GEVAAR EENER OVERSTROOM ING
x? a n
PETERSBURG.
K pi-ein Tranktand zegt in zijn Reisdagboekop den 29 December 1831
r.et volgende»
M Reden was bijna het ijs derNewa. door het srijgen van den vloed en
ecnen stekken westenwind, in de ^tra-en doorgedrongen. Nog eenige dei*
men en Petersburg etord cncer water. De angst, waarmede de inwoners
dezer hoofdstad het stijgen en vallen der Newa gadeslaanis ligt te be
grijpen. Iedpr jaar wordt het gebaar van eene overstrooming dreigender,
o'asr de grond der Newado^f plmten en andere stoffenweike de stroom
oit het Ladcga-meer aanspoel;, gedurig wordt verhoogd; de bank aan de
monding der rivier wordt jaarlijks grooter, door den In de Baltische zee
heerscher.de westenwinden; die alles doet gelooven, dat de vermeerderde
water-massa eindelijk de oevers moet overstroomenen de straten van Pe
tersburg order water zal zetten. Deze veronder«(el!'ng krijgt meer grond,
wanneer men nagaat, dat iedere opvolgende overstrooming hooger is, dan
de voorgaande. Men is voornemens, eer.en onraetelijken dam van oranie.
boomen over den zeeboezem tegen Kroonstad en van daar aan de kuste'n
van Finland te leggen, om de gevaarlijke uitwerking der westenwinden
tegen te gaan
n Dit werk, hóe reusachtig het ook mag voorkomen, is uitvoerbaar,
en kon de hoofdstad voor verderf, bewaren; doch het zoude te kostbaar
voor Russische financien zijn. Toen Peter de Groote zijn stad op het ei
land Wassdi «rilde bouwen, bemerkte hij eenen boom van zeldzame groot
te, op welke bast een kruis was gesneden. Hij vroeg aan eenen broer, wat
dit beteekepdeer. kreeg tot antwoord: dat men op dezer, boom de hoogte
der verschillende overstroomd gen aanteekep.dewaaraan dit eiland blootge
steld was. Hakt hem omzeicie de Czüp.t die zelfs de natuur wiide
bedwingen, deze aanteekeningen kuonsn wij wel mis-en."
De Hoofdstad wordt van het naderend gevaar door kanonschoten, weike
in Kroonstad gelost werden, enderrigt. Hoe spoediger de schoten op
elkander volgen des te dringender is het gevaar. In de Stad zelve zijn
vele wachttorens, waarop roode, witte of zwarte vanen de hoogte vau
het water en den graad van het gevaar aanduiden*
HYDRAULISCH WERKTUIG.
D0 Stad Chaumont, welke op eene zeer hooge vlakte gelsgen is, was
tot groot verdriet herer ïnwoneren tot het gebruik van regenwater ge
dwongen, hoewel dezelve van twee rivieren, die aan den voet vsn den
rois loopen waarop de Stad is gebouwd, omgeven is. Te vergeefs had
sints langen tijd eene uit den Mnnicipslen raad gekozene kommissie, zich
bezig gehouden mc: het zoeken van hoogere bronnen dan de jjgrond van de
Stad. Het was weldra bewezen dat hec gevonden middel om hen over
vloedig water te ver-chaffenonmogelijk aan te wenden of onvoldoende
was en her eenvoudigste middel zon bestaan, het water vso eene der beide
riviereD die san den voet van den berg stroomen, te verhoogen; maar
hezelve moest over eene loodregce hoogte van 250 voeten gebragt worden.
Een even vlug als bescheden kunstenaar, Ccrdier genaamd, ingenieur en
werktuigkundige te Bezicrs, heeft dit soort van wonder bewerkt, aan
juisiheid vod uitvoering, juistheid van theorie en berekening parende. Een
1 ydraulisch Werktuig, dat zeer eenvoud g en weinig san reparatie onder
hevig is en waarvan één man alleen de dienst kan waarnemen is op den
oever der rivier vsn Suize geplaatst, nevens eer.en zinkput, wiens helder
en gezond wa;er thans twaalfhoek- en vier springfonteinen, die de open-
bare pleinen en wandeldreven versieren voorziet.
Men is verzekerd van de aanhoudende werking der fontein twee machi
nes, zoo het noodig is. te zamen kunnende werken, verschaffen ieder
25.000 liters water per uur, hetwelk naar eene vergaaerbak welke in hec
hoogste gedeelte van de Stad geplaatst is, en 700,000 liters water houdt,
loopt, eu tot speling der fonteinen, voor zeven dagen genoegzaam is.
Op deze wijze heeft een kunstenaar, door zijne nijverheid en groot
talentgeheel en al het voorkomen veranderd van eene Staadie zich
bijzonder door hare dorheid deed onderscheiden.
OORSPRONG van HET WOORD
BUDGET.
Hoewel dit woord eenen Franschen oorsprong heeft, hebben de Franschen
bet van de Ergelschendie het misvormd en onkenbaar gemaakt hadt/en
overgenomen. Wie zou het kennen gelooven dat budget van hec Fransche
woord poche kwam? Men zal misschien zeggen dat het bij den ovenogt'
van Frankrijk naar Engeland, dan zeer veranderd moet zijn; maar met wei
nig moeite zai men deze verbastering ontdekken en herstellen het woord
poche heeft als verkleiningswoord/)^^//^, en door het gebruik is de letter
p in b veranderdeven als ch in g verzacht werd pochette is ongevoelig
bogète bmgette geworden, beide oude woorden, waarvan het laatste door
de Académie iu bet hoofdwoord bouge is bewaard gebleven en nog aldus
gebruikt wordt in de spreekwijsn bien remplir ses bouges(zijn* zakken
goed voorzien of braaf winnen), en dat overal anders gebezigd wordt om
uit te drukken, kleine plaatsen in een huis, ter berging van verschillende
voorwerpen even ais de zak in een of ander kleed; Bulga (omkleedsel
beurs, valies) is de wortel vau alle deze woorden. Nu ziet men gemakke
lijk den overgang van bogète In budgetvooral bi) de Engelsche die meestal
aan de u een klank van 0 geven men moet daarbij nog opmerkendac de
inwoners van Langnedoc altijd in hun patois gezegd hebbben loü budget
om een lokaaltje aan te duiden, dac hun tot kast dient. Men gebruikt
het woord budget thans als eene bepaling van ontvangsien eo uitgaven als
eene rekening cue tour de volken als een Thermometer van algemeen geluk
of ellende bescnouwd wordt.
In het Mengelwerk van Maandag den 18 November, getiteld: Citadel van
Biayczijn twee fouten in jaargetailen ingeslopen:
Te weten: op de eerste kolom in hec begin der 18de regel, staat 1540,
moec zijn 1460; en in de 34ste regel, staat 1481, moet zijn 1461.
ZEE-TIJDING.
Kapt. A. Hansen, van Suriname in Tessel binnen, heeft den 16 Nov.,
mee Z. Z. O. wind, op de hoogte van Bevezier gepraaid het schip Maria
Kspt. J. A. Pronk, van Rotterdam naar Batavia; aan boord was alles wel.
Kapt. G. A. Boomgaard, te Groningen gearriveerd, heeft den 29 Oct.
op ce boogie van Lézard in goeden scs2t zeilende gepraaid de schooner
van SpejkKapt. E. Visser, vsn Amsterdam naar Rio de Janeiro.
Aangaande het HcÜandsch schip, op het Zsnd-eiiand bij Helgoland aan
gedreven wordt van daar van der» 13 Nov. gemeld dat hetzelve eeoe oude
smalt is, lang 66 voeten; hetzelve lag met tie kiel boven, en van achteren
zoo ri;ep in het zand geweld, dac de naam tiiec zigtbaar is; aldaar in de
nabijheid waren nog aangespoeld eene bezaanmastwaaraan eene flasuwa
vlag met roe.Ie randen, in daarin N°, 155een stuk van een naambordje
waarop: de Jongeeen stuk van een octaotkast met den naam O. D. Duit;
abrnece een nieuw nachthuis met den naam H. Onnesjjailes waarschijnlijk
afkom*::* van genoemde smak misschien hec schip de jonge Elizabeth
Kapt. H. D. Diiit, uit Noorwegen.)
A'rlvrmen'en A** de G"*ede Hoop Kapr. f. M. B*M&r
George Canning, van Rio de Janairomet het naar de Kaan de Goede Ffoop
best-mdc gedeelte der lading van de teRio de Janairo blnnengeloopen brik
Asfrea, Kapt S Y P-vma van Amsterdam naar de Kaap de Goede Hoop
en Batavia re Geena V. Roccivar. Amsterdam; te Belfast P. R. Huisman,
van Rotterdam te Liverpool J. H. Mugge, van Dordrecht, en R. L. Roeit",
sema re Graveser.d J. van der Sjouw, en ie Lynn W, Tickling, alle van
Roiterdam; te Gremsby L-j .Gorc. van Amsterdamte Hull J. M. Inryre,
W. RiesdeiJ. J. Owes, R.Cook, J. Croft en j, Robinson van Rotterdam
D. Oewfhand vaD AmersfoortN, J. Veerman van Zwolle en O. Bakker
van Amsterdam.
PRIJS-COURANT der EFFECTEN.
Amsterdam den 23 November J 833.
Stad Amsterdam.
Schuldbekentenissen 5 pCt.
Nederlanden.
Werkel. Schuld 2§pCc. 49 i 4c§
Dito duo 5 93*4 934
Rase. L'irg. dico 4
Kacs*Bilie:ten .2i|4 22|
Amort.Sijndic. 4* pCt. 87^3 873
Idem 3|yc\ a 70ft
Ge'di. 1830. 5 >jcoa looj
1831. 6 !02ji
Schatkist-Bill. 6 102a 102J.
9<% 96»
GbU
Losrenten e 2
Hand.-Maats.
•102a 102
- a
95f* 95|!
GM. 1 Pruis sen.
49l|^dl. te Lond. 5 pCt.
932j\aud. van duo 1832
I Spanje.
22itJCc. br. te Amst. 5 pCt. h 51*
87IJ Idem336 a 36J,
7o^|Gdl.Z.oW.i822.5i8|a 18J
iCerc. Uicge-c. Schuld11 d. ii|
8 Oosten ruk.
a Obi. Goll. C°. 5 pCt, k
fCercificaren 2|a
3Neg. Metaüek 2§9i|a 92$
5^
36
18
De Prijs van de BOTER aan de Waag binnen Leyden,
Zaiurdag dsn 23 November 1833.
De Versch gelegde Boter f 29 tot f 32.
De vroeger gelegde Boter- 26 - 28.
LEYDSCHE SCHOUWBURG.
Op Heden Maandag den 25 November, MONTIGNI, Beroemd oor-
spronkelijk Vaderland?ch Treurspelin 5 Bedrijven, door II. HKlynver
sierd met deszelfs Co«tumes, en verderen Tooneelmangen Toestel. Na
hetzelve: be JONKMAN van ZESTIG jAREN, Blijspelin één Bedrijf,
naar bet Fransch van Brazier en Merlevrij gevolgd door B A. Fallée
Nooit alhier vertoond, (De aanvang te zes uren).
CONCERT VOCAAL en INSTRUMENTAAL
hetwelk gegeven zal worden in de Gehoorzaal op de Breedescraat, te
Leyden, op Dingsdag den 26 November 1833, des avonds ten half
zeven urendoor C, J. Lechleitwer, waarop Mej. J. Camoin,
Eerste Zangeres van den Franschen Schouwburg te 's Gravenhage
zien zal laien hooren.
programma.
N°. l. 4de Symphonle van l. van beethoven.
2. Concert van hoffman uitgevoerd ooor den Concert-gever.
3. Aria nic de Opera de Freyschützvan weber, gezongen door Mej.
j. camoin, Eerste Zangeres der Fransche Opera ce T Ha ge,
4. Finale de Symphonie.
N3. I. Ouverture van de Opera Guillauine Tellvan rossini.
2. Aria uit de Opeia Pré au Clercvan hérold, met Obligate Viool,
u;tge oerd door Mej. j, camoin en den Concerr-gever.
3. Adagio es> Polonaise van kraütser voor den Hoornuitgevoerd
door den Heer s. dahmen, Eerste Hoornist van de Kapel van Zijne
Majesteit den Koning der Nederlanden
4. Poc-Poorri van j. w kalliwoda uug^voerd door den Concerr-gever,
5. Roma -ces, gezongen door Mejofvrouw j. camoin.
Ondergeteekenden beri^ten bij dezehunnen geêerden Stadgenooten.,
dat hunne CONCERTEN znUen plaats hebber; ui Januirij eo Februarj van
hei aanstaande jaar; hebbende zich voorgenomen, elkander tot den luister
dezer Concenen krachtdadig bij te s;aan. leu einde hierdoor de lust toe
goede Concerten meer ea meer op ce wekken, en de slechten voortaan
te weren.
A. le LIÈVRE. N. J. WETRENS Jr.
Heden verloste voorspoedig van eene welgeschapene DOCHTER,
MARIA ADELGONDA LEONARDA de SONNAYILLE, geliefde
Echtgenoot van 13. J. HENSCdELIUS.
Amsterdam 18 November 1833.
VERKOOPING in de Stads Bank van Leening te Leydenop Dingsdag
den io December 1833, des voormiddags ten 10 ure, van VERSTANE
PANDEN, a's van: Juweelen Goud, Zilver en Horologienbeleend in
de maand Mei 1832. En van Wollen -Linnen- en andere, zoo gemaakte
als ongemaakte GOEDEREN, beleend ir» de maand Augustus 1832.
Zijnde daags vóór den Verkoopdagdes voormiddags van 10 tot des
namiddags ten 2 ure, voor een ieder te zien.
Voorts dienc tot narigc der bela ghesbendendat, van gemelde Panden,
net later zal kunnen worden gelost of afgedaan, dan uiterlijk-op Zaturdag
den 30 November 1833.
T' Op i cn 28, 29 en 30 November 1833, zal men ten hnize van den
Boek ver kooper C. G..MENZEL te Leyden, verkoopenEene fraaije
Verzameling van BOEKEN, onder welke vele belangrijke Werken voorko
men; aismede eea 1 aai compleece Tellurium en Lunarium van G. Adams
en een met Mnhorijhcut opgelegde fraaije Schrijftafel met ladenenz. anz.
Woensdag den 27 November 1833, is alles te zien,
Op Woensdag den 27 November 1833, des voormiddags ten 10 ure,
OPENBARE VERKOOPING 9 op Rcgterlijke autorisatieten huize van
Willem Kniest, in de Herberg de roode Leeuw, te Oegstgeesc, vans
N°. i. Een HUIS, SCHUUR, ERF en TUINTJE, ^taande en gelegen
aan de Hoogeuiorsch om-reot de paal vaD 500 roedenonder Oegstgeest
het Huis gemerkt met N°. 109 <3, b en cwordende in drie partijen be-
woo. d„ Eu N°. 2. Eene partij WEI- ef HOOILAND, gelegen In twee
siukken, aan de Hoogemorschonder Oegstgeest, groot 1 bunder 14 roe*
den en 40 eiien. Breeder bij biiletteo omschreven en nadere informatiea
ce bekomen ;en Kantore van den Notaris KONING, ce Warmond.
LEIDEN. De Heer S. N. DENTZ, Hof-Tandmeester van Z. M.
den Koning en HH. KK. IIH. den Prins van Oranje en
Prins Frederik der Nederlanden enz. enz.zal aanstaande Donaeraag middag
den 28ste alhier arriveerenen tot Vrijaag middagden 29 November
veroeveo. Is gelogeerd bij den Heer van der Aar, in het Logement
de Zonop de Breedesiraac alhier.
Bij de Wed. ANTHONY de KLOPPEB en ZOON, te I.ejden
