A". 1841.
LEYDSCBB
COURANT.
WOENSDAG,
•i M
29 SEPTEMBER.
NEDERLANDEN.
Ley den, 28 September.
Uit s" Gravenhage meldt men van den sjrsten dezer, dat Zijne Maj. tot
Ridder der orde van den Nederlandscnen Leeuw benoemd heeft, den heer
J. R. de BrueysHoogleeraar te Utrecht.
Zijne Maj. heeft den heer IV. IVeilaud, te Rotterdam, de vergunning
verleend tot het dragen der Ridder-orde van den Leeuw van Zahringen, hem
door Z. K. H. den Groot-Hertog van Baden geschonken.
Tot lid van de algemeene Rekenkamer is, bij besluit van Zijne Maj.
van gisteren, benoemd de heer Hora Siccamaen tot lid van den Hoogen
Raad de heer Hertorenzijnde beide respeécievelijk de eerste Candidaten op
de door de Tweede Kamer der Staten-Generaal aan den Koning aangeboden
lijsten van verkiezing.
Men verneemt, dat door Zijne Maj. als wettig erkend is eene te Am.
sterdam opgerigte instelling van weldadigheid, onder den naam van Roomsck
Catholijk Gesticht van Liefde St. bernardusbestemd ter verzorging en ver.
pleging van oude hulpbehoevende Roomsch-Katholijke personen, doch alleen
als burgerlijke instelling van weldadigheid.
Zijne Exc. de heer Pcletnitschef-Koutousoff, Staatsraad en Kamerheer
van Zijne Maj. den Keizer van Rusland, die dezer dagen in deze Residentie
is aangekomen, heett de eer genoten, den 25sten dezer, door HH. MM.
den Koning en Koningin te worden ontvangen en des middags bij HH. MM.
op Buitenrust op het diner toegelaten te worden.
De Eerste Kamer der Staten-Generaal heeft heden eene zeer belang,
rijke zitting gehouden, welke vatr des morgens elf tot des namiddags half
vier ure geduurd heeft, en die door Hunne Excc. de Ministers van Finan.
ciën en van Marine en Koloniën is bijgewoond. De uitslag der langdurige
beraadslagingen is geweest, dat de Kamer heeft aangenomen: 1°. het ont.
werp van wet tot vervroegden overgang van de uitgestelde in werkelijke
rentgevende schuld, en 20. dat omtrent de aflossing en intrekking van schuld
over 1841. Daarentegen heett de Kamer, naar men verneemt, met eene
meerderheid van 14 tegen 8 stemmen, verworpen het ontwerp van wet,
houdende instructie voor de algemeene Rekenkamer, zoodat Zijne Maj,
eerbiedig zal worden verzocht, dat ontwerp in nadere overweging te nemen.
De atdeelingen van de Tweede Kamer zijn heden weder over verschil,
lende ontwerpen vergaderd geweest. Morgen zal de centrale afdeeling bij.
eeiikomed. Tegen het einde der week ziec men de beraadslagingen te geMoet
over het ontwerp van wet betrekkelijk de zaken der Maatschappij van Wel.
dadfgheid en over dac nopens de tnagt der hooge en andere heemraadschap,
pen, enz. Ten aanzien van de staatsbegrooting, is het gerucht in omloop,
dat dezelve ingetrokken en in de volgende zitting door eene begrooting voor
slechts een jaar vervangen zou wordenterwijl alsdan in het begin van 1842
een nieuw voorstel der begrooting voor 1843 en 1844, zou worden gedaan.
Aan de leden der Tweede Kamer der Staten-Generaal is rondgedeeld,
een nader veranderd ontwerp van wet, betrekkelijk de magt der hooge en
«erdere heemraadschappen dijk- en polderbesturen.
in de beantwoording der aanmerkingen, gevallen op het ontwerp van
wet, houdende het hooldstnk van het Departement van Binnenlandsche Za.
ken, wordt, onder anderen, gezegd, dat de zucht tot centralisatie reeds in
1840 beperkt was, en dit tegenwoordig nog meer het geval zal zijn, nu de
werkzaamheden weuer, door toevoeging van nieuwe vakken van bestuur
en administratie, zoo aanmerkelijk vermeerderd zijn, en de Minister er op
bedacht is, om verder, zoo mogelijk, gevolg te geven aan het besluit van
1 Maart 1831.
In antwoord op aanmerkingen,- door de leden gemaakt, ten aanzien van
het ontwerp nopens den aanleg der wegen, zegt de Regering, dat bij de
beperktheid der sommen, welke voor den aanleg van groote wegen kunnen
warden toegestaan, men zich uit den aard der zaak, op denzeltden tijd,
wel tot sommige streken des Lands bepalen 'kan. Men is echter niet tot
Vriesland en Groningen gekomen, dan nadat in de meeste andere provinciën
meer dan in eetsigenoemde was verwerkt. Tot den aanleg van straatwegen
in Vriesland en Groningen is niet besloten, dan op den herhaalden en ster
ken ïandrang der provinciale autoriteiten, en daarop tnogt men wel 'eentge
aanspraak maken, uit hoofde van hetgene reeds in de andere provinciën
was aangewend.
Op de vraagwelke gronden tegen de opheffingvan het athenaeum te Frane-
ker pleitenantwoordt de Ministerdat vele der bedenkingendie zich opuoen
tegen de opheffing van eene der hoogescholenevenzeer van toepassing zijn
op het Rijks athenaenm; doch dat voor het behoud dezer laatste inrigting
log in het bijzonder pleit de groote waarde, welke door de Vriezen aan
dit overblijfsel van eene vroeger zoo vermaarde hoogeschool wordt ge-
hecht, en die hun reeds meermalen pogingen heeft doen aanwenden om te
verkrijgen, dat aan het athenaeum meerdere regten zouden worden gege.
ven, ten einde alzoo die inrigting wederom te verheffen. Deze gehecht,
heid is zoo groot, dat de vernietiging van het athenaenm waarschijnlijk
eenen zeer nadeeligen indruk in Vriesland zou maken, waartegen de zeer
geringe, daardoor te verkrijgen besparing bezwaarlijk zou kunnen opwegen.
De vraag, of de werkzaamheden van het centraal bestuur nopens de jagt
niet grootendeels, door die aan de provinciale besturen over te laten, zou
kunnen worden verminderd, heeft een onderwerp van speciaal en rijp ouder,
zoek uitgemaakt. De gouverneurs der provinciën zijn er op gehoord. Het
is beschouwd onder de oogpunten van vereenvoudiging en bezuiniging, en
omtrent beide is men tot de volledigst ontkennende overtuiging gekomen.
Zonder re letten op de moeijeiijkheid, welke er in zon liegen, om in al de
provinciën gelijkvormige behandeling te behouden, zou toch van fiec getal
der aniutenaren bij het centraal bestuur, bestaande uit slecht één com.
mies en vier adjunct-commiezen, te zamen genietende aan tractemen.
teti f 6,900, weinig af te snipperen zijn, en daarentegen zouden in
iedere provincie voor het werk geschikte ambtenaren bezoldigd moeten wor
sen, zoodat de omvang der werkzaamheden niet genoegzaam naar waarde
wordt geschat. Om slechts twee onderwerpen buiten het algemeen en da.
lijksch beheer op te noemen, beliepen in'1840 de uitgegeven aeten 15,359
ttuks en het getal der bekeuringen 1,6/7. En dat daarop niet meer dan 41
vtijspraken zijn gevallen, is alleen toe te schrijven aan de omzigtigheiii',
Wurmede dit werk wordt en behoort te worden behandeld. Men beschouwt
bet, als aan groote bezwaren onderhevig, dat de jagttvet herziening zou
behoeven, om in overeenstemming gebragc te worden met art. 641 van het
burgerlijk wetboek, zoo als vroeger wel is gemeend. De wijze van uitoe
fening der jagt kan, met ter zijde stelling van alle strijdige en welligt nim-
Ber te veteenigen beginsels, een onderwerp van wetgeving worden, en de
Regering was en blijft bereid daarin mede te werkenzoo haar slechts vers
beteringen worden aangewezen waarvan algemeene bijval te verwach-
cen zij.
Ten gevolge van het verleende eervol ontslag aan den Baron Verstolk
van Soelen«Is Minister van Buueniandsche Zakenen de weigering van
den Baron van Zuylen van Njevelt, om zich tijdelijk met de portefeuille van
dat Departement tebelasten, is, naar men verneemtdie portefeuille aan onder
scheidene staatslieden aangeboden. Tot dus verre schijnt geen derzelve ge
neigdheid te betoonen, die taak op zich te nemen, ten zij ér aan eenigë
door hen op den voorgrond geplaatste wenschen, voldaan worde. Er zijn
vele geruchten in omloop van de aanstaande aftreding van eenige Ministers.
De miliciens van de ligting van 1840 zuilen met den eersten der vol.
génde maand met onbepaald verlof naar hunne haardsteden worden gezonden.
Te Rotterdam hield den ossten II. het schilderkundig genootschap
Hierdoor tot hooger en Arti Sacrum vereenigd, deszelfs jaarlijksche vergadering
en prijsuitdeeling. Nadat de Voorzitter, de heer J. van Harderwijk Re., de
vergadering geopend had, hield de heer Mr. IV. S. van Reesema eene ver.
handeling over het Landschap; waarna de preisnitdeeiing geschiedde en de
plegtigheiddie door muzijk werd voorafgegaan en afgewisseld, door den
Voorzitter werd gesloten,
Te Haarlem is in den avond van den 2Östen het hnis van den tapper
IV. Dekkerbij de Hoogstraat, door eenen hevigen brand bijna geheel ver.
nield. Een gedeelte van het benedehuis en de belendende huizen zijn door
doelmatige hulp behouden gebleven.
Naar men verneemt, zal de Spoorweg-Maatschappij binnen zeer korten
tijd overgaan tot de openbare aanbesteding van een derde perceel aardebaan<
ioopende tot de Hillegammerbeek en van eene brug over de Warmonder
Leede.
Hec aan den Helder uit Oost-Indië binnengekomen oorlogsfregat dé
Rupel, Kapitein Diemeris buiten dienst gesteld en de officieren op non
activiteit gebragt.
Te Putcershoek zijn, in den nacht vanZaturdag op Zondag, door eeti
hevigen brand vier huizen in de ssch gelegd.
De Kamper-Courant meldt, dat de Hardewijker-beurtman (zie ons
vorig nommerj door het aanzeilen van een Zwoischen beurtman verongelukt
is, die dadelijk zijnen weg vervolgd had. Gedurende drie uren hadden de
passagiers, 20 in getal, benevens den schipper en 2 knechts, in doodsangst
doorgebragc op den achtersteven, welke, datik zij het stil weder, nog boven
water hield, anders waren allen onvermijdelijk omgekomen,
Uit Assen schrijft men, dat op de jaarmarkt, den /den dezer te Norg
gehouden, waren aangebragt 5556 paarden, zoo losse als voor tijtuigen ge.
spannen, 803 veulens, 537 stuks hoornvee, 245 varkens en 2156 schapen.
De handel in paarden was middelmatig; er schijnen geene hooge prijzen
besteed te zijn en de hoogste 250 te zijn geweest. De venlens waren
zeer gewild en werden voor goede prijzen verkochcvele merrie- venlens
voor 75 tot f 100, hengste-veuler.s voor f 50 en daar beneden. Goede
melkkoétjeiien vooral die aanstaande waren te kalven, zijn voor goede
prijzen verkocht; er is van f 70 tot f'100 en daarboven voor bedongen
kunnen worden; de handel in deze was matig; voor oude varkens waren
de prijzen hoogstens f 20. Beter was. zulks met de schapen, de hoogste
prijs echter beneden 5, Over het algemeen hebben er op deze markc
groote omzettingen plaats gehad.
De Doekhandelaar J. Oomkens Jzn., te Groningen, die zich tot dus.
verre onthouden had van het uitgeven van boeken enz., is daarmede thanJ
begonnen, en wei met eene belangrijke onderneming, welke wij waardig
oordeelen, om daarvan afzonderlijke meldihg te maken, en de aandache
onzer lezers op dezelve te vestigen, namelijk met de uitgave van een stel
van zeven Landkaarten in de Nederduitsche taal, naar de beste bronnen, en
met opgave der Nederlandsche ontdekkingen, vervaardigd onder toezigt van
den heer J. van IVijli Rzn. Deze kaarten zijn de volgende1. Wereld,
kaart; 2. Kaart van Europa; 3. Kaart van Azië; 4. Kaart van Afrika; 5.
Kaart van Noord-Atnerika6. Kaart van Zuid-Amerikaen 7. Kaarc va.i
Australië. De twee eerstgenoemde kaarten zijn reeds gereed, en in alle
boekwinkels voorhanden. Zij zijn zeer duidelijk eu met groote uaauwkeu.
righeid op eene breede schaal bewerkt en op steen geteekend en gegra.
veerd door den heer J. Jaeger, die door zijn werk getoond heeft een mees.
ter in dit vak te zijn, en vervolgens fraai gedrukt op de drukkerij van des
uitgevers vader, den heer J. Oomkens, zoodat de kaarten zich zoowel door
goede uitvoering, als door den geringen prijs, waarvoor dezelve te beko.
men zijn, in ruime mate aan de belangstellende beoefenaars der aardrijks.
kunde en voor het gebruik op de scholen, waarvoor zij uitmuntend geschikt
zijnaanbevelen.
Uit Middelburg schrijft mes van den 24 September:
Gisteren overleed alhier, in den ouderdom van 79 jaren, de heer Johan
de Kanter, Philz., Lector Matheseos, Physicea et Astronomiae aan de Illus.
tre-school te dezer stede. Secretaris van het Zeeuwsch genootschap der
wetenschappen, Lector bij hec natuurkundig gezelschap alhier en lid van
onderscheidene geleerde genootschappen. Hij was een man van buitengewone
en veelvuldige kennis, die zich in ons Nederland door onderscheidene weten,
schappelijke geschriften op eene vereerende wijze heeft doen kennen en tot
in zijnen hoogen ouderdom steeds nuttig werkzaam was. Achtenswaardig
door zijn godsdienstig en zedelijk karakter, zoowel ais wegens zijne ver.
lichte denkwijze, zal zijn verlies in vele opzigten nog lang gevoeld en.
betreurd worden. Hij overleefde slechts korten tijd zijne echtgenoot, mee
welke hij 52 jaren is gehuwd geweesr.
HH. Belgische MM. zijn den 23 September uit Frankrijk op het paleis
van Laeken teruggekomen en hebben dien dag-reeds bij hec begin der
feesten, ter gelegenheid van de luisterrijke September-dagen, zich in hec
openbaar bij dezelve vertoond.
OOST-INDIE.
In bijzondere berigten uit Java, van den 4den Mei, door een ge.
acht Duitsch dagblad medegedeeld, wordt de herstelling der rnsc op de
Westkust van Sumatra bevestigd, doch zeer geklaagd over het gebrek aan
krijgstucht onder de op de kust van Guinéa aangeworven Negei-troepen.
Ook wordt daarin de vrees te kennen gegeven voor eene nieuwe vredebreoK
met de Radscha van het Vorstendom Tromo, tusschen Tapanuiie, de Kotta-
landen en Padang gelegen; met weiken Vorst evenwel nog werd onderhaa.