LEYDSCHE
COURANT.
J s
s
s
1829.
MA AND AG
KENNISGEVING.
Burgemeester en wethouders der stad
LEYDEN, gezien de dispositie van Hun Ed.
Groot Achtb. Gedeputeerde Staten van Zuid.Holland,
van den 2. Junij 1829, N°. 3, omtrent de invoering
en vervaardiging der Nederlandsche Vochtmaten voor
den handel in het klein; brengen diensvolgens ter
kennis der Ingezetenen het volgend besluit van Z. M.
van den 22. Maart 1829, CStaatsblad N°. 5:}
W;j WILLEM, bij de Gratie Gods, Koning
der NederlandenPrins van Oranje Nassau,
Groot-Hertog van Luxemburg, enz. enz. enz.
Willende de nocdige bepalingen makenten aanzien
van de invoering en vervaardiging der Nederlandsche
vochtmaten yoor den handel in het klein;
Gezien de wet van den 21. Augustus 1816, Staats
blad N°. 34,bepalende het eenvormig stelsel van
maten en gewigten;
Gezien de art. 10 en 11 van Ons besluit van den
29. Maart 1817. Staatsblad N' 13,) omtrent de be-
namingen der nieuwe inhoudsmaten;
Op de voordragt van Onzen Minister van Binnen-
landsche Zaken, van den 17. September 1828, N°. 50;
Den Raad van State gehoord;
Gelet op de nadere voordragt van Onzen voornoem,
den Minister, van den 26. Februarij II., N°. 60;
Den Raad van State nader gehoord;
.Hebben beslaten en besluiten:
Art. I. Te rekenen van den eersten April 1830, zal
bet gebruik van de Nederlandsche vochtmacen, bij den
verkoop in bet klein, van alle wijnen, bieren, sterke
dranken, gedisteleerde waterenen in het algemeen van
alle natte waren, over de geheele uitgestrektheid van
het Rijk, verpligtend zijn; van dat tijdstip af worden
dienvolgens alle de tot dus verre in gebruik zijnde
tinnen, blikken, houten of andere vochtmaten, waar
mede de voormelde waren plegen gemeten en verkocht
te worden, buiten gebruik gesteld, afgeschaft en voor
vernietigd gehouden.
Art. 2, Na het voormelde tijdstip, zzi het verboden
zijn, eenige andere vochtmaten in de winkels, herber
gen, slijterijen, tapperijen, magazijnen en openbare
plaatsen, voorhanden te hebben, en bij den verkoop
te gebruiken, dan de hiernavolgende, te weten:
De Nederlandsche kan litre
De dubbele en halve Nederlandsche kan.
Het Nederlandsche maatje décilitre. j
Het dubbele en halve maatje.
De Nederlandsche vingerhoed centilitre
De dubbele vingerhoed.
Art. 3. Van dat zelfde tijdstip af, zullen, bij alle
openbare aankondigingen, in alle prijs-conranten tari.
ven enz., de prijzen der natte waren, niet anders dan
per Nederlandsch vat (hectolitre of per Nederland-
scbe kan litre j mogen uitgedrukt worden.
Art. 4. Alle verkoop van bieren sterke en andere
in dit Rijk gefabriceerde drankenbij de flesch de
Ran of de kruik, als maat, zal, te rekenen van het
meergemelde tijdstip, in geene andere flesschenkannen
of kruiken mogen geschieden, dan in de zoodanige,
welker inhoud eene geheele of halve Nederlandsche
kan bedraagten dieten blijke daarvanbehoorlijk
geijkt zijn.
Art. 5. Ten aanzien van den handel in wijnenen
andere van buiten 's lands inkomende vochtenwordt
de verkoop daarvan voorloopig toegelatenin de thans
nog in gebruik zijnde flesschen of kruiken, behoudens
de aan den kooper toegekende bevoegdheidom de
aflevering daarvan, des verkiezende, in behoorlijk
geijkte flesschen of kruiken te vorderen.
Art. 6. De in art. 2 vermelde vochtmaten, zullen,
met uitzondering der olie- en melkmaten, uic tin moeten
vervaardigd worden en wel van zoodanig allooidat
de hoeveelheid zuiver tin, niet boven de vijf en tachtig
honderdste deelen ,8053 noch minder dan twee en
tachtig honderdste deelen (iot) aanwezig zij. Het zal
echter vrijgelaten worden om de maten van eene ge
heele of halve Nederlandsche kan uit porselein, steen
of aardewerk te vervaardigen en te gebruiken, en de
zelve met een oor of handvatsel, alsmede met deksels
om scharnieren opslaandete voorzien.
Art. 7. De voormelde tinnen en aarden maten zullen
alle inwendig van eene cilindrische gedaante zijn, en
wel in dier voege, dat de hoogte nagenoeg hec dub
bel der middellijn bedrage.
De tinnen maten zullen van onderen met een stevi-
gen en beneden den bodem uitstekende voetrand zijn
van boven een stortrand en tuit, en voorts een oor of
handvatsel hebben; zullende bet tevens vrijgelaten wor
den die maten, naar verkiezing der gebruikers, met
deksels, om scharnieren opslaande, te voorzien, mits
deze deksels van onderen vlaken op den bovenrand
der maat wel sluitende zijn; alles naar aanwijzing der
modellen, welke daarvan door het Departement van
Biunenlandache Zaken aan de Provinciale Besturen zul
len worden toegezonden.
^■SSSSL.êd'
N» ,40.
DEN 23 NOKEMBERi
xi
b£
G fcl
ld
j'I
_)*va
a-e K
O»
-
2 2 I
O OJ
j -a -xi
R "J
1»
tU
CO Ctf tsj m
H C O
P co w 5 3
r»
Z c R
P
- 8 -
O x 0\
"oD O
S 2 Z
Jut a
u"^Qci"°
O
C Cz3
SP
;t» ii tó N
3
G
4
D
04
és 3
<D Q
t 4.
-£ O 2*
ss "a
O
•5 O go*
CJ
2»^ 01
S -Q
18 7
Art, 8. De afmetingen der hierboven gemelde maten
worden mitsdien bepaald als volgt* in Nederlandsche
strepen millimètres,
ca fcD
C
faur <u
«7 •- G
i' 71 »- a
is <u .v, -r c
&g*|
l-l-o
W 01 ^3 3
O
.0
BENAMING DER MATEN.
O
Sj-B
CJ
f-
O
DIKTE
S 2
s
O
O
X
DES
BODEMS-
DER
WANDEN.
TEN MINSTE
Dubbele kan
Nederlandsche San Btre.j
Halve kan.
Dubbel maatje
108,5
S(5,o
68,5
5°-5
40,0
3L5
23-5
18,5
016.5
I72,0
!3,60
100,0
79 5
64,0
4Ö.5
37-°
3
2f
2
2§
2
Maatje décilitre. j
Half maatje
Dubbele vingerhoed.
Vingerhoed centilitre.
2
ll
11
•I
O
M
O
mm P
O J7»
-O T*
C '"■S
O «O
CL. qj
ÖJ S» u*
X1
n ess a
S-S c
I O
cl .ËP
B -T3
^*2
CS <L>
CS tü C
CS -a CS
- fj w CS
ca u
S 5 "o
O-O - G:5
iu r l
v »o c
5
Art. 9. De oliematen mogen eeniglijk uit stevig blik
doch de melkmaten daarenboven ook uit gedraaid hout
vervaardigd worden. De gedaante van beide soort van
maten zal zijn cilindrisch en nagenoeg van gelijke hoogte
en middellijn zoodat derzelver afmetingen met die der
graanmaten zullen overeenstemmen; en mitsdien, naar
aanleiding van Ons besluit van den i8den December 1819
Staatsblad N°, 57), als volgt vastgesteld worden;
Hoogte. Middellijn,
Voor de dubbele kan .136 137 N. str.
De Nederlandsche kan litre 107 109
De halve kan8é> 86
Het dubbele maatje 623 64
Het maatje {décilitre51 50
Hec halve maatje 40 40
Art. 10. De oliematen zullen, aan den bovenrand,
met een dubbeld strookje blik versterktvoorts van
eene tuil en van een oor of handvatsel voorzien zijn
overeenkomstig de modellen, welke hiervan insgelijks
aan de Provinciale Besturen zullen worden afgezonden.
Art. 11. De uit hout gedraaide melkmaten zullen
van een oor of handvatsel moeten voorzien zijnen
eeniglijk op den inhoud eener Nederlandsche kan eener
halve kan en van..twee maatjes mogen vervaardigd wor
den zij zullen overigens in geene aodere handelingen
gebruikt worden.
Art. 12. Op elke der vermelde maten, zullende ge
wone en systematische benamingen met duidelijke wijze
letters moeten ingeslagen gesneden of op eenigerhande
uitwendig uitgedrukt Zijn. De afslag van het ijkmerk
en de jaarletter zal voor de tinnen maten geschieden,
hetzij op den bovenrand hetzij op den breeden kant
van het handvatsel; voor de blikken maten, op een
plekje tinsoldeer onder den bovenrand vast te hechten
voor de gedraaide melkmanen, op de gewone wijze; en
voor de flesschen kannen en kruikenop eenen om
den hals of het oor te leggen looden kraag of band.
Art. 13. Het wordt den Fabrijkanten van tinnen
vochtmatenbij dezen aanbevolen om zich in het gieten
hunner maten, van geene andere vGCmen te bedienen,
dan van de zoodanige, welke vooraf behoorlijk geveri
fieerd, en ten blijke van derzelver naanwkeurigheid
gestempeld zijn. Zii zullen wijders gehouden zijn
hunnen naam of hun fabrijkmerk aan de buitenzijde des
bodemsof op den bovenrand der maat in te slaan.
Art. 14. Onze Minister van Binnenlandsche Zaken
wordt bij dezen gemagtigd tot het doen ontwerpen en
het vaststellen van eene instructie bevatterde de noo-
dige voorschriften waarnaar de I jkers zich bij de ve
rificatie der onderscheidene vochtmatenzoo wat den
inhoud als wat het allooi des tin# betreftzullen moe
ten gedragen, en behelzeude tevens noodige bepalingen
nopens het vuor elke maat toe te stane remedie op den
inhoud. De tot gemelde verificatie benoodigde meet
werktuigen en andere toestellen zullen door de zorg
van voornoemden Minister, aan de Ijkers van 's Lands-
wege worden afgegeven.
Art. 15. In zoodanige Provinciën des Rijks, alwaar
reeds litres met derzelver onderdeelen en veelvouden
ingevoerd zijnzullen die maten in gebruik mogen
blijven, al waren dezelve niet in allen deele overeen
komstig aan de voorgaande bepalingenmits zijdoor
daartoe bevoegde personen geverifieerd, en wat den
inhoud betreft, voldoende zijndevan het ijkmerk voor
zien ziin. Na het bii art. 1 vastgestelde tijdstip voor
de algemeene invoeringzullen in die Provinciën geene
afwijkingen van de voorgaande bepalingen toegelaten
worden 5 en zullen de Ijkers aldaar, zich voor alsnog
aan de Fransche verordeningen, nopens de verificatie
der metrieke vochtmatente houden hebben.
Art. 16. De ijkloonen der onderscheidene tinDen,
blikken en houten vochtmaten, worden by dezen be
paald als volgt:
Voor de dubbele Nederlandsche kan 10 cents.
Voor de Nederlandsche kan C AVrr 7|
Voor de halve Nederlandsche kau en ver
dere onderdeelen5
Het 1 crvolg 0» den kant va:t deze kladt.}
■r~, a
C -a
<u a
tao O
O)
B"3
N
u. >c
<D <u
•xi
bfl
W)'5
S 3
-J O c
JÉ c 3
QJ Zn
U QJ
0
cos
a> ei
SP
1 E i
cj i,
is o o
°|c
.s K>
5 -S
-S
-rj
"O fc£ -3 N u
M '5
s-g
O O O
O c
T3 ai
gïSs
--2.2
.5 5 O .5
Bgïg
N
biJ O
2 c
ai 5
c o
flj CJ
G
2 N
O fcD
r~ «O
-c cd
"U 41 V» G
-=-"H jO
O O O w r-
"O O CQ g
t CJ
O <u 3
e
tst 11
3 N
<5 T3
2
S O
s
-a»
o g c a-*
O ttf) aj x
i'sl
B B£ q.b
Q O
c O O
B w
75 B 0 -54
6 3 'S,
Cl CS W)
=iBg-
"Isif
c O "C O
C tic <D
Sc 2
o c 2
•- o
Ssg|i2
N o 4j 53
-1— C 5 'O
c O OJ
c x c o
O) <U <u
B G
I3W* I M p I
o u c 'r oj ai
C 07 *-»
CJ ca Xh cs: a»
G. <u
mS.»#s
5 5 "G
9 E te tó
O g C O
"2 0 1
G c Q -H
o aj
- C tohiu
*- «J o c O
oW -"zxy
0 c
O V 0
ra CJ -C c
b
°b.S5;u
c .Si o
CJ SJ "00
"o c t»c-o
1 g I a.g
c "c *0 a»
C U OT3
- CJ "O N
5 - a
07 J2
3s - e -
s
u. is w cs
S S p O S
CS r; «7 o
S i 9
g c -a
c s S
•g a
aj ra
71
cj ra —O
-7-. ra
a>
o" O'S y
a. ^2
u. ai
°2
gü g E-s
"a cj -33 CJ CJ
G.-S
ra -a
-o
cj Z e
JH
o CJ t_
-a
CJ
G
CL» O flj
bOOG
"O ai
cSï
ai CJ
D.^
J -
- w
"5 s
-c crt
O CJ
-a
C3 ra
ra .G
00 c
J P
\S£'
1- a
- CJ G
G "O CJ
O G CJ
f-c-s S
O CJ O CJ
ra 3
1 OJ "G
I t B
g
o
"cl 3
5J O
ai c
va
ei c
CA' C
-C 41
«0
o 5>
;ï-S
0
Ji o -
1-5
OJ
£5.
«•o
B Qj 4> -
«C x o» -1
c
5
T3
G
1