jr. 1840.
lEYDSOJlE
O U li A N
MAANDAG,
NEDERLANDEN.
Leyden, 26 jii 1 ij
In on» vorig nommer maakten wij melding van eenige ongeregeldheden,
{usschen liet werkvolk te Zevenhuizen voorgevallen, waarheen een rietache!
.■ment curissiers van hier vertrokken was; het Algemeen Handelsblad bevat
'in deszelfs nommer van den ejiten dezer-, daaromtrent den navolgenden bij.
zonderen brief uit Rotterdam van den 23sten Julijr
Naar men verneemt is er te Zuid-Waddidxveen een opstand uitgebroken on.
der de aldaar werkende poldergastendewelne van eenen ernstigen aard schijnt
te zijn. want volgen» de alhier loopende geruchten, zou er reeds een Agent
van Justitie op eene gruwzame wijze het slagtoffer van zijn geworden. Gis
teren avond omstreeks half negen ure zijn twee dier belhamels, door duras-
jiers geëscorteerd-, in het huis van arrest alhier overgebragr. De Officier van
'Justitie van dit Arrondissement, de Éd. Achtb. heeriVentholt, welke gisteren
namiddag omstreek» vijf nre, onmiddellijk na het ontvangen van het officiële
berigt van den Burgemeester van Oosten, vergezeld door een paar van zijne
dienaren, zich derwaarts begaf, was op het oogenblik, waarop wij dit schrij
ven, nog niet terug. De ware reden van het ontstaan des oproers is voor.
ilsnog onbekend. Men spreekt van meerdere dooden, zonder echter daar
omtrent met juistheid iets te kunnen meident d't echter eéne daadzaak,
dat de militiire magt derwaarts is ontboden. Wij hopen, indien er nadere
rapporten dienaangaande zullen zijn ingewonnen, er nader op terug te komen.
PS. '1 Avonds ten 10 ure. Zoo op het oogenblik vernemen wij, na arri.
vement van den beer Officier van Justitie, dat de opstand, hoe hevig dezelve
jeich in den beginne liet aanzien, geheel en ai door kracht van wapenen ge
dempt i», en men gerusteijjk het alhier in omloop Zijnde gerucht logenstraf
fen kan; er zijn geene dooden gevallen.
Nog eene nadere correspondentie uit Rotterdam van den 24sren dezer,
bevat hieromtrent het volgende:
Aangaande het op gisteren gemelde, betreffende den opstand onder het
werkvolk aan den Zuidpias, te Waddinxveen, Zevenhuizen enz., kunnen wij
thans een meer volledig en omstandig verslag geven. De opstand onder het
werkvolk, welke laatstleden Maandag den 20Sten dezer etnen aanvang te
'Zevenhuizen nam, verspreidde zich alras onder de onderscheidene in de na.
buurschap gelegene gemeenten, en was bewerkstelligd geworden door drie
arbeiders, waaronder de^twee-, met muien Pietér Braam en Jdcobds ÏVigmans
'die Woensdag avond onaer eene ëscbrte curassiers; gelijk wij gisïeren meld.
den, alhier in het huis van arrest zijn overgebragt, zijnde een derzelve voor
als nog voortvlugtig; deze arbeiders namelijk waren met eene roode vlag
den polder ingeloopen en hadden de werklieden met geweld het werken be
let, heigeen ten gevolge had, dat al zeer spoedig eene menigte hunner zich
bij bën vervoegde, en allen genoodzaakt werden, wilden zij zich niet aan
■mishandelingen blootstellen, den arbeid te staken.
Eenige weinigen op Dingsdag het werken zullende hérvïcten, zijn op
nieuw door eene woeste bende aangevallen, en hebben om verdere mlshan.
•delingen voor te komen, de vlngt naar zie omlirvenrtednrnen mnmen nemen
Een detachement curasslers uit Ltiyden en een detachement der 4<fe af"
deeling infanterie uit Gouda op Woensdag te Zevenbuizen en Waddinxveen
aangekomen, ia des Donderdags nacht door het geheele garnizoen uit Gouda
versterkt geworden, én door deze militaire magt, gevoegd bij de genomene
maatregelen door de'justitiëele en administrative Autoriteiten, is het gelukt
op Donderdag de 'rust te herstellen en hê't grootste gedeelte der werklieden
den arbeid weder te doen aanvangen, terwijl een gedeelte der genen die
daartoe 'Weigerachtig blevenhun toon is uitbetaald en den polder van de
gemeente zijn uitgedreven geworden.
Als oorzaak nu van den opstand wórdt het geringe loon Opgegevenhet-
geen de arbeiders verdienen, hetgeen ook nader wordt toegelicht door eenCn
brief uit Waddinxveen van den 24iten dezer, waarin aren onder anderen het
volgende leest:
Door deze m«gt ondersteund, kon men de toegangen naar den polder af.
zetten, en nu werd aan het werkvolk te kennen gegeven: dat men besloten
liad, om het loon van vijf en dertig guldens per bunder voor het'Zwart ma-
ken der kleigronden, tot veèrtrg guldens te vermeerderen (de ligtere gron
den pro raio)'dn dat aan alien die voor dit geld wilden werkéfi, de toegang
near den folder niet zou worden belet, onder beloften vit bescherming der
militaire magt tegen de kwaadwilligen, terwijl aan diegenen, welke voor
dat geld niet wilden werken (geene ingezetenen van de opgenoemde ge
weenie Z-ynde), werd aangezegd zich onverwijld te vèrwijderen. Ten gè-
volge'biervan zijn de werkzaamheden in den loop Van dien dag nog hervat,
en is dit'tumult, hetwelk in de naburige »teden zon veel opspraak maakte,
geëindigd te beschouwen, zonder dat men daarbij eenige menschentevena
»e betreuren heeft gehad.
Men meldt uit Gravenliage van den 24sten Julii':
Men spreekt alhier, ofschoon als slechts bij geruchte, dat Zijne EXc. de
Generaal ie Koek, IVIinister van 'Oorlog, en Zijne Exc. de Baron van Doorn
wederom Minister van Binnenlandsche Zaken zullen worden.
Zijne Mij. heeft den gepensioneerden Generaal-Majoor F. IV. Graaf van
Limburg Stirum benoemd tot lid van de direCtie der weduwen- en weezen-
ka» voor de officieren van de landmagt, en zulks in plaats van wijlen den Gené
raai der infanterie en Gouverneur der Residentie, L. Groot van Limburg Stirum.
Naar men verneemt, heeft Zijne Maj. den Vice-Admiraal C. J. IVolter
beek, die dezer dagen kis Directeur-Generaal van het Departement voor de
Marine eervol ontslagen is, benoemd tot Commandeur der orde van den Ne-
derlandschen Leeuw.
Zijne Maj. •hééft aan den nieuw benoemden Minister van Marine en
Koloniën opgedragen, om de noodïge voorstellen aan te bieden tot de veree-
niging onder zijn bestuur der zaken der Marine en Koloniën, tot organisatie
zijner bureaux, en tot regeling der werkzaamheden van de onder zijne beve.
len gestelde Directeuren voor de Marine en Voor de Koloniën,
De betrekking van Z. K. H. Prins Fredcrik der Nederlanden, als Ad-
miiaal van de vloot, tot de zaken der Marine, zullen op denzelfden voet
blijven, als bij Koninglijk besluit van dén 25 December 1829 bepaald is.
Z. K. H. de Prin» van Oranje vertoeft voor eenige dagen op Hoogst-
deszelfs buitenverblijf te Soeitdijk.
De Maatschappij van schoone kunsten te 'sHage heeft, door eéne school
voorde houtgiakureonder de leiding van den heer Brown, te openen, eene
inrigting daargesteld, waarvan de nuttigheid algemeen erkend wordt. Wij
vernemen, dus leest men in hét Journal de la Ha-ge, dat deze «chool, die
üaauwelijks een bestaan van eene maand telt, réeds door eén vrij groot aaii.
V JULI).
tal leerlingen bezocht worc't, die over he.t algemeen van een' zeer gelukki
gen aanleg blijk, ge,ven. Het lijdt geen' twijfeldat die leerlingen, onder, dé
leiding van eenen zoo bekwamen als ijverige onderwijzer als den 'zoet Brown
spoedige vorderingen Zullen.; maken, en binnen korten, tijd eene vruchtbare
kern van jeugdige N.ederlaiidsche kunstenaars,vormen., Dcch de hiaatschappij
bepaalt zich daaroij niet, en wij weten, dat zij eerlang ook eene schooi voor
de lithographie zal openen.die voor de kunstenaars nieuwe .voordeelen en
aan de werkzame klasse, der Residentie niëtiwe hulpmiddelen zal aanbieden.
Zoo wij wei onderrigt zijn, is de Maatschappij op het punt het-eerste notn'.
mer eener Kunstkror.ijk in het licht te doen verschijnen, een dagblad, aan de
kunsten gewijd, met geïllustreerd».1 tekst, en waaraan verscheidene schoone
gelithograpbreerde pls'cn zullen, worden gevoegd.
Kan den 26ste» Julij. Zijne Maj. heeft benoemd: tot Burgemeester
van Lierop, den lieer A. Verhees-, tot Burgemeester van Reneise, den heer
R. Steuren tot Secretaris van Heukelom, den heer D. Voortman.
Zijr.e Maj. heelt dezer dagen aan de Koninglijke school voor nuttige en
beeidenue kunsten te 's Bosch, voor den tijd van drie jaren, verlenging van
subsidie verleend.
Zijne Maj. heeft den heer J, van Duine eervol ontslag verleend al»
Kapitein-Commandant der Scheveningsche schutterij, terwijl Zijne Maj.
verder heeft benoemd: tot Kapitein-Commandant, oen eersten Luitenant
Jan van Hoogenraadtot eersten Luitenant, den tweeden Luitenant Arie van
Duine, en tot tweeden Luitenant, den sergeant-majoor Jan Turfbper.
Gisteren hebben Z. K. H. de Erfprins van Oranje en d,e Luitenant-
Generaal Baron van Geen, in de Malibaan alhier, de jagers, alhier in garni,
zoen, geïnspecteerd.
Uit Amsterdam meldt inen van den 23sten Julij:
Gisteren heeft de niefiwe locomotief de Amstel, vervaardigd in de fabrijk
van stoom- en andere werktuigen van den heer C. Verveer alhier, voor het
eerst de gewone reis naar Haarlem volbragt met eenen tcfein van acht waggon»
en 250 passagiers, en wel in den tijd van twintig minuten. Men twijfelt, of
de locomotieven in Engeland van dezelfde kracht wel die snelheid bezitten
zoodat dit voortbrengsel der nationale werktuigkunde allezins aan de verwach.
ting beantwoord heeft.
Eergisteren middag heeft alhier'een treffend voorval plaats gehad. Eenige
personen, dth Zandhoek, aan het einde van de Bikkerstraat, voorbijgaande,
bemerkten eenen drijvenden emmer, door welke omstandigheid zij op het
denkbeeld kwamen, dat in de nabijheid ligt eenig ongeluk kon gebeurd zijn,
Eer. hlinner, Jac'eb van Haveren, insgelijks in dat vermoeden deelende, en
door e'en onverklaarbaar gevoel gedreven, springt met zijne gewone voort
varendheid, wanneer ergens hulp is te verleenen, in het water, peilt den
modderigen grond, en slaagt er in werkelijk eene drenkelinge behouden op
te halen, in welke hij zijne eigene achttienjarige dochter herkent. Het be.
hoeft niet gezegd te worden, met welke gevoelens vader en dochter elkan.
der om den hals vielen.
Gisteren avond is eén vijfjarig kind, voor het huis van zijne ouders op
hetzelve d*V3efijfthna 'en' greep hef,"'waarna zij
cende personen zijn gered.
Uit Nijmegen wordt van den 23 Julij hét volgende gemeld:
Bij de oefeningen, die dour de alnier In garnizoen liggende mineurs eo
sappeurs, gewoonlijk jaarlijks op hét veld worden gehouden, is dezer dagen
bij net graven van een der sappen, op den Hunnerberg, een^ ongemeen zware
steenen kist gevonden. Toen de dikke steen, die als deksel op dezelve lag,
was weg genomen, ontdekte men in de kist verscheidene beenderen, aschT
kruikjes, traan-of reukfleschjesringen en andere versierselen, waarschijnlijk
een en ander uit de tijden der Romeinen afkomstig. Genoemde voorwerpen
hebben misschien voor den kenner en verzamelaar van oudheden eenige waarde
en zouden welligt eene plaais 111 eenig museum verdienen. De Luitenant va»
der Meersch is bezig met van eenige der gevondene voorwerpen teekeningen
te maken.
In 'de Provinciale Groninger Courant leest men van den 23 julij
Gisteren heeft het Instituut voor Doofstommen hier ter stede deszelfs
Vijftigjarig beslaan gevierd, ingevolge het besluit der hoofddirectieheeft
deze feestviering zr'ch bepaald tot een huisseiijk feest, op de meest opkost-
bare, en, voor zoo véél mogelijk, voor de kweekelingen aangename wijze
fngerigt. Bijzonderheden zijn ons van hetzelve tot. nog toe niet naauwkeurig
genoeg ter ooren gekomen, om daarvan een volledig berigt mede te cleelen;
in bet volgend 'nummer der Courant hopen wij in staat gesteld te zijn, een
uitvoerig verslag van dezen vóór geheel Groningen gedenkwaardigen dag te
kunnen géven.
O O S T - I N D 1 E.
In latere brieven 'uit Dost-lndië heeft men nadere berigten wegen»
de aardbeving, die op het eiland Ternate gewoed beeft, vernomgn. Omtrent
die verwoestende aardbeving op dat eiland, deelt het dagblad de Avondbode
van den issten Julij den Volgenden bijzonderen brief mede:
Het zoo herhaalde niaien door eruptiën en aardbevingen geteisterde Ternate
heeft op dén 2 en 14 Februarij 1840; wederom de droevigste uitwerking
daarvan ondervonden, en wei van zoodanig hevigen en allerverschrikkelijkste!!
'aard, als naar menschen geheugen ooit heeft plaats gehad.
Des morgens van den 2 Februarij 1'. 1., ten 8} ure, vertoonde de lucht
zich donker en onheilspellend; een stijve noordwesten wind, vergezeld van
zware regenbuijen, zweepte de wolken met kracht door het luchtruim; liec
uitzigt 'Was somber, én alles scheen de eene of andere buitengewone wer
king der natuur aan té kondigen; welke zich dan ook weldra bevestigde,,
daar er een dikke damp uit den krater opsteeg, vergezeld van een zwaar
donderend geluid onder den grond, groote hoeveelheden kokende iava en
gïoejjende asth, die alles, waar zij nederstorttenverbrandden en.verwoest,
ten De schoonste tuinen der inwoners, waarin meerendecis hun hestaan en
rijkdommen bestonden, ondergingen eene geheele vernieling, Bij afwisseling
geschiedden deze brakingén dan eens hevig, dan weder afnemend.; en was
het gezigt en gehoor van dit natuurverschijnsel bij dag indrukwekkend ge,,
weest niet minder was zulks bij den avond; als toen konde.men klaar de
Uit den krater opgeworpen sceénen in de somtijds vrij sterke en hoog.opschie,-
tende vlammen onderscheiden. Noch schilder, noch, de bekwaamste pen i»
in staat zoodanig tooneel in deszelfs vollen luister en akelige schoonheid tft
schetsen; zoodit alie inwoner» met eenen hevigen schrik, blijkbare verwon.
