Leydse Courant | 19 oktober 1829 | pagina 3 - Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

In het geheet zijn er 155 kavelingen of omstreek» 16,000 balen opgehouden; men kan de prijzen nage noeg k i ets. lager dan de laatstelijk door de Neder- Jandsche Handelmaatschappij te Antwerpen gehouden veiling aannemen, en j a 1 ets. lager dan de veilingen der Nederlandsche Handelmaatschappij in Junij jl.zijn afgeloopen. Natuurkundige Reize van den Heer van Humboldt. In de zitting der Fransche Akademie van Wetenschap- ten, heeft de heer Gay Lussac, den 12 dezer, eenen brief medegedeeld, aan hem door den heer van Hum boldt, den 13 Augustus, uit Arago geschreven. Deze brief bevat talrijke en belangrijke bijzonderheden door dezen beroemden geleerde in Siberie waargenomen. Ter dier tijd was hij reeds op de Oostelijke helling van den Ural gekomen, en maakte hij zich gereed om gaar Chineesch Mongelie te vertrekken. Hij was ver gezeld van de heeren Rose en Erhenbergzeer ge leerde natuurkundigen, en. meldt zijnen vriend, dat het doel zijner wetenschappelijke onderneming boven alle verwachting was uitgevallen, en dat hij de beste gezondheid genoqt. Overal had de vorstelijke mild dadigheid van het Russisch gouvernement drie rijtui gen, twintig tot dertig paarden, ter zijner beschikking gesteld. Hij werd daar en boven begeleid door sol daten en een hoofdofficier der bergwerken. De heer Humboldt zag in alle deze bijzondere blijken van op lettendheid eene sprekende hulde aan de wetenschap pen toegebragt. Een der voorwerpendie het meeste zijne oplet tendheid hadden naar zich getrokken was de ontgin ning der rijke goud- en platina-mijnen van het Ural gebergte. Het goud wordt op de oostelijke helling dier bergketen gevonden. Het ligt niet in eene groeve in het binnenste eener rots verborgenwelke men me; zvaren arbeid moet bewerken. Men behoeft er slechts het bovenste groen van den grond te ligtep om het verspreid te vinden in eene roerbare aarde waar van men het door wassching afzondert. Dit terrein, in latere tijden door aanspoeling gevormdherkent men aan de fossilien van olifantendie er in aangetroffen worden. Deze mijnen hebben zes duizend kilogram men goud in één jaar opgebragt. De platina ligt op de westelijke zijde van den Ural, één uur van de schei dingslijn der Tivieren die er zich vormen. Eveneens zijn in Amerika deze twee metalen op de tegenover- gestelden hellingen der Kordellieren. Men heeft in Siberie een buisje van platina gevonden, dat verschei dene duimen lengte heeft, en in welks binnenste die metaal gekristalliseerd is. In een naschrift deelt de heer Humboldt de verdere uitkomsten van zijnen togt mede. De aardrijkskun dige liggingen de proeven op het aardsche magnetis- mus genomen, de geologische waarnemingende aan- kweking van planten en dieren, niets is, ongeacht de vermoeijenissen en ongemakken in die woeste landen onvermijdelijk, verzuimd geworden. Bij het verlaten van den Uralheeft men zich moeten getroosten van Sibe rische voertuigen gebruik te maken, waarin men lig gende reist ;i en om de vergunning te verwerven van het hemelsche keizerrijk te mogen betreden, had het Chineesch bestuur, dat ten gestrengste op het in acht nemen der etitjuette staat, gevorderd, dat nien begon met een bezoek bij hetzelve af te leggèn. Deze ceremoniele gouverneur voert bet bevel over eenige Mongoolsche soldaten, met de verdediging van twee kleine torens belast. De heer Humboldt hoopte tegen het eiade van November te Berlijn terug te wezen en zal ongetwjjfelt het publiek weldra het genot zijner ontdekkingen mededeelen. Uit Berlijn meldt men, den 12 October, nog verder deze bijzonderheden omtrent de reize van den heer Hun.boidt Aan dè grenzen van China gekomen, bezochten de reizigers denaaste post, waar over een Chineesch officier, Schimfu genoemd, het bevel voerde. Die officier was kortelings van Pekin gekomen hij had deze groote reis, die 4 maanden duurde, te paard afgelegd. Hij gaf blijken van een beschaafd, verstand en ontving de Dimsche geleerden zeer beleefd. Toen hij den heer van Humboldt deszelfs bezoek in zijnen tent terug bragt, werd er een tapijt gespreid om hem te ontvangen en bood hem de heer Humboldt een stuk fijn blaauw laken ten geschenk hetwelk Schimfu met groot genoegen aan nam. Van zijnen kant vereerde hij den heer van Hum boldt 4 Chinesche pondendie den reizigers mede zeer aangenaam waren. Bij gebrek van andere voorwerpen deelde men oDder de Chinesche soldatendie hunnen officier vergezelden, stukjes witte broodsuiker rond, welke zijtot groote verwondering der expeditiemet kindervreugde aannamen. De reizigers zijn van die post der Chinesche grenzen in goeden welstand vertrokken om in Europa terug te keeren." MENG E E I N G E N. F.TS OVER J E Z U i T E N F, N ZOOGENAAMDE B R A L E G 5-' C-s <y "J o) w ■r= B^ P S ~£,_o O -g s O i P 9 r, o -a L I N. O "O O cU bD qj .fee G - .5* Co? - s-o 2* M o - 1) to O 'O 1 a Uit Londen meldt men den 13 dezer', dat de Giraf den Zondag te voren gestorven was. Te Marseille heeft men de lang verwachte brieven omvangen van de Fransche geleerden en kunstenaars welke in Egypte reizen. Die van den heer Champol- lion ie jonge zijn gedagteekend den 26 Mei18 Junij en 4 Juli;. Ten laatstgemelden dage waren de nasporin gen in de graven der Koningen te Biban-el-MoIouk te Theben volbragt. De uitkomsten van vijf maanden arheid in de koninglijke graven zijn van het grootste belang, en wij kunnen, schrijft men onder anderen, opnoemen eene Tafel van het opgaan der gesteraten voor alle de dagen der. maanden van het jaarmet den in- vlred van elk gesternte. Het is te gelijk een astrono misch en astrologisch gedenkstuk uit de hooge Egypti sche Oudheid. De heer Champollion zoa de gedenk, reekenen van Theben eerst tegen September verlaten. Twee voljten slechts hebben de. magt der opvoeding gekend; biaar bu.tcn Rome en Griekenland, ziet men geen Gouvernement hetwelk eenig denkbeeld gehad heefc van de kracht, welke deze staatkundige springs veer vermogend is te .ontwikkelen. De Katholieke Priesters zagen, bij hptine vermenigvuldiging, in Eu ropa niet dan barbaarsche volken, bij welken de jeugd door geene hand hoegenaamd opgeleid wasen zij eigenden zich daarom dien hefboom toe, bevlijtigden zich om daarvan de kracht té Jeeren kennenen wel dra begrijpende dat de opvoeding èqne.soort van scnep- ping is, en dat de mensch in zekéren zin het eigen dom wordt van de handdie zijne kinds.chheid gelpid heeft; zoo maakten zij zich meester van de eerfte neigingèrien vin de eerste verstands-ontwikkeling des opkomenden geslachts, én, schier buiten weten én ver moeden der Gouvernementen, bemngtfgden zij zich van dac deel der volken, bij hetwelk de hartsiogten, de ijver en de veerkracht gevonden wordt, latende voor het overige de in jaren gevorderde geslachten onge merkt oud worden en uitsterven. Dit is juist de toestand, waarin zich, in het tegen woordig tijdsgewricht, de zoogenaamde Katholieke partij, ten aanzien, van Frankryk, bevindt. Èen geslacht éene generatie is aan dezelve ontsnapt; en daarop is het onmogelijk invloed uit te oefenenmen moet dit gfeslacht, zeggen zij, laten uitsterven, maar daaren tegen zicb geheel meester maken van het opkomende, zij rekenen op die jeugd, welke de dagen der Repu bliek even min als die der met overwinning bekranste overheersching gekend hebben. Ziedaar hét geheim van dé wederopstanding der Jezuiten, zoo behendig in de kunst om zich meester té maken van de harten; zoo bekwaam om zich bevreesd te maken bij hunne vijand, en ontzag, of beschroomdheid ia te boezemen aan hunne vrienden. Zij werden verbannen onder Lo- dewyk XH,, maar dit geschiedde op voorstel van zijnen raad, en niet ten gevolge zijner eigene meehingbij wenschte hen integendeel dikmaals terug, als steunsels Zijner volstrekte oppermagt. Maar zij gevoelen ook hu zelfs bij hunne herstelling, dat er nog een merke lijke afstand blijft tusschen het punt, waarop zij zich nu geplaatst vinden, en datgene, hetwelk zij bereikt hadden, toen men hen in de XVIIIde eeuw deed val len. Zoo zij al tijden van intrigue wederom vinden, vinden zij toch de tjjden van hunnen voormaltgen luis ter uiet terug. De luister was waarlijk aanmerkelijk. Zij hebben Europa, Azie en Amerika beheericht; zij hebben Frankrijk onder hun bedwang gehad, en Frank rijk moet men altijd afzonderlijk aanhalen en in den eersten rang plaatsen, zoo dikwijls als er van slaafsche onderdanigheid aan Rome gesproken wordt. De Generaals der Jezuiten hebben er zich ten allen tijde op beroemd, Een zeker Generaal dezer orde zeide eens aan een aanzienlijken Fransch staats- en krijgs man Hede il Signorui questa camera io governo non dico Parigimi ia Chinanon gia la Chinama tutto il mundo senza che nossuno sappia come si fa Zie Mijn Heer! uit deze kamer, regeer ik, niet, zal ik zeggen. Parijs, maar China; niet ook slechts China, maar geheel de wereld, zonder dat iemand wete hoe dit geschiede!" Maai deze tlui«ter zal niet weder herleven geene existentie heeft twee. for tuinen alle menscheiijke zaken hebben haren vasten loop en dé loop der gebeurtenissen gaat eyenmin te- rugwaarci als die der rivieren i Alle grootheid eenmaal vernederd kan de hoogte niet weder herwinnen van welke zij eenmaal afgerold iswat er van overig blij,ft is slechts een schaduwbeeld. Het was eene dwaling van Napoleon te geloovendat hijna zijn valwederom zon kunnen opklimmen tot de verhevenheid zijner eerste lotsbestemmingen die waren toen reeds vervuld maar her is ook dwaling van de Jezuiten, en van allen die naar een onbepaald gezag streven wanneer zij zich verbeelden dat de vorige heerschappij zal herle ven, Meer andere voorbeelden hebben bet geleerd en zullen het leeren dat gelukkige lotsbestemmingen eenmaal verijdeldharen oorspronkelijken glans nimmer hernemen haren vorigen loop nooit wederom hervat ten dat de bouwvallen die er van overig blijven geene genoegzame grondstoffen opleveren om dezelve in den alouden luister andermaal të doen optreden, en dat in allen gevalle het weder te voorschijn treden na een maal op eene beruchte of beroemde wijze ondergegaan te zijr,niets anders is dan zich aan eenen tweeden dood óver te gevendat hef isvoor een oogenblik uit het niet weder op te komenom voor altijd in hetzelve terug te zinken. Deze waarheid treft de ge- meenebesten de rijken de vorstendommen, 4e sekten, de Corporatien de veroveraarsmét een woord alle dingen en alle menschen van wien zich de meening de publieke opinie afgetrokken heeft. En zoo is dan ook ,alle heerschappij, die eenmaal vernietigd was en zich daarna gerestaureerd heeft, kwalijk bevestigd: alle magt, die eenmaal in verachting gekomen is, zal van aanbidding uitgesloten blijven. In staatkunde zijn val en vernietiging geliikbeteekenende woorden alles wat zijne zedelijke kracht verloren heeftis in de on mogelijkheid oin zich te verheffen of verheft zich alleen om straks weder te vallen. Geheel de magt der friarr van Rome en der Cesars van Konstantinupel heeft de eerediensten van Israël niet kunnen herstellen; Jeruzalem is terug gevallen in het stof-het mededin gen van Europa heeft bet Rjik van Bljzautium niet inliet vervolg op den kant van deze biadz.jj O o 3 ■D s» -c - - jj'lo -n O 9 a B '5 S -Sip CO P co A b tn 1) 2 .2 "H n -ö G fi» C cS-Soo-j c/-2 G cc -ird -G pi p oy c -> 0 3 -o P. -S -ds: Z p <u N dïf 0-U-O G QJ O A-s O) <U bfl 'N QJ .E flj 1 l"" S u S c g "b 0 1 °"s-s Mll«flSl$T£88ll H l u "o 'i g t- s?15 i-S3 S CJ G "E L -f P M O u tdj o O S N a, rt P aj a <u o w 5 aj-E'P'P'^ c fc. 2? JS C Q - tussles a» •g s C.-q^-n tüE g'^ë0 u. MO 1» C QP A=i rt c tu «DOèc" 1 -a 2 w*°2«'c'13 W)JE C g-u- -■ ^3 r- -rt D C vv u s - tU rt rt P G rt -5 ^3* CJ "Jp. O» H i-c a) tu -Q (U 2 D tLi 'jj L s - u qu S «o 5 <V G c S *-• *-, O P tu 9 tu -U *p -T3 c/i *P -G G ky4 5 p e "2 «s* o c JTJ «r P -a p p a.- 2 w) 2 o r-n c P o -^CQUC pl t- P w rt P G O C o J c O P P c o G 9 tu L. G cp -p «1 o» p tu - tn "P ;P -G Zl p P T3 O) -G a -G 1 -ö - p g p -a »- -c: p 1 tn (U '73 L- 'wj'0 -u P bc>"P "p G -3 G cj ■a -S <s d g "S 1 2 V3 X o co o O ;E-, -S-H B-S P bD G rt i -P O -p 1 3 p Pii-- 2-2 p^3 -G O J E tu p 72 5f 'c sidii 5 u O o O «O o-O 1 t P >n Q- P O N -p g: o. s 0 cj „c 52 rt »"P E K rt 3 c •S P bO w 5 o .-8 - u U-I k-> OG a, NE p r. -e oi a> -* O P "P •■G1 r- -3 O) i c - Q P u- P M B C "O P b p p -a a' "73 c 'iyD u m 5» g •CP.J2Pq._P waSjTJ rt rt O O) - rt S D-t: C U u u, u 2"rG G l- tU P P (U "P p ,P>E 2Ej="pp i_ G o p a-P s 1-s-aSil? C u L3 U-. p P 3 <U"G' o tu -a E tu .g a beis» G 3 O p Q w. PCUP.*5 3: li £- P.3= a oGuGfjOoj^; S ai :g.g' o q r«. es ?T3T5NN>«t«H

Vorige Volgende