mi
plu
I
J Ut 0
18?
a
11
9
rt
ts
ri
n
n
5
q
r
Of
fegin der Koiiegien, of openbare Leerscholen, in de
Keizerlijke Bibliotheek.
Na dat de Keizerlijke Bibliotheek, van welker
grondvesting boven melding gemaakt is, voltooid
"was, werden op den to Mohavvem in het jaar dér
Hegira 1131O719) de Gróot-Vizier, de Mufci',
I* de- Viziers van- liet Rijk de Pachas met drie paar-
destaarten) de Regters over de Legermagt, en de
Opperhoofden der Emirs in het Keizerlijk Serail
uitgenoodigd; na dat zij in'de Bibliotheek waren bij
een vergaderd, behaagde het oók Zijne Majesteit de
padischahde toeviugt der wereldóp den troon
die in de Bibliotheek was opgerigt, te gaan zit-
ten, en de aanivezenden met een wenk van een
jllergenadigsten groet te vereeren.. De voormalige
Regter van Scutari, Fasil Selim Efendimet een
dsgelijksch inkomen van 200 Aspérs eene zekere
Turksche munt) bij deze Bibliotheek tot Leeraar
"van de algemeene school Dersi Aambenoemd
plaatste zich in het midden der Vergadering op het
kussen van den Leerstoelom eenfge bekwame en
vatbare jongelingen uit de Edelknapen van het Serail
jn de eerste beginselen van den Godsdienst te on-
derwljzen. Hij gaf eene, uitlegging der eerste Sara
van den Koran Fatiha de openende) en verlichtte
"door het licht der waarheid, van God gezonden,
"de harten der aanwezig zijnde toehoorders, waarop
de Scheiche de Predikers van het Serailhet gebed
begonnen, en na het eindigen van hetzelve werden
door Zijne Keizerlijke Majesteit, zijne Hoogheid de
Groot-Vizier, zijne Eminentie de Scheich der Ilams,
(de Mufti), hunne Excellentiende Viziers, de Regterr
over de Legermagt en de Opperhoofden der Emirs
met Pelsen van Hermelijn of Sabelbontvel bekleed,
en de Eerwaardige Scheiche met vólle geldbeurzen
n begiftigd.
Indien deze aangehaalde plaats volstrekt naar waarheid
js, dan neemt dezelve ook alle hoop weg, om ooit in de
Bibliotheek van het Serail eene schat van Grieksche boe
ken te ontdekkenaangezien daarin dan alleenlijk 'de boe
ten die sedert de grondvesting van het Turksche Rijk
door geschenken of inkoop verzameld zijn, bewaard
worden. Het is echter nóg niet uitgemaakt, dat daaronder
ook niet die boeken, welke bij de bemagtiging- van Kon-
itantinopel gevonden werden, zouden kunnen begrepen
zijn, en in dit geval blijft er nóg altijd eene kleine flik
kering van hoop overig, om dezelve ren eenigen tijde
met sommige handschriften uit de overblijfsels der
Bibliotheek van de Hongaars.che Koningen en Byzan
tynsche Keizers te vermeerderen en in betere-n stand
te brengen. De laatste Bibliotheek was echter door
brand en andere rampenop het einde van het Byzan-
tynsche Rijk reeds zoo zeer verminderd, dat, indien
dezelve ook al onder de handen der Ottomannen ware
vernietigd geworden, het verlies niet buitengewóón
groot zoude kunnen gerekend worden. Het is daarom
trent met dezelve even zoo gelegen als mót de beroem
de door Omar verbrande Alexandrynsche Bibliotheek, (3)
Ontwijfelbaar lietvolgens de eigene getuigenissen van
vele Arabische SchrijversOmar alle boeken welke
hij. te. Alexandria vond, verbrandden; doch vroegere
ongelukken van brand en andere onheilen, hadden het
grootste gedeelte dier beroemde. Bibliotheek van de
Ptolomaeërs reeds voorhenen vernietigdzoó had dit
'ook plaats me't de Bibliotheken van KónStantinopel',
welke van oudsher, gelijk die te Alexandrien, een
gedeelte, vim het Paleis uitmaakten en dus eigenlijke
Hof-Bibliotheken waren. De eerste góote Keizerlijke
Hof-Bibliotheek van zes hónderd duizend boekdeeien
en gevolgelijk veel grooter dan 'de Biblotheken te Parys
en Weenen te zamen genomenbevond zich in de
nabijheid van het grooce Paleis, tusschen hetzelve en
den Senaat, in de nabijheid van de Pelsmarkt en van
de winkels der blikslagers. In dezelve werd Ilias en
Odyssea van Homerus, 'óp een drakenhOut Van 130 voeten
langmet gouden letters geschrevenbewaard. Bij de
zelve woonde de Hoogleeraar Oikonomikos de oudste
Professor der Oeconomie in den hoogen wijsgeerigen
zin) met twaalf Custodes, zijne leerlingen in de Wijs
begeerte. Onder Keizer Basilius, werd de geheele
Bibliotheek in een grooten brand door de Vlammen
vernield.
De tweede Bibliotheek in de achthoekige zaal
Octogonum j van Daphnedat is van dat gedeelte
fles grooten Paleis, hetwelk onmiddelijk aan de Chalkc
of het Poort-Paleis grenstgelegenbrandde In het
grootte 'oproer der renpartijen ondér Keizer Justiniaars,
af. In een anderen brand welke 'insgelijks bij gelegen
heid van eèn oproerde zaal Thomaitesdigt bjj de
Sophiakerk gelegen, verteerde, verbrandden er, be
halve vele andere werkenook de Kommentarien van
Vhrysostomus. Het gene uit de zoo menigvuldige ver
woestingen van brand nog gered geworden waswerd
in den laatsten tijd in het Keizerlijk vertrek van den
gouden zaal zelve .Bewaarden zonderling genoeg
bevindt zich heden de binnenste Hof-Bibliotheek van
bet Seraileven als de laatste Hof-Biblioteek der
Byzantynsche Keizers, onmiddelijk bij de binnenste
kamer en het slaapvertrek van den Sultan.
In de gouden Zaal Chrysotriklinionstonden de
troon en de kapel van den heiligen Theodoras, en
alhier werden de reliquien van het Rijkhet echte
kruisi zoo als men meende, en de staf van Mozes, de
kleinooden der Hof-ambténarende staven der Silentiarii,
de zwaarden der Spatharii, de gouden lansen en schil
den, de heilige vaten en drinkbekers, de vaandels, de
Labara en Pfychiadat is de standaardenmet het
teeken des kruises, en die met de Fortuin van het Rijk
bewaardgelijk tegenwoordig de kleinooden van het
Oitomannische Rijk, welke jn de daad slechts ónder
aldaar
van hqt
andere namen, die van het Byzantynsche zjjn
bewaard en geëerbiedigd worden. In plaats
3 Men leze Ibn Chaledun, in der Encyclopaedischen
nbersicht der Wissenschaften der Nlorgenliwier.'
Labarum met deze wóórden i in hoe signs vincesonder
dit teeken milt gij uterwihnqn, is hqr Sjmpdspjtak Scherif
met dit óplchrift: Er is geen God gelijkGei en Maho
met is zijn Profeet, gekomen, én de geheiligde namén
der Christenheid zijitop jfahometi overgebragtIn hét
slaapvertrek'der Byzantynsche Keizers was de. huis
kapel. van den. Heiligen Theodoras', waarin de Heilige
Schriften der Christenen bewaard werden'; tegen hét
Oosten;, en in'dat 'dér OctomahniSche is de lm'waarin
de Heilige Schrift van Islam de('Koran ligt', 'tégen hét
Zuiden gekeerd. Behalve deze bijzondere bidplaats
van den Sultanwanneer tijj hét vijfmalige dagelijksche
gebed ih de Keizerlijke Katiier verrigten wilstaat ook
nog in het binnenste Hof, de Keizerlijke Moskee of
de Hóf;kapel, bij welke drie Keizerlijke imams óf Hof
kapellanen den Godsdiénst bedienen. Er stond behalvp
dezereeds lang voor dat Koüstantinopel ingenomen
was., eene Moskee in het Paleis, en wel 'Zeeds in de
eerste eeuw van 'den Islam {717 na Christustoen
de Arabieren de stichting van dezelve tót eene voor
waarde van vrede maakten en de Byzantynsche Keizers
de hun naderhand door Saladin Cin het jaar 1187) en
door de Scldschuken in het jaar 1249 en de Ottoman
nen in het jaar 1595, andermaal aangedane hooitom
eene Moskee binnen de muren dér Hoofdstad toe te
'staan, geduldig móesten verdragen. Deze Moskee stond
niet Verre van de Kerk der Heilige Irene (bij hét tuig
huis In het eerste Hof), en bij het naast daaraan gelegen
Praétoriuni. Onder Leo Isauricus gesticht, werd dezelve
onder de regering van Alexis Angelus dóór eenen brand
verwoest, ten tijde dér kruisvaarders in het jaar ïaoi.
En zoo ziet men, dat Wel is waar de ontdekking van
eenéh nog overgebleven Boekenschat te Konstanti-
nopel, wel niet gewis, maar echter niet hopeloos té
achten is.
AUSTRAL IË.
Wat men heden onder de benaming Australië verstaat
is algemeen bekenddóch het is eene dwaling wanneer
men zich verbeeldt dat die naam deszelfs aanwezen eerst
in de jongst verloopene eeuw verkregen zoude hebben,
en dat dezelve dus van eene zeer nieuwe dagteékening
zoude zijn. Het tegendeel blijkt uit een zeer aardig
Werkje, hetwelk in het laatste gedeelte dér 17de eeuw
in het licht is gekomen onder dezen titelNouveau
Key age de la Ter re australecontenant les 'coutUnies et
les moeurs des Australiërsléur religionieUrs exercicès',
leurs étudesieurs guerresles animaux particulier! a ce
payset toutes les rdretis curieüsès qui s'y trouventpar
Jacques sabeur Paris, chez Qlaude Barbiti, 1A93 en 12mó.
Of de Schrijver van dit Werkje echter niet dezelfde
bedoeling gehad hebbeals de bekende en geesQigé
schrijver van de Historie der Sevarambesis door velen
aanstonds betwijfeld geworden.
De geboorte van Sadeurzijne zeldzame opvoeding
tógt naar het Eiland Congo en vre.eritde vóorvallen die
hem in Australië hragten, maken de drie eerste hoofd
stukken van dit Wérk uitonder weg vindt men
vreemde visschensommigen 109 grqót qlj- hommen
die de menscheh zoó liefhebben, dat Zij vóór hunne
voeten komen springenandere wederom met zeer
aardige vederenwelke Zee-'Paauwén door hem genoemd
worden. Niet verre van daar worden Wilde menschen
afkomstig van fialfflachtigé Wezenszöo als fej
meent, en met staarten, beschreven. Het is wouderlijk
dat dit ongeloofwaardig verhaal ook in het uitmuntend
Werk van Zimmerman, de aardeen hare bewoners, eènt
plaats heeft kunnen eriangen.
Sadeur, door schipbreuk in Australië geraakt 'zijnde',
vondt aldaar wonderlijke vruchten; .hij rekande (zegt
hij) dat hij op 'den 33ften graad van Zuiderbreedte v/%s
maar 'dè lengte kon hij niet vindenhij strijdt met
schrikkelijk gevleugelde beesten, en doet daar van
verhalen die meer naar dichterlijke hersenschimmen dan
naar geloofwaardige berigten gelijken. Na dit vechten,
door eenige strandbewoners verlost en teregt gebragt
gaat hij in zijn 4de hoofdstuk over tot de beschrijving
van Australië, een plat gewest, niet boschrijk; zonder
moerassen of woestijnen, maar 'óveral vlak én elfen
bewoond; de beschrijving gaat Zeer in de bijzonderhe
den, en er is een Kaart bij het Werk gevoegd, flij
had zich door zijne dapperheid dadelijk ae achting der
Ingezetenen verworven, en Werd geleid in een huis, welks
naam was het huis heb hetwelk in die taal Zoó veel
als opvoedings-Instituut beteekendtrouwens die naani
was nog al zoo kwaad niet bedacht, want er Zijn ook
elders wel opvoedings-huizen welke het huis Heb Üoiiden
genaamd worden. Daar hij ook iets van hunnq taal
verftonden ziéh aan de inwoners wist te doen verdaan
100 is het ligtelijk te begrijpen, dat hij een niet onwel
gevallig onthaal genoot. De inlanders Voedden zich
alleen var, vruchteninzonderheid vart eenen boogt q(ie
zij Ba/f, dat is, boom der welgelukzaligheid noemen,
Vier vruchten daar van genuttigd doen den mensch
bovenmate vrolijk worden zes Brengen een slaap van
34 urén aan doch meer dan zes eenen eeuwigen slaap
welke voorafgegaan word: door de allergrootste vrqugge
der wereld.
De Australiërs, zegt hg, zingen zeer zelden in hnn
leven en danssen nimmermeermaar als zij die vrucht
hebben gegetendan zingenspringen en dansen zij
tot hun stervensuur toe;
Sadeur zegtdat alle goederen bij hen gemeen zijn
zij hebben geene hartstogten 'en hebben geene pracht
van maaltijden of bijeenkomsten. Zij slapen zeer weinig;
achtende Uat de slaap een geheel dierlijk bedrijf is,
waar van de méhsctiindien hem zulks mogelijk was
zich geheel behoorde te onthouden. Zij begrijpen dat
dit levep niets anders is als eene beweging vol onrust,
en zijn verzekerd, dat hét gene hetwelk wij dood noemen
hunne rust is; Zij houden net voor 's menschen hoogstt
goed, dat hij mag geraken tot dat einde, hetwelk een
einde zijner onrust maakt; hier van daan komt het, dat
{Hét rgrvotf op dt kant van dun. bla&l-j
.g-'S £L 3 >:g a'j «ejs
0 Bo" 3 g'S-s c H vy -5
tg-E 8 S- H-a g"3
si
*5; •- g o i_ a -tl "oj :a»
3 s;g£ as-g-S'-g 3 o
o o r: ac - -o
■f S "Sé 5
HiS o'ö «-u-2
c a ij a
p .11 C 'J »- 13 CJ
f&e - Sj,;;
tul-3
Ê'jy rr -cj <-» g -a 'c
wT. >^5 O 2 O
n "S-fl
c 4r; w.->3oncii i) ~f2 o
•o TJ JU -O O ,-im
tjj C N P n, li
«3 2 -2 J= o s
g Hs-V v-.ul g o 5 g->
*-» a o N C "^3 x. .o
co-flD a w
o3öS >•"- ©l - s c
I"3 ^s..ss;
•f - i2 .«.I s s ZI
o r— CJ V Ir 3
fcDrt Cd C u 3 >2 Z3 a
'r c es- «J -a o 15^-cj o o p o 3
-3
g.
I
V-/
s s ,s s-
6 5 c
JCJ
2 I E
v» O
-3 w, ;r-
It-
.SS
•r-.
U g S1 H .2 s -ë ta ^2
'3 oAnj - a
S - «AC I S-°
««SSa SOi .S. 0 V
a -B,
S
O) u
h-i
tig-g H
1 ai I
o S
E S
a <l> -2
■•73 S
*-» CJ
-S S .3
O A-t N P
O S vt <U4J
O t o 73
<?.sg'
|w n-c SOU
■g-'-S,1 a
f I s
^-1 Kft
'g ïll.2
v bD a S
a w 4» r« a -
«E. 2 "1 5
.a" s." »o°S|«iS!
it g|i|
S2"8»SS'a*g"-3o
:s a g g S --o 3 S3 -
V u 5 "O 01 pj ÖD -
CJ g V. p N P :s
«J C cs d-d. bOe
to tD O
-
<5 CJ O uu r
cj ,a wj.c
i
"O
O
u N W N'Q (1 S O
v-5 S
a cj o o - a
.2
SP= fi-a
O o
i'it2
a-3 2
O 73
.SS3 a
O- p «J
U u -ft
gfl g
a I
'rt 'S
•8 SE
rt a
8-S
aj rt
7J
5 cjcy
«3^ 0
O
■8"
-g|2-sS$.5
5da
H <u
éliplll
aj ®J CJ
fe-ieS
-£ sp
:-a=fe
'5 2 3
s-a
ct a
=5
i
0^2.
B
J-»!
o
i-lls I'S
Ig!'§gè»f
2 3'S"S-5 3-
vSS'ïüMKi
«fSI-s-S-!
1 'M
S
.'li
13 W
rt--0
rt -
-5 f
X i. -S
s v li
sè-it
|isf
Ja -1
1Z 0> a
5 .s 1>
©73 ta CJ
S-S ffa
J* rt O
•f. cs-> ce
Il-Sl
S'S.5?
-~:3
c -
- O.0JG
o a
a c «i
a u u w.
S-£-o to
-
C O
s
o ji
Ja
S 3 SS A|S
l if
rti.l
O S
- b a a
<w s o gti; 2
S iS-g'SJaa Is
- ia'S? 838-8 J
:s9 •fr^ctJS'T3-0c0
f 1. CJ dt a L— a*a
aula Mg s
a *3 o-STJ 5 O
Jx -23 a s-
2 <a 5 s s o
tee
2 S3 I
„c, ,a
ëis
13 A3 3
CJ 73
U H
