*"I o i
8|«:tflise-a si-al
--s as Sf0
"11-SSS9
ondervinding overgelaten, zoo iis meer andere zaken
welke zij noch geboden noch verboden heeft. Men
mae zeggen dat deze zaak tot eene behoorlijke rijp
heid is gevorderd en dat er een openbaar gevoelen
daaromtrent bestaat: daarom kan ik ook niet van mij
verkrijgen om het gemis der verantwoordelijkheid
aan te teekenen onder de gebreken Oer grondwet.
Her is niet noodig dat zij dezelve uitdrukkelijk voor.
schrijve, cmdat zij in haren geest isomdat zij strookt
met de verdere instellingen der grondweten omdat
zij derhalve door eene wet kan ingevoerd worden."
]k ben van het eerst oogenblik af, dat ik onze
grondwet met aandacht neb gelezen, van gevoelen ge
weest en door opvolgend onderzoek meer en meer in
de opinie bevestigd gewordendat hasr geest overal
medebrengt dat het Hoofd van den Staat niet kan niet
mag aangesproken worden zelfs niet persoonlijk mag
gegispt of 'bedild worden, wanrfeer soms door het een
of ander van Hem afkomstig besluit, of door eeni-
gen anderen maatregel van het algemeen bestuur aan
dazen of genen onregt word aangedaan dat in der
gelijke gevallen de gispingen, klagten en beschuldigin
gen moeten komen ten lasten van dat Hoofd van eenig
ministerieel departementhetwelk 'de zaak heeft aange
raden op wiens rapport de beslissing genomen is. Het
Hoofd van den Slaat heb ik in den geest der grondwet
altoos ais inviolabel be-chouwt, en ik 'noude mij nog
aan den regel dat de Vorst geen kwaad doen kan
traar dit brengt dan ook allernoodzakelijkst met zich
dat iemand anders wegens de soms veikeerd bevolene
daden aansprakelijk zijn moeten op Wien kan 'zulks
dan regtmatiger vallen dan op hendie de zaken
voordragen die de besluiten op hunne voórdragt ge
nomen ter executie leggen t Het is bij de onschend
baarheid van het Hoold desStaats, naar mijne opinie,
een volstrekt vereischte dat ieder besluit, iedere naar
buiten werkende daad des gouvernements, door het
onderschrijven van den naam eens ministers, het blijk
baar teeken draagt, dat iemand de verantwoordelijkheid
van zoodanige daad op zich heeft genomen dat men
op hem kan verhalen op zoodanige wijze als de wet
zulks zal aanduiden, het ongelijk of schade, welke ons
kan aangedaan zijn. Bij eene openlijke mi.kenning dezer
principeswaarvan ik de schrikkelijke gevolgen op dit
oogenblik aan U. E. M. niet zal behoeven te ontvou
wen wordt ons maatschappelijk verdrag in effecte ge
heel veranderd en komen wij tot de zuivere erkenning
eener absolute Moi archie. Als ik noch hel Hoofd van
den Staat, tot uitlegging, verdediging of verantwoor-
ding der wederregtelijke daad mag roepen, wanneer de
Ministers zich deswegens aan niemand anders dan aan
den Koning behoeven te verantwoorden: als ik zie,
dat de Raad van State bij art. 73 der grondwet, wel
gehoed, doch zijn gevoelen niet behoeft gevolgd te
wordenen zij dus per se niet kan verantwoorden de
daden die zji soms heeft afgeraden en die echter ge
schied zijn; dan vraag ik mij eindelijk af. waar ik dan
toch herstelling van miskende of geschonde regten vin
den zal, en of op deze wijze niet eene zuivere alleen-
heersching facto zou zijn daargesteld.
Men vindt de consequentie van het systema uitge
drukt in art. 2 der voorgestelde wet op de drukpers,
alwaar met eene gevangenis van twee tot vijf jiren ge
straft worden al wieop welke wijze ook zich
B zullen hebben schuldig gemaakt, aan minachting
der besluiten of verordeningen, door den Koning on
mtddelijk uitgevaardigdhetgeen dus op de ver
onderstelling rust, dat er besluiten van het Hoofd van
den Staat bestaan en verordeningen door hem bepaald
en genomen wordenvoor welke men een' blinden
eerb ed, eene stilzwijgende onderdanigheid hebben moet.
De invoering der ministeriëele verantwoordelijkheid
taan de twee Kamers der Staten-Generaalvan welke in
den brief gesproken wordt, is niet die, welke ik hier
brdoelen welke i*i den geest der grondwet ligt: de
vetpligtug der beide Kamers, ten dezen opzigteis in
uit. 177 genoegzaam afgebakend, cn tot op dit oogen
blik heb ik nog niet uit dit art. kunnen spellendat
wij ons van eene autorisatie gevende vergadering in een
beschuldigend en verantwoording vragend ligchaam kun
nen herscheppen. Al» ik van verantwoordelijkheid
spreek dan bedoel ikzonder eenige geheime of boos
aardige oogmerken, (dat weet Hjjdie alleen in het
binnenste van 's menschen hart kan lezen,) dat alle
ïcten besluiten en gouvernements bevelen onder den
altoos te eerbiedigen naam van Willem, nog eenen an
deren zullen voeren legen wien men na inachtneming
van alle behoorlijke formaliteitendoor eene goede
duidelijke wet te omschrijven bjj den hoogsten regter
zal mogen en kunnen opkomenen tegen wien alle
bescheidene bepotdeelingdoor de vrije drukpers als
anderzins zal kunnen gerigt worden. Bijaldien ons dit
nu reeds moet ontkend worden voor dat de Hooge
Raad is opgerigt nadat onze grondwet slechts 14. jaren
levens tellen magdan mogep wjj de verdere ontwikke
ling van ons maatschappelijk verdrag niet alleen voor
onmogelijk houden maar wij kunnen gernstelijk beslui,
ten, dat het als 't ware uitgeput en zieltogend daar
neder ligt.
Het is, Ed. Mog. Heeren 1 de innige overtuiging,
dat zeer raagtige vijanden van alle grondwettelijke re
geringsvormen op vrijheid van drukpers en gelijkheid
van godsdienst gevestigd, en dus ook van de onze,
den tegenwoordigen staat van gisting met genoegen zien
dat zij niets vuriger wenschen dan spoedig de vruch
ten te plukken, welke door verwarring moeten rijpen,
en hen zoo heerlijk toelagchenwelke bij mjj alle be
denkingen tegen de begrootingen zouden hebben doen
zwijgen, en mij de aanneming derzelve, als een hei-
llge pligt, omtrent mijn vaderland te vervullen, zou
hebben opgelegdindien ik niet reeds door vele ver
beteringen iu dezelvegunstiger opinie dan in het
voorledene jaar gekoesterd had. Wanneer ik spreek
vsn deze magtige vijanden, bedoel ik, Ed.Mog. Hee-
zeii 1 want het is thans noodzakelijk de geheele waar.'
held te zeggende voorstanders der alleenheersching
in politieke zaken aan de eene zijdeea de soms ge.
5:
JJ.3.2
moedelyke opregte voorstanders der godsdienstige at-
leenheersching aan de andere zijde. Napels Spanje
Portugalen misschien welhaast Frankrijk kunnen ge
tuigen dat beide deze paruien slechts dén doel heb
ben de vernietiging van alle grondwettige regerings
vorm de invoering der zuivere eenhoofaige regering.,
misschien ter goeder trouw geiovendedat de natiën
oneindig gelukkiger zullen zijn onder eene Diinde ge
hoorzaamheid aan de bevelen hunner Vórstendan
onder -die instellingen, welke hen onmiddelijk deel in
de behandeling hunner huishoudelijke belangen geven.
In hoe verre de woelingen van hen die als dienst
knechten van een vreemd opperhoofd verpligt zijn zijne
bevelen en voorschriften te volgen, hiertoe moeten
medewerken in hoe verre het opzettelijk misbruik der
beste vrijhedenhier en elders'door hen gemaakt, tot v
dit doel heeft moeten leiden, zal ik niet onderzoeken: 3
hij die bedaardelijk den loop der zaken gedurende de
laatste maanden heeft nagegaan kan genoeg opmerken
dat bijna overal een welberaden veldrogt plaats heeft,
welker beslissing zeer nabij is. en op den voorspoed.,
rust en vrijheid ook van pns dierbaar vaderland de
veruitziendste gevolgen zal hdbben. Tot het bijeen
houden der manschappen heeft men aan de mingeoef-
fenden de mogelijkheid eener transitoire wat doen
zien, en door eene verklaring, dat men des nopds
alles voor eenigen t|jd op den bestaanden voet. zal
latenwil men de zwakke gemoederen stillen. Doch
alhoewel ik, bij eene onverhoopte afstemming van het
budget, eene transitoire bepaling nloet verkiezen boven
andere mij nog onbekende maatregelen, mag ik mij
echter hierdoor niet van het regte spoor laten afbren-
gen. Die (provisionele bepalingen kunnen slechts nieuw
voedsel geven aan de ongelukkige spanning, welke lang
zamerhand alle gemoederen ook de bedaardste en on-
zijdigste, kwelt, en verlengt den cijd van onrust en on
zekerheid. Eene derde uitgave van het budget zal
welligt niet gunstiger ontvangen worden dan de beide
vorigenzoo lang men nog weder nieuwe grieven
weet op te sporen, en zeker loopt men gevaar, da:
de ter zijde schuiving van het gemaal, (hetwelk thans
naauwlijks meer wordt opgemerkt veel min nog naar
waarde erkend door de verwerping van andere be
lastingen zal gevolgd worden; de millioenen schats
welke *s lands kas hierdoor komt te missen zullen dan
moeten gevonden worden, door drukkende heffingen op
andere consumtive middelen, voorafgegaan van de meeste
inquisitoriale en vexatoire maai regelen. De gevolgen
eener provisionele staat zijn, mijns bedunkens, hoogsc-
gevaarlijk en oneindig verre achter te stellen aan de
thans in deliberatie zijnde begrooting.
Als wij ook billijk zullen handelen, moeten wij er
kennen dat zij op vele punten naar aanleiding onzer
aanmerkingen van het voorleden jaar verbeterd isen
dat vooral door de overbrenging van een achtste gedeelte
van vele uitgaven op de jaarlijksche begrootingde
hoop en billijke verwachting van nog verdere vermin
dering der uitgaven steeds nog levendig wordt gehouden.
In het voorleden jaar was onze beschouwing onvol
komen wij hadden slechts eene zeer globale bereke
ning van het jaarlijksche budgeten konden dus op
verre na niet gissen welke de ware staat onzer uitga
ven zijn zoude. De eerstgebrsgte som van 61,988.880,36
moest door de biigebragte onkosten op het beheer der
middelen tot f 68754.31800 stijgen, en werd nader-
hand bij het besluit van den 10 April 1829 wel tot
f 64,104,454.41 gebragt doch moest altoos onzeker
biyven, zoo lang men niet met eenige vastheid de hoog
te der annate begrooting kon vaststellen. Deze onze
kerheid heeft bij sommigen, en ook bij mij, toen zwaar
gewogen. Wij verlangden het een en ander te kennen,
alvoiens tot eene eindbeslissing te komen en vinden
nn die wensch van zelve voldaan. De beide voor-
gedragene begrootingen leveren te zameu eene slotsom
van 77,853,200 op, en zijn' dus gebleven beneden de
minste som van ons in de vroegere zicting gevraagd.
Ik wil gaarne toestemmen, dat deze som nog voor
meerdere vermindering vatbaar ia, en zou hier wel eene
lange reeks van posten kunnen optellen, welker ver-
plaatsing op hét eenjarig budget mij doelmatiger zou
voorkomen; doch ik beschouw deze onze toekenning
geenszins als eene verpligcing tot uitgave en zal gaarne
veronderstellen.dat het hoofd van den staat, niet min.
der dan wijalles wil aanwenden om de lastenwelke
op het volk rustente kunnen verligtendoor de uit
gaven successiveiyk te verminderen. Het is zeker ge
vaarlijk hierin met overhaasting te werk te gaan; het
is billijk de regten, belangen en omstandigheden van
hen, op wier bezoldigingen men uitzuinigingen maken
wil, zorgvuldig te wikken en te wegen. Het Beeft
mij ook gejammerddat men bij de beantwoording der
aanmerkingen van de sectien niet in meerdere uitleg
ging is getreden en dat vele vragen der eerste sectie,
tot welke ik de eer heb te behooren, geheel zonder
rescriptie zijn gebleven; ik wil dit gedeeltelijk aan de
kortheid des overgebleven tijds toeschrijven, mij voor
behoudende, bij eene volgende gelegenheid, jiierop te
rug te komende zoo nuttige overbrenging van vele
(//er vervolg tp den kant van deze kladt.)
Mijne geliefde Huisvrouw C. J. TYDEMAN,
werd door Gods goedheid dezen nacht gelukkig ver-
lo-t van eene DOCHTER.
St. LAURENS, op Wal- J. H. CALKOEN,
cheren den 15 Decemb. 1829. V. D. M.
Heden beviel zeer voorspoedig van een welge
schapen ZOON, A. M. C. SONTAG, geliefde Echt
genoot van
A. F. MILIUS, Az.
SOETERWOUDE 20 December 1829.
Getrouwd
J. P. N E U H A U S
E N
J. E. CEL]
LEYDEN 17 December 1829.
Si «J O
U w bo e c -z
g b.e §i0 E-f
*-• 4> c 'O c jS
<0 .e I* ->•«
<Vb 'S g
tók8?» S ,2
is-O*"#
E 00 O, g u
■j'S'S'cO
f L. u S fcr-i»1 g CJ S n*
y E V- M n XI CT.:x N 2i O -c N -2
"on >0 -TV/O "U s e
r_ 4» J-J u. O bO r. £7
U ri O e" /"s k* O -O 04 jjj
0 o» .£2
S2 x
'O bc-e
2
.Sr O
c o x O -0 .V 2
tt. e "3 c *2 'p
1- r, c ai r! -
"O -O
CL 2 "O
O'-Or"
- OJ
,»-» c/l
fcJÏ
G co u
W - H W -
•X3 D
Tf aft S
j-T S 'S 5 0
u u-a w .na
C - to ru Ctx
5 Z c S V tv !H .E H o txti N
2 -p re
5 3. B g
O O bD <-> ga
o JE M E as
e .c Oa»
vB u O
- S-R ti
II
O tDu 4J H"0 g 9j Oi^
B .2 sM
_"0 o» OJ
v o S
a
24 2 0 _e
b> CJ
3 ej
<D
ex o
o
o
5 S
.v- (jj
CL g
re <U _Q
.5," S
<D Si W
o -E, tp eo jy J
w c .S 2 "o N o
e o w g M J O X
S c -c v
24 J2 e
Xi bil re Si -
do 553k
N 4) O u 1.^ C
a <- s 2 cp
O H y
2 f.:
Eu r e 1
- c iu
c o
"2 5|a
_g g .-s I™ o
C jj - ft c?24 O £1 U GJ Q) tri
Jsë2|®'S'g|>S,10"gS
.5- S SjS I"S
re "o O bcp«o_c^r waj-ew,
a 5
U S C U,
NT!
ea j—
tor c
toC o
E
:P
s s
60S
co 'ai
z. - If 'S a 5 8 C S 'i
N <0 .Si
H*ÏÖfflO-Ó«bC^(U OJ
g CS :»-P U :ÏS >00#
CL 5
co .kJ-a-i w» u u ti n. u
N x UMO'GNa.HM
bf.» *- w e
C X -O "T3 4)
T3 c
a» g <y M
L C 11
4; 24 M
OJ -r— OJ
bei
tofl Js=l^
tot bc o> o a
o
-■Tl
<0 "O 5 O c tj
"ij 3 oj g -o
o - u re -
ë-53^ s|
3 bO
p bC c --
c 4» ftj N T3 -
-- g c r'
- <u re
n C
c
5J
ag, 'S
qj a
B.6oS4i - «E -
tor,
-- cj - -re <JJ
c cj N -
g aa O
c c *5
O w
-5 J
'S .E S
U4 O» •-
G «G C
O ca
Cl co
O Z
afe o
E x c
c
S g -5 J 5
I C w 24 »-»
- V. T> F* 2 c o
Z Z
-|°Ia'St'e2S ,-g
KJ C. O E O ?x 4. C i:
•S E
,L.D E C ÜO
j O 2 "O ™T
- s-°
S iss C
- E u-
5
0 I
tori uc bD-1- b f bC tot c.
O Cri
bo »cclcr«t>o*
4» c 24 o» u 4) 4» «J O-
CkD.S s- toJ «J 1
T3 "O o -
SO"° CBC^coreO
O o"* to£w 2 E-o.
Wu C O tc^i
*T" 0J CJ "O - l_' r
c II o BtH
frt g CJ ha
Osï'-
qj <D X
S 4»
X r—
H, t-
4»
O tofi
C - .5
8=5.
B'g s
«2
O) C
N S JL. 13
O 2 QJ X <1J
N CJ
C id
os
r*** r«
'"««■V S'Sj13
S 3 g c M'
5 v E S S
73 -a .2
co «- C --
OJ "•T3UCJ<U<U 24 jaSimrT
-PEg£ »°"'=-= Ei-S s
too
G CJ
F. - 4>
"ic?
"G OJ t£
G O 4»
re T3 bO
c 2 «i.C H H u.=
•■f, O U
«W 41 2 a, Q I--P
co JJ O n. <L>
«X -o 0 «.-F •- wrn u
2 x - N 1! u o HO- O.T3 <-■
6 -O S "GGnCre
CS T C ^3 ■- re - w CZ-X3 JL
a .S2, Si v E ho G
-o g 2 .5 <u -- S «J
ce O M
a gj v -
g -o bc« re
«i 2?
4> "O
x gj
24 x
CJ h- GJ
n GJ ijH* QJ OJ II O
S"° S MP
