TM E D E R L A N D E N.
Leyden den ipden November.
Uit eene opgave nopens den staat van het Invalidenhuis alhier, gedurende
den jare 1836, blijkt, dat de sterkte der manschappen door elkander 142 man
bedroeg, zijnde er, in dat tijdvak, opgenomen 10 man, overleden 6, vrij-
willig ontslagen'9, terwijl, uithoofde van wangedrag, aan 2 het verder ver-
blijf' in het gesticht is ontzegd. Óp 31 December van het genoemde jaar
beliep de dadelijke sterkte 125 nian, onder welke 13 uit vroegere oorlogen
en 18 air den laatsten strijd. Na aftrek der pensioenen, kostgelden en gra.
tiflcatien, heeft deze inrigting, over 1836, aan de verschillende fondsen,
te zamen gekost ƒ21,293. 81. De kosten hebben, dat jaar, meer beloopen
dan gewoonlijk. De reden hiervan moet voornamelijk gezocht worden in de
buitengewone herstellingen, welke het gebouw heeft ondergaan, ten deele
als gevolgen der ontzettende stormen, die in het najaar en den winter van
het afgeloopen jaar gewoed hebben. Ter vervulling van de zedelijke be
hoeften der Israëliten, was ook thans weder dienstbaar de ia het gesticht
aanwezige bibliotheek, en inzonderheid het godsdienstig onderwijs en de
vlijtige bijwoning der openbare godsdienst-oeleningen.
Men meldt uit 's Graverihage van den 18 November:
Bij besluiten van Zijne Majesteit den Koning zijn benoemd:
Tot lid van het Provinciaal Collegie van toezigt op de Kerkelijke admi-
nistratie der Hervormden in Gelderland, de heer F. G. MeijbaumPresident
der Regtbank van Eersten Aanleg te Arnhemen tot Secundus van den
Questor-Generaal der Algemeene Hervormde Synode, de Ireerf. .7 Ames't«ff.
Den isden deZer is het standbeeld van Erasmusvolgens Komnglijke
beschikking, voor de bibliotheek alhier bestemd, met goed gevolg in de
daartoe bestemde nis geplaatst. Het standbeeld zelve is, behalve het pië
destal en verder bijwerk, 7 voet hoog, weegt ruim 1500 Ned. ponden, en
laat, wat de uitvoering betreft, niets te wenschen overig. Het denkbeeld,
om het beeld van dien beroemden man in zulk een der letteren en weten
schappen gewijd gesticht te plaatsen, is ongetwijfeld hoogst gelukkig.
Weldra (den 29sten dezer) zal de Tweede Kamer der Staten-Generaal
derzelver werkzaamheden met ijver hervatten. In eene van derzelver eerste
zittingen zal, naar men verneemt, van Regeringswege aan dezelve ter over
weging worden toegezonden een ontwerp van wet, betrekkelijk de ligting
van de Nationale Militie voor den jare 1838 een ontwerp, tot verlenging,
gedurende dat jaar, van de bestaande wettelijke bepalingen tot beteugeling
van woelingen van kwalijkgezindenen een ontwerp, tot wijziging der wet
van 16 Mei 1829, waarbij eenige transitoire bepalingen, bij de invoering
der nieuwe wetboeken, zijn vastgesteld. Bovendien ziet men het ontwerp
van wet, houdende eene gedeeltelijke herziening van het tarief der regten
op den in- uit- en doorvoer, te gemoet. Wat de begrootings-wetten voor
1838 betreft, men verwacht, dat de Regering eerlang de veelvuldige, door
de leden der Tweede Kamer op dezelve gemaakte bedenkingen, beant
woorden zal.
Van Regeringswege zijn bekend gemaakt eenige additionele artikelen
den 12 September jl., alhier gesloten en onderteekend tusschen den Baron
Verstolk van SoelenMinister van Buitenlandsche Zaken van Z. M. den Ko
ning, en den Baron Mortierbuitengewoon Gezant van Z. M. den Koning
der Fransch'en, dienende tot aanvulling der vroegere gesloten postconventie,
en betreffende de overbrenging der correspondentiendoor middel der stoora-
pakketbooten, gevestigd tusschen Rotterdam Duinkerken en Havre. De
zelve houden hoofdzakelijk in, dat de kosten van vervoer der brievenmalen
door de stoombooten varende tnsschen Duinkerken, Havre en Rotterdam,
zullen zijn ten laste der Nederlandsche posterijdat de gefrankeerde en on-
gefralteerde brieven en monsters van koopwaren, die de kantoren van Havre
tn Duinkerken ter eeneen van Rotterdam ter andere zijdemet de stoom-
pakketbooten zullen verzendenwederkeerig tegen dezelfde prijzen en op
dezelfde voorwaarden zullen worden afgeleverd, als de verzendingen, die
volgens de overeenkomst van den 10 October 1836, plaats hebben tusschen
de kantoren van Breda en Valenciennes -, dat nogtans de van Duinkerken en
Havre afkomstige brieven enz., aan de Nederlandsche posterij zullen wor-
den afgeleverd cegen den prijs die door de overeenkomst van den 12 Sep-
tember 1817, voor den eersten Franschen postkring vastgesteld is. De dag.
bladen enz. zullen bij voortduring over en weder worden gefrankeerd.
Uit Amsterdam meldt men van den 17 November:
Z. K. H. Prins Albert van Pruissen is heden alhier aangekomen.
De tweede klasse van het Koninglijk-Nederlande Instituut heeft gisteren
hare elfde openbare vergadering gehouden, onder voorzitting van den Hoog.
leeraar A. des Amorie van der Hoeven, die dezelve opende met eene tref.
fende toespraak, waarbij inzonderheid werd hulde gedaan aan de nagedach
tenis van leden, geassocieerden en correspondenten, welke de klasse gedu.
rende het laatste tijdvak door den dood verloren had.
Hierna las de vaste Secretaris, de heer Mr. S. Iz. FViselius, een beknopt
verslag van de werkzaamheden der klasse, sedert hare laatste openbare ver
gadering, en deelde vervolgens het programma mede van de nieuw uitge
schreven prijsvragen, waarna de heer IV, Broes zich, op uitnoodiging van
den heer Voorzitter, aan het spreekgestoelte plaatste en voorlezing deed van
eene verhandeling, over de aanstelling van Matthias tot Landvoogd, ter
handhaving en aanprijzing van een kritisch onderzoek der Vaderlandsche Ge
schiedenis,
Naliet eindigen dezer verhandeling verzocht de Voorzitter den Hoogleeraar
Mr. B. H. Lulofs, tot de mededeeling van hetgeen zijn Hooggeleerde voor
deze plegtigheid had bestemd, waaraan geredelijk werd voldaan door de voor-
dragt van een Lofdicht op Vondel.
Na al hetwelk de vergadering door den Voorzitter werd gesloten, met
dankzegging aan de heeren Broes en Lulofs, die zoo veel tot den luister de
zer zitting hadden bijgedragen, aan de booge stadspersonen en Commissiën
uit verschillende geletterde maatschappijen, als ook aan eene talrijke schare
van toehoorders, voor de eer hunner tegenwoordigheid, welke bij aanhou-
heid getuigt van hunne voortdurende belangstelling in al wat met de Neder
landsche Geschiedenis en letteren in betrekking staat.
Wij herinneren te dezer gelegenheid aan de openbare vergadering der derde
klasse van hetzelve Instituut, welke op eerstkomende Maandag den 20 No
vember, is bepaald, en waarin de Hoogleeraar PV. A. van Hengel eene ver
handeling in de Nederduitsche taal zal voordragen.
De heeren ,T. J. Rochussen en von Scheif, die, van wege het Neder,
landsche Gouvernement, bij het Kabinet van Berlijn zijn werkzaam geweest,
tot sluiting van het tusschen Pruissen en de Nederlanden thans bestaande
tractaat op de Rijnvaart, hebben onlangs, bij eenen brief van den Koninkl.
Prnissische Minister van Buitenlandsche Zaken, van wege Zijne Maj. den
Koning van Pruissen, elk ten geschenke ontvangen, eene gouden snuifdoos,
prijkende met 's Konings naamcijfer, en rijk met brillanten omzet, terwijl
hnn, in den brief zeiven, 's Konings vereerend gevoelen, omtrent hunnen
ijver tot daarstelling van het gemeld tractaat, in de vleijendste bewoordin
gen is te kennen gegeven.
De graveur aan 's Rijks munt, te Utrecht, de heer J. P. Schouberg,
heeft thans voltooid eenen gedenkpenning, ter gedachtenis van de opening van
het Groot Noord-Hollandsch Kanaal in 1824, waartoe hem van 's Rijks wege
ondersteuning toegezegd was.
Op de voorzijde van dezen penning prijkt 's Konings borstbeeld, met het
omschrift:
Wilhelmus I. Belgii Rex. Luxemb. Magn. Dux.
Dat is: IVillem lKoning der Nederlanden, Groothertog van Luxemburg.
Op de keerzijde ziet men de groote sluizen van het Noord-Hollandsche
Kanaal, door welke Neptunus (het zinnebeeld van de Zee, of den.Oceaan,)
gewapend met zijnen drietand", en staande op zijne door twee paarden ge
trokken kar of wagenbinnen komt. Op den voorgrond aanschouwt nieti
aan de linkerzijde het IJ, voorgesteld onder de gedaante van eenen half lig
genden Riviergod, en aan de regterzijde, de zittende Stedemaagd van Amster
dam, in blijde houding, en de hand uitstrekkende naar Neptunus, welken
zij schijnt te verwelkomen. Boven aan leest men:
Nova Amstelodamum aperta Neptuno via.
Dat is: Een nieuwe weg naar Amsterdam voor Neptunus (dat is: de Zeê,
den Oceaan) geopend.
Onder aan staan de woorden:
Canali IIoll. Sept. regiis auspiciis perfecto, laetatur civitas.
a°. mdcccxxiv.
Dat is: Door de voltooijing van het Noord-liollandscho Kanaal, wordt de
stad (Amsterdam) verblijd, in het jaar 1824.
Deze gedenkpenning is een der rijkste en fraaist bewerkte, welke tot dus
verre onder 's Konings regering vervaardigd zijn. Dezelve draagt de onmis
kenbare blijken van de groote vorderingen, welke de heer Schouberg 111 de
graveerkunst gemaakt heeft, en mag wedijveren met vele gedenkpenningen
welke buiten 's lands gemaakt zijn. Het is te wenschen, dat hetpuDliek,
door zich deze en andere medailles aan te schaffen, deNoord-Nederlandsche
kunstenaren aanmoedige, om zich meer en meer te bekwamen in een vak.,
dat eenmaal zoo sterk hier te lande bloeide, doch later in diep verval ge
raakte, en zich nu weder op uitstekende wijs begint te verheffen.
De vasie loodsdienst op het groot Noordhollandsch Kanaal, waarvan
het reglement is goedgekeurd bij Zr. Ms. besluit van 25 July 1837, zal met
den 2osten dezer in werking worden gebragt, en zullen, dien ten gevolge,
van dien dag af, geen andere loodsen meer mogen worden gebruikt dan de
voor het gemelde Kanaal aangestelde vaste loodsen. Ook zullen de regten
voor het loodsen van schepen worden geheven overeenkomstig het tarief,
aan het voorschreven reglement geannexeerd.
De misdadiger Okke Geerts Kluindie den 27 April I. 1. de vrouw des
huizes, bij welke hij diende, M. A. Fleisman, echtgenoot van D. Sikkens
Bisschop, onder Uithuizen, met eene bijl van het leven beroofd, eenig geld
gestolen en daarna zijne misdaad bekend heeft, is voor het Hof van Assises
voor de provincie Groningen en Drenthe, den i4den dezer ter dood veroor
deeld. De veroordeelde heeft gratie verzocht.
Tusschen 's Hertogenbosch en Engelen is de Bokhuizersche markt
schuit omgeslagen, waardoor, zoover men nu reeds weet, 14 menschen
hunnen dood in het water gevonden hebben.
Uit de provincie Zeeland meldt men van den 25 November:
Zr. Ms. corvet Hjpomeneswelke sedert eenige dagen de reede van Vlis-
singen had verlatenen uit hoofde van den sterken wind in het pas van ter
Neuzen, de wijk had genomen, is heden morgen met gunstigen wind van
daar gezeild, en na de vesting Vlissingen met zijn kanon begroet te hebben,
zeewaarts gestevendom zijne reis naar Batavia te vervolgen.
Te Yzendijke, 4den district der provincie Zeeland, is de nieuwe kazerne,
welke, uit hoofde dezelve noch niet geheel was afgewerkt, gelukkig niet
werd bewoond, bij den jongsten storm, geheel omver gewaaid, en in een
puinhoop veranderd.
Volgens een brief van St. Helena, in dato 15 September, door de
boekhouders ontvangen, was aldaar per de Engelsche brik Velocity, komende
van Madagascar, gearriveerd de Majoor Brunals passagier zich bevonden
hebbende aan boord van het Nederlandsche schip de Nijverheid van Rotter
dam, Kapitein T. J. J. Bouman, den 22 Februarij van 'Batavia naar Rotter,
dam vertrokken, welke rapporteert, dat op 29 Maart daaraanvolgende, zich
toen bevindende op 29 gr. 56 min. zuiderbreedte en 43 gr. 38 min. ooster.
lengte, gedurende een verschrikkelijken storm, de bliksem des avonds teil
7 ure het schip had getroffen, waardoor de kaneel, in het tusschendek ge
plaatst, was in brand geraakt, en alle pogingen om de vlam te blusschen
vruchteloos bevonden zijnde, was men ten 11 ure des nachts genoodzaakt
toevlugt tot de boot en sloep te nemen en het schip te verlaten, hebbende
geene andere provisien kunnen medenemen dan 1 zak beschuit, 12 hammen
en I vat Wacer; dat men, na eene allergevaarlijkste reis, den 14 Apfil Op
de oostkust van Afrika aangeland en van daar te voet naar Inhambanie ge
reisd was, alwaar men den 26 April aankwam, en, na zich aldaar op den
4 Mei te hebben ingescheept, den 28sten dier maand te Mosambiqe was
gearriveerd, van waar men trachten zou gelegenheid te vinden om zich naar
Europa in te schepen.
In Belgie zal eerdaags eene compagnieschap worden tjpgerigtonder
den naam van Algemeene Stoomboot-Maatschappij. Deze maatschappij, die
ten doel heeft Belgie's handelsbetrekkingen uit te breiden, zal 14 stoomboo
ten in de vaart hebben, van welke 12 zullen dienstdoen tusschen 'Antwer
pen, Brazilië, Havana, New-York, Konstantinopel, Barcelona en Ham
burg. De beide overigen zullen in reserve blijven en tot het binnenslepen
-der schepen kunnen gebezigd worden.
AFRIKA.
Van de Kaap de Goede Hoop schrijft men van 23 September:
Een zware orkaan heeft hier op den isten September gewoed, waardoor
al de schepen in de baai, tegen de kust aangedreven, en verscheidene ge
heel verbrijzeld waren. De Kaffers plegen bij voortduring rooverijen. Men
maakt in die berigten gewag van den treurigen toestand in welken zich de
eqnipagie en passagiers van een aldaar aangekomen schip met landverhuizers
bevonden. Hetzelve was van het eiland Skye naar Nieuw-Zuid-Wallis be-
stemJ. Het schijnt, dat de passagiers, van wege het Gouvernement, vrije
passage hadden verkregen. Zij waren den 6 Julij gezeilden liepen de Ta
felbaai den 10 September binnen. Uit het verslag eener Commissieom
den staat der ongelukkigen te onderzoeken, blijkt, dat zij niet allen te za.
mente gelijkop het dek konden staan. Zij waren uitgehongerd en had.
den niet alleen aan levensmiddelen, maar ook aan kleederen gebrek. Al de
kinderen, die zich aan boord bevonden, waren ziek en de sterfte onder de
zelve was aanmerkelijk. Door het Bestuur van de Kaap zijn besluiten voor
gedragen, ten einde de landverhuizers eene betere behandeling en eene meer
gezonde en behoorlijker verblijfplaats op de schepen te verzekeren.
GRIEKENLA' ND.
Athene den 27 October. Den ipden zijn alhier uit Konstantinopel aange
komen Z. K. H. Prins August van Pruissen en Z. D. H. Prins Maximiliaan
van Leuchtenberg, vergezeld van onderscheiden Pruissische staf-officieren.
Z. K. H. de Aartshertog van Oostenrijk, Jan, en Z. K. H. Prins Aielbert
van Pruissen, waren den 24sten aldaar aangekomen.
Door eene Fransche stoomboot was een millioen fr, aangebragt, het
Fransche aandeel in de derde serie der leening bevattende.
RUSLAND.
Petersburg den November. Laatstleden Donderdag zijn de hier nog ach
tergebleven jonge telgen des Keizers, die na het vertrek hunner Doorlach,
tige ouders te Zarskaje-Selo hun verblijf hadden gehoudennaar Moskou
vertrokkenwaar dezer dagen de Keizerin met de Grootvorstin Maria Niko-
lajewnawelke den 15 October Simferopol en het schiereiland de Krim heb
ben verlaten, zullen aankomen. Eenige dagen later wordt ook de Keizer
verwacht; Z. M. wil echter eerst Tiflis, de hoofdstad van George en Meut.
scheibask, de hoofdplaats der Donsche kozakken, bezoeken. Voor het einde
