De Eügelfcfce niet alleen maar rok de andere fondsen 2ïjn gedaald
zonder dat er eene reden voor te virden i?.
Een van de grootste liefhebbers van boeken, Richard Heberis te
Londen overleden. JHij hsd bijna alle zeldzame en kostbare boeken, ep
zijne verzameling kan wedijveren met die van lord Spencer» De Engebche
bladen berigten, dat, ir dien de vei keep der boeken zal plaats hebben,
2ij bij de 400 dagen zal duren.
Van de Kaap de Goede Hoop schrijft men dat men voornemens is
om eene expeditie naar het binnenland van Afrika uit te rusten. De direc
tie is toevertrouwd aan doctor Smith, aide-chirurgiin van den etar-major,
die reeds verscheidene reizen gedaan heeft. Men heeft voor deze order-
neming reeds voor 600 p. st. ingeschreven men meent dat twee soldaten
van elk Engelsch regimenc, en 6 kavalaristen van elk regiment den togc
zullen vergezellen.
F R A N K R IJ K.
PARtfS den 9 October. Men had aldaar nog (geene nadere berigten uit
Spanje ontvangen. Er liepen verscheidene verwarde geruchtendat de
Bourmont zich aan Don Carlos had aangesloten, deze laatste in Spanje in
gedrongen waseeren opstand voor zich te Toledo had daargesteld onder
den raam van Karei K aldaar was uitgeroepen, en in verscheidene streken
den opstand bereidde. Anderen verhalen weer, dac de Bourmont aan de
Spaansche grenzen was afgewezen.
De Fransche dagbladen hebben nu ruime stof om hunne kolommen
te vullen met redeneringen over het gevolg van den dood van den Koning
van Spanje: de meesien zien reeds die gevoigen aanwezigsommigen voor
spellen algemeenen oorloganderen zeggendat de vrede van Europa
niet zal vernroken worden velen zijn mild met hunne raadgevingen aan
bet gouvernement, hoe zich in de gegevene gevallen te gedragen: de oog
merken der andere Mogendheden van Europa worden opgegeven en open
gelegd en wat dezelve al meer mogen uitkramen.
In Parijs zelve heeft het rappart van den minister van oorlog, om de
helft van de ligting van bet vorige jaar onder de wapenen te roepen grooce
beweging gemaakt. Men meeode dat er een leger van 100,000 man aan de
Pyreneën zou verzameld worden om bereid te zijn dezelve dadelijk over
re trekken; daar het gouvernement, zoodra de Bourmont in Spanje zich
onder Don Carlos aan het hoofd mogt stellen, besloten had om dadelijk
gewapenderhand tusschen beide te komen.
MENGELINGEN.
FERDINAND FII.,
Koning van Spanje.
Ferdinand Kil.Koning van Spanje en de beide Indien, werd den 14. Oc-
tober 1784 geboren nit Koning Karei IK en Maria Louisa van Parma
en verkreeg den 13 December 1788 den tite! van Prins van Asturien. Zijné
eerste opvoeding werd aan den Hertog van San Carlos toevertrouwd waarna
hem de Giaaf Alvarez toe Gouverneer werd gegeven. Hoewei deze laatste
een regtschapen en vrij knedig man was, stond hjj onder den invloed vau
den loenmaiigea Vredes - vorst (Vorst de la Paz). Don Manuel Godoy,
gnnsteling van de Koningin en eerste Minister van bet Rijk, wiens inzigten
niet gedoogden dac de Prins eene eenigzins krijgshaftige opvoeding zoude
genietenzoodat de natuurlijke traagheid van geese van Ferdinand nog
door eene verwijfde opvoeding werd vermeerderdniettemin maakte h§
groote vorderingen ia de Wiskunde, Daar hij den gunsteling niet zeer
genegen scheen, verwijderde deze den [Graaf Alvarez van hem, order
voorwendzeldat hij door zijne strenge leer het karakter des Prinsen bedierf.
In October 1802 trad hij in huwelijk met Antoinette Theresiadochter
van Ferdinand IK., Koning der Beide Sicilien, welke Vorstin teeder door
hem bemind was. Zij had zich door haar verstand en goede hoedanigheden
ieders achting en liefde weten te verwerven, zoo zelfs dac men om harent
wille de Koningindie even onaangenaam van gelaat als in haren omgang
was, veronachtzaamde. Dit verwekte afgvmsten van dezen oogenbiik af
aan, had de Pi iases geene rust meers zij werd beschuldigd van haren echt-
genoot verkeerde begrippen in te boezemen en tweedragt in het Koninklijk
huis te zaaijen. Van alle zijden aangevallen en door haren zwakken echt.
genoot slecht verdedigd, stierf zij den 21 Aogunus 1806, in hec 22ste jaar
hares levens en zonder kinderen na te laten.
Na haren dood trachte men Ferdinand een tweede huwelijk met eene Prinses
uit de familie Beauharnais te doen aangaandoch te vergeefshij verzette zich
hier tegen en raakte bij deze gelegenheid met Godoy in volkomene vijandschap.
De partij, die zich met den Hertog van Infantado aan het hoofddestijds
had gevormd, om de magc van den gunsteling zoo veel mogelijk te fnuiken,
zocht toen ook Ferdinand aan en bragt hem onder hec oog, dacCorfsj, na
des Konings dood wel naar den troon zoude kunnen staan hetgeen zoo
veelte gemakkelijker zoude vallen, daar hij alle magt in haDden had, terwijl
de Prins docr de natie bijna vergeten door zijnen vader miskend en door
de Koningin gehaat was. Ferdinand werd zoo geheel gewonnen, dat hij
den Hertog van Infantado een verzegeld decreec overhandigde waarin hij
hem, ingeval van hec overleden vao Karei IK, bet opperbevel over de troe.
pen in Nieuw-Kastilien opdroeg. Te gelijker tijd schreef de Prins een
verzoekschriftwaarin hij na den Vrede.Vorst te hebben aangeklaagd en
hem met de zwartste kleuren te hebben afgeschilderd, verzocht dac men
hem en zijne aanhanger» tot veiligheid van den troon, hun ontslag zoude
geven. Dit geschrift zonde den Koning worden ingeleverd doch vooraf
wilde men cok de tnsschenkomst vee Napoleon verkrijgenFerdinand schreef
hem dus, doch Godoy kreeg vermoeden, deed naspormgen, en wist zich
van de papieren des Prinsen meester te maken waarna hem het geheele
plan bekend werd. Hjj begaf zich naar de Koningin en beide zochten den
Koning te overtuigendac Ferdinand naar zijns vaders leven en de kroon
stond. Ferdinand en alle zijne bedienden werden ,op het Escurial gearres
teerd en deDzelfden nacht van 28 op 29 October in de vertrekken des
Konings, in tegenwoordigheid der Ministers en van de voornaamsten uit den
staatsraad, verhoord. Eene proclamatie van 30 October 1807 maakte de
natie met deze daadzaken bekend. De Prins onderteekende gedurende zijne
gevangenschap eeneo briefwaarin h(j zijnen Koninklijken vader om ver
giftenis vroeg. Deze vergaf, doch de vervolgingen werden tegen de mede.
scnnldlgen voortgezet, en dien ten gevolge de Hertog van Infantado en de
Kanonnik Escoifuiz verbannen. Zoo eindigde het zoo vermaarde proce» van
hec Escnrial.
Te dien tijde was het, dat de Franschen ten gevolge van het geheim
verdrag tusschen Napoleon en den Vorst de la Paz den 27 October 1807
geteekend, onder Laborde in Spanje rukten, en dadelijk de plaatsen Figue-
ras, Barcelona, St. Sebastian, en Parapeluoa bezettedenterwijl de Spaan
sche troepen waarvan een groot gedeelte door Napoleon buitenslands was
getrokkennaar Portugal moesten rukkeD. De Vorst de la Paz scheen des
Keizers geheime oogmerken te wantrouwenof werd mogelijk gewaar.
6Chuwd, en wilde, vreezende voor zjjne persoonlijke zekerheid, het hof
van Aranjnez naar Sevilië verplaatsen.
Zijue vijanden namen deze gelegenheid te baat, om het verbitterde volk
tegen hem op te ruijen, als de eenige oorzaak van de hen bedreigende
ongelukken; men verspreidde bet gerucht, dat de Koning, op raaa van
zijnen gunsteling, naar Mexico wilde vlugten en het land aan de Franschen
ovetlaien. Dit bragt de woede ten top: het volk vloog naar Atanjuez^
en op den 19 Maart 1808 brak .de revolutie 'uit, Hier was het .vt-prrsai
me'djk op den gnnsteling gemint: zijne woning werd omsugetd. opfig.'-
btoken, en men sleepie. hem daaruit; ie, vergeefs we^d de hnip der Gar
den ingeioepenzij hadden zich met het volt v.erecn.igd met moeite ont.
kwtm de Vorst de la Paz den dood, door, zich ia eenen stal onder, het
sioo te verbergen. Zijne afzetting en onderwerping aan een geregtshuf,
dat Ratel IK den volgenden uioigeti bijeen riep, kon de gemoederen nigc
tot beuaren brengen, waarop de Koning nog dienzelfden dag afstand tan
de kroon deed, en zijnen zoon, den Prins van Asturien, tot. zijnen op.
volger aanwees, die dan, ook onder den naam van Ferdinand KII door hec
vojk als redder van bet Vaderland werd begroet.
1 Verscheidene plannen werden dadelijk tot verbetering van den toestand
1 des Rijks ontworpen, doch al dadelijk werd het nieuwe gouvernement
gestoeid. De oude Koning herriep op raad van zijne gemalin, die voor
het leven van haren gunsteling bevreesd was, zijnen troonsafstand, ver-
klaarde daarin te zijn gedwongen geweest klaagde zijnen zoon bij Na
poleon als overweldiger aan, eu verzocht den Keizer, scheidsman in deze
zaak te zijn. Hierop stelde Murat, die, op het vernemen der omwente
ling van Aranjuez, aan hec hoofd van een Fransch leger, Madrid was bin.
nengerukt, de erkenning van Ferdinand als Koning van Spanje nit, hoewel
deze den Keizer kennis had gegeven, van zijne troonsbesteiging, en hem
een Fransche Prinses ten hcwelijk had gevraagd, Ferdinand werd verzochc
den Vorst de la Paz aan de Franschen uit te leverenen daar Napoleon
in Madrid wilde komen om de zaken met hem te schikken, den Keizer
tot Burgos te getneec te reizen. De Koning had niet veel lust deze reis
aan te nemen, en het volk wilde zich hiertegen verzetten; doch Sadary,
die door Napoleon werd gezonden om op zijne zaak nader aan te dringen,
wist Ferdinand, door de verklaring, dat hij als Koning zoude worden er
kend, tot de reis over te halen, terwijl het volk door Fransche troepen
in bedwaDg werd gehouden. Te Victoria gekomen, ontving Ferdinand
eenen brief van oen Keizer, waarin nieuwe zwarigheden werden tegen
geworpen, zoodac Ferdinand besloot tot Bsyonne te gaan, en aldaar ooit
den 20 April aankwam.
De Keizer omving hem met groote vriendschapsbewijzenen verschoof
alle onderhandeling tot op de komst van de Oud-Koninklijke familie, die
10 dagen later plaats had. No wierp Napoleon het masker openlijk af, hec
pleic werd tea nadeele van Ferdinand, den sden Mei 1808 beslist, die
dus de Kroon weder aan zijnen vader moest afstaan, terwijl deze allezjjne
regten op den Spaanschen croon plegtig op Napoleon had overgedragen,
die dan ook deze zijne regten liet gelden.
Ferdinand volgde nu zijne ouders naar Bordeaux, alwaar ook zijne broe
ders den troons-afsiand ODderteekender. Tegen bovengemelden afstand ver
kreeg bij als vergoeding: i°. Eene jaarlijksche rente van 400,000 franken
voor zich en z(jne nakomelingen op de kroon van Frankrijk; s°de palei
zen perken en pachthoeven van Navarretot eene uitgestrektheid van
50,000 morgenschuldenvrij in vollen eigendom voor zich en zijne erven
en 30. nog eene jaarlijksche rente van 600,000 franken ook op de. schat,
kist van Frankrijk aangewezen. Hij betrok hierop het slot Valencsyal
waar hij zoo streng bewaakt werd, dat het plan van het Engelsche Minis
terie in 1810, om hem van daar te doen ontvlogtenverijdeld werd. Fer
dinand wilde den schijn aannemen als of hij tegen dit voornemen wasen
openbaarde (wel is waar op een oogenbiik, dat alles reeds ontdekt was),
hec geheele plan aan het Fransche Gonvernement, eD vernederde zich zeifs
om den Keizer van zijne volkomene onderwerping te verzekeren.
Gedurende zijn verblijf aldaar, woedde de krijg in Spanje met aanhou
dend; ve.'lies voor de Franschen, en eindigde den loden April 1814, met
de inneming van Toulonse, door de vereenigde Engelsche en Spaansche
magtetionder Sir Arthur FKellesleynaderhand Hertog van IKeilington.
Intusicheti hadden reede den ijden J8nuarjj 1814, de Corte3 hunne eerste
zitting weder in de hoofdstad gehouden. Zij besloten den Koning Ferdi
nand Kil, bij zijne terugkomst op den Spaanschen bodemde constitutie
te doen bezweren en hem niet eerder ais Koning te gehoorzamen dan
warneer hij den voorgeschreven eed zonde hebben afgelegd. Het vredes
verdrag tusschen Napoleon en Ferdinand te Valencay, den uden Decem
ber 1813 gesloten, werd door de Cortes verworpen, omdat het [vijandelijk
tegen Engeland was. De Koning Ferdinand, die eerst den I3den Maarc
Valencay had verlaten, kwam eindelijk deu 24sten Maarc 1814, met zijnen
broeder den Infant Don Antonio in Gerona aan: Z(jn broeder Don Carlos
werd door den Maarschalk Suchet niet eer vrijgelaten dan nadat h(j eene
schriftelijke verklaring des Konings had verkregen, dac de Fransche troe
pen uit Cataionien eenen vrijen aftogc zouden hebben. Van Gerona begaf
zich de Koning naar Valencia, alwaar hij in weerwil der herhaalde oiinoo-
digiogen van de Cortes, om in de hoofdstad te komen, verbleef. Aldaar
ontving hij ook eene deputatie der Cortes, die op den meergemelden eed
aandrongen, dewelke hij zonder antwoord terug zond. Toen hij eindelijk
voMiomeo was verzekerd van de trouw zijner Noordelijke provinciën en
omringd was van troepenverklaarde hij bij een bestuit van den 4 Mei
de door de Cortes ontworpene constitutie nietig, en de Cortes zeive
ontbondenwaarna hij den i4rieo Mei zijnen piegtigen incogt in Madrid
deed. Hec volk ontving hem met geestdrifc omdat hij de strenge vormen
der Komngljjke waardigheid eenigzins verzachtte. Doch des Ce heviger
vervolgde hij alle zoo burgerlijke als Militaire beamcen, die als aanhangers
van de Cortes of van Joseph bekend stonden. Ook werden de Vrijmetse
laars ordes vernietigd en de Inquisitie hersteld de MotmikeD en Kloos
ters kregen hunne goederen terug, en aan de Jesuiten werd vrije toegang
in alle steden van bec Rijk verleend. Niettemin belooide de Koning eene
op liberale gronden rustende constitutie in te voerenen de Cortes weder
bijeen te roependoch hiervan gebeurde niecs. Het Despocismus deed
zich meer en meer gevoelen en alle edel denkenden waren misnoegd
waarom het cok niet aan zamenzweringen ontbrak. Doch de massa des
volks was voor geene liberale ideën vatbaar, en dit verhoedde eene niecwe
omwenteling.
Ferdinand Kilsloot nn nieuwe verbindtenlssen met Groot-Britannie en
Frankrijk, en liet een leger aan de grenzen rukken, coeo Napoleons terug
keer den oorlog van 1815 ten gevolge had. De grootste werkdadigheitl
werd tegen Amerika betoond, alwaar zich verscheidene kolomen van het
moederland hadden afgescheurd. Bij het groot geldgebrek konden deze
toeruscigen echter slechts langzaam voortgaan, zoodac de kapers der Ame-
rikaansche opstandelingen de schepen tot onder de knscen van Spanje weg
namen, terwijl de Koninglijke marine werkeloos bleef.
Eindelijk werd de natie dezen stand vaü zaken moede, en verzamelden zich
in 1820 de Cortes die van den Koning de erkenning van eene vertegen
woordigende staatsregeling eischten. De Koning bezwoer deze constitutie
doch verlangde daarin de door hec Congres van Verona gewenschte ver
anderingen te brengen, hetgeen de Cortes weigerden, waarop Fiankrtjk,
tegen KïlleIe's gevoelen aan, tot eene gewapende tusschenkomst ten behoeve
van Ferdinand beslooc. De Fransche croepeo rukten den 7 April 1823 in
Spanje, en na verscheidene nederlagen werden de Cortesdie zich in Cadix
ais laatite wijkplaats hadden opgesloten, genoodzaakt den Koning Ferdinand,
dien zij gevangen met zich hadden gevoerd, den isten Octcber 1823 tot
Koning te erkennen.
De eerste regeringsdaad des Konins wasalle besluiten der constitutionele
regering van den 7 Maart 1820 af tot den isten October 1823 toe, voor
onwettig en buiten kracht te verklaren. Te geiyker tijd bemachtigde hij
alle besluiten van het Regentschap te Madrid. Eindelijk deed de Koning
al wedei zijne plegtige intrede in de hoofdstad nieuwe vervolgingen wer-
