Bij de Wed, AiNTHOKY xve KLOPPER e* ZOON, te Lejde*
Men heeft de hoeveelheid lsva berekend die eenige volkanen hebben
Voortgebragr. De Vesuvius heeft er in 1794 nagenoeg 53.000 000 kabieke
jsèirrs van opgeleverd; in 179S heeft de vulkaan van het eiland Bourbon
tr 36,000,000 van uitgeworpenterwijl er bii de oitbaratine van 1787
48,000,000 kubieke irètres lava waren te voorschijn gekomen. Een stroom
lava uit den Etna, vervolgde rijnen loop tot op eer.en afstand van 40
Fngelsche mijlen. In IJsland bedekte eeue nitharsting van den Hekla de
helft van het eiland. De berekeningen welke alechta oii approiimatie knn.
1 en gemaaltr wordenijjn voldoende cro een denkbeeld te geven vio de
r-tzoggelfike boeveelheid vulkanische aroffeo die bij zulke uitbarstingen
uit de ingewanden der aarde worden gescheurd.
Alle uitbarstingen r|jn niet met rook, vuur en lava vergezeld: somwijlen
is er mets dan rook of alleen vlammen. In de omstreken va: Quito werpen
eenige volkanen mcdder en water te gelijk met de vlammen uit; [dikwijls
relf vindt men in dit water visschen, die rigtboar kortte voren gestorven
sl.n, hetwelk dus bewijst dat deze dieren levend waren in de onderaard,
sche vergaderplaatsen, waaruit zjj door den vulitasiscbe uitbarstingen wor.
den geworpen.
De jongste uitbarsting vsn den Jorullo heeft ons gelegenheid gegeven
den oorsprong en de vorming van eeneo nieuwen vulkaan gade te slaan.
De grond barstte van een, en verhoogde zich; uit de ontstane operirg
kwamen vlammen te voorschijn en gloeijende steenen werden op eene aan.
zienlijke hoogte daaruit geworpen. De aarde tn de ranliheid wil bewogen
als de golven van de zee; twee rivieren droogden eensklaps op, en weldra
kwamen stroomen modder en eene vreesselijke menigte rotssteen door de
nieuw gevormde operirg te voorschijn, al hetwelk den berg tot eene
hoogte van v|jf honderd roétres deed opkomen Deze daadzaak toont ons
hetgeen de onderaardiehe vuren kunnen bewerken. Zij doet ons ook dep
oorsprong kernen van die keten van kleine vulkanenwelke men rondom
eer en hoofd.klater vindt, zoo als om den Vceovius, Etna en de voor
naatrste uitgeloofde volkanen van Anvergne. De geweldige krschc van het
vulkanisch vunr bij gewone uitbarstingen van eeoen vuurberg moetonsdps
minder verwonderen, wanneer wij nagaan dat dn vunr zich door de hardste
rotsteenen soms eenen weg baant en ge'ueele aardlagen in beweging brengt,
Java biedt ons een ander voorbeeld van deze hevige uitbarstingen aan
de berg Papandijang is verdwenen zijn voet kan op vijftien mij en lengte
en zes mijlen breedte, niet meer van de omliggende vlakte worden onder
scheiden en de plaats waar de berg stond, heeft naauwelyks twee elien
hoogte. De vuurberg van Sumbawa, op de Moluksche elanden, overtrof
tile ovt rigen door zijne hevige uitbarailngen t hij bedekte een gedeelte van
bet cilar.d Javadat et 300 Eugelache mijlen van verwijderd is, met asch
en het vteesselijk genas door 2ijne uitbarstingen veroorzaaktwerd op
Sumatra op c.eoen afstand van 700 mijlen gehoord.
De 0: dertee che vulkanen hebben soms kracht genoeg om de vlammen
en den rook door de geheele bovenstaande massa water te doen doordringen.
Het schuim van de uitgeworpene metalen door de koude van het water
dadelijk bevangen, verhardt zich; op deze wijze wotdt de vorming der
putmtieenen uitgelegd.
Er zijn ook vulkanen die enkel modder, zonder vlammen, uitbraken,
deze vindt men op Java, de Kr.m, SiciliëtiIJsland eD zelfs tusschen de
Alpen. Onder deze rjjn d:e van Siciliên zeer vermaard en de uitbarstin
gen zeer hevig en vaD aardbevingen vergezeld. Buiten en behalven de
siijkstcffen werpen ook eentgen van deze vulkanen, zwavelachtige water
stof en steenen uit.
De ontbinding der lava-stcffen gaat soms zeer spoedig, en dan weder
zeer langzaam maar in alle geval maakt de daaruit ontstane stof, eenen
bijzonder vruchtbaren grond uit. Men heeft uit de onimnding van de
lava de oudheid vao dezelve willen afleiden en alzoo het tijdstip van de
uitbarstingen, die dezelve heeft voorgebragt meenen te kennen, doen dit
zijn veronderstellingen waarvan bet hierboven door ons gestelde de zwak
heid aanduidt.
Eenige natuurkundigen hebben de oorzaken der vulkanische ontvlammits-
ffCD WIJIcD uUIcggcn ca ijjn alzoo liet spoor geheel bijster geworden.
Older deze behoort voorzeker Werner, wiens hersenschimmig stelsel zoo
vele dwalingen heeft veroorzaakthij plaatste onder anderen het brandpunt
der vulkanen in onmetelijke lagen steenkoleo, die Bij toeval 10 bra.id raken.
Deze veronderstelling is zoo ongerijmd, dat het zelfs belagchvlijk zoude
zijn dezelve te willen wederleggen. Echter kunnen w(j zeggen dat het
niet blijkt, dat de vulkanen kolen bevatten, en zoo zuiks ware, boe
tcude men de hoeveelheid vinden om gedurende duizende jaren vuren als
die der vulkanen zflnte voeden t Men vindt geen Jodenlijm ouder de
vulkanische voortbrengselen of zoo men er op eenige plaatsen eene ge-
singe hoeveelheid van aantreft, is zulks toeval. Wat kan dan de oor
sprong van dit magtig en alcoosdurend vnur zijn
De vulkanen zoudeD voorzeker niec kunnen blijven bestaan indien hun
biandpuni ie d gt bjj de oppervlakte der aarde was, want indien dit het
geval waszouden zij spoedig alles verteerd hebben en de uerg zoude
instorten. Otn zulke vreesselijke klompen als de Etna en Pic vao Tece-
riffe zijn, boven de ruimte door menigvuldige uitbarstingen veroorzaakt,
te ondersteuren wordt een gewelf van eene aanzienlijke dikte verelscht
onder dit gewelf beneden in de ledige ruimte door het uitwerpen van vul
kanische stoffen veroorzaakt, moet het vuur branden, dat de in werking
zjjnde vulkanen voedtdeze vuren moeten dus op eene aanzienigke diepte
in de aaide zijn. Men zonde dit ook kunnen opmaken uit de onderzee,
sche volkanen welke boven de gewone zwaarte der door hun uitgewor
pene lava nog de geheele watermassa hebben ce aragen.
(Vervolg en Slot hierna
ZEE. T IJ DING.
Onder anderen lijn uit Tessel gezeild G. W. van Barneveld Kooy en
T. H. Trip naar Batavia.
Het schip Anna KatarinaKapt. H. A. Boije van Bacdholm naar Rot
terdam is den 3 April te Fredrtksbaven binnengeloopen.
AtrivementenTe Maltha Kapt. D. Millinovicb Daar Smirna en Kon-
rtantinopelen te Gibraltar P. T. Kramer beide van Amsterdam te Bel
fast L. J. Witkop, van Kotierdam, en G. Pryce, van Doidrechtte Le-
verpool Kapt. Ketelaar, van Groningen H. G. van Dam en G. K. Wykmere
van Dordtecht, F. J. de Winter, van Rotterdam, eu S. A. van der Wetff,
vao Hatlingen te Cardiff J. J. de Jorg J. H. i 1 ut en J. S. Bakker, van
Amsterdam; te Graverend W. J.S. Clt'k van Rotterdam, en W, Nazeby
van MedeDDlik; te Hull R. Cook, van Rotterdam, K Pyies, van Am
sterdam, D. Ouwehand, van Alkmaar, en D.D dejonge, van Harnngeu
te Sunderland F. W. Stuit, van Rotterdam, A. Balter en J. Kilvingcon, en
ie Shields C. A, Eghoim en N. Nielsen, aile van Schiedam, J. Parker, van
Rocterdam, A. J. Busier, van Dordrecht, en P.P. Winga van hailiogeo.
161ste KONINKLIJKE NEDERLANDSCHE LOTERIJ.
Trekking van de Vijfde Klasse,
3T "te Lijst, N9.9!95, N°. 4974. N'. 14700, ieder een prijs van 1000.
jaste N°. ic8i en N°. 2066, ieder een prijs van 1000.
33ste eo laatste Lyst. N°. iöjj86 eene premie van 5000,
PR IJS.COUR ANT der EFFECTEN.
Amsterdam den 19 April 1834.
Stad Amsterdam.
Schuldbekentenissen 4"5
9H i 99Ï
Nederlanden.
Werkel.kchuld 2jpCt, 49{;ii 49]
Rest Uitg, dito i
Kani-Bilj'tten 22 A osaTJ
Getdl. 18JJ.. 5 pCt. 9<rgil pv;j
Aroor1.Sijod1c.4f88fa 88T
Idem. 3f71 JA
Geldl, 1830 5i
1831 6i
Schstkist.Bilj. 6 ioi|4
Losrenten afi
Hand.. Maats. 4{i
49i
951
885
P r u i s s e n.
Geldl. te Lend, 4 t>Cr. 95f i
\andeelen van dito i
S pak je.
Ct, bt. teAmst. 5 pGt. 63 i 6?|
Idem 34'i* 4'Si
Gdl. Lend 1822 535,4 25|f
Cert. Uitgesr. Schuld, i
o oste n r u k.
Obl.C»// e?C°. 5 pCt. 1
Certifies,eo» afs-
Neg, Metaliek af a
Gbl.
<S3i§
alii
Dz Pnyi van de BOTER aan de Waag binnen Leyden,
Zaturdag den 19. April 1834.
Hooiboter vau 22 lot 26 gulden.
Nienwe Grisboter 34 37
Leyden
Getrouwd s
P. K. D O E F F,
den >7 April 1834. H. M. van WESTERBEEK van EERTEN.
Vrienden en bekenden gelieven deze algeuieene tevens voor bijzondere
Kennisgeving aan te nemen.
Heden verloste voorspoedig van hénen ZOON S. H. W. STARINGH,
geliefde Echtgenoot van B. C, D. HANEGRAAFF.
Sasszsbeym 17 April 1834.
Heden in den vroegen morgen ont-llep in den ouderdom van 35 ja
ren FREDERICA THEODORA ERNESTINA CAMPER, narieljji
geliefde Eciitgeooote van
J. G. S. van BREDA.
Leyden den 15 April 1834.
Op den 16 April 1834, overbed binnen Leyden aan ééne korte,
doch hevige ziekte, inden onderdo® van ruim viif sn twin ig jaren, mijne
hartelijk geliefde oudste Dochter APOLONJA CAROLINAtot diepe
droefheid vao mij eu bate na6elatene Broede-s en Zuster.
Wed. C. DANIELS,
gei). A. STAPEL.
lieden overleed aan een ongelukkig toeval mijne geliefde Echige.
noot, JOSEPH SMIT, in den oudotdom van ruim 62 Jaren.
Leyden A. SMIT, geb. Schuil,
den 20 April 1834. mede uit raam mijner Kinderen en oenoeti.Kinderen,
NB. De Pijpenbranderij zal door mjjn behuwd Zoun, D. Retmdeks,
word.ii gecontinueerd.
Gevoelig voor de menigvuldige en hartelijke bewijzen van deelne.
ming en ware vriendschap, aan mii beioo d, bq her afsterven vso mijn'
ledergeliefden Zoon, THERRl CHARLES, AURÏEN, betuig ik bij
deze mijnen opregmen aatikmet de hartelijkste wensch dat zjj allen lang
voor smartelijke verliezen bevrjjd mogen blijven.
Leiden S. des TOMBES,
den 20 April 1S34. wed* f- Saubzrt.
VERKOOPING in de Stads Bank va» Leening te Lejjden,
op Dmgsdig den 6 Mei 1834, de« voormiddag» ce. 10 ure, van VER.
STANE PANDEN, als vanjuweelen. Goud, ZilverenHorologien.be-
leend in de maar.d Octoner 1832. Eji van Wollen-Lirnen- en andere, zoo
gemaakte als ongemaakte GOEDEREN beleend in de maand |an<sarn 1833.
Zijnde daags vóór oen Vetkoopdag, des voormiddags van 10 tot des
namiddags ten 2 lire, voor een ieder te zien.
In de Behangers - winkel van de Wed. F hoog enstra aten te
Leyden, wordt tegen fabrijk.prijt.en uitverkochtOnderscheidene
moderne Behangsel papierenVioerltleeden Karpetten, Wasdoek,
Saai en Mennessen groen Morée, wit Kassa, wit Katoen, zijde
Franje in onderscheide kouleur n Passement en Galonwitte en groere
Gazen in onderscheidene breedte, kopen? M'ubel tokken, benevens
verschillende ornamenten voar meubelwerk, enz, enz,
V uit de Hand te koop of re huur, tegen pnmo Mei aan.
staande: Een lugeau e heeren-huis en grooie tuin, zeet
geschikt voor Zcmcr. en H'interverblijf. Informs.ten bij den Ont
vanger te Sasscnheym, Bngven franco,
PUBLIEKE VERKOOPING.
Men is van meer,mg op Maandag den 28 April 1834, de« middags ren
12 ure, In de htads Doe.en teLeylen, publiek om contant geld te ver.
koopen: 54 buiten dierst gestelde ZADELS en 150 SCHABRAKKEN,
behoorende tot de Afdeeliog Kuirastiers N*. 3.
Op Maandag den 28 April 1834, eo twee volgende dagen, zalmen
ten huize van de Wed. D. du SA AR verkoopeoEene kleine doch fraalje
Vemmebng van BOEKEN, in alle vakken van Geleerdheid, vooral die
der Godge'.eerdhe d en Scheikunde be rsffeade voorts eenige Ghirorgitche
Instrumenten, een SceletHuit-orgel en eene zeer zeldzame en ftaai ge
graveerde Pocaal door Anna Maria Schuurman meereodeel» nagelaten door
de Wel.Eerw. zeer Geleerde Heeren J. POPPE en J, A. G BOOM; waar-
van de Catalogus, 4 10 cents, bq bovengenoemde te bekomen it.
Men is van meen rg, ten overman van den Notsri" J. C-HUMMEL,
ten huize van Dammes Van Leeuwen, in het wapen van Voorschotensi.
daar, op Wuensoag den 14 Mei 1834, des avonds ten zever ore. in het
openbaar te veilen, en op Woensdag den 21 daaraanvolgende, mede dei
avoids en zeven ure, finaal teverkoooen: EersteltjK: Een HUIS ERVE
en GRUTTERIJ, met deizelver Grnimolen, Stalling®, Wagenhuis ei
verder Getimmertemitsgaders Tuin en B omgaard staande en gelegen i»
bet Dorp Voorschoten, gemerki met N°. 91. Kadaster Sectie B N*. 570
en 571. En tei. tweedes ben HUIS en ERVE staa. de en gelegen neveai
het voorgaarde, gemetkt met N*. 92, Kadaster Sectie B N*. 569. Zondt
inmiddels uit de hand te koop, en r.aaes ooderrigtlng te bekom, n ien Kantors
van den genoemden Notariswonende ie Kacwfik aan deo R()nN° 53.
Bij den Boekhandelaar C. C. van der HOEK te Leyden, is kou-
lings uitgegeven: Een in deze dagen xeer belangrijk Werkje, getitelds DE
EVANGELISCHE GEZANGEN GETOETST aan den BIJBEL en k
formulieren van eenigheid der Hervormde Kerk, [door MARIA HOGEN,
DORP, Prijs 90 cents. En
J. M. SCHRANTRedevoering over den waren Volksroemin 8vo.4 43 et».
uoo
voor
tot I
in d
ipoe
Ier
dem
vooi
te 0
Oud
klaaj
en
«poe
gehe
vsn
tien:
Vftn
de j
2ljn
arde
end
d!f.d
werl
D
Dón,
van
B'ste
werj
Jen
45 t
