A0. 1838.
LEYDSCHE
CÓÜEAN*
WOENSDAG,
NEDERLANDEN.
Leyden den -^den Julij.
bisteren avond, omstreeks 9 are, is er een beginsel Van brand ontstaan
tfen huize van den Heer P. H. van den Hëdvelt., Boekhandelaarop de
SËreedestraat. Dezelve was in een boekvertrek o{> de bovenste verdieping
Sin het achterste gedeelte des huis aangekomen, doch is gelukkig zeer spoe
dig geblnscht. Slechts éénè brandspuit is in werking geweest. De boek.
handel van den Heer van den Heuvell zal door dit ongeval volstrekt geen
verlet ondervinden, en alle correspondentie onverhinderd worden voortgezet.
Men meldt uit 's Gravenhage van den 16 Julij:
Z. K. H. de Erf-Groot-Hertog 'van Saksen-lVeimar is gisteren van Hoogst,
deszelfs reis naar AmsterdamUtrecht, enz. in deze Residentie teruggekeerd.
Tegen het einde dezer week wordt Z. Keiz. H. de Grootvorst Troonop
volger van Rusland in deze Residentie verwacht. Hoogstdezelve zal het
eerst zijn intrek nemen aart het bAcel van Z. K. H. den Prins van Oranje
en vervolgens op het buitenverblijf van den Kroonprins, Zorgvliet
Dezer dagen zijn door Z. M., bij uitbreiding in zoo verre van het ede
lid van II van Hoogstdeszelfs besluit van 10 December 1822 Staatsblad
N°. 50), alsnog als losplaatsen voor steenkolen en kolengruis, bij den daarbij
hedpelden invoer, aangewezen de steden Delfshaven, in Zuid-Holland, en
Weesp, in Noord-Holland.
Het Dagblad van 'sGravenhage van den töden dezer, bevat in het
Derde Badberigt het navolgende:
Het bezoek onzer badinrigting is in deze maand zeer toegenomen, en
begunstigd door het schoone weder, is het getal der gegeven baden in de
laatste week tot ruim 150 daags gerezen. Onder de badenden bemerkt men
met groot genoegen wederom HH. KK. HH. Prins Frederik der Nederlanden
en Prinses Albert van Prnissen, met Hoogstderzelver oudste Dochtertje.
Men heeft zelfs deze Vorstin meer dan ééns een togije op zee zien doen
in de sloep van den jongenheer Maat, door denzelven bestuurd. De tafel
aan het Badhuis is, vooral des Zondags, sterk bezocht geweest en het terras
heeft verscheidene namiddagen, door de vereeniging van vele der voornaamste
farailien van de Residentie, het schoonste schouwspel opgeleverd.
Uit Vlaardingen meldt men van 16 Julij, dat, sedert de laatste haring,
berigten, loopende tot den nden dezer, de prijs van den jaagharing door
Commissarissen dagelijks gesteld was als volgt: den ieden op 250, den
13den op f 200, den 14 en i5den op f 17.5 en den iöden op 150, terwijl
op den I4den dezer, des morgens, de vijfde jager is aangekomen met 152J
ton, uit de vloot gezeild den fiden dezer, alwaar toen de visscherij schraal was.
Uit Amsterdam meldt men van den 14 Julij:
Heden morgen, ongeveer ten 5 ure, is de bliksem geslagen in den fokke.
mast van de stoomboot de Beun van AmsterdamKapitein J. H. Savert,
•waarbij de steng is weggeslagen en eenige schade aan zeilen en tuigaadje
-veroorzaakt, zonder verdere ongelukken.
De persoon van MichaëlGrifeljoen is door het Hof van Assises van de
provincie Noord-Holland, schuldig verklaard aan doodslag met voorbedach.
ten rade, gepleegd op Aaltje Smit, huisvronvv van Jan Griffioen, gewoond
hebbende op den Amsteldijk, den 10 December 1837, en veroordeeld om
te Amsterdam op een schavot aan de galg met de koord te worden gestraft,
dn er de dood op volgt.
Te Breda is het examen gehouden van de kadetten in het vierde stil.
deerjaar, bestemd voor de dienst in Oost-Indie. Zij hebben daarbij groote
proeven pegeven van hunne bedrevenheid in de Maleische taal ook in Ara.
bische karakters geschreven; dezelve hebben bij de toehoorders verwonde.
Tine en bevreemding gewekt', vooral in aanmerking genomen, dat zij slechts
gedurende 18 maanden enkele lessen *s weeks bijwoonden.
OOST-INDIE.
De Avondbode bevat, onder dagteekening, Amsterdao 15Julijde volgende
berigten
Ten aanzien van de onrustige bewegingen in de residentie Pafembang,
waarvan wij in ons nommer van den 5den dezer maand gewaagden, hebben
wij sedert vernomen, dat dezelve niet anders dan het uitvloeisel waren van
•dien geest van tegenstrevingwelke zich in de binnenste gedeelten van Sn-
marra steeds tegen een geregeld bestuur heeft geopenbaard. In het Kikimsche
district, waar oproerige bewegingen tegen het gezag reeds hadden plaats
.gehad, is echter alles weder tot de orde teruggekeerd; uit andere gedeelten
van het Palembangsche waren de tijdingen niec zoo gunstig. Hier en daar
heeft men het plegen van eenige ongeregelheden en gewelddadigheden te
betreuren gehad, doch waren, om de hernieuwing daarvan zoo veel mogelijk
te beletten, door den resident van Palembang de meest gepaste maatregelen
•genomen. Ten overvloede was re Batavia eene kleine expeditie van 400 man,
onder aanvoering van den Majoor Schwartzgereed gemaakt, om zoo noodig
aan de handelingen van den Resident meerderen klem te kunnen bijzetten
ofschoon men ter laacstgemelde plaats scheen te vertrouwen, dat de orde
zonder eenig bloedvergieten zon kunnen hersteld worden.
Bij het bestuur in Oost-Indië is men bedacht op het nemen van maatrege
len tot verbetering van het paardenras aldaar, en in verband met dat voor-
nemen heeft het gemelde bestuur, zoo wij vernemen, onder anderenook
last gegeven rot den aankoop in Nederland van drie dekhengsten en vijfmerrien.
De heer Forstendie onlangs door den Koning tot lid der Commissie voor
3iet natuurkundige onderzoek in Indië is benoemd geworden, en, zoo wij
vernemen, spoedig naar zijne besremming denkt te vertrekkenschijnt meer
•bepaaldelijk voor de Zoologie werkzaam te zullen zijn, hoezeer hem daarbij
-de verzameling van voorwerpen, tot andere takken der natuurlijke historie
'behoorende, ren sterkste is aanbevolen. Vooreerst schijnt hem het eiland
•Celebes als eerste werkkring aangewezen te zullen worden, hetgeen, aange
zien dat eiland door natuurkundigen tot nog toe weinig of niet bezocht is
eeworden, aan de beoeferaars der natuurlijke historie het uitzigt geeft op
;belnngriike ontdekkingen.
De Londensche dagbladen honden zich sedert eenigen tijd bezig met de
•menigvuldige landverhuizingen van de Oost- naar de West-Indien, bijzonder
•met die van de bergbewoners van Bengalen, Coolies genaamd, welke zich
voor een aantal jaren vrijwillig als daglooners, om in de West-Indische plan-
-raadjes re werken, verhuren, op voorwaarde van vriien overtogt derwaarts.
"Bii zonder in Ca'cntra houdt men zich bezig deze eenvoudige menschen te
vervoeren en met hen overeenkomsten te sluiten, van welke de hoofdzaak
18 J U L I J.
is, dat tijin de West-tirdiën komende, vijf jaren voor nier moetéh wérken.
De Times, de misbruiken hiervan opgevende, noemt dit eenen nieuwen sla
venhandel, niet minder schandelijk dan de oude; doch de Morning Chronicle
noemt liet eene weldaad, zoowel 'voor Bengalen, hetwelk over bevolkt is,
als voor de Cooties zeivenwelke uit een land, waar-de daghuur sléchts drié
stuivers is, 'en waar hongersnood én cholera duizenden wegslepen, verplaatst
Worden ifaar èen land, waar het dagloon tienmaal hoogeris, en waar zij,
ha verloop van.de vijf jaren, aangenaam en gelukkig van hunnen handen',
arbeid kunnen'léven, er voorts bijvoegende, dat her Gouvernemet alle mo.
gelijke maatregelen neemt, om te zorgen, dat deze menschen niet mishan.
dejd, misleid of bedrogen worden. Uit Berbice schreef men onlangs, dac
aldaar twee ladingen, met 500 van deze menschep tot groot genoegen van
de planters, waren aangekomen.
RUSLAND.
Te Londen had men over Konstantinopel uit Circassie berigt ontvangen^
dat de Russische troepen den 20Sten Mei, 11a eenen hevigen tegenstand der
bevolking, bij Sotshah eene landing gedaan, maar daarbij veel volk verloren
hadden. Elf dagen later was eene veel sterker krijgsmagt ontscheept, die
door sommigen op wel tien duizend man begroot werd, en had de Russi-
sche Bevelhebber eene proclamatie aan de Circassische opperhoofden uitge
vaardigd, bij welke hij hun voorwaarden van onderwerping voorschreef, die
echter door deze met versmading verworpen waren.
SPANJE.
Berigten over Parijs van den 15 Julij.
Üit Logrono wordt van 6 Julij geschreven, dat de Christinos-Oversce van
Halen in de vallei van Solane eene menigte verkenningen heeft gedaan en
daarom hem het bevel zou zijn opgedragen over de troependie Escella moeten
belegeren; er zouden voor die belegering 40 bataljons en 20 escadrons ge.
bruikt worden.
Óndertusschen is de Carlistische Bevelhebber Marotto met 6000 man troe
pen te Estella aangekomen, zoodat het getal troepen, dat zich ter verdedi.
ging dier plaats bevindt, 15 h 17,000 man beloopt. Men zou dus kunnen
verwachten, dac er spoedig een bloedig gevechc zou kunnen voorvallen, dac
iets beslissends in de Spaansche zaken te weeg bragt.
De Generaal der Christinos Espartero heefc zich van Logrono en Viana
weder naar Victoria begeven; hij is voornemens, om hét kasteel van Gue.
bara te blokkeren en aan te vallen.
Verscheiden escadrons hebben op orde van den Carlist Marotto bevel
ontvangen, om eenige punten tusschen Eshauri en Estella te bezetten.
D U I T S C PI L, A N D.
Z. M. de Keizer van Rusland, is te Fürstenheim in Silezie bij H. M. de
Keizerin, den /den dezer aangekomen.
H. K. K. H. de Kroonprinses der Nederlandenis den pden Julij te
Kassei gearriveerd.
Z. K. H. de Erfprins .der NederlanJen en Z. K. II. Prins TVilhelm van
Pruissen zijn den i2den te Frankfort aangekomen.
De, Grootvorsc Troonopvolger van Rusland, werd den /den nog re Kop-
penhage wegens ligte ongesteldheid opgehouden.
Berlijn den 4 julij. Uit Maagdenburg verneemt men, dat de Kapellaau
van den nog in verzekering gehouden Aartsbisschop van Keulen, Michelis
zeer streng bewaakt wordt en hij 'de citadel niet meer verlaten mag. Hij*
bewoont een klein huis, welks toegangen afgesloten zijn; hij kan geene
gemeenschap even zoo min met andere gevangenenals met hem bevriende
personen onderhouden»
Tegen den Aartsbisschop van Posen is een geregtelijk onderzoek be
gonnen en door den Minister von Altenstein het volgend stuk afgevaardigd:
Opzigtelijk de gemengde huwelijken. Daar de Aartsbisschop van Gnesen
e-n Posen, deb 2/ Februarij dezes jaars, met overtreding der voorschrifteii
van het algemeene landregt, deel II, titel .11, iren 118, op eene on
wettige wijze, zonder voorkennis en toestemming cier Landsregering, ja zelfs
tegen haar uitdrukkelijk verbod, een bevel aan de geestelijken van zijn aarts
bisdom heeft uitgevaardigd, waarbij hij de tot hiertoe ten aanzien der ge
mengde huwelijken gevolgde handelwijze afschaft, en onder bedreiging van
zware kerkelijke straffen verbiedt, dergelijke huwelijken in te zegenen, in
dien nier te voren ten stelligste beloofd is, dat alle de kinderen in de Katho.
lijke godsdienst zullen opgevoed worden dat de vrije uitoefening dier gods
dienst aan de Kacholiike partij roegelaten worden en de Evangelische partij
zich bekeeren zal; zoo wordt deze onwettige verordening van genoemdent
Aartsbisschop bij deze van regeringswege voor nietig verklaard. Dezelve
moet dus als niet uitgevaardigd beschouwd worden, en gan alle geestelijken
en ambtenaren wordt bij deze op disciplinaire straffen naar de omstandig
heden te regelen, verboden, om zich daarop te beroepen, dezelve toe te
passen of openbaar te maken. Ten opzigte van de opvoeding der kinderen
uit gemengde huwelijken en van het verbod der proselijten-makerij olijven,
gelijk van zelf spreekt, de bestaande wetten en verordeningen van kracht,
gelijk ook de voorschriften van het Landregt deel TI, tit. 11443 en 444,
omtrent de te volgen handelwijze, wanneer een Kathol ij k geestelijke, wegens
het ontbreken van kerkelijke dispensatie zwarigheid maakt, een volgens de
landswetten geoorloofd huwelijk in te zegenen.
Bijaldien eenig geestelijke des Aartsbisdom Gnesen en Posen, wegens zoo.
genaamde overtreding van het bij deze nietig verklaarde Aartsbisschoppelijke
bevel, in ongelegenheid geraken of gestraft mogt worden, dan kan hij op de
krachtdadige bescherming der Regering tegen zulk een misbruik van de geeste*
iijke ambtsbevoegdheid staat maken.
GROOT-BRITANNIE.
Londen den 14 Julij. Nog dagelijks hebben er groote maaltijden en fees
ten in de hoofdstad plaats. Woensdag heeft de Koningin een diner gegeven,
waarbij de Hertog van Nassau met zijne beide zonen tegenwoordig was
ook bevond zich op hetzelve de Nederlandsche gewone en buitengewone
Gezanten, benevens de echtgenoot van den laatste.
De pracht van het feest door de stad Londen aan de vréemde Ambas
sadeurs gegeven, wordt zeer geroemd. Behalve die Ambassadeurs waren er
ook leden van de beide huizen van het Pailement van onderscheiden kleur
tegenwoordig, zoo als Sir li. Peel en O'Coniiell. De Lord Mayor, die aan
