3
ri-rl groei:ie op Sumatra zeer algemeen. Indigo en
Katoen worden zeer weinig door den 'inlander gekweekt,
hetgeen zeer te verwonderen is, daar heide hier zeer
goed slagen, en voor de kleeding noodzakelijk zijn,
weshalve hierop veel meerder vlijt behoorde aangewend
te worden.
Uit het reeds hierboven medegedeelde, omtrent de
weinige kuituur en geringe bevolking heeft men reeds
kunnen opmakendat de handel van deze plaats nog
weinig aanmerkelijk isen dat hetgeene er omgezet
wordt, zeer ten nadeele van de balans van Benkoelen is.
De eerste levensbehoeftenrijst en zoutworden
meestal van buiten aangevoerd, als ook lijnwaten van
Boegies, JavaBengalen en Europabenévens'tabak en
klapper-olie, ofschoon het hier aan klapper-boomen niet
ontbreekt. De artikelen van uitvoer zijn zeer gering.
De specerijen die grootendeels in Engeland zelf ge-
•consumeerd wordenzijn in zulk eene hoeveelheid niet
dat er vreemde markten van kunnen voorzien worden
en zuilen, hoogst vermoedelijk, nooit met de Moluksche
in vergelijking kunnen komen. De uitvoer van peper
is zeer onbeduidend, de koffij was in 1823 nog in geen
voorraad die noemenswaardig mogt zijnzoodat drie
a vier duizend pikels suiker het eenige van. merkelijk
belang is, dat uitgevoerd werd. Het is echter te den
ken dat hierin 1111 wel eenige verandering zal komen.
Gedurende den tijddat de Engeischen in het bezit
van Java zijn geweesthebben zij de gelegenheid
gehad die nogtans verzuimd is gewordenom van
Benkoelen dat voordeel te trekken, hetwelk alleen
diengenen te beurt vallen kandie te gelijk van Java
eu van Sumatra meester is.
Het Dierenrijk op Benkoelen wordt voorgesteld als
nog al belangrijke bijzonderheden opleverende. Ver-
geheiden soorten van dieren viervoetige en vogelen
die op Java onbekend zijntreft men op Sumatra aan
onder anderen de Olifant en Tappicr, De inlanders
verstaan echter de kunst niet om den Olifant op te
vangen noch tam en dienstbaar te maken.
De Tappier is in zijne jeugd anders van kleur dan
wanneer hij ouder geworden is. Bij Zijne Excellentie
den Heer Gouverneur-Generaal Baron van der Capellen
op Buitenzorg was er eendie van voren zwart of don
kerkleurigvan achteren grijs of vaal was, doch die,
welke op Sumatra gevonden werden door den steller
dezer berigten welke nog zeer jong en tam waren
dat zij geheel los en vrij door het huis liepen, hadden
over het geheeie ligchaam eene zwarte kleur met
witte vlekken.
De Paauw, die In zulk eene groote hoeveelheid op
Java gevonden wordtis op Sumatra geheel onbekend.
Na deze korte schets over het planten- en dierenrijk,
volgen nog eenige opmerkingen van eenen anderen aard.
Alles wat tot de zedelijke verbeteringvan een volk
kan gedaan worden is zonder twijfel door het Britsch
bestuur van Benkoelendaarin loffelijk ondersteund door
verdienstelijke zendelingen en de medewerking van Eu
ropische ingezetenenbeproefd geworden. In alle plaatsen
en distriktenwaar de Engeischen maar den minsten
invloed en eenig gezag hebben zijn inlandsche scho
len opgerigt, waar de jeugd in het lezen, schrijven,
rekenen en de meest noodzakelijke wetenschappen onder
wezen werd. De school van de hoofdplaats Marlborough,
r.an welker hoofd de zendeling IVard stond, die Super-
intendant van het Schoolwezen was, bestond in 182324
reeds uit meer dan honderd drie en zestig leerlingen.
De orde, regelmatigheid en zindelijkheid, welke al
daar heerschen, worden hoogelijk geroemd, en worden
gezegd alles wat in dien aard elders in Indie gevonden
wordt, verre te overtreffen en^den instellers en onder
houders de grootste eer aan ce'doen. De leerwijze is
de Lancastersehéde Maleische scholieren zijn in tien
de Bengaalsche in drie klassen verdeeld.
De aard der inlanders wordt opgegeven als zeer ver
schillend van dien der Javanen-, de eerstgenoemden
schijnen luijer, en tevens moeijelijker om te regeren,
bezittende zij eenen geest van onafhankelijkheid en
wederspnnnigheid, dien men in den Javaan zoo niet
vindt. Het is welligt hieraan toe te schrijven geweest
dat de Gouverneur Rajjlet zoo veel moeite had om lie
den te krijgen, die genegen waren om de aanstelling
tct Hoofden van Distrikten aan te nemen. Hunne voor
dcelen moesten met een volk van zoo weinig industrie
en zoo weinig gezindheid om zich te laten knevelen
ook zeer gering en onbeduidend wezen. Dezelve
werden voorheen gevonden uit eene belasting op de
peper en een tiende der buffels. Dit is echter sedert
wederom afgeschaft, en de Hoofden genieten alleenlijk
een gedeelte der boece; hetgene echter door anderen
afgekeurd werd, om reden dat die Distrikt-Hoofden le
den waren van denzelfden Raad die de boete daarstelt,
oplegt en de boetschuldigen beoordeelt.
Btnkoelen had slechts drie zoodanige inlandsche hoof
den. Iedere Kampong heeft zijnen Chef, welken de
dorpelingen uit de Orang toewa's Oudenkiezen.
Kleine zaken worden door deze dorps-hoofden afge-
daan; doch er was van deze vonnissen een hooger be
roep naar den Pangerangs Raad Pangeram - Court4
in denwelken de Luitenant-Gouverneur voorzat, en
menige Europeanen als Magistraats-personen zitting
hebben.
De Priesters hebben geen vast bepaald inkomenzij
bestaan en leven van de giften, die gegeven worden
bij gelegenheid van Besnijdenis, van Huwelijk en Over
lijden. Niet zelden staat de vroome Inlander ook een
tiende van zijn Padie af, eene geit, een schaap, eene
karbouw en van de tien Spaansche matten welke hij
veroiendt, een dubbeltje.
De gansche bevolking van Benkoelen, gerekend van
Indrapoor Noord, tot Croë Zuid, wordt geschat op
80,000 zielen. Die van Marlborough en omstreken op
12,000, waaronder begrepen zijn Europeanen, Militai
ren, Javanen, Bengalezen, Chinezen, Maleijers en Ma-
durezen. Onder deze iaatsten is een afstammeling van
eenen Prins van Madura, die voor ruim vijftig jaren
Van daar was gebannen of gevlugt.
De rivieren van Benkoelen zijn vier in getalde
fcllobar, de Benkoelen de Songtj-Etan en de Songij-
I.ttma, De twee eerstgenoemde, ols.-i.v>-1"afiii de mon
dingen opgestopt, zijn verder ei; dieper landwaarts in
voor. kleine booten bevaarbaar.
Dat het te Benkoelen zeer duur leven iskan Then
uit de weinige hulpbronnen, welke de piaats zelve
voor het dagclijksche leven aanbiedt gemakkelijk
opmaken. Rijst, zout, olie, boter, koéijen, scha
pen, karbouwen, varkens, eenden, ganzeri, kippen
en huisbedienden, aile deze artikelen zijn alh'cr een
geheel kapitaal duurder dr.11 op Java. Paarden, welke
aldaar met 30 Spahnsche matten betaald Wordengel
den te Benkoelen honderd Spaansche matten.: De inlan
der kent dezelve ook niet, en die hier in gebruik zijn,
worden van den noord van Natal en andere oorden
aangevoerd. De paarden van Java, die in grootte dn
maaksel veel overeenkomst hebben met de Suwatrasche
zijn minder sterk en minder geschikt voor dit klimaat;
immers de Heer Raffles, die twee en dertig paarden
van Java aanbragt, verloor dezelve alle binnen den
tijd van één jaar.
Omtrent de salubriteit van het klimaat zijn de oor-
deelen zeer verschillende. Sommige lieden beschrijven
hetzelve ais zeer ongezond. Intusschen schijnen de
aangename dampkring en de gematigde warmte, die
zelden hooger stijgt dan 82° van Fahrenheit en soms
zoo laag is ais pó°, zoowel als het gezond 'uitzigt
beide van Europeanen en Eilanders, voor de gezond
heid der plaats te pleiten, niettegenstaande men vele
onverwachte sterfgevallen als bewijzen van het tegendeel
aanvoert, waarvan echter de gevolgtrekking, gelijk
men weet, niet volkomen wettig is. Sir Stamford
Raffles heeft in vijf jaren tijdacht leden van zijne
familie, waaronder vier zijner kinderen, en twaalf
Europische huisgenooten verloeren, en van al de Amb
tenaren, die hij hiervoor vijf jaren vond, was in 1823
rog maar een eenige in aanwezendoch dit. schijnt
niets anders te bewijzen dan dat de Engelsche gestel
len zich niet goed aldaar kunnen aulimateren, of dat
er in hunne manier van leven iets is, hetwelk met het
klimaat aldaar onvereenigbaar is. Men weet toch ook
dat de invloed van den Zuiderwind, die op Java voor
zoo welkom en zoo gezond gehouden wordt, integen
deel op Sumatra, even zoo als de geringste blootstel
ling aan de zon, voor zeer schadelijk gehouden wordt.
De inkomsten van Benkoelen waren qnder het Engelsch
bestuur zeer geringen de uitgaven daar en tegen zeer
aanzienelijk.
Landrenten, in- en uitgaande regtenoo,sHeercn-
of *s Lands geregtigheden bestaan hier niet, en men heeft
slechts ttvee middelen verpachtden uitsluitenden ver
koop van Opium en van Arak en Rum. De gansche
constitutie van Opiumis jaarlijks niet meer dan zes of
zeven kisten. Onder het bestuur der Hollandsche Oost-
Indische Compagnie, haalde de smokkelhandel honderd
kisten Opium van hier af.
De algemcene uitgaven overtroffen tijdens de Britsche
Regering, de algemeenc inkomsten, met eene som niet
ver beneden de negentig duizend ponden sterling.
Het Gouvernement of Bestuur op Benkoelen was in
zekere opzigten het tegenbeeld van het geene het En
gelsch bewind op Java was gedurende de Britsche pos
sessie. Op Java toch was een zeer gering getal ambte
naren voor eene groote administratie voldoende, en te
Benkoelen, waarde dienst een geringer getal geêmpioieer-
den vereischtedan in de kleinste residentie van Java
werden ten minste dertig Gouvernements-bczoldigden
gevonden.
In 1823—24 was het hoogste plaatselijk gezag in
handen van eenen Luitenant-Gouverneur doch tevoren
was hetzelve onder eenen Residenten eenige jaren
vroeger nogwas het gesteld in handen van eenen
Luitenant-Gouverneur en Rade-, bestaande deze Raad,
uit drie Raadslieden en den Gouverneur.
Hetgene plaats voDd bij de ontbinding van den iaatsten
Luitenant-Gouverneur met zijnen Raad, onder het Gou
verneur-Generaalschap van Lord of Markies IVellcsley,
is te bijzonder, om hier niet eens vermeld te worden.
Zonder de allerminste voorafgaande kennisgeving en
geheel onverwacht stapte een Kommissaris (Commission-
ner) van het hooge Gouvernement van Bengalen alhier
op zekeren dag aan wal.-. De Luitenant-Gouverneur
daarvan kennis bekomen hebbendevergaderde onver
wijld zijnen Raad, en zond zijnen Sekrctaris aan den
Kommissaris otn-hem te verwelkommen, met uitnoodi-
gitjg om zich in den Raad te begeventen einde aldaar
den aard zijner kommissie open te leggen. De Heer
Kommissaris weigerde alle communicatie, maar begaf
zich naar het Fort, alwaar hij het in de wapenen ge
roepen garnizoen zijne hooge kommissie voorlas, en de
Regering, die nog vergaderd en wachtende was, voor
ontbonden verklaarde zonder eenige reden aan te
halen, die deze ontbinding noodzakelijk maakte, of zon
der eenige klagten tegen de administratie aan te. voeren.
Dealdus onverwacht ontslageneen in hunne eer aan.
getaste ambtenaren beklaagden zich hierop ten hoog
ste, zoo bij het Bewind in Indie als bij dat van Enge
land doch werden een geheel jaar onverhoord gelaten
terwijl men ondertusschen door Publikatien de inland
sche bevolking uirnoodigde om klagten of bezwaren
tegen het ontbonden bestuur hebbeude, daarmede op
te komen. Na verloop van een jaar, en na dat men
geene klagten 01 beschuldigingen tegen de beleedigden
had weten in te brengennam deze geheeie zaak een
einde, met eene gratificatie of schadeloosstelling van
tien duizend ponden sterling.
De veranderingen of nieuwe orders van het Bestuur
van Bengalendie toeu werden ingevoerdschijnen
den inlander zeer weinig gevallig te zijn geweesten
zijne verbittering te hebben gaande gemaaktwaarvan
een onschuldige resident, de Heer Parrhet ongeluk
kig slachtoffer is geworden. Deze Heer Parr woonde
drie mijlen van het fort, aan het zeestrand, op eene plaats
Mont-Felix genaamdalwaar hij des nachts overvallen
en wreedelijk van het leven beroofd werd. Verschei
den inlanders verloren daarbij het hunne. De Echtge-
IJlet vervolg op de kant vdn deze biadzf)
m
o
*a n-
a
0
Osü N
GJ bD
Op a 1
3 a =ii
"fZ
1 "J I"
P S3
o
P ho So c '2 *-*
o v
GJ G .t» 5
g G G t- 25 c
r o u c
Si 5 2 n
•3
§'5
GJ t«
H
£5 JV
t- tiDc=
S
Ij
CS
a
-f
2
O CL.Si,
- bD OJ
o .2
o JJ o H c
G JS P
cD u G -U GJ O bD
'12 2 gj *r jr o
C u O - M
E.H"°a^a-5 |C6s
o E 5 1— p 2 -• --
gj u «H G .<3 a
>2 w 5 S S
CS s
13 s s
p O
"cL. CS
i=s>
t) c
n 5.3
GJ gj Q*..
!|öe g SW> b-s
S.K 5.2.§3 - o o -
W f?3
SSCI-SIË
I'S
o °XO
2 S S s a a M'S g-S
«Djs-S5.aBsf,ls.#-0
Ic 1 1 I D 'r— I I CC (-.
"il ok. o N, teé?-1
c E
o 41 S o -o M 'W
4 3 2 oei o0
u-Q.- r j1 23 f"'" c
4 G PO 2d. o
«j 5 rt o O
LD ft re! N.T
o P
J2 N G
oC-a c> 2 nj,
SG>GJ g<:c: sp^'P
2 Cla
GJ rt
GJ *->
««CJiJICW C -O G - T3
CS d GJ LD GJ G QJ ;s» u l-<
U13 S W) J-j -O -P G>
5 "3 «j S "2
B Ë'S OV 3
S 05"=> .2 l-ës g-S
sa
sli'g I'S
'S -S N O 5 c "3 O
CJ CJ. GJ -P </2 -^-PK G
«-SW>G '5 c S GJ -Z,
G> GJ _?0.'J(ljS5uCI2W
n: -p p d -c Sr r Gb co o
bD LDGJGJ
sc.- s I a v
3
.3 V ja
p
OJ 2 M
p p
J T3 GJ O
G GJ S
^~'-2£'oPTÜ'"-'cs
_-g3§AP§-8
GJ 2 P P W
- «J n 11 GJ O
T3 O -P S3
PpP rt c-o «J
a
^S«Ssb2T. VJ Pi
ai oP 5 0 c s, 2 Oi.-;
P CL - CJ CL GJ -o
GJppQ-c v
gO bDi-.cS QJ p -c p P CJ
GJ O GJ V- GJ O :p» GJ I
fj S -rj
y r~> ÖJ
o
5
o G>
7P.
g p 3
GJ' 2
E 3
53 w bö
N u, s
e. c G <U O Sn
•vPw^S<U'PO.Lf>
p j— rj GJ cs
«P 5 ^P
SM-=B-g§SSg
5^! •o5,2'=-2''S^f
GJ ;pj co bD nl _d-Gn^£-pabDP
N
2 o
GJ GJ
-c w 12
PG 2 GJ
2 S -H
t/ GJ
233 p
-P
a-4! o 3-So S <2%
P GJ -
.•O :- 2
ca p p
t» 41
P
I §*S'§
In 2 "2 o
if GJ .jj O
p
2 te
c -
4I«Sga. «o
|-°G3
•g-a 5« o-g 3 S
3 ïïs-S |11 111- SI B
8gsi:?J!scr«.2p0
S°JGjj>;a ^.2 ,2 P 2 S'po
uu a«ra^ o 9 c
