LEYDSCHE
trim
0*19?
•ilk
A\ 1838.
MAANDAG»
ij"1'
aTïRïffl -s
>.-,r V
nvi*^
19 FEBRUARIJ.
NED E R LAND E N.
Leyden den i8den Februarij.
.De zuivere opbrengst van het Studenten-Concert ten behoeve der alge-
Tneene Armen, heeft na afcrek der onkosten zuiver opgebragt de aanzien
lijke som van 856.82}. Hiervjin is ook een gedeelte gegeven aan de Maac-
schappij, van Weldadigheid-,
Waarbij is gevoegd-»/ 177.\6\ van eenige Heeren Studenten, om te gelijk
met bovenstaande som aan de onderscheidene gesubsidieerde "Armbesturen
uit te deelen. j
Men meldt uit *s Gravenhage van den 16 Februarij:
Zijne Majesteit heeft den Kapitein Thomas Stock, van de Engelsche logger
-Ranger, als een blijk van Hoogstdeszeifs goedkeuring en tevredenheid, we
gens het door hem gehouden gedrag, bij gelegenheid van het vergaan /an
het Nederlandsen biikschip Padavgverleend eene gouden medaille, ter
.waarde van 25duCacen, verge/,ein van een loffelijk getuigschriftde be
doelde daad meer omstandig vermeldende; mitsgaders aan ieder zijner man.
schappen die hij het bedQ.eld.e^CAibcil;hulp .hebben aangebr.agceene grati
ficatie van een sc., ben.evg13sj.ee11 vereerend getuigscluiiii
Hoogstde^elve heeft tot commies van aannemingder marine te Rotterdam,
in plaats van wijlen R. Trier Jzl:, benoemd Vaart mansthans te Vüssin-
gen-in geli'ke betrekking w.erkzjjam., en.;b£paald dat de werkzaamheden van
laacsigemelde .met 1 Ap' i.iaanstaande zuilen worden verrigc dooi een daartoe
nader te bestemmen bureau-ambtenaarbij.de directie te Viiss ngen werk
zaam, en tender's dat te Willemsoordde gelegenheid .zal worden gegeven
om zich in 'VRijk'S •zeeaiensc re kunnen doen aannemer), welke werkzaam
hed^u, 1 sm^de met dat tijustip, aap, een bureau-ambtenaar bij het manne-
e.t?,b;isseinent aloaaizullen wogden -^opgedragen»
Naar jnen vejineemt is-.bii. Kpninbhik besluit bepaalddat tot aanmoe
diging tier •dienstuenung bij het górps, mariniers,de volgende handgelden zul
len worden uitgereikt ais: voor de reeds gediend-en of de.zpöd.anig en-welke
zich, na _vo.bragi.en 6iens»tiju- van zes jsren, zullen reëngageren50, in.
stede wan /30, zoo als vroeger is; bepaaid voor de onged.iendeu', ftimede
voor. zes. jai envan/30 tot 35, in plaats van 70ter.yviji vérder ztiilen
kunnen aangenomen worden jongelingen, den ouderdom van zestien jaren
hebbende bereiktmits zich voor acht jaren te verbinden; en van een goed
lichaamsgestel zijnde., zullende aan zoodanige jongelingen een premie van
10 worden toegekend.
Naar men verneemt, is de Generaal-Majoor Verveer benoemd tot Be
velhebber over de troepen, welke in onze Atrikaansche bezittingen tegen
het Hamasche Negerhoofd moeten ageren. li)e Kapitein bos, van den artil-
lerie-transporr-trein te Delft, zal Z. H. Efl. Gestr,. derwaarts vergezellen,
om na den afloop .dezer expeditie op de ku?c. van Guinea achter te büi-ven,
en het bestuur onzer bezicringen aldaar op.zi.ch te :uemeu. Een.van .Zijner
Majs. oorlogschepen zal met gameiden Hoofd (riificjier,.uit dit Rijk vertrek
ken, en", 'gedurende dezen veïdrogt, 'ónder; desrei-fo, bevelen staan.
Het bevestigt zich ook., dat de heer TonnhneijerC o m m a n deur ad interim
na' gekwetst'té zun, getracht heeft zrich door .zwemmen '.e,redden, .d. ch
toen, niet met pijlen, maar met schietgeweer, is doodgeschoten, daar niet
alleen bij de Negers op .de kustma&r öok :in 'déaangrenzende landen geen
pijl of boog in gebruik is.
Naar mén verneemt is 'er."'tér 'vérzach'cfag "van het lot der armen .e.n be.
hoeftigen- bij-de voortduring aah 'de koude, door hec Stedelijk. Bestuur óp
bedé-n-beslotén.- om andermaal, én 'vvel op aanstaanden Dingsdag, den 2osten
dezer, eene a-lgemcene inzameühg yan jgéld.en' bij de ingezetenen .dezer stad
te laten- doen, waarvan de 'opbfêngsc Yót.'.imdeéJing, van. brandstoffenof an
dere behoeften zal worden aangewend. Bij de békende milddadigheid der
ingezetenen, twijfelt men riet,'dat die b.èsjujc,. waartoe ten gevolge van den
voortdurenden nood is overgegaan, door een, ieder zal worden gewettigd,
terwiil- nier, zich voorzeker zal beij'veren ,7°m P?-'1 de. dringende aanvrage van
•het StedelijkBestuurmet de theeste bereidwilJigb.eid en (de(,grpocsté mild.,
'heid te voldoen. .1
De vóór stél ling in de Fran Che schouwburg alnicr, ten voordeele der
>armen op de'ti i4den dezer ï'ëgfeWti(, iiëefc 332 opgebragt.
De Russisch-Nederlandscne schuld was op den isten Januarij van dit
jaar /-229,000,000. f
Men tneidt uit Amsterdam .van den igden dezer:
(•-'.Het heeft 'Zijne Maj. behaagd,' bij ijeslnit van 27 December 1837. tot
lid van den Raad van Bestuur der Konfrigiijke Akademie van beeldenée kun
.sten te AmsterdamIn plaats da'n den heer'ChretienDubois* te benoemen
den Hooggeleerder heer IVillem \Vrolikw.ejk^iop: den 7den dezer zitting in
den raad Voornoemd heeft genomen. -
Op denzelfden dag heeft de Raad van Bestuur voormeld de navolgende
Jjeuoemingen' gedaanTot honoraire' leden dér Akademie, voormeld: Mevr.
E. Kiersceb. Haanen, Mevr. M. C'. Mblkeriboèr', 'geb. Schenkhuizen^Tevr.
.7. de Pries* geb. Roeters van Lrnnepallé te Am^étclam woonachtig.
Tot leden: .7. P, Lange, Mr. J. v'ein L'ennePbeide re Amsterdam"; ,.7.
Mfttcnbririkté Barneveld; J. Ter IWeulen D C. Pdrairabeide te Am-
Sjterdam; .7. P. Schot/bergte Utrecht; D. .7. Siuytef, J. Ede Vries, en C.
van der Vlietr Pietersz., alle te Amsterdam.
-r- Nopens; den staat der nijverheid in de stad Delft, verneemt men de
volgende bijzonderheden: Er bêstaat aldaar eene aardewerk-fabrijkwaarin
Engelsch roomkleur-aardewerk, én sedert 4 jaren ook porceleinen kagchels
worden vervaardigd. Deze fabrijk vermeldt met dankbaarheid de bescherming
van de Nederlandsche Handelmaatschappij. Twee bierbrouwerijen, eène aziin
makerij onderscheidene branderijen en distefeerderijën verkeeren in meer of
I min gunstigeij' staat. De glasblazerij of-de Tabriik van flesschehwaarin, iri
pa^ojging der; Engelschenook het zoogenaamde o'liéglas met glazen stop
pen, vervaardigd wordt, beklaagt zich over het gering vertier. De békende
fabrijk; van filtreertonnenom stinkend water te zufverén en hetzelve drink
baar te makenvan^de heeren van' Meerten en Zonen, geniet een tamelijk
y^nier. Onder de overige fabriiken verdienen ook nog géhoemd te worden
£e,ne kopergieterij en eene bloeijende lakenfabrijk en v'ërwerijèene parentolie-
fabrijkwaarin de zuivering der raapoliè van lampen en dér lijnolie vjpp olie-
verwen,, door middel van stoomnaar Logans stelsel wordt bewerkstelligd
yie.r olieslagerijen, waaronder ééi^e geheel, en eene Andere gedeeltelnk^ door
stoomkracht gedreven wordt. Van de vroeger in groot'aantal aamvézige plateel
bakkerijen zijn slechts drie nog ih werking, maar verkeeren in.eenen pnguu
stigen toestand. .In de stedelijde werk-inrigting voor armen, waarvan hét doel
is, wering van bedelarij en opwekking tot werkzaamheid onder de behoeftige
volksklasse, worden koehaar en wollen garens gnspontien, tapijten etV paar
denharen stoffen geweven. De arbcidslooneh welke jaarlijks worden uitge
geven, zijn rcetis tot een bedrag van 10,000 gestegen. Hec departement
Deifc van de maatschappij tot bevordering der nijverheid, besluit desZelfs
belangrijk verslag met eene beschrijving" van de in die s;ad aanwezige artil
lerie constructie-magazijnen, bestaande uit "eene affuicmakerij, eene weverij,
eene geweermakers-'eii eene zadeimajteTs-wêrkplaatswelke, v'ab' elkander
gescheiden, in atZondérhjke gebouwen gevestigd zijii en een aanzienlijk getal
arbeiders werk verschaffen. Inde Smederij bevinden zich 30 vuren en 2 gloei
ovens. In de d ra a ij e r ij worden door een stoom werktuig van hooge drukking,
met een vermogen van 16 paarden kracht, verschillende oraaibanken en werk
tuigen in beweging gebragt. De ketels, bij het werktuig gevoegdzijn van
eene vreemde en te weinig bekende uitvinding van den heer Utue te Dresden,
en zijn, door deszelver constructie, voor barsten en daaruit vbortspiuicei de
ongelukken, beveiligd. Na hue j .ar 1830 werd bij de opgenoemde construc
tie-magazijnen eene ijzergieterij gevoegdaan welke inen, door de daar.
stelling van een stoomwerktuig, eene groocere uitbreiding schijnt ce zullen
geven, en alzoo tot eene der belangrijkste werkplaatsen des Rijks te ver
heffen.
In de Staats-Courdnt van den i7den dezer leest men:
De tijdingen van onze Nedcrlandscne rivlertakken bewijzen, dat aldaar
thans algemeen meerdere aanwas van water wordt opgemerkc, waarin echter
eene zeer wenscbeiijke gelijkmatigheid liéerscht. Het ijs zit overal nog on
bewegelijk vast. In de Merwe ce Goriuchem werd het in den nam'ddag
van den i5tteo nog bevonden 33 ïi 36 duimen dik te zijn. Voor Woudri-
chem had net den i4den in de Maas eene dikte van 32 <l 33 duimen. In de
Lek bij Vreeswijk was hét, den 15de!! des morgens, bevonden 25, 27, 30
en 3-2 -duimen' dik te zijn. Van bet Katerveer wordt, mede ónder dagite-
kening*van gisteren, gemeld, dat het. ijs aldaar, in weerwil van de op nieuw
ingevalien vorst, in dikte eer af- dan toegenomen is, en dat die dikte toén
34.' dif/rn bedroeg.
- Uit Dordrecht melde men van den 16 Februarij:
Over het algemeen zijn de berigten, nopens den stand van ijs en water,
zoo op de boven- ais op onze benéden-ruieien, voortdurend niet ongunstig.
Het schijnt dat nergens veel water is, en de aftapping naar mate van deri
aanvoer'overal ongehinderd en gevvenscht voortgaat. Daarbij worde hec ge
vaar, naar mate hec saisoen vordert, gedurig minder; zijnde er schier geen
voorbeeld van, dat, na Januarij, door ijsgang of ijsstopping op de beneden
rivieren ikbYakén zijn' veioorzaaKC,
Uit Groningen deeic men het volgende overzigt mede nopens den staat
van het Weêr in de afgeloopene maand Jannarij:
Januarij was eene bij'uitstek koude maand. De vorst, die zich vroeger
ëenigzins had dóén gevoelen, nam dén' 7den van uur cot uur in kracht toe,
en bleef onafgebroken de geheele maand aanhouden. De eerste dagen van
de vorst waren, wegéns den scherpen en harden oosten wind, zeer koud;
tóén de wind scilde, nam de koude nog meer toe. Zoo waren onder de
Uoudsre dmen te 'telïeti den 13, 15, 19, 23 "en 25sc'eh. De thermometer
teekéhd'e in' den morgen van den isden, 5 graden boven nul; den I5denj
2' graden onder ruil; den iipdeu, graad onder nul; den 23Sten9 graden
bóven nul; den 25scen, 8 graden boven nul; hierdoor kreeg het ijs eene
ongewone dikte, zoodat het de zwaarste vrachten dragen konde, en eens
éeo geielscliapdac.' van hec eiland Terschelling te Harlingen aankwam;
iets, dat als eene groote bijzonderheid van deze koude zal blijven aange-
teekènd'. De. gevallen en gesmolten sneeiiw bragt een J duim water aan,
zijnde er niet meer dan J dm ai uitgewasemd. Meesc aitijd waaide de wind
U'ichet 'O. N. O., de lucht was veelal heidér. De hoogste stand des ba
rometers* was 29,8; de 1 af»s e 28.jde thermometer is eens tot 45 graden
geklommen en tot 2 gr. onder nul gedaald. D: langdurige en harde vorst zal
veel schade gedaan heDben aar, de fijne v lichten', hetwelk reeds merkbaar is.
- Nog dagèlijks sedert den 26scen der vonae maand wordt over hec ijs
het verkeer tusschen den vasten wal van Vriesland en hec ei'and Ameland
voortgezet, en biedt d:ikrbij dé uitgestrekte waterplas een schouwspel aan,
waarvan weinig mensc'hen heugenis dragen. Z »o als men den icden Januarij
voor hét eerst den togc ovèr de waterbaan te voet, en den 22s:en met paard
en slede volbrifgt, zoo ziet men nu gcheele t eiuen van 20 tot 50 sleden,
cbaisen, boerenwagens, enz., ieder mcr 10 ii 12 pe-s nen bevracht, van
Hol werd en van elders naar Ameland en vice-versa over de ijsvlakte rijden,
Uit Zeeland wordt het volge-de gemeld:
Den 7tlen dezer heeft zekere landman. Aart van der Maasondefnomen
om met paard en narrenslede, van Corcgene naar Wolfaartsdiik'over de be
vrozen Schelde te rijden, iets hetgeen, naar metischen geheugen, nimmer
te voren gebeurd is. Meermalen verlustigde hij zich, op dien dag, dezen
cogt te herhalen, aldus van den eenen naar den anderen oever omtrent 170
personen overvoerende. Zijn voorbeeld moedigde een groot aantal jongelie
den aan, om zich mede op het ijs m.et schaatsen te begeven, hetgeen ook*
naar men zich kon herinneren, nimmer tc voren geschied is.
WEST-INDIE.
Cüha£ao den 12 November. Een herige uit deze stad, na vermeld té
heboeiD dat oe Venezuelanen thans met Spanje in regtscreeksche verbindce»
nis staan, voegt er hec volgende bij:
Hoezeer wij, ingezetenen van Curasao, ons1 verheugen met den voortgang
van het geUik onzer overburen, zoo is mlks echter op nieuw een scoffeliik
nadeel voor ons. Na den ordergang van onzen handel, door de omwente
ling op dé vaste kust veroorzaakt, bleef ors nog altijd de hoop over van
de vrachtvaarders onzer leuren te blijven. De veiligheid dezer haven, de
volkomenheid onzer werven, de lagé prijs van bouwen en herscellen van
vaartuigen en de overvloed van bevaren zeevolk in deze kolonie, hielden
deze hoop in ons levendig. Dit was de reden, dat men in geen tijdstip als
thans, zulk een stel fraai gebouwde en snel zeilende vaartuigen in onze ha
ven zag liggen. Als vrachtvaarders bragten onze schippers de producten
van Venezuela naar Cuba en Porto Rico, van waar zij naar Oud-Sparje in
gescheept, werdenen voerden van daar de waren van Spanje naar de over-
kusc 'ce^ug.., Door de regtscreeksche vaart van Spanje naar Zuid-Amerika,
bond: deze onze vrachtvaart op.
.Z,r. .Ms,,.brilt, de Valk he.eft onlangs eenen togc gedaan naar eene plaat? 4
waar men bij geheugenis de Hollandsche vlag nog niec gezien had, n-imélijk
de Kurlische eilanden (Haiti of Sc. Domingo); men zege, dat bet doel dier