de hoop dat. in dit jaar de gaten in de ringdijken mede zullen
kunnen gedigt wordenzijnde er nog circa 1,000 ellen van dit werk te ver-
rigtcn. Het stoomwerktuig te Spaarndam, ter uitlozing van het Meerwater
in het IJ is bijna geheel in orde en zeer spoedig zal men met hetzelve eene
proef kunnen nemen. Wat de Leeghwater betreftde inrigting van het
daartoe geplaatste gebouw trekt de bewondering van elkdie het bezoekt
tot zich. Na de eerste plegtige steenlegging in het vorige jaar, is er aan
hetzelve geregeld door gearbeid geworden. Elf pompen in Engeland ver
vaardigd zijn van daar aangevoerd terwijl de stoomketel en de balansen
hier te lande (te Amsterdam) vervaardigd, reeds zijn geplaatst. Het alsnu,
mede uit Engeland aangevoerde stoomwerktuig zal daarbij zoo spoedig mogelijk
worden gesteld en zullen de werkzaamheden tier bouwing, welke daarnaar
thans wachten, spoedig geheel kunnen worden voltooid. De verbreeding van
het Katwijksche kanaal en die van de sluis S, zal in den loop der volgende
maand geheel en al atgeloopen en daarmede deze uitlozingsweg voor bet Meer
water tot stand zijn gebragt.
Tot de beschouwing van het Hooger Onderwijs overgaandebepalen wij
U Edel Gr. Achtb. in de eerste plaats bij de Leydsche Hoogeschoolen vinden
weder stoffe om ons in den bloei van dezelve te verheugen. Het getal der
studerenden is wel is waar met ruim 50 verminderd, doch de verschillende
vakken van studie worden door velen met ijver beoefend. Op den lslcn Ja
nuary van dit jaar bedroeg het getal dér Studenten 585, als: 7 in de facul
teit der AViskunde, 35 in de Letteren, 181 in de Geneeskunde, 260 in de
Regtcn en 102 in de Godgeleerdheid; onder welke zich 139 bevinden, die hunne
studiën aan de verschillende Athenaea vervolgen en slechts voor het doen van
hunne examina aan de Academie zijn ingeschreven, te weten: 1 in de faculteit der
AViskunde, 12 in de Letteren, 54 in de Geneeskunde, 49 in de Regten en23
in de Godgeleerdheid. Voor den Iloogl. J. Nieuwenhuisdie zijn emeritaat heeft
bekomen, wordt met verlangen steeds naar eene nieuwe benoeming in de AVijs-
begcerte uitgezien terwijl er onlangs weder eene nieuwe vacature in het vak
der Oostersche Letterkunde is ontstaan door het afsterven van den Hooggel.
Heer H. E. AVeijers, wiens verlies diep wordt betreurd zoo wel om de groote
geleerdheid die hij bezat, als om de gaaf, welke hem eigen was, om voor
een anders meer afgetrokken vak van studiedie lust en belangstelling bij
de studerenden op te wekken en levendig te honden. De Academie te Delft
is in eenen hloeijenden staat en de inrigting weder met eene nieuwe zaal voor
eene verzameling van modellen vermeerderd. De Gymnasiënwaar de voor
malige Latijnsche scholen in dusdanige inrigtingen zijn veranderd, blijven
goede uitkomsten opleverenen worden steeds zeer druk bezocht.
Lager Onderwijs. AVat de lagere scholen in het gewest aangaat, zoo
wordt op de gewcnselile wijs in dezelve het onderwijs gegeven in de vacatu
ren waar die ontstaan wordt op het onpartijdigst voorzienen de vergelij
kende examensvan welke slechts hoogst zeldzaam de dispensatie door ons
wordt voorgedragen, leveren steeds de beste waarborgen op, dat de meest
geschikte aspiranten tot de vervulling der betrekking worden geroepen. De
Rewaarscholen worden meer en meer als nuttige inrigtingen erkendop ver
schillende plaatsen worden er meerdere of geheel nieuwe opgerigt: de be
staande blijven in goeden staat en voldoen ten volle aan de verwachtingen
van dezelven gekoesterd. A'eel blijft er echter nopens het Lager Onderwijs
nog te verrigten en verschillende gemeenten wachten nog op ondersteuning
als onvermogend zijnde, om gelieele herstelling of daarslelling van Scholen of
Onderwijzers-woningen, zonder die hulp tot stand te kunnen brengen. De
Staten zullen dan ook op de begrooting den gewonen post ten dezen einde
vermeerderd vinden uitgetrokken opdat zij daardoor in staat gesteld mogen
worden eenigzins meerder te kunnen ondersteunen.
Ook Kunst en Wetenschap wordt bij ons met ijver bevorderd en op den
hoogsten prijs geschal. De Teeken-Academie te 's Gravenhagede Muzijk-
school ter zelfder stede, de kabinetten, zoowel daar als aan de Hoogeschool te
Leydenzijn in den besten staatde beide eerstgenoemde bloeijen in getal
van leerlingen, en vormen talenten, welke ons A'aderland en dit gewest tot
roem en sieraad verstrekken.
Op verschillende plaatsen wordt er reeds veel voor de Gevangenissen ge
daan om deze te verbeteren dan in de meeste is er nog veel te wenschen
overgebleven. De directiën beijveren zich wel, om dezelve zoo goed slechts
eenigzins doenlijk isin te rigten dan veelal ontbreken de middelen om
radicale verbeteringen aan te brengen. Geene echter der in onze provincie
bestaandeis in zulk een ergen toestand als die te Gorinchem. Ged. Staten
stellen voor, in twee jaren tijds ƒ20,000 daaraan ten koste te leggen.
Armwezen. In het verslag van 1842 deelde men, in specifieke cijfers,
den verbazenden verhooging mede van de subsidien uit de verschillende ge
meente-begrootingen bijeengetrokkenin dat jaar aan of ten behoeve van
armen uitgedeelden zulks in vergelijking met hetgeen ten zelfden einde ge
durende de zeven voorgaande jaren was verstrekt geweest. In 1843 was deze
som reeds weder met eenige duizenden vermeerderden thans moeten Ged.
Staten alweder eene vermeerdering van 38,128,80} vermelden. Op de be
grootingen van het thans loopende jaar bedraagt het vereenigd cijfer 878,368.354.
Handel. AVij kunnen niet anders dan instemmen met de mededeelingen
door ons van de verschillende Kamers van Koophandel ontvangenen moeten
helaas! dan aanmerken, dat er in het jaar 1843 algemeen eene toenemende
lusteloosheid in alle takken van den handel is waargenomen en dat de reeds
vroeger geuite klagten van weinig vertier en vermindering van prijzen steeds
vermeerderden. In den aanvang van dit jaar hebben de betere prijzen, bij
de veilingen der Handel-Maatschappij bedongenvoor welke grif al het ge
veilde konde geplaatst worden eenige vooruitzigten geopend op verbeterden
handel van de Overzeesche productendan tot nu toe is daaromtrent nog
geen wezenlijke keer ten goede op te merkenen voor vele andere takken van
inwendige nijverheid is er weinig grond op verbetering te verwachten de
groote concurrentiën buiten 'slands, de belastingen op sommige artikelen
zijn, bij de reeds gemelde lusteloosheid in den handel, mede als oorzaken van
den kwijnenden staat van denzelven te beschouwen. De Kaashandel is weder
onvoordeelig geweest, en dat wel vooral door de verbeterde Amerikaansche
Kaas, welke op de Engelsche markten wordt aangebragt; zoodat de aandacht
van onze landlieden wel op dit punt mag gevestigd worden ten einde orrze
roem van dit product, even als dat van de Boter, worde gehandhaafd.
De Reederijen te Dordrecht, Rotterdam en elders blijven in eenen zeer
kwijnenden staatnog altijd ten gevolge der in de vorige jaren plaats gehad
hebbende te groote bouwing van schepenen het laat zich niet voorziendat.
in dit opzigt spoedig beterschap is te verwachten de op stapel staande bo
dems worden tragelijk afgewerkt en voor slechts enkeledie afloopenwor
den nieuwe kielen in de plaats gelegd.
Nopens de Scheepvaart wordt medegedeeld, dat er in 1843, in de ver
schillende havens van dit gewest zijn ingeklaard 2,311uitgeklaard 2,361
binnengekomen 2,436 en uitgevaren 2,437 schepenmet uitzondering van
vischschepen.
Over de Fabrijken wordt een, over het algemeen ongunstig berigt
uitgehragt. Dezelve worden wel op de meeste plaatsen aan den gang gehou
den en leveren op deze wijs aan den arbeidsman nog eenige werkzaamheid
op, doch worden óf tot verlies en schade óf minstens zonder voordeel voor
de eigenaren gedreven, en mogen in het algemeen kwijnend genoemd worden.
Nopens den kwijnenden toestand van de suiker-raffinaderijen te Rotterdam
werd reeds vroeger gewaagdhetzelfde is het geval met dezen labrijk-tak
waar die zich bevindtde bierbrouwerijen werken meest overal slechten
van tijd tot tijd staakt er eene hare werkzaamheden. AA'at de stad Leyden
betreft, berigt de Kamer van Koophandel den achteruitgang van de ver
schillende soorten van fabrijken en gingen er in het verloopen jaar steeds
klagten over de weinige bestellingen opin dit voorjaar moet erkend wor
den er eene meerdere levendigheid was op te merkenen geeft dit terstond
eene vermeerderde werkzaamheid. Als gevolg van den weinigen bloeidie
in 1843 alzoo daar heeft bestaan, wordt de armoede in deze aanzienlijke
stad steerls grooter, en geeft niet weinig zorg voor de toekomst, lot opbeu-
