A0. 1838.
LEYDSCHE
JV9&3&*>
PP. 125.
C O IJ R A N
tó
WOENSDAG,
17 OCTOBER.
\*g
>-r
?È- - f 7 ri iNp
1 w;-.v'
r^vï'-v
NEDERLANDEN.
Leyden den itfden October.
Mett meldt uit *s Gravenhage van den i5den dezer:
Op heden heeft Z. M. de Koning, vergezeld van Hoogstdeszelfs Zonen,
fe. K. H. den Erfprins van Oranje en eenen luisterrijken stoet, de gewonè
zitting van de beide Kamers der Scacen-Generaal geopend.
In eefle vooraf gehoudene zitting der beide Kamers, werd aan dezelve
voorlezing gedaan van een besluit van Z.M., waarbij de Minister van Staat,
■de heer Avan Gennepbenoemd is tot Voorzitter van de Eerste Kamer,
gedurende de tegenwoordige zitting. Dezelve nam dan ook het voorzitter,
schap der vereenigde zitting waar.
Eene uit leden der beide Kamers zamengestelde Commissie werd benoemd,
om Z. M. te ontvangen, binnen te leiden en uitgeleide te doen.
Ten één ure kondigde het gebulder van hec geschut aan, dat de Koning
Hoogstdeszelfs paleis verliet. In de vergaderzaal der beide Kamers getfe-
deu zijnde, plaatste Z. M. zich op den troon, en hield de navolgende
■aanspraak:
„Edel Mogende I-Ieeren!
„Het strekt tot voldoening voor Mijn vaderlijk hart, bij deze plegtige vergadering,
Mij voor de eerste maal vergezeld te zien van Mijnen beminden oudsten Kleinzoon, den
Erfprins van ren jeaan wien Ik, bij het bereiken der meerderjarigheid, zitting in den
Raad van State heb verleend.
„Mijne vriendschappelijke betrekkingen met de vreemde Mogendheden hebben, sedert
Uwe laatste zitting, geene verandering ondervonden.
„Op de, van Mijnentwege, in de lente aan de Vertegenwoordigers der Hoven van
Oostenrijk, Frankrijk, Groot-BritanniePruissen en Rusland, te Londen ingeleverde
verklaring, bestemd om tot eene eindschikking der gevolgen van den Belgischen'-Opstand
te geraken, zie Ik nog het antwoord te gemoet. Ik blijf steeds de hoop voeden, dat
die vérklaring; op de vroegere bepalingen der Mogendheden gegrond, en welke ook den
eenstemmigen bijval van de Staten-Generaal heeft weggedragen, tot eene uitkomst leiden
zal, bestaanbaar met de eer en de ware belangen van het Volk van Nederland.
„De in het vorige jaar met Groot-Britannie en Pruissen gesloten tractaten beantwoor
den aan het daarbij beoogde doel. Thans zijn er ondethandelingen tot regeling van
Neêrlands handelsverkeer met de Staten der Duitsche tolvereeniging geopend.
Het bïnnenlandsch bestuur blijft zich door orde en regelmatigheid kenmerken.
„In weerwil van een' langdurigen en zeer strengen winter, waardoor eenige gewassen
hebben geleden, is de staat van den landbouw over het algemeen gunstig.
fn de voornaamste fabrijken heerscht eene buitengewone levendigheid.
•„Aanzienlijke kapitalen zijn omgezet in scheepvaart en handel, terwjjl de visscherijên
taet ruime vangsten werden gezegend.
De Instellingen van onderwijs en van wetenschappen en kunsten zijn steeds voor
werpen Mijner aandachtige zorg.
De wijs van verpleging en geneeskundige behandeling der krankzinnigen liet in het
algemeen te wenschen over. Er zijn maatregelen beraamd, om hierin te voorzien. Ik
verwacht, dat zij weldadige vruchten zullen drageil.
„"Bij Voottdu'ting heeft men zich bezig gehouden, mét het beheer der gevangenissen
te verbeteren, zoo dat thans de gevangenen, naar den aard der op hen rustende veroor
deeling, en naar geslacht en ouderdom, geheel van elkander zijn afgescheiden.
„De ijsgang op de rivieren, in het voorjaar, hcezeer dreigende, heeft nogtans geene
•aanmerkelijke schade veroorzaakt.
De voortzetting der groote communicatien wordt niet uit het oog verloren.
„Voldoende is de staat van zaken in onze Overzresche Bezittingen.
Werden vroeger onze West-Indische Koloniën door Mijnen beminden derden Klein,
zoon bezocht, sedert ontving Hem ook Neêrlands Indik met bewijzen Van die verknocht
heid, waarmede de bewoners dier gewesten, niet minder dan die van West-Indië, San
Mijn Huis en aan het Moederland verbonden zijn.
De nieuwe inrigtingen aldaar blijven aan de verwachting beantwoorden.
Doof dt vermeestering van Bonjol is ons gezag op Sumatra meer en meer bevestigd.
Het Indisch leger heeft bij die gelegenheid - vernieuwde blijken gegeven van moed en
Volharding.
„De Staatsuitgaven worden steeds door de inkomsten gedekt. Pe bloei-der.onder
scheidene takken van Volkswelvaart verzekert de regelmatige beffing der middelen,
„Het openbaar crediet blijft gehandhaalden de meerdere uitbreidingwelke door Mij
aan de Nederlandscbe Bank is gegeven, zal aan dat crediet en aan den handel in het
'algemeen een nieuw leven verschaffen.
„De Begrootingswetten, welke tijdig aan UEdel Mogenden staan onderworpen te
Worden, en het vaststellen der middelen, om te voorzien in de bezwaren, wtlkè de
buitengewone omstandigheden voor her Rijk veroorzaken', zullen een belangrijk deel Uwer
beraadslagingen uitmaken.
„Wanneer ook ditmaal niet Wederom eene verljgting vati lasten kan wórden voorge-
'dragen, verheugt het Mij nogtans, dat alle behoeften zullen kunnen bestreden worden,
zonder aan Mijne beminde onderdanen nieuwe lasten op te leggen, én dat de liöop be
staat, van daarin eene verdere vermindering te mogen voorbereiden.
Ik wenscbdat eene verbetering in ons Muntstelsel 111 deze zitting zal kunnen wor
den tot stand gebragt.
„Het is Mij aangenaam geweest, de zorgen, die Ik niet heb opgehouden rrtét de
Staten-Genefaaï aan de zamenstêllihg der voornaamste dfeeleit van de nieuwe Wetgeving
en van het Regtswezeu te wijden, met den gewenschtep uitslag bekroond re zien.
„De wetten en verordeningenomtrent dat alles zijn thans in volle werking, en Ik
verblijde Mijdie grondwettige instellingen tot stand te hebben kunnen brengenaan
Welker bezit te regt de hoogste prijs wofdt gehecht.
„Alhoewel hiermede deze gewigtige arbeid nog niet is voleindigdmag Ik echter
"verwachten, dat het ontwerp van een, met de zeden der. r>fati§ overeenstemmend, Straf
wetboek binnen eenigen tijd zal zijn voltooid.
Edel Mogende Heeren "Ook thans weder verlevendigt zich het besef der gewigtige
■pligtenwelke pp Óns "rusten. Uw ij vet en Uwe beradenheid zullen zich hij vefnieuwing
kunnen openbafen. ï'k reken op Uwe medewerking in alle.fwat het welzijn van Land
'cn Volk kan bevorderen. De Almagtige zegene daartoe Onze vereenigde pogingen, en
sterke en bemoedige Mij onder de steeds voortdurende smart over het. hartverscheurend
verlies, waarmede Hij in Zijne wijsheid Mij zoo diep heeft bedroefd!'1
Na het houden dezer aanspraak, aan welker slot Zijne Maj. door aandoe,
toing werd overmeesterd, verliet de Koning de zaal, en keerde op de gewone
plegtige wijze, onder hec gejuich eener talrijk zamengevloeide menigte, naar
Hoogstdeszelfs paleis terug.
Naar men verzekert, zal Ziine Exc. de Minister van Bnitenlandsche
Zaken spoedig, op last van Zijne Maj. den Koning, aan de beide Kamers
der Staten-Generaal, eene staatkundige mededeeling doen. Ook verzekere
men, dat Zijne Exc. de Minister van Financiën reeds aanstaanden Donderdag
<de voordragten der financiële wetten aan de Kamers zou onderwerpen*
Bij Ziiner Majesteits besluit van den 10 October 1838, N°. 87, is Mr.
R. P. de Ruuklaatstelijk President van de voormalige Regcbank van Eer.
«ten Aanleg te Gorinchem, benoemd tot Ridder der orde van den Nederland,
schen Leeuw.
De heer C. J. SchultzStaatsraad van Zijne Maj. den Keizer van Rus
land en Secretaris van H. K. K. H. Mevrouw de Prinses van Oranjeis tot
Staatsraad in gewone dienst benoemd.
Langs eenen bnitengewonen weg, heeft men alhier de tijding ontvan*
gen, dat HH. MM. de Keizer en Keizerin van Rusland, benevens de drie
Grootvorstinnen, den ?den dezer te Revel ontscheept zijn, met hec voor.
nemen, om verder de reis naar Petersburg over laud voort te zetten*
Nog meldt men uit *s Gravenhage van den lóilen October:
In de zitting van de Tweede Kamer der Staten-Generaal van heden, zijn
de geloofsbrieven der nieuw benoemde leden onderzocht en in orde bevon
den. Dezelve hebben onmiddellijk zitting genomen. Vervolgens heefc Jlir.
Mr. Avan der Goesdoor Zijne Maj. benoemd tot Commies van Staat bij
de Kamer, als zoodanig, in handen des Voorzitters, den gevorderden eed
afgelegd en zijne werkzaamheden aangevangen. Daarna is de Kamer over
gegaan tot het opmaken eener lijst van Kandidaten ter vervulling van hec
voorzitterschap gedurende de tegenwoordige zitting. Mee meerderheid vaii
stemmen zijn op de lijst gebragt: Jhr. Mr. M. 'IV, de Joi£e van tampens
Nieuwland, als eersce Kandidaat, Mr. L, C. Luzacals twelde en M, P. Z).
Baron van Sytzama, als derde Kandidaat. De lijst van dit opgemaakte drietal
zal morgen op de gebruikelijke wijze aan den Koning worden aangeboden
door eenè Commissie, zamengesteld uit de heeren van Tuyll van Heezeyvan
Lam van IsssltVerwey-MejanGockingaCatsVyflmisRepelaer en Bod'
daert. De vergadering is toe nadere bijeenroeping gescheiden.
In den nacht van den 12 October, is bij ter Heyde gestrand een
vaartuig, komende uit Pruissen en bestemd naar Antwerpen. De Kapitein,
benevens vijf der matrozen, zijn, naar men verneemt, omgekomen. Do
lading, lijnzaad, is weg.
Ook op de Engelsche kust heeft de storm van 11. Vrijdag zwaar gewoed.
Naar de voorloopige beiigten, is, onder andereneen schip ges.trand, waarbij
echter de equipagie gered is. Een kind heefc evenwel daardoor ongelukkig
het leven verloren.
Uit Amsterdam wordt gemeld, dat de Directie van het AmsterdamsChe
Entrépót-dok, op den 31 October zal aanbesceden: het bouwen van twaalf
kapitale pakhuizen, te zaraen lang 74 ellen 84 duimen, ieder diep 42 ellen
75 duimen, met de daartoe behoorende kaai- en schoeijing-werken, alles
aan de noordzijde der Rapenburger-gracht te Amsterdam, cusschen de in
aanbouw zijnde Schutsluis en de nieuwe magazijnen op de voormalige ge*
sehutwerf der Marine; met de leverantie van al de daartoe benoodigde ma.
terialén én arbeidsloonen.
Men meldt uit Groningen, dat de Commissie van Moederlijke Weldadig*
heidy die door hec ovérlijden van Hare Majesteit de Koningin der Nederlan
den, hare zeer toegenegene Beschermster verloren had, het genoegen kan
hebben mede te deelen, dat zij het voorregc thans heefc, van in Hare Kei-
zerl. Koningl. Hoogheid de Kroonprinses der Nederlanden weder eene goed*
gunstige Beschermster te bezitten. Door eigenhandig schrijven van Hare
Keizetl. Koningl. Hoogheid had zij Hoogstderzelver goedkeuring over hare
werkzaamheden mogen vernemen-9 en de belofte ontvangen, van dezelve
door eene jaarlijksche bijdrage te zullen ondersteunen.
Uit Zeeland meldt men van den 12 October!
De gezondheids-toestand der troepen in deze provincie laat niets te wett.
schen over; behalve zeer weinige najaarskoortsen herinnert men zich niet,
ooit minder zieke militairen in deze provincie te hebben gehad.
Men verneemt met innig genoegen, dat te Zierikzee door eenige vermo*
gende inwoners met aanzienlijke inschrijvingen een kapitaal is bijeengebragc,
tot het daarstellen eener commercie-werfen hec aanbouwen van koopvaar
dijschepen voor de Oost-Indien. Deze hoogstprijzenswaardige onderneming
belooft eenen nieuwen tak van welvaart aan de inwoners dier stad; moge
dezelve aan de oprigcers de beste voldoening verschaffen.
SPANJE.
Berigten over Parijs van den 14 October
In eenen brief uk Madrid van 5 October leest men:
In eene hoogst sombere stemming neem ik de pen op, daar hier het nieuws
van de algeheele nederlaag der legerafdeeling van Pardinazdie den 2den
dezer maand t.usschen Caspe en Maella heefc plaats gehad, ontvangen is.
Onderscheidene lezingen, de eene al treuriger dan de andere, zijn omtrent
deze gebeurcenis in omlqop.; en toch is de gebeele uitgestrektheid der ramp,
ten gevolge der door de burgerlijke overheid v.a.n Saragossa genomene voor-»
zorgen, hier nog niet algemeen bekend. De waarheid is, dat de legerafdee
ling van Pardinazde kern van hec leger van hec midden, ten eenenmals
verdwenen is. Die bevelhebber zelf en 1900 zijner manschappen zijn krijgs
gevangen gemaakt. Men zegt, dat twee geheele bataljons, waarvan een toE
de Koninglijke garde behoorde, met wapenen en pakgoederen naar den vijand
zijn overgeloopen. Het overige der afdeeling is zoo geheel verstrooid, dat
bij het Vertrek der brievenmaal uit Saragossa, aldaar nog slechts 23 vlugte
lingen, meerendeels ongewapend-, waren aangekomen. Thans is gebleken,
dat de aftogt van Oraa van voor Morella de grootste ramp niet geweest is;
maar wel de slapheid, waarmede, de. gewezen Minister van Oorlog, Gene
raal Latre-, .de zending heeft vervuld, die hij zich zeiven gegeven had, onl
naar de oorzaken van dat onheil onderzoek te doen.
Bij ons leedwezen over de geledene nederlaag., voegt zich thans ook de
onzekerheid, of eene bezending militaire kleedingstukken, schoenen, hem
den en eene zekere som geldsdie van Halen (de nieuwe Bevelhebber vatl
hec leger van het midden) met zeer veel moeite bijeen had gebragt, ook
in handen van Cabrera gevallen zij. Wij hebben nog geenerlei tijding van
dit convooien het gewapend geleide, waarmede het van hier vertrokken
is, was slechts zeer zwak.
De vrienden der vrijheid kunnen zich moeijelijk een denkbeeld vormert
van den angst, waarin wijwier bescaan van de zegepraal dier zaak af
hangt, hier leven. Onze vijanden kunnen zich verheugen van ons in deii
noodlottigsten toestand te hebben geplaatst, waarin ooit eene zoo talrijke
partij als de onze zich geplaatst zag; dien namelijk van op geene buicen-
landsche hulp te kunnen rekenen, en de inwendige hulpmiddelen des lands,
uit vrees voor de partij der omwentelingsgezindenniet in beweging te
kunnen brengen.
ZWITSERLAND.
De telegraphische depecbe voor eenige dagen te Parijs ontvangen, dat
Lodewyk Bonaparte Zwitserland reeds verlaten hadis onnaauwkeurig geweest.
Volgens de laatste berigten bevond hij zich nog te Arenenberg, doch bezig
om zich voor zijn vertrek gereed te maken.
De Landdag heeft den 8sten dezer eene geheime bijeenkomst gehad
waarin men echter wil, dat bepaald zou zijn, om een Eedgenoodschappelijk
