ijrjsf feiïlix tv r«-
sévomkii worJéfi, bij «o'i oat góéde Wérk weinig vruchten scheen ;e iragen
bij velen was de uitwerking eveuwei niet te miskennen, en men kan dan
nok zeggendat er velen Waren die er voorbeeldig gebruik van maakten.
De onderscheiden Godsdienstleeraren verdienen wederom lof over de wijze,
waarop zij het Heilig dienstwerk verrigteden, en ieder greep, naar zijn ver
mogen, de gelegenheid aan om de oogmerken zijner roeping te bevorderen.
Daaronder behoort ook het Godsdienstig onderwijs der kinderen, hetwelk in
de verschillende koloniën behartigd wordt naar het hooge belang, dac er met
reden aan gehecht wordt. Ook meer bejaarden werden tot het ontvangen
van dat onderwijs in de gelegenheid gesteld; de uitkomsten bij 'somMrfkil
waren daarvan inderdaad verblijdend.
Het schoolonderwijs bleef steeds een der eerste zorgen van het bestuur numa
ken, en ook dac onderwijs heeft vruchten gedragen waarop weder geroemd mag
worden. Voor een goed personeel oer onderwijzers werd steeds zorg ge
dragen; de school-lokalen waren allen in een goeden staat, behalve de
hoofdschool te Willemsoord, die uit- en inwendig aanmerkelijk verbeterd
werd. Orde en stilte kenmerkten zich op de scholen gedurende den leertijd.
De scholieren, hoe verschillend ook van Godsdienscige gezindheid, en met
de leerlingen der Zondagschool, niet minder dan 3,812 in getal, leefden in
liefde en verdraagzaamheid, onder elkander. Velen der jonge lieden, die de
Koloniën en met dezelve ook de scholen gingen verlaten, waren vervuld
met rianitbaarheid voor het goede, dat zij in de stichtingen der Maatschappij
van Weldadigheid hadden generen, onder de voortreffelijke leiding hunner
onderwijzers, waarin zij waardige voorbeelden hadden gevonden.
En zoo blijkt het dan, dat tie Maatschappij ook niet vertraagde in de
bevordering zoowel van kennis als van Godsdienst. Beide vereenigd moeten
den arme, onder zijne tegenspoeden, lust en kracht schenken om met wijze
behoedzaamheid en moedige volharding telkens de goede keuze te doen en
immer voorwaarts te streven. Door beide bereikt hij zeker zijne bestem-
ming en worden geluk en vrede zijn deel en rijkdom.
Moge de Maacscnappij van Weldadigheid, die niets minder dan die neer
lijke en God welgevallige bedoelt, in eere worden gehouden, krachtdadige
ondersteuning vinden en blceiien tot onder hec laatste nageslacht,
Kolonie-berigten der Maatschappij van Weldadigheid, over de maand
^""gezondheid blijft onder de koloniale bevolking zeer gewenscht.
De opzendingen gaan de ontslagen zoo verre te boven, dac de bevolking
in de vorige maand wederom met 12(5 personen is toegenomen.
Daar het wel te denken is, dat de aanwas tegen den naderenden winter
niet zal vermnderen, zoo wordt er bij het Bestuur der Maatschappij maat.
regelen genomen, om de verblijven voor kolonisten te Veenhuizen nog aan-
zienlijk te vermeerderen,
De rogge-oogsr is in quanticeit nog tegen gevallen, daar dezelve maar
een half gewas uitmaakt. De zaadrijkneld is wel voldoende, maar het stroo
of het getal halmen bedraagt maar de helft van een goed verbouw, ter oor-
zake der narrigheid van den zaaitijd en waarschijnlijk mede van de mindere
hoedanigheid van het gebruikte zaaizaad. Thans is de qualiteit vaD de rogge
wel i beter dan die van verleden jaar. De opbrengst van de rogge op eene
bemestinc van beste stoppelbrem in de verschillende koloniën te zamen 13
geweest "van at Rh. morgen tegen 15,86 mud van het morgen van die zon
der eenige andere mest daarbij geteld; tegen 18,70 mud van die met eene
halve gewone bemesting daarbij gedaan, en 17,80 rand van die met eene
volle bemesting bij de brem; waaruit af te leiden is, dat bijvoeging van mest,
weinig of geen voordeel aanbrengt en als overmesting schadelijk kan worden.
De gerst heeft ook niet meer dan een half gewas opgebragt. Hierop heeft
meer bepaald de langdurige droogte ongunstig gewerkt. Ook dit zaad is aan
eene buitengewone zwaarte.
De haveroogst is nog niet van alle kolomen bekend; doch dezelve zal
-ede on een goed half gewas, ruim 20 mud van het morgen, nederkomen.
y 0 "a-MOmmerschans ruim 19 morgen geteeld is,
"Van i-o morgén- döobco te Ommerschans verbouwd Wwdr"""16* matZ"
kregendat veel meer zou geworden zijn, indien de bladluisdoor dedroogte
aan du gewas met zoo veel schade toegebragt bad. uearoogte,
Met het binnenhalen en afdorschen van de boekweit is men rh,n. a 1
bezig waartoe het weder allergunstigst is. DoeKV4e" ls men thans druk
Het aardappel-rooüen wordt met kracht voortgezet Te nmm„ u
houdt men nog bijna 300 mud van het Rh.morgenf dat 'in de andeTkTonfen
ïln 140—170 loopt. Ook van de aardappelen kan die jaar gezegd worden
gewenscht! bU"engewoo° g0ed is ™aak en de quamiteft volkomêu'
Bü de veelvuldige werltsaamheden van den aardannel
begonnen met het zaaijen van winter-rogge, waarvan cifca coo mn?
in gereedheid is gebragt geworden en waartoe her ,.i, n S morgen
geschikt is. Het is daarbij wel te denjn dat de drnnl T U"muntend
zomer, de ziekelijke .zuurachtigegesteldheid van den grond,Ter"Ówzï'kë van
voor "vól g en de "g e'^as" n. hebbt»'
De fabrijkmatige werkzaamheden behoeven thans 'rfnnr
king, om het veelvuldige landwerk in het na a,r' met sttl u T'
rrrnnf H» nnvonWinimn nni. 11 #111 Cc StSOH. fiQG
groot de opzendingen ook zijn en dus de behoefte aan e»r,„ „a
ook wordt, de fabrijken blijven daarin voorzien; ook dé Lm 8 8t-
en weverij en de koffijzak-weverij blijven ongehinderd voortweTeT'""^"
het doen spinnen van het garen tot die zakken hetwelk 1
Schotland ontvangen werd, 'is men a.nv.nkelük m"et de iÜf'L0'
nen, tot welken nieuwen'arbeid TaT/vaTde* lTaVsaTooTdV'16'06 begon"
breidingen vaibaar is, de grootere bevolking de gelegenheid I aanhoor"
Het gedrag der kolonisten is voortdurend zeer wal
behoefte
110 paarden, 1,115 koeijen, 32 a'ukTjongTéë elcTltwen'iTsT'T'T
- Te Brie,ie heeft i„ den nacht' vfn de'n
pakhuis in kruideniers
•ernield
ie echt
en avoi
)op en 1
7~uUu'!iGüVvnh2l!e meldl men "n'dën Ysten dezer-
L. tv. H. de hrtgroochercog van Saxen-VVeimar-Ficanaar
in deze Residentie gearriveerd, en aan het voor h. D in' g steren avond
Voorhout afgestapt.
pakntiis in kruidenierswaren, aan onderscheidene eigenaars h^hn 1 T
vernield; de brand bad zich ook aan de belendende pakhuizen m T
die echter bewaard zijn gebleven. Ook te Utrecht hit ft "Kde«edeeld
den avond een hevige brand gewoed, waardoor de fabrijk van den heVr'w
"opjnée cemenrmoiénvanden beer Cazius geheei in ésch is verkeerd.^*
ingerigc bórel in hec
Naar men verneemt,
van Saxen-Weimar enT.' K?' h"PrlTe^lZ^nJ "if"" Erf"r00[be"og
nieuw gebouwde Gochische zaal van het palen van Zijn°e MM TeT Ko
en zal de godsdienstige inzegening, van hetzelve iieJhipJ i V
Eerwaarden heer Hol Itapeilaan J. DeJZ V Jr f 'T WeU
bij gelegenheid van het hooge hn w Jï™ Z], d" er'
tenen, eene aigemeene illura natie zal „laats hebben mgeze.
aantal beoefenaars der toonkunst «ent- (erena-1e tl t er een
lijke personen zal gegeven women. Nog spreekt men va f" e n Vors'e'
ten Hove, en van eene p.eg ige ge.ultwenschutg
Een groot aantal ingezetenen en vreemdelingen bezoekt thans n,, a. h
vastgestelde uren, de bovengen...... Go.b.sclie zaaitVet'K
Maj. den Koning. Alten bewonderen de pracht en de fraaiie bouworde van
die zaal en staan in verrukking over de rijke verzameling van kostbare
schilderijen, welke aldaar met den keurgsien smaak zijn ten toon gesteld.
Men vindt er, behalve vele andere voortreffelijke stukken, zeldzame en
schoöne scliildéii'en van de vijftiende en zestiende eeuw, heerlijke Rem-
brandfs, uitstekende van Dijc/fs en eene Madonna van Murilla, mogelijk hec
voortreffelijks meesterstuk val. dien vermaarden schilder.
Naar men verneemt, houdt de Regering zich reeds sedert maanden
bezig met het belangrijk onderwerp van het poiiciewezen, en is zelfs het
plan van reorganisatie van dezen lioogstgewigiigen tak van bestuur bijna toe
'rijpheid gekomen.
Men zegt, dat de rang van Chirurgijn-Majoor 3de rang zal vervallen,
en er alleen zullen komen Chirurgijn-Majoors tsteen 2de rang en eerste Chi.
rtiïéljfrs sde en 3de klasse.
Men spreekt van verandering in de groote montering der marine. De.
zelve zal bestaan in de kraag en opslagen; van de kraag zal het rood ver.
vallen en op dezelve, als ook op de opslagen zullen geborduurde gouden
ankers en eiken kransen komen. Het wapen zal in een krommen sabel bestaan.
- Het Regeringsblad re Madrid, van 30 September, berigrdat dien
dag, Zijne Exc. de Baron van GrovesteinsZaakgelastigde van Zijne Maj.
den Koning oer Nederlanden bij het Spaansche Hof, uit naam van zijnen
Koning, aan den Regent heeft aangeboden het Grootkruis der orde van de
Eikenkroon. De Regent heeft op de toespraak van den heer van Grovesteins
geantwoord, dai hij dit eereieeken aannam als een bewijs van welwillend
heid, welke Zijne Maj. de Koning der Nederlanden ten zijnen aanzien be.
toonde, en vooral als een blljlt der vriendschappelijke betrekkingen, die er
tnsschen Spanje en de Nederlanden bestaan.
U t Amsterdam schrijft men van den 30 September:
Gisteren avond, omstreeks acht ure, vond alhier een allertreurigst voorval
plaats: het schip Mas garetaKapitein T. O Hatewinkelarriveerde van Dane-
Zig voor het Oisterdoit dezer stad, toen het tienjarig Zoontje van den Kapi.
tein over boord geraakte. De vader hiervan ooggetuige en meer de liefde toe
zijn kind dan zijn verstand raadplegende, sprong hem na, en beiden vonden
hier hun graf in de, bij de plaars hebbende harden wind, zeer onstuimige
golven. Alle poging tot redden vruchteloos blijvende, is de toestand der
vrouw, die zich aan boord bevond, en op een oogenblik weduwe en kin
derloos werd, onbeschrijfelijk. Men doet thans alle moeite om beide lijken
terug te vinden.
Heden ochtend is door het Provinciaal Geregtshof in Noord-Holland,
na eene, gedurende onderscheiden dagen, gerekte teregtzittinghet dood.
vonnis uitgesproken over J, J, Hinners koopman in broderies, kanten, eau
de cologne enz., woonachtig op den N. Z. Achterburgwal alhier, na alvorens
bij arrest van het gemelde Hof schuldig verklaard te zijn aan het te zijnen
huize, op den 38 Januarij dezes jaars, moedwillig stichten van brand, welke
destijds niet dan door de tijdige hulp van drie brandspuiten is gebluscht
geworden,
Den 37 September is het schip de Jonge Pieter, Kapitein Klaassen, van
Sanderland naar Amsterdam met steenkolen, te Zandvoort gestrand.
Men schrijft van den Helder van 38 September:
Naar men verneemt, zal den 5 October van hier naar Suriname vertrekken
Zijner Majs. fregac JUno, onder bevel van den Kapitein ter zee Mol, aan
boord hebbende den nieuw benoemden Gouverneur der West-Indische Bezit
tingenden heere J. B. Elias, en familie. Ten gelijken tijde zal mede naar
Suriname vertrekken, Zijner Majs. oorlog-stoomschip Etna, onder bevel
van den Luitenant ter zee tste klasse Baars, en zal dezelve alhier vervangen
worden door Zijner Maj.s stoomschip Curapao, C mmanaant-Luitenant ter
zee iste klasse A. A, Bolken, liggende thans te Hellevoeislu's. Ook zal den
10 October van hier naar de Middellandsche zee vertrekken Zijner Majs.
corvee Jasononder bevel van den Kapitein ter zee van der Plaat, en ui'
Vlissingen Zijner Majs. fregat de Rijn, Kapitein Luitenant ter zee ad interim
l.,±VTTCÏ°ftr 's non-activiteit geste,i.
i en de aejunet-schrijver Ferbrug, beide
Palembang, De officier van gezondheid "'V iVJa's- 're^
wachtschip Hippomenes te AmsteTT 3 klasse Zeuner ,s op Zijner Majs
Majs. corver benoémd'Z7*™'.,?! C°' adJUnCt °P Z-er
de Luitenant/." ',ee "-'ar
va» Zijner Majs. fregat
\r„ «ri t heer Polkijn.
Sedert eemge dag «""«ft T"'" SeP
'»nd, van ruim eene hal've bunder bee,:dereB op
stede
Sedert eenige dage
van beenderen op een hoekje
wederom eenen aanvang 'ge'nomen rT'T"' °nder^ljl{ b»
^ztjn^daar uit weder opgedolven; er zul.cn' 4°° mudaen heenderen
denkelijk 500 mudden uitgehaald
kan bepaalt zich'Cto!eTeTbITeTsTrgtdede'lre 'v'n'Ve?'hoofd°Udheid T6"6"
wordt, zoo is het re" verwachten dTé
de heer Baron van Ittersum en de Predikant van de Veur gaarne h\
den wordende van de gravers, legen beloont,tg aannemJn.
Uic Rindhove» meldt men van den 29 September j
r-nwü S"eIn NoorJ- e» Zuid-Holland en Gelderland' klaagt men ontzet,
over de menigvuldigheid der wespen en de schade, die dit onzedierrfl
dezefin^r? onder anderen in «ule weiden, waar het rundvee de nesten
clen re n3bu komt, uerzelve dooag'.estoken worden; terwijl hec
dléplT!' gé'heéTen p,rzllien ®nz* huilen Rotterdam e.P andere sceden door
men zelfs in het nahi JT""ild ,worden masr ook in onze provincie heeft
schen e eV tT be reu en To" V°enSe''leC v"»°>
n Id s a r een «las r 'er vh T Tin TT' man ^ne herbe.Z
d-,vr hem
steekt hem -n
kern de keel opTeTvrlt-ééelimél op' M 'T" """nhl'kfeeiijk zwelt
geneeskundige huip, -gaf de man eeé'uuf daarn""1tTkeTdWd'^T'"^'6
üoodsangs;enden geest, stUKende, onder duizend
Van de Turksebe grenzen wordt van dén i6den ™m.:u j J
kiezing van den achmenjarigen Alexander Petrowtch roe Vorst v'Jn c' Ver"
plaars van den verjaagden Michael, door vielé opeuliTe vréiTn 1 T-'6' in
gevolgd. Men voegt er echter bij dat die verkiüT J e v.reuêdebedr«ven is
üjke volkskeus te !üp.De VouVve^Hng-'bf^Udo" XT e^en.
plaats gehad, bestond .och wel voor een gedëelce uit aand.TT" Z'J heeft
vaardigden der districten, maar er bevonden zich daarbij teT e" 8fge*
duizenden Serviërs, die, toen fuchich de banier des oosténdf «"f en
gevolgd zijn, en de keus heeft dus eigenlijk onderTTT hem
plaats gehad. Men wil, dat Vuchich zelfs haakte orl Tr u g r partiJ
worden, doch vreezeode, dat zu.k eene keus ni^mTT 'StT>Verkoren te
worden bekrachtigd, her bekende verlanven „m door Rusland zou
geuit heeft. Voor bet oogenblik heeft hij zijnen hTr'r" ""T J"8 te komen,
mck' wa"vaD de Vu'*k« Miloseh en Michael dc hoofden
