L B Y D S C
C O U R A N
A*» 1841.
M A A N 0 A G,
I'J
v'OQtf fi
-
is JULIJ.
NEDERLANDEN.
Leyden, ii Julij.
Uit 's Gravenhage meldt men van den loden dezer:
De Staats-Courant van gisteren bevat het volgende:
Naar aanleiding van Zijner Maj. besluit van nOctober 1838N°.90, zijn,
bij beschikking van den a Julij 1841, N°. 4, door den Minister van Staat
belast met ae generale directie voor de zaken der Hervormde en andere Ëe.
redienstenbehalve die der Roomsch-Katholijkentot leden der algenteene
commissie van Examinatoren voor de Israëlitische Godsdienst onderwijzers
in het Rijkwelke commissie den 3 Augustus aanstaande te Amsterdam zal
bijeenkomen, benoemd:
De heeren D. Heilbron Cz., Medicinae doctor en lid der godsdienstige
Israëlitische schoolcommissie te Amsterdam; B. S. Berenstein, Rabbinaal
Assessor der Nederlandsch Israëlitische hoofd-synagoge te Amsterdam; Mr.
S. E. Nijkerk, advocaat te Amsterdam; J. Phitipsmgriffier bij de Arron
dissenten.s-Regcbank te Zwolle en lid der godsdienstige schoolcommissie
aldaar; Mr. B. Hartogensis, Advocaat, lid van de Kamer van Koophandel
te 'sHertogenboschen corresponderend lid der hoofdcommissie tot de zaken
der Israëliten; A. C. de Lara, hoofdonderwijzer bii de Nederlandsch Portu-
geesch Israëlitische armenschool te Amsterdam; D, L. Cardoso, Rabbinaal
Adspirant der Nederlandsche Portugesche Israëlitische hoofd-synagoge te
Amsterdam; S, J. Mulder, regent van het Nederlandsch Israëlitisch semina.
ruim te Amsterdam, tijdelijk belast met de inspectie der godsdienstig Israë-
litische scholen. Zijnde tevens de heeren D. Heilbron Cz. tot Voorzitter en
S. J. Mulder tot Secretaris benoemd.
Bij Koninklijk besluit van 20 Mei jongstleden is aan den lieer F. Dou
chen, te 's Gravenhageals een blijk van Zijner Majs. goedkeuring over
zijne pogingen, oin, zoo door de vertaling, als door de bearbeiding en uit-
f;ave van werken bij te dragen tot de verheffing van den roem des Vader-
ands, toegekend de gewone zilveren medaille, bedoeld bij het Koninklijk
besluit van 24 Jauuarij 1841n°. 22.
Zijne Maj. heeft benoemd, tot Predikant te Ter Heide, bij Monster,
den heer P. N. Zijnen P. Jz., candidaat bij het Provinciaal kerkbestuur van
Zeeland.
H. K. H. Mevrouw de Prinses Frederik der Nederlanden bevindt zich
heden morgen bijzonder wel. De jonggeborene Prinses is zeer welvarende.
Huis te Paauw onder WassenaarWei.lenbergh.
den 9 Julij 1841. Mirandolle van Ghert.
Med. Doctor
H. K. H. Mevrouw de Prinses Frederik der Nederlanden (aldus luitlc
het bulletin van heden} heeft in den nacht eene goede rust genoten, en
bevindt zich, even als de jonggeborene Prinses, naar tijdsomstandigheden,
zeer wel.
Huis te Paauw onder Wassenaar, Wellenbf.rgh.
den joden Julij 1841. Mirandolle van Ghert,
Med. Doctor.
Z. K. H. Prins Alexander is eergisteren middag in deze Residentie aan.
gekomen en aan het paleis van Zijne Maj. afgestapt.
Gisteren morgen heeft Z. K. H. de Grootvorst Konstantjn, een bezoek
afgelegd bij Z. K. H. Prins Frederik der Nederlanden. Z. K. H. heeft zich
vérvolgens, vergezeld van den Admiraal Lutke, naar de Koninklijke biblio
theek begeven, alwaar dezelve geruimen tijd doorgebragt hebben. Den
zelfden dag heeft Z. K. H. de modelienkamerop het Departement van
Marine, onderzocht. Heden heeft Z. Keiz. H., vergezeld van Zijne Exc.
den Russischen gezant, Baron van Maltitz, en den Admiraal Lutke, zich
naar Rotterdam begeven, om er de voornaamste inrigtingen, en voorname
lijk de Werven te bezigtigen. Heden avond is Z. Keiz. H. van Rotterdam
alhier teruggekeerd.
De Commissie, die in de Provinciale Staten van Zuid-Holland be.
tioemd is, om de acte van huldiging, aan Zijne Maj. aan te bieden, bestaat
Uit drie leden, de heeren: voor de Ridderschap Jhr. Mr, H, J. Caen, voor
de steden L. C. R. Copes van Cattenburg, en voo: den lahdeltjken stand,
Mr. S. A, Anemaet, Pzn.
Verslag, gedaan door de Gedeputeerde Staten, aan de Staten der pro
vincie Zuid-Holland, in derzelver gewone vergadering, gehouden te 's Gri
venhage, op Dingsdag den öden dezer:
Edel Groot Achtbare Heeren
Voor de eerste maal na de aanvaarding van de Hooge Regering door Zijne
Maj. Koning Willem II, voorde eerste maal na de herziening onzer grondwet
en de scheiding der provincie Holland, zien de Gedeputeerde Staten van
Zuid-Holland zich verplig: te voldoen aan art. 44 van het nog werkend regie
ment op de uitoefening van het gezag en de magt der Staten, onder den
invloed van onverwachte gebeurtenissen, treffende gewaarwordingen en af.
wisselende uitzigten.
Door het tegenwoordig beknopt verslag, hopen uwe Gedeputeerden aan
gemelde verpligting waardiglijk te beantwoorden, overtuigd van uwe harte
lijke deelneming in hunne beschouwingen en wenschen.
Volksgeest. Bemoedigend is het voor de getrouwe eH weldenkende bevolking
van den Vaderlandschen grond, bij het gadeslaan van's werelds wisselingen
én bij het ondervinden van velerlei teleurstellingen, hoopvol te mogen staren
op het grondwettig Koningschap, door haar begeerd en gekozen; op het
Doorluchtig Huls van Oranje, vereenzelvigd niet haren naam, de geschiedenis
van hare vrijheid en grootheid en met alle hare teederste belangen. Gerust
stellend is het voor haar, de zorg voor deze belangen te zien toevertrouwd
aan eenen Vorst, die, magt, wil en burgerzin vereenigende en over de
zedelijke en stoffelijke krachten van een klein, maar nijver en zelfstandig
Volk kunnende beschikken, de beste waarborgen aanbiedt voor de duurzaam
heid en den roem van het Koninglijk Stamhuis en voor het geluk der inge
zetenen, ook in dit gewest!
Wij mogen niets terugnemen van den lof, bij meer dan ééne gelegenheid,
aan den alhier heerschenden Volksgeest en aan den weiwillenden ijver der
onderscheidene collegten en ambtenaren gegeven.
De voortreffelijke gevoelens en gedragingen der ingezetenen, nog onlangs,
op verschillende wijze, den Koning zeiven gebleken, verligten steeds de
gewigtige taak der Bestunrderenen blijven het bereiken van goede oogmer.
ken mogelijk makenzelfs onder moeijelijke en zorgbarende omstandigheden.
Eere dienstonderwijs, kunsten en wetenschappen. Ondet de Leeraren der
verschillende gezindheden mogen wij steeds vele kundige, verlichte, edele
mannen opmerken, en aan allen kennen wij gaarne toe de eere van goede
voorgangers des Volks te zijn, en voorzeker den wil, om aan deze huntie
roeping te beantwoorden.
Overigens hebben wij, met betrekking tot de Godsdienstige belangen def
ingezetenen, de opleiding der jeugd, en de zorg voor kunst en wetenschap,
dankbaar te gewagen van de pogingen der Hooge Regering; om die belangen
doeltreffend te verzekeren, en van de tnilde beginselen, welke, door Haar,
ten opzigte van de zoogenaamde Christelijke afgescheidenen zijn aangenomen.
Met vertrouwend verlangen worden er nieuwe wettelijke verordeningen op
het onderwijs te gemoec gezien, waarbij-, zoo wjj ons vleijcnde onder-
deelen van dit belangrijk geheel, met behoud van het noodige onderling
verband, en met behoedzame toetsing en waardering van vele uiteenloopendfc
begrippen over onderwijs en opvoeding, meer naauwkeurig Zuilen worden
onderscheiden en afgebakend.
Het zal UEd. Groot Achcb. niet bevreemden, dat, in afwachting van die
verordeningen, eenige nog aanhangige voorstellen tot invoering, afschaffing
of wijziging van gewestelijke of plaatselijke reglementenworden aangehouden.
Met genoegen kunnen wij UEd. Groot Achtb. mededeelendat de toestand
der Hoogeschool te Leyden voortdurend gunstig is; dat zjjdoor bevorde.
ring van geleerdheid en grondige kennis, haren alouden roem tracht te hand.
haven; dat de Hoogleetarenook in het vorige jaar, onafgebroken denzelf
den ijver hebben aan den gelegd, om ten nutte der studerende jongelingschap
werkzaam te zijn, en dat de Studenten mee vrucht den wetenschappelijken
loopbaan volgen.
Wij betreuren met UEd. Gtoot Achtb., met Heeren Curatoren def Leyd.
sche Hoogeschool en met allen, die wijsheid en deugd lief hebben, het
overlijden van den Emeritus Hooglegraar van der Palm. Zoo iemand, dan
heeft deze verdienstelijke man oer Hoogeschool en het Vaderland tot sieraad
verstrekt, en leeft hij weldadig voort in zijne werken!
Het getal Studenten beoroeg op den 31 December 1840 zes honderd vjjf
en tachtignamelijk
292 in de faculteit der Regtsgeleerdheid.
143 n Godgeleerdheid.
8 Wis- en Natuurkunde.
43 Wijsbegeerte en Letteren.
99 n n Geneeskunde.
Totaal 685.
Onder dit getal zijn er echter eenige begrepen, die zich slechts tot hec
afleggen van hunne examina te Leyden hebben laten inschrijvenmaar aan
de onderscneidene Athenaea studeren.
Dej kabinetten en verzamelingen zijn in eenen voldoenden staat.
De genomen proeven met het vereenigd Latijnsch en middelbaar school»
wezen beantwoorden vrij wel aan de verwachtingen vooral is de voort,
gaande bloei van het stedelijk Gymnasium in de Residentie zeer in het oog,
vallende; zijnde hec getal leerlingen aldaar, in twee jaren, van 60 tot 100
gestegen.
Eene dergelijke inrigcing komt ons, ook voor de stad Rotterdam, mogelijk
en hoogst wenschelijk voor. Wij vernemen, dat dit onderwerp thans in over»
weging is bij bet stedelijk bestuur,
Bij de vroeger reeds bestaande bewaarschool voos kleine hinderen co Roe»
terdam is nog eene tweede gevoegd. Eene dergelijke school is te Leyden
geopend.
Onder de steden, alwaar aan het onderwijs op de armen- en tnsschen-
scholen eene aanmerkelijke uitbreiding is gegeven, verdient Gonda eene
bijzondere vermelding. Het getal kinderen, aldaar onderwijs genietende,
dat voorheen niets beduidend wasis thans tot meer dan 1300 opgeklommen.
Te Gorinchem genieten thans 575 leerlingen kosteloos onderwijs.
Eene cusschenschooi is onlangs te Schiedam opgerigc.
Het heetschend gevoel voor het schoone, de toenemende kunstzin, moge
onlangs weder heerlijk uitblinken, zoo in de alhier plaats gehad hebbende
tentoonstelling van schilder- en kunstwerken van levende meesters, als ia
het examen en de openlijk gegeven proeven van de vorderingen der kweeke»
lingen van de 's Gravenhaagsche Koninklijke muzijkschool.
Armwezen, gevangenissen en geneeskundige dienst. De staat van het arm.
wezen heeft geene noemenswaardige verandering ten goede in Zuid-Holland
ondergaan, en hetzii men hec oog vescige op de schamele klasse, welke
men bet best bij het bezoeken van dezelve leert kennen hetzij de versla-,
gen der gemeente- en armbesturen (die der steden 's Gravenhage en Leyden
niet uitgezonderd) worden geraadpleegdheczij men acht sla op de steeds
houger sthgende moutanten van de subsidiën, welke uit plaatselijke en an.
dere publieke kassen aan de armen-adminiscratiën worden verscrekc, hec»
zij men eindelijk de bijdragen van particuliere, maar niec alzóó ondersteund
wordende inrigtingen, de collecten aan de huizen en in de kerken, de al»
gemeene e'n bijzondere inzamelingen van allerlei aard, benevens de toene»
ming der bedelarij, ook in den vorm van requesten en brieven, in aanmer
king neme, door alles wordt men tot de overtuiging gebragc, dat er,
met grond over hec toenemen der armoede geklaagd wordt, en dat deze
aangelegenheid de voortdurende en opzettelijke overweging van 's Lands
bestuur overwaardig blijft.
De jongste langdurige winter heeft bovendien, bij gebrek aan werk, eene
buitengewone behoefte aan hulp te weeg gebragt, maar tevens bet vermo»
gen der Nederlandsche weldadigheid doen uitblinken in Vorstelijke en bur
gerlijke giften.
Voortdurend verdienen de vele in Zuid-Holland bestaande instellingen','
aan menschlievende oogmerken gewijd, en daaronder de afdeelingen der
Maatschappij: Tot Nut van ,t Algemeenden meesten lof.
De Afdeelingen van het genootschap: Tot zedelijke verbetering der gevan
genen, in dit gewesc, zijn steeds werkzaam om hec doei van aac genootschap
te helpen beteiken, en ofschoon bestuurders niet altijd hunne daaraan be
steed wordende zorgen mogen beloond zien, blijven zij echcer bij het geluk
kig slagen hunner pogingen in sommige gevallen, en ondersteund door de
vrijwillige bijdragen, die daartoe jaarlijks verzameld worden, ijverig voort-,
gaan met hec uitreiken aan de ontslagenen van kleederen, ligging, voed
sel, reispenningen en gereedschap, ten einde op die wjjze, de ongelukki-
gen ir. staat te stellen, otn, voor zoo veel zij daartoe geschikt en genegen
zijn, zichzelven het noodige te kunnen verschaffen; van welke inrigcing
de uiiDreiding ook in de landelijke districten wenschelijk is.
Door onderscheidene verbeteringen, welke het gevangenisstelsel en som.
vnige gevangetihuizen ondergaan, door de regeling van de dienst der hui.
zeti van bewaring, krachcens Zijner Majs. besluit van den 22 April 1. 1. N°Sr
80, door eene doelmatige, wettelijke voorziening in hec loc der krankzie.
