re
te
re
re
re
te'
te
te
re
j a. 2 '2'
re re
s - s
0 re
to re
v
re re
CL B
a* 'rx
re re
Pu
O
M fa 6
ra x! re O
2. c 3
- 2
SMS a' e
o, B
- (TO
*r>-< re
re O
HS
s I
J"s C3
fc 2 2
re -
!T
2 JJ
O o
a
5T
O re re
cr pr -.
3- re
a o
re M
Q. re
- 3 s
S»
I" 3 3
a
-• p, a 3.
o 5
m re t> -
y o p
2. a 2
-
2 - 0 u
S TO a
re o-
P S
re f
re
5 2 3
o N
i; a tr
- 1
re
2
a. re'
rt re
Q- O" a-
o 2. o
a 5-
S" 2
re 2
C a -
",arerorer-
re o - - o g
ST I
o
T3
5- Q-
2 P.
aro o*
ir T - a
rs w re
'J 3 W
O" re re
*X 2. n
O) re re
re- CO -»
re r» o re
52 *a a
re re
ïx O
J! to
g»
i
ZL ti
2 2
s?
r -
-•
re >re s
ft 1
S n
a. 8
5" tba
!J
»«U
5 ai
te a*
So»
a
Si-
CO 2
f"
r.
(O
CO
a
a
0
«Q
K
CL'-
Cl
O
a
f:
ts
i'Q
X
O
0
•re
Ca
-4
O
cr
0
cx
ft*
13
9
a.
GL
O
3»
•a
O
S
2? S re
I- -
I - s
Q.
5.
3
3.
O Cfq
<-»
a
w
w
N
W
w
Z
O
P3
PC
P3
N
W
7*
9 re
re ro 2
5 a 3
B* VC
re fsj
2. e 3
f
s-" I I
- b
5..- 5
a Jf
TtJ
g
N Q,
0
a -»
B
er
t' q n
2" 3
TT a
ïi'
8*1.
re -r re cr
a
n S re
2. ct ®-
a. a
re n
a re
- S 5
a o
a 9
o 2
v a
g-a s
i 5 J S
m w tr
re m re
r re S
2 S
re O O
8 2
a. g-
PO
I 2 o*
n re
rr
1*5 9
2 9
er
s i
a
a
S. ^2
73 - -
£L cl
a
»;i,
n 2" re 1
H. N O.
2 2 «w
- re re
O S
a
2.
a s
s
a" re
a re
re 30
2 re
0» cr
a
M
M n
so
a a j
2-3
re
O
2. re
rv
2 2-^
a a a
c a
2 re
re Z
P"5 rj
S
a 2
3 i
CS. O
ra
- 1'
as 2
2 *3
e. ft
2
2 5"
S s
j* re
-re N
o- a 2
2 2
"r
<a <X
i
W "re OS o.
tr -
g.r
2. J
or -• a
B p.
t» O S -*
V 8-«
O O
3 2
a
O re
5. 3 PC
*11
.4 1 N
5- 3
re, a
s
re W
S* 3
i*j 3 re
«b a> a
a f
-
$5 ir
r
"Z
n tQ
SI o H
O o re to
O o M re
S a 5
S"« s
-* i s*
5 B 5.
B
2 P5
I
as
is
ff o
re re f> o 13
r> s 2 -" 2
a. pr 5o
re o re
9
I o
re re
re a -
w o. a
re re re
O re O
S 2
re 2.-
5» -
re
a 2*
o
h re
re
Sï B
a D
S£ Ha
rj re re
«S
U UU 4 -
re re J
O re
O O
re rv a
B rp n gi.
i
re re
re oo
W re
2
ta
a re
crq a
3 w M
v S'
a 1
1 re a
re'
9
r_
ïa 2
re or> *ZZ.
ft
re G o q.
re. S O-
aa
re. re re
M E N GE LINGE N.
8p aar '&a a tiihei d* Woektr*
'Spaarzaamheid eo "bezuiniging e^r thses woorden
Velke overal, aan de ofde van den da* zijo. Zij z^o
deugden welker betrachting niet geooeg kan worden
saobevoleo die ib onze voorouders gcfroe®d worden
waar door vele zich 'uit lagere tot boogere ftaoden hebben
verbeveo: waar door at uitwendige taefrand van velen
is verbeterd vaar door het leven is gemakkelijk ge
maakt en den óuderdofö eene rust is gefebonken io den
'ilillea avond na een langdurigen arbeid.
Te vaak echter wordt deJpaarzcamhtid en bezuiniging
lb onze dageti, met gierigheid eo inhaligheid verward,
en boe groot is het ooderfcheid GeJgb: w^j de eerfte
roemen, ziJo de laatüe rot de iooodfte onder de wan
daden te verwezen.-
"V
Onze vaderen wtren fpiarzaam eo zuinigdat is: itJ
waren geeoe ledige verkwisters norh offerden alles op
aan de genietingen der wereld. Zij leefdeo overeenkom-
üig bunnen ftast. zonder andeieo ce benadeeleo: zij
waren niet inhalig voor zich zeiven alleen; zg verbe
terden huooen toertand niet door eigen voordeel op den
voorgroDdto piaatfen en met bunce bezittingen en febat-
teu te woekeren. Hnsne hulpvaardigheid bedond niet
in naauwkeurige en saauwgezette berekeningen van het
eigenbelang ooverfcbillig of zQ anderen, door kunne
leeoingen, ia bet verderf Hortten? neen! een gierigaard
was zoo min, ais een verkwister, bijl het voorgedacht
in aanzien, en werd een woekeraar met de algemeen®
veraebtiog overladen. Zij wisten van geene fpaarbaoken
om onmatige renten te trekken: sQ-fteldefi genoeg ver*
trouwen io zreb ïelveo om de fpaarpeooioges van kanos
kiedcren te bewaren. Zij leerdeo dezelveo ,orbeiden
feosderheo, reeds vroeg, eer do^ de eigenbaat io huene
teedere harten ontwaakt was, te coderwÖzen in de looge
koost hoe ffleo met den geriogdeo peoniDgzonder
eecige moeite, kan voordeel doen, om, weder zander
aibeid, nieuwe wiorten te verkrijgen. Niet het bloote
bezit van febatren was hun eetra zaligheid, waar door
ZÏJ in eer en aanzien ftegen eo geëerbiedigd werden:
maar door eigen pogingen in de wereld voort te bomen
de werkzaamheid van uoderea, door hulpvaardigheid,
asn te moedigen, gaf hao rang ea verdienden. Hier
door verhieven -zt] Zich boven de ongunst der dagen,
die ook 2^ leden, bevorderden den koophandelgaven
veie handen arbeidfchookeo vele moodeB brood en
redden de ongelukkigea wit bunnen bwijoeadeo roeHand.
Velen zelfs dachten om geene renten, welke niet door
arbeid werden verkregen voor een matigen intrest kon de
eerlQbe man geholpen, en vaak nit zijne verlegenheid
gered wordeu. Gp bet platte land wist men fchfer niet
van effecten: aan de bearzen vond men geen effekcen-
kramers noch openbarebeleeners op dag, ooebkoopers
op premie.
De rijden zija io dit npzigt versrderd eo met dezelveo
vele meofcheo. Het eigen voordeel heeft het bart inge
nomen de opeeuftapeliog van fchatten houdt veler aan
dacht alleen bezig en wel Zoodioigdat de zedelijke
verpligtisggefchoeden eode deugden vao goedhartigheid
en de begiofels vao Godvrucht ondermijnd worden. De
reenfeben 'vermoeijen zich zoo ala een Apostel zegt
%m rijk te werden.
De wereld is een geoorloofd voorwerp van najagiog.
Men kan het niemand ten kwade duiden, dat hQ door
eerl^ke middelen, zijnen roeftand zoekt te verbeteren.
Het ia coait fchaodek om naar voordeden te ftreeveu.
Een ieder is verpligt zijne aardfebe belangen te bevor
deren. Doch die verpligtiog beeft bare grenzeo, en de
overfebreding daar van vervoert tot misftappen en ais-
drijven.
Bij de onbefchaafde volkeren is roiling vso goed
-.voor goed bet middel van beflaan: dock die ra'liog
wordt élleen door den arbeid bewerkt Voor die rui-
lieg is bet geld in de plaats gekomen, docb ook dit
klinkend rnilmiddel moet alleen, deor arbeid, verkre
gen worden* De menseb zoekt naar de gemakken en
gerieven dea levens. ZiJ wekkee zijne aandacht eb over
denking op. Het geld fchijot een genoegzaam middel,
©m dezelveo te verkrijgen. Hü pleegt raad met aode»
ren, welke, gemakkelijk, leven, genoegens gsoieteo
•n in aanzien zijn. zonder dat zij eenigeo arbeid ver-
rigteo. Vao waar toch hebben deze zulk een ruim
beftaant Bezuinigen zij zicbf Zijn zij zoo fpaarzaam
VoorbeeD leefden zij iu lagere kringen en arbeiden. Hoe
zijn zij zoo fpoedig rijk geworden, zoo dat zij reedt,
in den bloei hunner dagen, geeoe band neer behoeven
uit te Haan? Zi) hebben zicb van de tijden bediend:
zij hebben een matig kapitaaltje gewonnen: hebben
dit, fchraoderüjk weten te baleggen, en leven n» vao
hunne inkomften. Zü hebben niets te doen, dan die
Intresten van bunoe papierea te ontvangen en dezelve
zoo mogelijk op nieuwen winst uit te zetten. Vrees
voor baokroeten kwelt hen niet: als het Land betaalt,
2tjn _ZÖ gerust. Zeer hulpvaardig zgo zi)als raeo
driedubbeld pand geeft. Steeds Hijgt hunne bezitting,
eo dat zonder moeite. Hoe gemakkelijk is dit? Zou
men zijo geld in eenigeo bandel Heken? zou meo een
feefUan kocfcn, ti tytcn zco wislclviU'Eg ik W«1 seem
men koopt Èiïskteo, logt «ie io ds fcijt, l-oiot coo-
pciLis cd ontvangt geld, zonder ceo voècHsp te verzer-
teB. Zoo worden velé reeds 'renteniers, welke de ar
beid Dog tot wetkzame eo currige Leden der raaatfehap-
rÖ feocde miken. p.°t voorbeeld lokt anderen aaö
en onttrekt veleo aan hunne verpligtiog,
Bloote reotheffers, welke niets danftaarspapiereo bezit*
teo, zijn alleeu trekkers, en zelden opbrengerS. Zij
kuoceo geheel Oil, zoode? ecoigs ja b|Jca niet noe
menswaardige veneering leven en bjjpne bezittingen,
kosteloos rot in het oneindige vergrooteo. Dit noswt
men bezuiniging, of fpaarzaamheid. Voortreffelijk,
zoo het algemeen belang daardoor niet liJde! Mea
klaagt, dat men veel moet opbreogea en de belastin
gen te zwaar zijo. Maar de belastingen alleen kunnen
door den «rbcid eo de verteeriog verminderd wordeof
Waar geene opbrengêrs, maar alleen trekkers zijn,
worden de arbeidzame Handen gedrukt eo de inhalige
trekker, die weinig geeftmes? zicb vet vas het zwes*
eo de zorgen zijner arbeidzame medeburgers. Ee*
landeigenaar is daarom aanzienlijker. Hoe nitgeftrektec
zijne goederen zijn, boe meer fchattiog bjj betaalt,
Hj) geeft en neemt. Laat iem«od in den bandel febat-
ten winnen, aanmerkelijk is ziJc deel, hetgeen b0 ia
de slgemecné lasten draagt. Hij verfebaft duizenden
werk, die ook weder opbrengen. Een Effekt gaat van
de eene In de aoderê band. zeer Hil en oagemerkt»
over, eB niemand beeft er eenig voordeel vao, dan de
kooper of verkooper.
Spaarzaamheid cd bezuiniging beftaan cfet in iohi-
lighcid ea eigen genot zonder eenig aader doel. Zij
heffa&n niet io knevelarijen in onmatigea winst, in
verdrukking van andere® bij eigen bevoordeeling: neen!
het is' ODverdrageiiJk vrekheid, het srbeidaloon te ver
korten met boesrering vao eigen voordeel: de zwisc
verdiende bere broods te beknibbelen, ora eigen toog
te Hreeleodeo fober beloonden werktSasn geen oog'ea-
blik rust toe te Hean, om ze!£s gemak te genieten: de
koken van zijne onderhoorigeb te vermageren sd beo tor
bet been uit te raerselêa, om io giootbeid te leven»
De woekeraar, de knevelaar, de inhalige, de baatzuch
tige, die alleen voor bet geld gevoel hebben en op bet
alttar vao den Mammon offeren, zijn, fchoon zij de
wet weten te ontduiken en zich boven regtvervolgiog
vrij wanen; misdadigers, die, in digte Hruiken zich
verfchoilen eo gelijk de roovers uit bonne Hulpboeken
voortreden, als er roof op hunnen weg voorbijgaat!
Woekeraars en booswichten zijo zQ, w«dke vao cenz
anders verlegenheid gebruik makenom zich zelve*
te bevoordeelen. Zij mogen zicb vleien wet den eer
bied die men hun uitwendig bewijst: zij mogeo nog
geeoe verwijten van huo misdrijf boor en, of zicb voor
dezelve verdooveozsl het geweten altijd flapen? Wia
ongelukkigen beeft gemaakt kan zelf nooit geluk
kig zijn
Meo beboerde alle deze woekeraars, «dodrs zij ont
dekt werden. openJtfk bekend te maken. Io Frankrjk
fcbtJnen de Koninklijke Prokureurs eo Regters van la-
ftrukrie een geheel eigen middel uitgevonden te hebben,
om deze baatzoekers als giftmengers eo zielverkoo-
pers, np het lijf te villen. De onlsogs op elkander
gevolgde veooisfen door de dagbladen medegedeeld,
Hrebkeo bon tot waatfehewiag. In Beiftren ziet me*
ook de saauwkenrigheld en fchranderbeld in bet onder
zoek naar zoodanige hejeeners en geldfchietersbet zij
zi) in kommisfie, of in perfoon handelen, b\j zoodanige
zakenwerkzaam zoodat reeds vele ztllke voorwerpen
voor de Regtbankeu gedaagd zijn, Het Spierftht
dagblad bezit de verdieofte, zulke voorwerpen, zooder
verfcbócolngvrijmoedig, anderen teo voorbeelde, te*
toon ta Hellen. De nijverheid dezer Hiile eo geoor
loofde roovers beeft oodertusfeben, in °t algemeen,
zulk eènea trap van volkomenheid in derzelvsr bedrij
ven bereikt, dit de wetgeving geeoen gelijken tred meet
met bun kan houden; deze mdet doelmatig voortrok*
keu, of gener kunstgrepen moeten beperkt wnrden.
Tot dat dit gefchiedt is het voor deD menfebenvriend
een treurig fcbouwfpel, waar te oemen, hoe, om e*
naast hem, tevens bovoopregle roovers, welke tendeele
om bun geld en om huooen H&nd nog niet algemeen
aan dé openbare verachting zijn bloot gegeven, gelijk
zij het verdienen boe zulke woekerende booswicb»
ten, welke ongelukkige landlieden en io vergelegeobeii
geraakte Hadbewoners, ongeHraftin regten aantesten,
vervolgen, van alles berooven en op Hroo doen flapen.
Ee« heer van looze beunhazen eo geldfchieters, of be.
leesers zQu do dienstvaardige medehelpers dezer io het
docket fcbnileodebloedzuigers. ZD vollen zicb. ftilv
Zittende op hunne boltbet geheele lijfterwfli de onge*
lokkige lQder van bet bloed wordt beroofd, hetwelk
t *io bet leven kon houden! In ErusTel is men be.
goboeo tegen fommfges, welke zich aan dagelflkfcbe®
woeker overgeven, gefegtelDke vsrVólgiogeo in het
werk te Hellen, welke telkens meer en meer «saJoidioff
geven tot de ontdekking van nieuwe fchdldlgen eo me*
gelooft, dat bet Tribuoal weidra ie Haat zal zDo deze
bloedzuigers, voorbeeldig, te Hrsffea. In be? Journal
van lTr*sfelvan deo 33 II. wordt zekere Jeasnes fran»
ciscus Triestzich uitgevende voor Makelaar, openlik
CBtt mffolg op do k*ni tan dm BiM*y
