a's deïe oorzaken schenen te dreigen, maar integendeel eène gunstige nit- werking gehad, daar zij "de Spaansche bevolking nit bare sluimering geivekt en genoodzaakt beeftom aan den grond van bnp land datgeen re vragen hetgeen zij met het goud van eene nieuwe wereld niet meer kan koopen en vooral hebben deze gebeorrenissen bij de Spanjaarden die werkzaamheid voorzigtigheid en moed ontstoken weitte de verdediging van hun vaderland eiscbte, en die zij vervolgen» met goed gevolg en geiufc in de benoodigd. heden van het burgerlijk leven hebben aangewend. In eene statistieke mededeeiing die met naauwgezetbeid is opgemaakt, en in welke het onmogelijk is de minste bedoeling te vermoeden, om de liefdadigheid, welke sedert 6 eenwen de Spanjaarden heeft aangedreven, om de geestelijkheid zoo rijk te begiftigen, te vergrooten, heeft de heer Aloreau de Jones, lid van de academie der wetenschappen te Parijs en te Brusselde volgende berekening megedeeld De vaste fondsen van de Spaansche geestelijkheid waren over minder dan 85 jaren van een jaarliiks inkomen van 135 miliioen fr., bij welke men de tiendenen de toevallige inkomsten rekenen moet, i Onder die toevallige inkotrrten moet men bevatten 1. De missen: er worden 60,000 op eenen dag gelézenwelke jaarlijks 11.826,000 fr. opleveren, 2. De sermoenen. 140,000 per jaar, bedragen naar de middelmatige be. Telfenirg van 20 realen per stuk 221,400 fr, Debiet van rozenkransen vrije gejofien duivelbezwering 54.0 000 fr. Stool- of kruisband regtén (voortkomende van de bediening der sakramen. ten, en in het geheel van alle ptegtigbedeuwaarbij de geestelijkheiddie Btool- of kruisband moet dragen) 8,100,000. Inzamelingen vso liefdegaven, verkoop van beelden, enz. 918,000 fr. Htigecn ee toevallig inkomen maakt van ®mstreeks 32,000,000 fr. en bij het votige jaarliiksch inkomen gevoegd, te zamenmet de tienden, eene som van 247,860,000 fr. oplevert. T A L I E. Rome den 7 November, Het schoene wéét, dat in het midden vss de ver. ioopene maard aanving duurt nog voori alleen is de noorden wind koa. der e" menigvuidiger dan tvel in andere jarenwaardoor dan ook vele ziek ten ontstaan.Er is weder voor het wintersaizoen eene menigte vreemdelïn- en te Rome tegenwoordig, en er worden nog meer buitenlanders verwacht. Men zon misschien denken, dat onder eene bevolking van 150.000 inwo ners een jaarijik-ch ontvangst van vreemden van ij tot 2 millioeaen Ro. Bieinsche sccdi, een groot welvaren moest te weeg brengen; doch dit is niet het geval: want er bestaat geene innerlijke industrieen dus is Rome met ie vergelijken me: de eene of andere stad van DüitschlandNederlanden erz. De geringste kleinigheden moeten de inwoners van Rome van vreem den ontvangen, en aldus zijn zij genoodzaakt, om, als bet ware, de beia3- ting, welke zij van de overige inwoners ontvangen hebben, weder uit te keereu. Ondenusschen leiden Rome's inwoneren een gelukkig levenindien men namelijk het geluk in het verteren en niet in het voortbrengen stelt. Zij iaten anderen voor zich arbeiden, en genieten vrolijk die dingen, welke de natnnr en het toeval hun aanbiedt. Wie echter de gedurige werkzasm. heid voor het voornaamste van het leven houdtdie kan hen niet gelukkig achten. Wanneer zij hunne voortreffelijke ligging zich ten nutte wilden maken, zoo kon Rome eene der bloeijendste en rijkste steden worden: zoo lang men echter van een persoon, die den ganschen dag in het koffij- huis doorbrengt, en overigens niets doet, zegt, dat hij een gelukkig) en be. niicienswaardig leven leidt, is tot hunne verbetering en nijverheid de toegang gesloten. ZWITSERLAND. De Staatsraad van'Lucem heeft een wetboek van policie met betrekking tot de studenten in orde pebragt. De studenten zullen aan een bijzonder geregtshof onderworpen zijnen als in eenen staat van minderjarigheid en onder voogdijschap beschouwd wordenwelke ook hunne ouderdom zijn moge, de koffijhnizenwelke z|j mogeD bezoeken, zullen worden «angewezen. De berigten van den 10 November uit Bazel ontvangenbrengen de bedroevende tijding mede, dat volgeBs de uitspraak vaD den scheidsregter aan wien de beslissing over de veerdeeling van het staatsvermogentusschen de beide onlange opgerigtte kantonswerd opgedragende hoogescbool te Bazel als een gemeen eigendom moet worden beschouwd, en dns hare fond. sen en bezittingen even els andere aan de verdeeling onderworpen zijn. Het valt in het oog hoezeer de partijgeest zich in deze heeft doen gelden, daar het van openbare bekendheid isdat genoemde fondsen niet alleen door Bazeler srads-'onrgers werden bijeengebragcmaar dat ook de hoogeschool een afzonderlijk en onaf baDkeljjk ligchaam vormdewaaraan zelfs geene noembare or.dersteDning van staatswege werd gegeven. Indien deze ver. deeling zich ook tot de boek. en verdere verzamelingen moet uitstrekken zal dezelve nagenoeg met de vernietiging der inrigting gelijk siaan. DÜITSCHLAND. Volgens particuliere brieven uit Frankfort, van ai Novizonde de aanvrage van Zijne Maj., wegens, de Luxemburgsche kwestie, jongstle. den Vrijdag bij de Bondsvergadering voorgekomen en [door dezelve zeer - gunstig opgenomen zijn. Uit Frankenthal worde van den 15 November geschreven, dat de be- kende Dr. Siebcnpfeiffer nit zijDe gevaDgenls ontvlugt was. GROOT. BRITANNIE. Londen den 20 November. Ingekomen (berigten van de Kaap de Goede Hoop, leopende tot den 31 Augustus, melden, dat de stemming der ge. moederen van devisscbers dier kolonie tegen het gouvernement, uithoofde van het toelaten van Fransche schepen ter walvischvangst in die wateren, geenzins gunstig was, en dat insgelijks onder de handeldrijvende personen dier Britsche bezitting, om meer dan eene reden, veel ontevredenheid heerschte. Uit tamelijk goede bronnen vernemen wijdat de Graaf Pozzo di Borgo, in naam van tiet Russische hof, aan het hof van Frankrijk heeft ge vraagd de drvkpers te Parijs te betengelen en te schorsen. Wij hebben vernomen, dat de heer de Bregliein naam der Fransche regering, geant. ■woord heeft, dat de staatkunde van Frankrijk en die van Groot-Britannie op gelijkvormingen voet stonden, en hij den heer Pozzo di B or go naar het Britsche Gouvernement verwee», met verklaring, dat het FraDscbe kabi. net in deszelfs antwoord zonde berusten. Volgens een dezer dagen uitgebragt verslag blijkt hetdat lin Enge. iand de scheeps-reederijen tegenwoordig in een zeer ongunstigen toestand verkeeren. Als voorbeeld werd bijgebragtdat het schip Alexandervan 500 ton, in 1829—1830 gebouwd, en 14,000 p. st. gekost heboende, na eene reis naar Calcuttavoor 5,500 p. st. heeft moeten verkocht worden. Zoo ook had het schip de Gilmore dat 10,000 p. st. gekost had mede na slechts eene reis te hebben volbragt, niet meer dan 500 ponden opgeleverd. En als eeDe zigtbare afneming in bet getal schepenwerd voorts in dit verslag als voorbeeld opgegeven, dat onder de 30 schepen die, van buitenslands, in de laatstvoorgaande week te Huil aangekomen zijn. er 10 Engelsche, bevaren door 70, en 20 vreemde bevaren door 113 zeelieden waren. In Ginstonhtiryberigt men, heeft1 vnof weis'ge tSsrei wedêf een schouwspel plaats gehad, dat men veeleer bij eenen barbntrschert volksstam dan bij de ?oo hoog geroemde verlichte Engelsche natie zou verwachten 8 Ecre vrouw. 'Hek genaamd, werd door haren man, Thomas Tiekaaneen touw gebonden naar de markt gelcd en ter verkoop aangeboden. Zij werd voor 2 rch. 6 p. (omtrent 1,40) door ern tuinier gekocht. Een Éngelsch vaartuig zich naar Zweden begevende, heeft laatstelijk in zee een vaartuig ontmoethetwelk geheel was origekeerd en ncgtans levende wezens inhield. Dit schip bevatte eene lading hout van Finland naar Engeland bestemd; een storm had hetzelve, gedurende het zeilen, omvergeworpen. Zeven menschen van de equipage verdronken, vier ande ren waren op den bodem van de kiel gevlugc. Daar bleven die ongeluk, kigen vier dagen en nachten in de grobcste duisternis zonder voedselzon- der lucht. Bjj toeval een grooten ijzeren bont en een grooten steen ge vonden hebbendezetteden zij zich aan het werk om de kielwelke bonne zoldering geworden was, te doorboren. Door veel moeite aan te wenden, gelokte bet hun eindelijk daglicht te ontvangen, door eeneD balk van 14, en planken van 3 duim dikte zij heschen vervolgens boven op eenen stok een hembd als teeken dat zij hulp verlangden vervolgen» maakten zij het gat grooter en kwamen er uit. Bij geluk voer het Engelscb schip op eenigen afstand voorbij: zij werden opgemerkt en door de equipage opge. nomen, Omtrent een merkwaardig voorval, hetwelk gedurende den storm vat; 31 Augustus tot 2 September op de kust van Schotland heeft plaatsgehad,- wordt het volgende medegedeeld: Den 1. September, des morgens, lagen 45 Frantche vissers vaartuigen tegen over de kleine haven van Newton ten ankertoen een stormwelke des avonds te voren begonnen was hevig toenam en zij door zware windvlagen en eene verbolgen zee be. stookt werden. Zich gedurende 12 nren voor anker gebonden hebbende, braken van 26 de kabels, en niettegenstaande eenen sterken wederstand werden zij op de kust geworpen van deze werden er 6 geheel verbrijzeld doch de 20 anderen kwamen weder in hare "rigtingna meer of mindere schade ontvangen te hebben. Twee honderd Fransche zeelieden, de equipagien van de vaartuigen luit. makende, hebben of gedeeltelijk of geheel alles verloren, wat zij bezaten. Groote hulp is hun beschikt gewerden door de geheele bevolking van New. ton, en vooral door eenen luitenant van een Britsch oorlogschip Sanders, welke, bijgestaan van ziine matrozeD zich verscheiden keeren inde golven geworpen heeft, om de ongelukkigen die met den dood worstelden, te helpen. Hij is door Z. M, den Koning der Franschen met de decoratie vaa het Legioen van Eer begiftign. Op den 27 Augustus II. heeft men in Marylandin Virglnie eene aardbeving gehad, die veibazend veel schade gedaan heeft: een kolenmijn, waarin 42 negers aan het werk wareni» ten gevolge daarvan ingestort zoodat deze ongelukkigen alle in het hart der aarde den dood gevonden hebben F R A N K R IJ K. Pzf.u» den 20 November. Dezamenspanniuge» der werklieden duren ia weerwil van alle pogingen voorten begiönen een bedenkelijker aanziea te krijgen, vooral daar dezelve ook in andere fabrijkstedenmet name te LyonBayonDe, Bordeaux en elders, weerklank vinden. Het Republikein- sche dagblad de Tribunegeeft sint» eenige dagen een bijvoegsel uitdat opzettelijk voor de lagere volksklassen bestemd isen de zaiverste leer van wanorde en regeringloosheid predikt. Uit Parfjs medegedeeld zijnde, dat de naar Zwitserland uitgewekene Polen veilof hadden ontvangen, om Frankrijk door te trekken naar welk land het hun zou behagen zoo wordt nu wederom berigtdat zij in Frankrijk kunnen cerugkeereoen dezelfde ondersteuning genietendie zjj er vroe ger hebben ontvangen. MENGELINGEN. iets over de JAVAANSC HE TAAL. De Javaansche raai wordt door negeo tienden der bevolking van het ei- land Java gesproken; in de gebergten spreekt men hetSnndi, dat overigens slechts eene verbastering van het Javaansch, met vermenging van Malei, sche woorden is. Het Javaansch is een veel beschaafder taal, dan alle anderen van den Zuidelijken Archipelen hare litteratuur niet te verachten, hoewel zij door de Eoropeanen weinig bestudeerd is. Nog korten tijd geleden, bezat men over de Javaansche Ftaal niets als een Maleiscb, Ja vaansch Ballcesisch en Lampwgiscb woordenboek van Sir Stamford Raf fles, dat b(j zijne onschatbare geschiedenis vaD Javr is gevoegd, Na deze is er eene Javaansche Spraakkunst van eenen jongen Geleerden Nederlan der, den Heer Gerikein het licht verschenen, dewelke, gedurende een verblijf van eenige jaren op Java, zich aan de studie der Javaansche taal toewijdde, en voornemens was, binnen kort nog naanwkenriger mededee- lingen over de taal, de geschiedenis en litteratuur der Javanen aan zijne Landgenooien te geven. Het Javaansch is in deze Grammaire doorgaans met de haar eigendommelijke letters, die misschien de zooderbaarste van alle Aziatische alphabetten uitmaken, gedrukt. Het wordt Tiarakan ge. noemd, en verraadt in alles zijnen Indischen oorsprong. He: wordt van de linker- naar de regterziide geschreven, en bestaat ogrspronkelijk nit twintig medeklinkers, dewelke ieder, zoo als in hetSankrlt, roet een zelf- klinker verbonden zijn, die eene zachte a Is, doch als eenen middelloon wordt uirgesp'oken. Behalve deze twintig hoorbare medeklinkers, zijn er ook ook nog twintig onhoorbare, die er worden bijgezet, om aan te dui. den, dat er een vokaal ontbreekt. Buitendien heeft de Javaansche taai vijf zelfklinkers en vier halve klinkers. Eene der zeldzaamste eigendom, meüikheden is, dat de verschillende klassen der Natie bnnne e'gene woor- den hebben, waardoor verschillende tongvallen ontstaan. De Heer Gerike heeft dit verschil naauwkearig aangetoond, en de aan iederen stand toebe- hoorende woorden van elkander afgescheiden. Een man van hooger rang bedient zich, met eenen minderen sprekende, van andere woorden, als deze jegens hem bezigt; zelfs lieden van gelijken rang hebben eigene woor den tot de vertrouwelijke zamenspraak. De taalkunde is hoogst eenvou dig, zoo als die van alle talen des Indischen Archipels. Hec zelfstandig naamwoord heeft noch geslacht, noch getal, en ooit de verschillende ver- buigingen worden niet altoos bepaald aangeduid. Het bijvoegelijk naam woord ondergaat geene verandering, en de vervoeging heeft slechts ge ringe uitwijdingen. De geheele spraakkunst beslaat dan ook, hoewel goed uiteengezet zijnde, slechts 69 bladzijden. De bijgevoegde chrestomathie bevat, ODder meerdere merkwaardige stukken, een berigt vm Mengku Ne gert, aan den Gouverneur-Generaal van den Bosch, en sluit roet een uit treksel uit het gedicht des beroemden Prinses Kyahi Hogeng Seselo, die vóór ongeveer 300 jaren leefde. De maker van aeze Spraakkunst kondigt ook een Javaanscn Woordenboek aan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leydse Courant | 1833 | | pagina 3